Makataronganon ba ang Pagtuo nga Dunay Diyos?

NAKAPANGUTANA ka na ba kon nganong ang tanang butang, gikan sa gagmay kaayong atomo ngadto sa dagko kaayong galaksiya, naglihok sumala sa tukmang mga balaod sa matematika? Napamalandong ba nimo ang klase-klaseng buhi nga mga butang nga may kuti ug talagsaong disenyo? Daghan ang nagtuo nga ang uniberso ug ang kinabuhi diha niana mitungha tungod sa sulagmang panghitabo sa kawanangan ug sa ebolusyon. Sa laing bahin, ang uban nagtuo nga dunay usa ka intelihenteng Maglalalang nga nagbuhat sa tanang butang. Hain niini ang mas makataronganon para nimo?

Bisan hain niini ang imong pilion, ang pagtuo gikinahanglan sanglit dili sayon tuohan ang usa ka butang nga dili makita. Pananglitan, ang Bibliya nag-ingon: “Walay tawo nga nakakita sa Diyos sa bisan unsang panahon.” (Juan 1:18) Sa susama, walay tawong nakakita sa pag-umol sa uniberso o sa pagsugod sa kinabuhi ug wala usay nakasaksi nga ang usa ka buhing butang inanayng nausab ug nahimong laing matang. Ang nadiskobrehan nga mga fossil nagpakita nga ang mga mananap wala gayod mausab sulod sa daghang katuigan. a Busa, ang pangutana nga angayng tagdon mao kini: Unsang opinyon ang pinasukad sa lig-ong ebidensiya—pagtuo sa ebolusyon o ang pagtuo nga dunay Maglalalang?

Ang Imo Bang Pagtuo Gipasukad sa Lig-ong Ebidensiya?

Sumala sa Bibliya, ang tinuod nga “pagtuo” mao ang “dayag nga pagpasundayag sa mga katinuoran bisan tuod wala makita.” (Hebreohanon 11:1) Ang The New English Bible naghubad sa maong bersikulo niining paagiha: “Ang pagtuo . . . makahatag kanatog lig-ong pasukaranan nga tinuod ang mga butang nga dili nato makita.” Sa walay duhaduha daghan kag gituohan nga mga butang bisag dili nimo makita.

Pananglitan: Daghang tinahod nga mga historyano nagtuo nga si Alejandro nga Bantogan, Julio Cesar, ug Jesu-Kristo nagkinabuhi kaniadto. Duna ba silay lig-ong pasukaranan niana? Oo, sanglit gipasukad nila kana sa tinuod nga mga panghitabo sa kasaysayan.

Ang mga siyentista usab nagtuo sa mga butang nga dili makita tungod sa “dayag nga pagpasundayag” nga kining mga butanga naglungtad. Pananglitan, sa katuigan sa 1800 ang Rusong siyentista nga si Dmitry Mendeleyev nahingangha sa iyang naobserbahan sa mga elemento, ang pangunang materyales nga naglangkob sa uniberso. Iyang nadiskobrehan nga ang mga elemento dunay kaamgiran ug mahimong grupo-grupohon sumala sa gibug-aton sa atomo ug komposisyon niana. Sanglit nakita niya nga eksakto ang pagkasunod-sunod niana, nakahimo siyag periodic table of elements ug nagtuo siya nga daghan pang elemento nga naglungtad ang wala pa madiskobrehi niadtong panahona.

Nasayran sa mga arkeologo kon unsa ang kinabuhi sa unang panahon tungod sa nakalotang mga butang nga nalubong linibo na ka tuig kanhi. Pananglit ang usa ka arkeologo makakalot ug daghang papan sa bato nga parehas ug porma, maayong pagkapatong-patong, ug talagsaong pagkahan-ay. Unsay iyang ikahinapos? Moingon ba siya nga sulagma lang kana? Lagmit dili gayod. Hinunoa, makaingon gayod siya nga kana ebidensiya nga dihay mga tawong nabuhi dugay na kanhi. Dili ba makataronganon ang maong konklusyon?

 Dili ba ingon usab niana ang angay natong ihinapos bahin sa disenyo sa mga butang sa atong palibot? Daghan ang mouyon niana, lakip na ang iladong mga siyentista.

Sulagma Lang ba o Gidisenyo?

Mga tuig kanhi, ang taga-Britain nga matematiko, pisiko, ug astronomo nga si Sir James Jeans misulat nga sa tabang sa modernong siyensiya “nagakatin-aw karon nga ang uniberso dili lamang samag usa ka episyenteng makina nga nag-andar diha sa kawanangan kondili dunay usa nga intelihente nga anaa sa likod niana.” Siya midugang nga “sama ra nga ang tawo may katakos sa pagdisenyo, posible usab nga ang atong uniberso produkto sa usa ka utokang matematiko nga may katakos sa pagdisenyo.”

Sukad gisulat ni Jeans kanang mga pulonga, ang ubang siyentista may sama na usab nga opinyon. Ang pisiko nga si Paul Davies misulat: “Tungod sa pagkaorganisado sa uniberso, ang modernong mga astronomo nakaingon nga dunay nagdisenyo niini.” Ang usa sa labing iladong pisiko ug matematiko nga si Albert Einstein misulat: “Makapahingangha gayod nga mahimo natong tun-an ang mga butang sa atong palibot.” Pananglitan, daghan ang nahingangha nga posibleng matun-an ang buhing mga butang, gikan sa kinagamyang atomo ngadto sa katingalahang utok sa tawo.

Ang DNA ug ang Utok sa Tawo

Ang selula sa tanang buhing butang adunay mga DNA nga nagdala sa mga gene, ug kanay hinungdan nga mapanunod nato ang hitsura ug mga kinaiya sa atong ginikanan. b Ang DNA ikatandi sa usa ka resipe o kaha sa blueprint o disenyo sa usa ka tinukod, kay nabutang diha ang daghang impormasyon nga ipasa niana ngadto sa liwat o anak. Unsa ka daghang impormasyon ang anaa sa DNA? Kon ang mga parte niana nga gitawag ug nucleotide itandi sa mga letra sa alpabeto, “mapuno niana ang kapin sa usa ka milyong panid sa libro,” miingon ang usa ka reperensiya.

Ang DNA sa kadaghanang buhing butang anaa sa samag tanod nga mga chromosome nga nahimutang sa kinauyokan o nucleus sa selula. Ang aberids nga diyametro sa nucleus maoy mga 0.0002 sa usa ka pulgada. Hunahunaa kini—ang tanang impormasyon bahin sa imong lawas anaa sa mga selula nga makita lang kon gamitag mikroskopyo! Matod pa sa usa ka siyentista, talagsaon gayod nga ang daghan kaayong impormasyon bahin sa buhing mga butang maigo diha sa gigming nga DNA, ug talagsaon usab ang kapasidad sa DNA sa pagpasa sa maong mga impormasyon.  Makapahingangha gayod ang kapasidad niana sa pagkargag impormasyon kon itandi sa mga computer chip, DVD, ug uban pa! Ug labaw pang makapahingangha kay daghan pa kitag wala masayri bahin sa DNA. “Ang matag butang nga madiskobrehan bahin sa DNA nagbutyag sa kakuti niana,” miingon ang magasin nga New Scientist. c

Makataronganon ba nga sulagma lang ang maong talagsaong pagkadisenyo ug pagkaorganisado? Pananglit makakita kag libro nga dunay usa ka milyong panid nga may tukma ug kuti kaayong instruksiyon, makaingon ka ba nga walay nagsulat niana? Komosta kon ang maong libro gamitoy kaayo ug kinahanglan pang gamitan ug mikroskopyo aron mabasa? Unsa na lang kon pananglit naundan kanag hinungdanong impormasyon aron magama ang usa ka makina nga may binilyong piyesa, nga nagalihok uban ang katukma ug kaharmonya ug may kapasidad sa pagreper sa iyang kaugalingon? Siyempre, dili gyod mosantop sa imong hunahuna nga ang maong libro mitungha lang nga sulagma.

Human masusi ang kinabag-ohang panukiduki bahin sa selula, si Antony Flew, nga usa ka pilosopo nga taga-Britain nga kaniadto dili motuog Diyos, miingon: “Ang makapahingangha nga kakuti sa proseso aron molungtad ang kinabuhi nagpakita nga dunay usa nga intelihente nga nagpahinabo niana.” Gipaningkamotan ni Flew nga masabtan kon nganong naglungtad ang kinabuhi. Ang resulta, nausab ang iyang hunahuna ug siya nagtuo na karon nga dunay Diyos.

Nahingangha usab ang daghang siyentista sa utok sa tawo. Ang atong utok nga produkto sa DNA mao “ang kinakutihag disenyo sa tibuok uniberso.” Ang kapasidad sa labing modernong kompiyuter wala ra sa kumingking kon itandi sa utok sa tawo nga mga 1.4 kilos lang ang gibug-aton ug gilangkoban sa mga neuron ug uban pang mga parte sa utok. Sumala sa usa ka siyentista nga nagtuon bahin sa utok, samtang nagkadaghan ang kahibalo sa mga siyentista bahin sa utok  ug sa hunahuna sa tawo, “mas makapahibulong kana.”

Pananglitan: Tungod sa atong utok kita makahimo sa pagginhawa, pagkatawa, paghilak, pagsulbad ug puzzle, paghimog mga kompiyuter, pagbisikleta, pagsulat ug balak, ug pagbatig kahingangha sa dihang kita mohangad sa kalangitan panahon sa kagabhion. Makataronganon ba ang pag-ingon nga kini nga mga katakos mitungha tungod sa ebolusyon?

Pagtuo nga Pinasukad sa Ebidensiya

Aron masabtan kon nganong kita naglungtad, makataronganon ba ang pagtuo nga kita gikan sa unggoy o sa uban pang mga hayop, sama sa gituohan sa mga ebolusyonista? O mas makataronganon ang pagtuo nga kita gilalang sa Diyos? Tinuod, kita dunay mga katakos nga sama sa iya sa mga mananap. Pananglitan, kita mokaon, moinom, matulog, ug mosanay. Apan, daghan kitag mga katakos nga lahi sa mga hayop. Makataronganon gayod ang pagtuo nga ang atong talagsaong mga hiyas naggikan sa usa ka Persona nga superyor kay kanato—ang Diyos. Ang Bibliya tin-awng nag-ingon nga ang tawo gilalang sa Diyos “sumala sa iyang larawan” sa moral ug sa espirituwal nga diwa. (Genesis 1:27) Sulayi pagsusi ang pipila sa mga hiyas sa Diyos nga mabasa diha sa Deuteronomio 32:4; Santiago 3:17, 18; ug 1 Juan 4:7, 8.

Gihatagan kita sa atong Maglalalang ug “katakos sa pagsabot” sa mga butang sa atong palibot ug sa pagpangitag makapatagbawng tubag sa atong mga pangutana. (1 Juan 5:20) Bahin niini, ang pisiko nga si William D. Phillips nga midaog ug premyong Nobel misulat: “Sa dihang akong nakita nga ang uniberso organisado, tahom, ug mahimong matun-an, ako nakaingon nga aduna gayoy usa ka intelihenteng Persona nga nagdisenyo niini. Nakadayeg ako sa kaharmonya ug kasimple sa mga balaod sa pisika ug nakombinsir ako niana nga aduna gayoy Diyos.”

Mga duha ka libo ka tuig kanhi, usa ka intelihenteng tawo nga naniid sa mga butang sa atong palibot miingon nga ang “dili-makita nga mga hiyas [sa Diyos], nga mao ang iyang walay kataposang gahom ug pagka-Diyos, tin-awng makita sukad sa paglalang sa kalibotan padayon, tungod kay kini sila maila pinaagi sa mga butang nga gihimo.” (Roma 1:20) Ang maong magsusulat mao ang Kristohanong si apostol Pablo. Siya usa ka intelihenteng tawo ug naedukar sa mga balaod nga gihatag sa Diyos kang Moises. Ang iyang pagtuo nga pinasukad sa ebidensiya nakatabang kaniya nga motuo sa Diyos, ug para niya makataronganon lamang nga ilhon ang Diyos ingong Maglalalang sa tanang butang.

Kami nanghinaot nga imong makita nga makataronganon gayod ang pagtuo nga dunay Diyos. Hinaot nga sama kang Pablo, labaw pa ang imong himoon kay sa basta lang pagtuo nga dunay Diyos. Hinaot nga matandog usab ang imong kasingkasing sa maayong mga hiyas ni Jehova nga Diyos ug ikaw maningkamot nga masuod kaniya.—Salmo 83:18; Juan 6:44; Santiago 4:8.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 24]

DILI NA LANG BA KITA MOTUOG DIYOS TUNGOD SA DAOTANG REKORD SA RELIHIYON?

Daghang tawo dili motuo nga dunay Maglalalang tungod sa kaylap nga mga pag-abuso ug korapsiyon sa daghang relihiyon. Rason ba kana nga dili na kita motuog Diyos? Dili. Diha sa pasiuna sa libro ni Antony Flew nga There Is a God, si Roy Abraham Varghese miingon: “Sama ra nga ang pagdaghan sa nukleyar nga mga hinagiban dili rason nga dili na kita motuo sa pormula nga E=mc², ang pag-abuso ug mga kapintasan sa relihiyon dili usab rason nga dili na kita motuo nga dunay Diyos.” d

[Footnote]

[Mga hulagway sa panid 23]

Kon nagtuo kita nga gidisenyo sa tawo ang karaang mga tinukod, kinsa may atong tuohan nga nagdisenyo sa kinaiyahan?

[Hulagway sa panid 23]

Si Albert Einstein

[Mga hulagway sa panid 24, 25]

Ang DNA samag gamay kaayong libro nga naundan ug hinungdanong instruksiyon bahin sa kinabuhi

[Mga hulagway sa panid 25]

Gikaingon nga ang utok sa tawo mao “ang kinakutihag disenyo sa tibuok uniberso”

[Picture Credit Line sa panid 22]

The Print Collector/age fotostock