Pamangkot sang mga Pamatan-on

Paano Ko Makontrol ang Akon Kaakig?

Daw ano kasunson ka nagapangakig?

□ Wala gid

□ Kada bulan

□ Kada semana

□ Kada adlaw

Sin-o pirme ang nagapaakig sa imo?

□ Wala

□ Kaeskwela

□ Ginikanan

□ Utod

□ Iban pa

Ilaragway sa ubos ang mga sitwasyon nga pirme nagapaakig sa imo.

□ ․․․․․

KON ginbutangan mo sing ✔ ang “Wala gid” kag “Wala” kag ginblangkuhan mo ang ulihi nga bahin, congratulations—nakontrol mo ang imo kaakig!

Pero, lainlain ang aton reaksion kon ginapaakig kita kag kon makasala kita ukon mahimuan kita sing sala. Ang manunulat sang Biblia nga si Santiago nagsiling: “Kita tanan nagakasandad sing madamong beses.” (Santiago 3:2) Mahimo nga pareho kamo sing ginabatyag sang 17 anyos nga si Serena kon parte sa pagpangakig. * “Sa umpisa, mapunggan ko pa ang akon kaakig,” siling niya, “pero ginapaupok ko ini sa akon mga ginikanan, sa akon utod nga babayi, sa akon ido, kag sa bisan sin-o nga magpaakig liwat sa akon!”

Pagpatuhay sang Sayop nga Ideya sa Kamatuoran

Nabudlayan ka bala magkontrol sang imo kaakig? Kon amo, may makabulig sa imo. Pero, hambalan anay naton ang pila ka sayop nga ideya parte sa pagpangakig.

▪ Sayop: “Indi ko gid mapunggan ang akon kaakig—ano abi kay pamilya kami sang mga palaakig!”

Kamatuoran: Mahimo nga madali ka ‘magsingkal’—ayhan bangod ini sa impluwensia sang imo pamilya, palibot, ukon iban pa. Pero masarangan mo kontrolon ang imo kaakig. (Hulubaton 29:22) Gani, ang pamangkot amo, Ano ang gusto mo? Ikaw ang magkontrol sa imo kaakig ukon ikaw ang kontrolon sini? Nakontrol sang iban ang ila kaakig, kag makontrol mo man ini!—Colosas 3:8-10.

Makabulig nga Teksto: “Ang tanan nga madinumtanon nga paghinakit kag kaakig kag kasingkal kag sininggitanay kag nagapakalain nga hambal kuhaon gikan sa inyo.”—Efeso 4:31.

▪ Sayop: “Mas maayo kon ipaupok ko ang akon kaakig sangsa punggan ko ini.”

Kamatuoran: Pareho nga makahalit sa imo panglawas ining duha ka paagi. Matuod, may tion nga ‘makapagusto’ ka sa pagpabutyag. (Job 10:1) Pero indi buot silingon nga daw dinamita ka nga nagahulat lang nga sindihan. Matun-an mo ang pagpabutyag sang imo balatyagon bisan indi ka magpangakig.

 Makabulig nga Teksto: “Ang ulipon sang Ginuo indi kinahanglan makig-away, kundi kinahanglan mangin malulo sa tanan, . . . nagapugong sang iya kaugalingon.”—2 Timoteo 2:24.

▪ Sayop: “Kon magpabuotbuot lang ako, basi indi na nila ako pagrespetuhon.”

Kamatuoran: Marealisar sang mga tawo nga nagapanikasog ka gid nga punggan ang imo kaugalingon, kag bangod sini labi pa gid nga respetuhon ka nila.

Makabulig nga Teksto: “Kon mahimo, tubtob sa masarangan ninyo, magpakighidait sa tanan nga tawo.”—Roma 12:18.

Pagkontrol sang Imo Kaakig

Kon pirme ka nagapangakig, posible nga ginabasol mo gihapon ang iban kon ngaa naakig ka. Halimbawa, nakasiling ka bala, “Ginpaakig gid niya ako” ukon “Gingaritgarit gid niya ako”? Ginapakita mismo sang imo ginsiling nga kontrolado sang iban ang imo balatyagon. Paano mo mapunggan ang imo kaugalingon? Tilawi ang masunod.

Indi mangbasol. Dapat mo batunon nga ikaw lamang kag wala na sing iban pa nga makapaakig sa imo. Gani indi na pagbasula ang iban. Imbes nga magsiling sing, “Ginpaakig gid niya ako,” batuna nga, ‘Gintugutan ko ang akon kaugalingon nga mangakig.’ Sa baylo nga magsiling, “Gingaritgarit gid niya ako,” isiling sa imo kaugalingon, ‘Wala ko gid napunggan ang akon kaugalingon.’ Kon indi mo pagbasulon ang iban, mas madali mo mapunggan ang imo kaakig.—Galacia 6:5.

Mangin Handa. Ang Biblia nagsiling: “Ang mahalongon nga tawo nakakita sang malaut kag nagapanago sia; apang ang kulangkulang nagapadayon, kag nagaantus tungud sini.” (Hulubaton 22:3) Makabulig gid kon nahibaluan mo kon san-o ka dali maakig. Pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Sa ano nga mga sitwasyon madali ako maakig?’ Halimbawa, ang pamatan-on nga si Megan nagsiling: “Panggab-i ang akon obra, kag kapoy na gid ako pagkatapos sini. Amo ini ang tion nga madali ako maakig.”

Pamangkot: Sa ano nga mga sitwasyon madali ka maakig?

․․․․․

Planuha ang maayo mo nga himuon. Kon akig ka, magginhawa sing madalom, hinaya ang imo tingog, kag mangin malulo sa paghambal. Imbes nga mang-akusar (“Kawatan ka! Ginkuha mo ang akon sapatos nga wala ka gid naglisensia!”) tinguhai nga ipabutyag kon ano ang imo ginbatyag sa iya ginhimo. (“Naglalain gid ako kay gamiton ko tani ang akon sapatos, pero ‘ginhulam’ mo gali kag wala ka gid maglisensia sa akon.”)

 Sabta ang masunod: Dumduma ang mga sitwasyon sining karon lang nga naakig ka.

1. Ngaa naakig ka?

․․․․․

2. Ano ang imo reaksion? (Ano ang imo ginsiling kag/ukon ginhimo?)

․․․․․

3. Ano tani ang mas maayo nga himuon mo?

․․․․․

Binagbinaga ang mga resulta. Mabuligan ka sang pila ka prinsipio sa Biblia nga mahimo ini. Halimbawa:

▪ Hulubaton 12:18, (APD): “Ang mga pulong nga wala ginhunahuna sing maayo antes ihambal makasakit pareho sa espada.” Makasakit ang aton ginahambal, kag kon indi mo ini makontrol, sigurado nga makahambal ka sing mga butang nga hinulsulan mo sa ulihi.

▪ Hulubaton 29:11: “Ang buangbuang nagamitlang sang iya bug-os nga kaakig, apang ang tawo nga maalam nagapugung sini kag nagapalinong sini.” Kon magpinangakig ka, daw buangbuang ka bangod sang imo malain nga ginapanghambal.

▪ Hulubaton 14:30: “Ang malinong nga tagiposoon amo ang kabuhi sang unud.” Ang kaakig makahalit sa imo panglawas! Si Anita nagsiling: “Madamo sing may hayblad sa amon pamilya, kag bangod pirme lang ako ginakapoy nagahalong gid ako nga indi maakig.”

Ano ang imo matun-an sa sini? Mas maayo kon hunahunaon mo ang resulta sang imo ginahambal kag ginahimo. Ang 18-anyos nga si Heather nagsiling: “Ginapamangkot ko ang akon kaugalingon, ‘Ano ayhan ang matabo kon maakig ako sa sina nga tawo? Ano ayhan ang iya hunahunaon sa akon? Ano ayhan ang epekto sini sa amon kaangtanan? Ano ang batyagon ko kon amo sini ang himuon sang iban sa akon?’” Mahimo mo man ini ipamangkot sa imo kaugalingon antes ka magpadala sing sulat, magtawag sa telepono, mag-text, ukon mag-e-mail.

Pamangkot: Ano ang matabo kon may magpaakig sa imo kag balusan mo man sing masakit nga mga mensahe?

․․․․․

Magpabulig. “Subong nga ang salsalon mapatalom sang salsalon man, ang tawo makatuon sa iya kapareho nga tawo,” siling sang Hulubaton 27:17. (APD) Ngaa indi mamangkot sa imo mga ginikanan ukon sa mga may edad na nga abyan kon paano nila napunggan ang ila kaakig?

Hibalua ang imo pag-uswag. Maghimo sing listahan kag hibalua ang imo pag-uswag. Sa tion nga maakig ka, isulat (1) kon ano ang rason, (2) kon ano ang imo reaksion, kag (3) kon ano ang mas maayo nga himuon. Sa ulihi, matalupangdan mo nga kon ano ang mas maayo nga himuon amo na ang imo una nga reaksion!

Ang dugang pa nga artikulo sang “Young People Ask” masapwan sa Web site nga www.watchtower.org/ype

[Nota]

BINAGBINAGA INI

Kon kaisa, bisan ang mga tawo nga abi naton wala nagapangakig nagakadulaan man sing kontrol sa ila kaugalingon. Ano ang aton matun-an sa ila?

▪ Si Moises.—Numeros 20:1-12; Salmo 106:32, 33.

▪ Si Pablo kag si Bernabe.—Binuhatan 15:36-40.

[Kahon/Mga retrato sa pahina 18]

ANG GINASILING SANG IBAN NGA PAMATAN-ON

“Nabuligan ako nga magpabilin nga kalmado paagi sa pagpautwas sang akon balatyagon sa akon nanay ukon paagi sa pagsulat sini sa akon diary.”—Alexis, United States.

“Kon gina-stress ako, nagalakatlakat ako sa gua agod maumpawan kag magtawhay ang akon pensar.” —Elizabeth, Ireland.

“Kon may makapaakig nga sitwasyon, ginapamangkot ko gid anay ang akon kaugalingon, ‘Ano ang matabo kon magpinangakig ako?’ Narealisar ko nga wala gid ini sing maayo nga resulta!” —Graeme, Australia.

[Retrato sa pahina 18]

NAHIBALUAN MO BALA?

Kon kaisa, nagapangakig man ang Dios. Pero, makatarunganon ini pirme kag kontrolado niya ang iya kaakig. Pirme sa lugar ang iya pagpangakig!—Tan-awa ang Exodo 34:6; Deuteronomio 32:4; kag Isaias 48:9.

[Retrato sa pahina 19]

Ikaw mismo ang nakahibalo kon indi mo na makontrol ang imo kaakig