Αγαθό ή Μάστιγα;

Κάποιος οδηγός χάνει τον έλεγχο του αυτοκινήτου του και πέφτει πάνω σε έναν στύλο ηλεκτροδότησης, με αποτέλεσμα το σοβαρό τραυματισμό μιας επιβάτιδας. Αμέσως καλεί βοήθεια με το κινητό του. Γιατί, όμως, έχασε τον έλεγχο; Επειδή πήρε στιγμιαία το βλέμμα του από το δρόμο για να απαντήσει στο τηλέφωνο.

ΟΠΩΣ δείχνει παραστατικά αυτό το παράδειγμα, τα προϊόντα της σύγχρονης τεχνολογίας μπορούν να αποτελέσουν είτε αγαθό είτε μάστιγα​—η επιλογή είναι δική μας. Ωστόσο, λίγοι είναι αυτοί που θα προτιμούσαν να επιστρέψουν στα συγκριτικά πρωτόγονα προϊόντα του χθες. Για παράδειγμα, τα κομπιούτερ μάς γλιτώνουν από κοπιαστικές εργασίες, μας επιτρέπουν να κάνουμε αγορές και τραπεζικές συναλλαγές άνετα μέσω διαδικτύου και μας βοηθούν να κρατάμε την επαφή με άλλους μέσω ηλεκτρονικού ή φωνητικού ταχυδρομείου ή και οπτικοακουστικής σύνδεσης.

Μέχρι σχετικά πρόσφατα, τα μέλη μιας οικογένειας ξεκινούσαν το πρωί για τις δουλειές τους και δεν επικοινωνούσαν ξανά μεταξύ τους ως το απόγευμα. Αλλά τώρα, «το 70% των αντρογύνων όπου και οι δύο σύντροφοι έχουν κινητό επικοινωνούν καθημερινά απλώς για ένα “γεια”, το 64% για να κανονίσουν το πρόγραμμά τους ενώ το 42% των γονέων επικοινωνούν με τα παιδιά τους καθημερινά με κινητό», αναφέρει ένα δημοσίευμα της εφημερίδας USA Today.

Μην Αφήσετε Κάτι Χρήσιμο να Γίνει Επιζήμιο

Μπορεί η υπερβολική ή η εσφαλμένη χρήση της τεχνολογίας να αποβεί επιζήμια από διανοητική και σωματική άποψη; Σκεφτείτε την περίπτωση δύο νιόπαντρων σε κάποια Δυτική χώρα. Σύμφωνα με ένα  ρεπορτάζ, αυτοί «μιλούσαν διαρκώς στο τηλέφωνο​—στα αυτοκίνητά τους, στο γυμναστήριο, αλλά και μεταξύ τους από διαφορετικά δωμάτια μέσα στο ίδιο τους το σπίτι». Μερικές φορές, έφταναν τα 4.000 λεπτά χρόνου ομιλίας​—πάνω από 66 ώρες—​το μήνα, και δήλωναν ότι δεν άντεχαν δίχως το τηλέφωνό τους. Αυτοί έχουν τα «κλασικά συμπτώματα εθισμού», σχολίασε ο Δρ Χάρις Στρέιτνερ, ειδικός σε θέματα ψυχικής υγείας. «Είναι σαν να περνάει η σχέση τους μέσα από ένα αντικείμενο».

Η περίπτωση αυτή ίσως φαίνεται ακραία, αλλά αντικατοπτρίζει μια ανησυχητική τάση. Για πολλούς ανθρώπους, είναι αβάσταχτη η σκέψη ότι μπορεί να περάσουν έστω και μία ώρα χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας. «Χρειάζεται να ελέγχουμε διαρκώς το ηλεκτρονικό μας ταχυδρομείο, να είμαστε διαρκώς συνδεδεμένοι με το Ιντερνέτ, να μπορούμε διαρκώς να ανταλλάσσουμε άμεσα μηνύματα με τους φίλους μας», δήλωσε μια κοπέλα που έχει περάσει τα 20.

Αν η χρήση αυτών των μέσων «διεκδικεί ολοένα και περισσότερο από το χρόνο σας και γίνεται η αγαπημένη σας ασχολία σε βαθμό που να αποκλείει καθετί άλλο, αυτή είναι η πιο αλάνθαστη ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά», λέει ο Δρ Μπράιαν Γιάου στην εφημερίδα The Business Times of Singapore. Επιπλέον, όσοι απομονώνονται επί ώρες ολόκληρες παρέα με τις ηλεκτρονικές συσκευές τους συνήθως ασκούνται ελάχιστα, αν όχι καθόλου, και κινδυνεύουν να εμφανίσουν καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτη ή άλλες σοβαρές παθήσεις.

Άλλοι κίνδυνοι είναι πιο άμεσοι. Για παράδειγμα, όσον αφορά τα κινητά τηλέφωνα, μια πρόσφατη μελέτη συμπέρανε ότι οι οδηγοί που μιλούν στο τηλέφωνο είτε κρατώντας το είτε χρησιμοποιώντας λυσιχερή συσκευή (hands-free) έχουν εξίσου μειωμένες ικανότητες με τους μεθυσμένους οδηγούς! Η αποστολή γραπτών μηνυμάτων κατά την οδήγηση μπορεί επίσης να αποβεί μοιραία, και μια έρευνα διαπίστωσε ότι γύρω στο 40 τοις εκατό των οδηγών έως 27 ετών γράφουν μηνύματα ενώ βρίσκονται στο τιμόνι. Επιπλέον, αν μπαίνετε στον πειρασμό να μιλήσετε στο κινητό ή να στείλετε μήνυμα ενώ οδηγείτε, να έχετε υπόψη ότι σε περίπτωση ατυχήματος η τροχαία και η ασφαλιστική σας εταιρία μπορεί να ελέγξουν τη χρήση του κινητού σας στα λεπτά που προηγήθηκαν της σύγκρουσης. Ένα τηλεφώνημα ή ένα απλό γραπτό μήνυμα μπορεί να σας στοιχίσει πολύ ακριβά! a Όταν το 2008 στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ έγινε ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα με 25 θύματα, οι έρευνες αποκάλυψαν ότι ο μηχανοδηγός είχε στείλει γραπτό μήνυμα λίγα δευτερόλεπτα νωρίτερα. Μάλιστα δεν ενεργοποίησε καν τα φρένα.

Επειδή ολοένα και περισσότερα παιδιά χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα και κομπιούτερ, καθώς και ηλεκτρονικά μέσα ψυχαγωγίας, χρειάζεται να μάθουν να χρησιμοποιούν αυτές τις συσκευές με σύνεση και υπευθυνότητα. Πώς μπορούν να βοηθηθούν; Παρακαλούμε διαβάστε το επόμενο άρθρο.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 5]

Μήπως η χρήση ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας διεκδικεί ολοένα και περισσότερο από το χρόνο σας;