Go Botegela Modimo ka Nywaga ya ka Godimo ga e 70

Ka ge go anega Josephine Elias

Monna wa-ka o ile a seba-seba a le ka kgolegong a re, “O se ke wa tshwenyega. Go sa šetšwe gore ba a mpolaya goba ba a ntokolla, ke tla dula ke botegela Jehofa.” Le nna ke be ke ikemišeditše go dula ke botega. Le lehono ke sa dutše ke ikwa ka tsela yeo.

KE BELEGWE ka 1916 kua Sukabumi, motseng o monyenyane wa tikologong e tletšego dithaba ya Java Bodikela, Indonesia. Batswadi ba-ka e be e le ma-China a humilego ao a dulago ntlong e kgolo yeo e nago le bahlanka. Ke be ke e-na le dikgaetšedi tše hlano, tše tharo ke tše kgolo gomme tše pedi ke tše nyenyane go nna. Ke be ke le ngwanenyana a nnoši gomme ke ile ka ba ngwanenyana yo itshwerego bjalo ka mošemane. Ke be ke namela ditlhakeng tša nywako gomme ke rata dipapadi. Lega go le bjalo, go be go e-na le taba yeo e bego e ntshwenya kudu.

Ke be ke tšhošwa ke tebelelo ya go fišwa diheleng. Barutiši ba-ka ba be ba re banenyana bao ba selekago ba be ba išwa diheleng. Le gona, ka ge ke be ke seleka, ke be ke nagana gore ke tla feleletša ke ile gona moo. Ka morago, ge ke be ke tsena sekolong se se phagamego kua Jarkata (yeo ka nako yeo e bego e bitšwa Batavia), ke ile ka babja. Ngaka e be e nagana gore ke tlo hwa, ka gona mosadi yo ke bego ke hirile phapoši ka ga gagwe o ile a leka go nkhomotša ka gore kgaufsinyane ke be ke tla ya legodimong. Lega go le bjalo, ke be ke boifa gore ke tlo ya diheleng.

Mma, e lego Kang Nio, le kgaetšedi’a-ka yo mogolo Dodo ba ile ba kitimela Jakarta go yo nnyaka. Ge re le tseleng re lebile gae, Dodo o ile a botšiša gore, “Na o be o tseba gore Beibele ga e rute ka mollo wa dihele?”

Ke ile ka mmotšiša gore, “O tseba bjang?” Mma o ile a bala Mangwalo go tšwa Beibeleng a bontšha gore bahu ga ba kwe selo gomme ba letetše tsogo. (Mmoledi 9:5, 10; Johane 5:28, 29) Ba hlalositše ka gore, “Re ithutile ditaba tše go Dihlatse tša Jehofa.” Ba ile ba nnea pukwana e rego Where Are the Dead? yeo ke ilego ka thoma go e bala le semeetseng. * Pele re fihla gae, ke ile ka re, “Ye ke therešo!”

Go Bolela ka Tumelo Ya-ka

Nakong yeo lapa lešo le be šetše le hudugetše Bandung, motse o mogolo wa Java Bodikela. Moo ke mo bolwetši bja-ka bo ilego bja fola ganyenyane-ganyenyane. Ka March 1937, re ile ra etelwa ke Clem Deschamp, Hlatse e tšwago Australia yeo e hlankelago Jakarta. Nakong ya ketelo ya gagwe nna, mma le dikgaetšedi tša-ka tše mphetago ka bogolo—Felix, Dodo le Peng—re ile ra kolobetšwa e le go bontšha boineelo bja rena go Modimo. Ka morago, dikgaetšedi tša-ka tše nyenyane e lego Hartanto le Jusak gotee le tate, e lego Tan Gim Hok, le bona ba ile ba ba Dihlatse. *

Ka morago ga ge re kolobeditšwe, re ile ra sepela le Clem lesolong la matšatši a senyane la boboledi. O ile a re bontšha kamoo re ka dirago boboledi re diriša karata ya bohlatse yeo e huperego molaetša o bonolo wa Beibele ka maleme a mararo. Re ile ra ba ra nea bohlatse bjo bo sa rulaganyetšwago go ba leloko le bagwera. Kapejana sehlopha sa rena se se nyenyane kua Bandung se ile sa ba phuthego, e lego phuthego ya bobedi kua Indonesia.

Ka morago ngwageng wona woo, lapa lešo le ile la hudugela Jakarta go yo dira boboledi go badudi ba gona ba 80 000 ba ma-China. Nna, mma gotee le Felix, re ile ra tsenela tirelo ya nako e tletšego ya Bokriste re le babulamadibogo. Ke ile ka ba ka  dira boboledi kua Bandung, Surabaya le mafelong a mangwe. Gantši ke be ke dira boboledi ke nnoši. Ke be ke sa le mofsa, ke le matla gomme ke thabela go hlankela Modimo. Lega go le bjalo, kgonagalo ya ntwa e be e e-ba e matla, gomme tumelo ya-ka kgaufsinyana e be e tlo lekwa.

Ntwa e Tliša Diteko

Ka December 1941, Asia e ile ya ikhwetša e le tlhaka-tlhakanong ya Ntwa ya Bobedi ya Lefase. Madira a Mmušiši wa Japane a ile a thopa Indonesia gomme a e buša ka molamo wa tšhipi. Dipuku tša rena tšeo di theilwego Beibeleng di ile tša thibelwa, gomme re be re sa kgone go dira boboledi phatlalatša. Ge ke etela batho bao ba thabelago magaeng a bona ke be ke swara papadi ya letlapeng (chessboard) e le gore ba bangwe ba nagane gore ke be ke fo ba ke bapala papadi ya letlapeng.

Ka 1943, ke ile ka nyalana le André, mmulamadibogo yo sebete le yo a nago le lentšu le le phagamego leo le gogago tlhokomelo ya batho. Nna le yena re be re šwahlišetša dipuku tše theilwego Beibeleng go Dihlatse tša Java ka moka. Ge re be re ka swarwa, re be re tla tlaišwa le go bolawa. Gantši re be re phologa ka lešobana la nalete.

Lebakeng le lengwe ge re be re namela setimela kua Sukabumi, nna le André re ile ra emišwa ke Kempeitai yo a boifišago, e lego lephodisa la madira a Japane. Ke be ke swere dipuku tšeo di thibetšwego ka tlase-tlase ka mokotleng wa-ka. Lephodisa le ile la botšiša gore: “Go na le eng ka mo mokotleng?”

Andre o ile a araba ka gore, “Ke diaparo.”

Lephodisa la botšiša gore, “Ke’ng seo se lego ka tlase ga diaparo.”

Andre o itše, “Ke diaparo tše dingwe.”

Lephodisa le ile la botšiša gore, “Eupša ke’ng seo se lego ka tlase-tlase ka mokotleng?” Ke ile ka tšhoga gomme ka rapela Jehofa ka setu. Andre o ile a araba ka gore, “Go kaone gore wena o iponele ka mahlo a gago.”

Mothuši wa lephodisa o ile a tsentšha seatla sa gagwe ka gare-gare ga mokotla. Gatee-tee, o ile a goeletša a e-kwa bohloko gomme ka go akgofa a ntšha seatla sa gagwe ka mokotleng. O be a hlabilwe ke nalete. Mohlankedi yo a bego a lewa ke dihlong o ile a re laela ka go akgofa gore re tswalele mokotla gomme re namele setimela.

Leetong le lengwe la go ya Sukabumi, Kempeitai yo mongwe o ile a mpona gore ke Hlatse gomme a ntaela gore ke ye ntlong-kgolo ya lefelong leo ya maphodisa. André le ngwanešo Felix ba ile ba ya le nna. Moo André e bile wa mathomo wa go botšološišwa. O ile a botšišwa dipotšišo tše dintši tše thata ka go latelelana. “Dihlatse tša Jehofa ke bomang? Na o ganetša mmušo wa Japane? Na o tlhodi?”

André o ile a araba ka gore: “Re bahlanka ba Modimo Ra-matla-ohle gomme ga go phošo yeo re e dirilego.” Tona e ile ya tšea tšhoša ya bošole lebotong gomme a e swarela godimo.

A bolela ka go galefa o itše: “O tla re’ng ge nka go bolaya gona bjale?” André o ile a bea hlogo ya gagwe tesekeng ya ka ofising gomme a rapela ka setu. Ka morago ga go ema go se nene, go ile kwala sesego. Mohlankedi o ile a re: “O na le sebete!” Ke moka o ile a raka André gomme a re go tsene nna le Felix. Ge bohlatse bja rena bo dumelelana le bja André, tona e ile ya bolela ka go hlaboša gore: “Ga le dihlodi. E-tšwang!”

Boraro bja rena re ile ra ya gae re tumiša Jehofa ka lethabo. Re be re sa tsebe gore diteko tše thata le go feta di letše ka pele.

Diteko tše Oketšegilego tša Tumelo

Dikgwedi tše mmalwa ka morago, André o ile a latofatšwa ke “bana bešo ba maaka” gomme a golegwa ke Kempeitai. (2 Bakorinthe 11:26) Ke ile ka mo etela kgolegong. O be a otile e bile a fokola. O be a phela ka go ja marathana a dijo ao a bego a a hwetša ka gare ga mokero wa go sepediša ditšhila wa ka seleng ya gagwe ya kgolego. Bao ba mo golegilego ga se ba ka ba roba potego ya gagwe. Ka ge go boletšwe mathomong a sehlogo se, o ile a seba-seba a le ka kgolegong a re: “O se ke wa tshwenyega. Go sa šetšwe gore ba a mpolaya goba ba a ntokolla, ke tla dula ke botegela Jehofa. Ba ka nntšha kgolegong ke le setopo eupša e sego ke le moeki.”

Ka morago ga dikgwedi tše tshela a le kgolegong, André o ile a tšwelela pele ga Kgoro-kgolo ya Tsheko ya Jakarta. Lapa la gešo le bagwera ba be ba tladitše phapoši ya tsheko. Boemo bo be bo sa kgahliše.

 Moahlodi o ile a botšiša gore: “Ke ka baka la’ng o sa be yo mongwe wa madira a Japane.”

André o ile a araba ka gore: “Ke lešole la Mmušo wa Modimo gomme lešole le ka se hlankele madira a mabedi ka nako e tee.”

Moahlodi a botšiša gore: “Na o be o ka botša ba bangwe gore ba se tsenele tša bohlabani?”

André o ile a re: “Aowa, ke bona ba swanetšego go itirela phetho.”

André o ile a tšwela pele a ikemelela, a tsopola ditemana tše dintši tša Beibele. Moahlodi, yo e lego Momoseleme yo a ineetšego, o ile a kgahlega. Moahlodi o ile a re: “Ditumelo tša rena di a fapana, eupša nka se gapeletše motho yo mongwe go se kwe letswalo la gagwe. O lokolotšwe.”

Lephoto la kimologo le ile la tlala ka phapošing ya kgoro ya tsheko, gomme pelo ya-ka e ile ya tlala lethabo. André o ile a tla go nna gomme a ntshwara ka seatla. Ba lapa le bagwera ba ile ba re dikologa, ba re lebogiša ka lethabo.

Go Bolela ka Tokologo ya Kgonthe

Ka morago ga go fela ga Ntwa ya II ya Lefase, go ile gwa tsoga mpherefere o tšerego nywaga e mene kgahlanong le pušo ya bokoloni ya ma-Dutch kua Indonesia. Batho ba dikete ba ile ba bolawa, gomme badudi ba metsaneng ya moo ka moka ba ile ba tšhaba ka magaeng a bona. Barata-naga ba ile ba leka go re gapeletša go hlaba mokgoši wa bona wa ntwa gomme re re “Merdeka,” yeo e rago gore “Tokologo.” Eupša re ile ra ba botša gore ga re tšee lehlakore ditabeng tše bjalo tša dipolitiki.

Go sa šetšwe bošoro bjoo, re ile ra thomološa go dira boboledi ka ntlo le ntlo. Re dirišitše dikarata tša rena tša kgale tša go nea bohlatse le dipuku tšeo re ilego ra di boloka pele ga ntwa. Ka May 1948, ge bošoro bo fokotšegile, nna le André re ile ra thoma go bula madibogo gape, gomme ke rena feela re bego re le babulamadibogo kua Indonesia. Nywaga e meraro ka morago re ile ra thabišwa ke go amogela Dihlatse tše 14 Jakarta, ka moka ga bona e le dialoga tša Sekolo sa Beibele sa Watchtower sa Gilead seo se lego karolong ya ka leboa ya New York, kua United States. Tlwaetšo yeo ba re neilego yona e ile ya re hlamela boikarabelo bjo bo oketšegilego.

Ka June 1952, nna le André re ile ra amogela kabelo ya go ba babulamadibogo ba kgethegilego kua Semarang, bogareng bja Java. Ngwageng o latelago re ile ra ba ba bangwe ba barutwana ba sehlopha sa bo-22 sa Gilead. Ka morago ga go aloga re ile ra boela Indonesia gomme ra abelwa motseng wa Kupang, Timor. Dikabelo tša ka morago di ile tša re iša Sulawesi Borwa le Sulawesi Leboa. Moo re ile ra lebeletšana le diteko tše oketšegilego tša tumelo.

Go Thibelwa Gape

Ka 1965, maiteko a go menola mmušo a ile a lebiša polaong ya batho ba dikete tše makgolo. Baruti ba bangwe ba Bojakane ba ile ba tšea lehlakore gomme ba bolela gore Dihlatse tša Jehofa ke Makomanisi. Se se thabišago ke gore balaodi ga se ba ba dumela. Lega go le bjalo, baruti ga se ba ka ba lapa go hlasela Dihlatse ka bothomeletši. Mafelelong, ka December 25, 1976, Dihlatse tša Jehofa di ile tša thibelwa.

Kapejana ka morago ga ge tsebišo ya go thibelwa ga Dihlatse e dirilwe, ramolao wa selete o ile a biletša André ka ofising ya gagwe. Ramolao o ile a botšiša gore, “Na o a tseba gore Dihlatse tša Jehofa di thibetšwe?”

André o ile a araba ka gore, “Ee.”

Mohlankedi a botšiša gore, “Na o ikemišeditše go fetola bodumedi bja gago?”

André o ile a inama gomme a ipetha kgara. O ile a bolela a hlabošitše lentšu a re, “O ka tomola pelo ya-ka mmeleng, eupša o ka se tsoge o dirile gore ke fetoše bodumedi bja-ka.”

A maketše, ramolao o ile a botšiša gore, “Ke’ng seo ke swanetšego go se ngwala pegong ya-ka?”

André a re, “Ngwala gore ke sa dutše ke le yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa gomme ga go phošo yeo ke e dirilego.”

Ramolao a re, “Ke swanetše go tšea dipuku tša gago ka moka.”

Bošegong bjoo bafsa ba Dihlatse ba ile ba ntšha dipuku ka ntlong ya rena, ba tlogela mapokisi a se nago selo. Re ile ra tšwela pele re dira boboledi, re diriša Beibele. Ramolao wa selete ga se a hlwa a re tshwenya gape.

 Bophelo bjo bo Kgahlišago!

Nna le André re ile ra bula madibogo kua Surabaya, Sehlakahlakeng sa Java le Bangka, e lego sehlakahlaka seo se lego ka borwa-bohlabela bja Sumatra. Lega go le bjalo, ka 1982, boemo bjo bo sa kgahlišego bja tša maphelo bo ile bja re gapeletša gore re boele Jakarta. Gona moo, ka 2000, André o ile a hwa a e-na le nywaga e 85, mmulamadibogo yo a fišegilego go fihla bofelong. Ngwaga ka morago ga lehu la gagwe, thibelo e ile ya tlošwa.

Ruri ke bile le bophelo bjo bo kgahlišago! Lehono ke na le nywaga e 93 gomme ke feditše nywaga e fetago e 70 ke le tirelong ya bobulamadibogo. Ka 1937, ge ke be ke kolobetšwa, go be go e-na le Dihlatse tša Jehofa tše 25 feela kua Indonesia. Lehono, go na le mo e nyakilego go ba Dihlatse tše 22 000. Ruri ke thabela gore ke tsentše letsogo kgolong yeo! Eupša leeto la-ka le sa tšwa go thoma. Ke nyaka go hlankela Modimo ka potego ka mo go sa felego.

[Mengwalo ya tlase]

[Ntlhakgolo go letlakala 23]

“Ke lešole la Mmušo wa Modimo gomme lešole le ka se hlankele madira a mabedi ka nako e tee.”

[Ntlhakgolo go letlakala 24]

“O ka tomola pelo ya-ka mmeleng, eupša o ka se tsoge o dirile gore ke fetoše bodumedi bja-ka”

[Mmapa go letlakala 25]

(Bakeng sa mongwalo o beakantšwego ka mokgwa wa kgatišo, bona kgatišo ka boyona)

Mafelo ao re ilego ra dula le go dira boboledi go ona

INDONESIA

Sulawesi

Manado

Sumatra

Bangka

Java

JAKARTA

Sukabumi

Bandung

Semarang

Surabaya

Timor

Kupang

[Seswantšho go letlakala 25]

Ke e-na le André ka bo-1970

[Seswantšho go letlakala 25]

Ge ke be ke e-na le nywaga e 15 pukwana ya “Where are the Dead?” e ile ya mpontšha therešo ya Beibele