Akapeea Au me Akamaru i Toku Riri?
Ui te au Mapu E
Akapeea Au me Akamaru i Toku Riri?
Eia taime e tupu ana toou riri?
□ Kare rava
□ Te au marama
□ Au epetoma
□ Te au ra
Koai te akatupu tikai ra i toou riri?
□ Kare e tangata
□ Au oa apii
□ Nga metua
□ Au teina, tuakana
□ Tetai atu
Raro ake, tata i tetai turanga te akatupu ra i toou riri.
□ ․․․․․
ME tuku koe i te ✔ ki te pae i te “Kare rava” e “Kare e tangata” e kare e apinga i tataia i te ngai openga, kia akameitakiia koe—kua rauka ia koe i te akamaru i toou riri!
Inara, tukeke te ariu anga a te katoatoa ki te au turanga manamanata, e tu apa to te katoatoa i roto i te turanga ravarai. Kua karanga te tangata tata Pipiria ko Iakobo e: “Te apa anake nei tatou i te au mea katoa e manganui.” (Iakobo 3:2) Tika rai, me tupu mai toou riri, penei ka manako koe mei ia Serena rai, e 17 ona mataiti. * “E maata toku riri i roto iaku,” i karanga ai aia, “e e maata te taime e taanga ana au i toku riri ki runga i tetai ua atu ka akariri mai iaku. Penei ko toku nga metua, toku teina, me kore taku puakaoa!”
Akatakake i te au Manako Tarevake Mei te au Mea Tika
E ngata ainei ia koe i te akamaru i toou riri? Me koia ia, ka rauka tetai tauturu. Inara te mea mua, ka akakore tatou i tetai au manako tarevake.
▪ Manako tarevake: “Kare e rauka iaku i te akamaru i toku riri—no roto mai au i tetai ngutuare riririri!”
Mea tika: Penei e tangata “riri maata” koe—no te akakeu anga a te ngutuare, no te au turanga, me kore no tetai atu au tumu. Inara ko taau ka rave ki taua riri ra, tei runga ia ia koe i te akaaere maru i te reira. (Maseli 29:22) Te uianga ra e, Eaa taau ka rave ki toou riri? Ka inangaro ainei koe i te akamaru i te reira me kore kia akaaereia koe e te reira? Kua rauka i tetai pae i te akamaru i to ratou riri, e ka rauka katoa ia koe!—Kolosa 3:8-10.
Irava puapinga: “Kia kopae ravaia oki te maru kore, e te rotoriri, e te makitakita, e te taumāro ra, e te tuatua akakino, e te vareae, auraka takiri ïa.”—Ephesia 4:31.
▪ Manako tarevake: “Me riri au, meitaki atu i te tuku mai i te reira ki vao, i te akaruke ua ki roto.”
Mea tika: E kino teia nga tu ki toou oraanga. E tika, e taime rai tetai no te “tuku” mai i toou riri. (Iobu 10:1) Inara kare te aiteanga e kia akamoupuku ua koe e te tiaki anga i tetai atianga kia tuku mai i te riri ki vao. Ka rauka ia koe i te akaari i toou ngakau riri na te akaaere maru anga i te riri.
Irava puapinga: “Kare oki te tavini o te Atu nei e tika kia māro; kia maru ra aia i te tangata 2 Timoteo 2:24.
katoa nei, . . . e te akakoromaki marie.”—▪ Manako tarevake: “Me ‘maru ra au i te tangata katoa nei,’ kare te katoatoa e akangateitei mai iaku.”
Mea tika: Ka kite mai te au tangata e te tauta maata ra koe i te akatere ia koe uaorai, e ka akangateitei maata mai ratou ia koe me rave koe i te reira.
Irava puapinga: “Peneiake ko te tika, ko ta kotou ïa e aruaru e, kia noo au ua kotou i roto i te tangata katoa nei.”—Roma 12:18.
Akaaere Maru i Toou Riri
Me e tangata riririri koe, i teianei penei e akaapa ana koe i tetai ke no toou tu riririri. Ei akaraanga, i karanga ana koe e, “Nana i akariri mai iaku” me kore “Nana i akatupu mai iaku kia riri”? Me koia ia, te akaari tikai maira taau au tuatua e na tetai ke e akaaere ra i toou ngakau riri. Akapeea e rauka ai ia koe i te akaaere akaou i te reira? Tamata i te ka aru mai.
Akamanako i taau apainga. Akamata pouroa mai te reira na te ariki anga koe e—ko koe anake ua—te ka “akatupu” ia koe uaorai kia riri. Auraka e akaapa atu i tetai ke no toou uaorai riri. Eiaa e karanga e, “Nana i akariri mai iaku,” e karanga kia koe uaorai e, ‘Naku rai i akatika iaku uaorai kia akaririia mai.’ Eiaa e karanga e, “Nana i akatupu mai iaku kia riri,” e akakite ra kia koe uaorai e, ‘Naku rai i iki kia riri au.’ Me ariki koe i taau apainga no taau i rave, ka rauka meitaki ia koe i te taui i te reira.—Galatia 6:5.
Akamanako atu i te manamanata. Te karanga ra te Pipiria e: “Ka kite mamao atu te au tangata manako meitaki i te manamanata e aere maira e ka kopae i te reira, inara ko te tangata manako kore ka aere tika atu ki roto i te reira e ka tataraara a muri ake.” (Maseli 22:3, Today’s English Version) Ko te taviri, i reira, kia akamanako atu i te manamanata. Ui kia koe uaorai, ‘Teea taime e tupu tikai ana toku riri?’ Ei akaraanga, kua karanga tetai tamaine ko Megan tona ingoa e: “E angaanga ana au i te po, e me oti mai taku angaanga, kua roiroi tikai au. Ko te taime tikai ia e akatupu ana tetai ua atu apinga i toku riri.”
Uianga: Eaa te au turanga te akatupu ra i toou riri?
․․․․․
Parani no tetai pauanga meitaki. Me akaririia mai, e akaaea oonu, e akamaru i toou reo, e e tuatua marie. Kare e akaapa atu (“E keia koe ! Kua rave koe i toku pereue kare koe i pati mai ana!”) e akakite atu ra e eaa ta te reira i akatupu kia koe.
(“E riri ana au me inangaro au i te aao i toku pereue e kua kite mai au e kua ‘rave’ koe i te reira kare i pati mai ana kiaku.”)Taangaanga: Akamanako ana i tetai turanga i tupu ua akenei tei akatupu i toou riri.
1. Eaa tei akariri ia koe?
․․․․․
2. Akapeea koe i te ariu atu anga? (Eaa taau i tuatua e/me kore i rave?)
․․․․․
3. Eaa te pauanga meitaki atu?
․․․․․
Akamanako i te au mea ka tupu. Maata te au kaveinga Pipiria te ka tauturu ia koe kia rave i te reira. Ei akaraanga:
▪ Maseli 12:18: “Te tangata vaa karea ua ra, e tau ïa ki te koputaputa koke ra.” E tamamae ana te au tuatua, e me tupu toou riri, papu e ka tuatua koe i tetai apinga ka tataraara koe a muri mai.
▪ Maseli 29:11: “E akaope te neneva i tona manako ki vao: kareka te tangata pakari, e tāpu ïa e kia roa iti ake.” I te openga, ka akariro te au tuatua riri ia koe mei te auouo rai.
▪ Maseli 14:30: “Tei te maki kore o te ngakau, ko to te kopapa ïa ora.” E kino te riri maata no toou oraanga! I karanga ai tetai tamaine ko Anita tona ingoa: “E maata toku ngutuare tangata kua tuia e te toto kake, no te mea e tupu ana te taitaia kiaku, e akamanako meitaki ana au i mua ake ka tupu ei toku riri.”
Eaa te apiianga? E akamanako i te au mea ka tupu no taau au tuatua e taau ka rave. I karanga ai a Heather e 18 ona mataiti e: “E ui ana au kiaku uaorai e, ‘Akapeea me riri au i teia tangata? Eaa ra tona manako iaku? Eaa te ka tupu ki to maua pirianga? Eaa toku manako me akapera katoa mai tera tangata kiaku?’ ” Ka rauka katoa ia koe i te ui i taua au tu uianga ra i mua ake ka tuatua ai koe me kore ka tuku atu ei i tetai karere—me na roto i te mere, na runga i te terepaoni, na roto i te Internet, te terepaoni apai aere, me kore te i-mere.
Uianga: Eaa te ka tupu me akariri mai tetai tangata ia koe, e i te pau atu anga kua tuku atu koe i tetai karere riri tikai?
․․․․․
Kimi i te tauturu. “E apii ana te tangata i tetai e tetai, mei te auri e akakoi ra i te auri,” i karanga ai a Maseli 27:17. (TEV ) Eaa ka kore ei e pati atu ki tetai metua me kore ki tetai oa pakari akapeea aia i te akono anga i te tu maru?
Akara eaa te tupu ra kia koe. Akono i tetai tianara, e akara eaa te tupu ra kia koe. I te au taime ravarai me tupu toou riri, e tata ki raro (1) eaa tei tupu, (2) akapeea koe i te ariu atu anga, e te (3) tetai pauanga meitaki. Kare e roa atu, ka kite mai koe e ko te pauanga meitaki atu ko taau pauanga mua ia!
[Tataanga Rikiriki i Raro]
^ para. 17 Kua tauiia tetai au ingoa i roto i teia atikara.
KIA AKAMANAKO
I tetai au taime, e tupu mai ana te riri ki tetai au tangata kare tatou i manako atu ana e ka riri ratou. Eaa te au apiianga te ka apiiia mai mei teia au akaraanga?
▪ Mose.—Numero 20:1-12; Salamo 106:32, 33.
▪ Paulo raua ko Banaba.—Angaanga 15:36-40.
[Pia/Au Tutu i te kapi 18]
TUATUA A TOOU AU OA
“Tataanga i toku manako ki roto i taku puka—me kore ki toku mami—te tauturu ra iaku kia vai maru ua.”—Alexis, Marike.
“Me taitaia tikai au, e aaere viviki ana au i te akapou i toku maroiroi, e kua akamama mai te reva i vao i toku manako.”—Elizabeth, Airerani.
“Kare au e akamanako atu ana i te turanga, e ka ui e, ‘Eaa te ka tupu me akamata au i te ava maata atu?’ Kua kite mai au e kare e puapingaia!”—Graeme, Autireria.
[Pia i te kapi 18]
KUA KITE AINEI KOE?
I tetai au taime, e riri ana te Atua. Inara, e tau rai tona ngakau riri, e akaaere tau ua ana rai aia i tona riri. Kare rava aia e ariu atu ana na roto i te tu tau kore!—Akara ia Exodo 34:6; Deuteronomi 32:4; e Isaia 48:9.
[Tutu i te kapi 19]
Naau uaorai e akara e me te tupu ra toou riri kare e rauka i te akaaereia