Skip to content

Skip to table of contents

ʻE Fakaleleiʻi ʻe he Fehokotaki Fakasinó ʻa Homa Vaá?

ʻE Fakaleleiʻi ʻe he Fehokotaki Fakasinó ʻa Homa Vaá?

ʻEke ʻe he Toʻutupú

ʻE Fakaleleiʻi ʻe he Fehokotaki Fakasinó ʻa Homa Vaá?

Naʻe kaumeʻa ʻa Heather mo Mike ʻi he māhina pē ʻe ua, ka ʻokú ne ongoʻi ʻo hangē kuo fuoloa pē ʻene maheni mo iá. ʻOkú na feʻaveʻaki pōpoaki maʻu pē ʻi he telefoni toʻotoʻó, ʻokú na talanoa he telefoní he laui houa ʻi ha taimi pea ʻoku fetaulaki lelei ʻa ʻena talanoá! Ka ʻi he taimi ko ení, ʻi heʻena tangutu ʻi ha kā ʻi he ulo ʻa e māhiná, ʻoku fiemaʻu ʻe Mike ia ʻa e meʻa lahi ange ʻi he fetalanoaʻakí pē.

Lolotonga ʻa e māhina ʻe ua fakamuimuí, kuo ʻikai fai ʻe Mike mo Heather ha meʻa ʻo toe fakalaka atu ʻi he fepiki pē mo e kiʻi ʻumá. ʻOku ʻikai loto ʻa Heather ke toe hoko atu ai. Ka ʻoku ʻikai foki te ne loto ke ʻosi mo Mike. ʻOku ʻikai ha taha te ne ʻai ia ke ne ongoʻi ʻokú ne foʻi talavou, ʻo makehe atu. ‘Ko e taha,’ ʻokú ne pehē loto pē kiate ia, ‘ko Mike mo aú ʻokú ma feʻofaʻaki, . . . ʻikai ko ia?’

NGALINGALI ʻe lava ke ke mateʻi ʻa e ikuʻanga ʻo e meʻa ko eni naʻe hokó. Ka ko e meʻa ʻoku ʻikai nai te ke ʻiloʻí ko e anga ʻo hono liliu lahi ʻe he fehokotaki fakasinó ʻa e ngaahi meʻá kia Mike mo Heather—ʻo ʻikai ki he lelei ange. Fakakaukau:

Kapau ʻokú ke fakafepakiʻi ha lao ʻo natula, hangē ko e lao ʻo e kalāvité, te ke fuesia hono nunuʻá. ʻOku hoko ʻa e meʻa tatau kapau ʻokú ke fakafepakiʻi ha lao fakaeʻulungaanga, hangē ko e lao ko ia ʻoku pehē ai: “Fakaʻehiʻehi mei he feʻauaki.” * (1 Tesalonaika 4:3) Ko e hā e ngaahi nunuʻa ʻo e talangataʻa ki he fekau ko iá? ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú: “Ko ia ʻoku ne feʻauaki ʻoku ʻasi tonu ʻene angahala ʻi hono sino oʻona.” (1 Kolinito 6:18) ʻOku anga-fēfē ʻa e moʻoni ʻo e lea ko iá? Sio angé pē ʻe lava ke ke fakahokohoko ʻi lalo ʻa e nunuʻa fakatupu maumau ʻe tolu ʻa ia ʻe lava ke hoko ki he faʻahinga ko ia ʻoku nau fehokotaki fakasino ki muʻa ʻi he malí.

1. ․․․․․

2. ․․․․․

3. ․․․․․

Sai sio ki he meʻa naʻá ke tohí. Naʻá ke fakakau ai ʻa e ngaahi meʻa hangē ko e ngaahi mahaki fetuku holo ʻe he fehokotaki fakasinó, feitama ʻikai fiemaʻu, pe ko e mole ʻa e hōifua ʻa e ʻOtuá? Ko e ngaahi meʻa ko iá ko e nunuʻa fakatupu ʻauha ia ʻoku lava ke hoko ki ha taha pē ʻokú ne maumauʻi ʻa e lao fakaeʻulungaanga ʻa e ʻOtuá fekauʻaki mo e feʻauakí.

Kae kehe, ʻe fakataueleʻi nai koe. ʻE lava ke ke fakaʻuhinga, ‘heʻikai hoko ha meʻa ia kiate au.’ He ko ē, ʻikai ʻoku fehokotaki fakasino ʻa e tokotaha kotoa pē? Ko ho toʻumeʻa ʻi he akó ʻoku nau pōlepole fekauʻaki mo ʻenau fehokotaki fakasinó, pea ʻoku ʻikai hā ngali ʻoku nau loto-mamahi. Mahalo pē ʻi he hangē ko Heather ʻi he meʻa naʻe hoko he kamatá, ʻoku aʻu ʻo ke ongoʻi ʻe hanga ʻe he fehokotaki fakasinó ʻo ʻai koe mo ho hoá ke mo toe vāofi ange. He ko ē, ko hai ia ʻe loto ke manukiʻi ko ʻene kei veisiniá? ʻIkai ʻoku lelei ange ke tukulolo?

ʻOua leva ʻe fakavavé! ʻUluakí, ʻoku ʻikai ke fai ia ʻe he tokotaha kotoa. Ko e moʻoni, kuó ke lau nai ha ngaahi fika ʻo fakahaaʻi ai ko ha tokolahi fakaʻulia ʻo e toʻutupú ʻoku nau fehokotaki fakasino. Ko e fakatātaá, ko ha fakatotolo ʻi ʻAmelika naʻe fakahaaʻi ai ʻi he aʻu ki he taimi ʻoku nau ʻosi ai mei he kolisí, ko e toko 2 mei he toko 3 ʻo e toʻutupu ʻi he fonua ko iá ʻoku nau fai ʻa e fehokotaki fakasinó. Ka ʻoku toe ʻuhinga iá ko e toko 1 mei he toko 3—ko ha tokolahi iaʻoku ʻikai pehē. Sai, fēfē ʻa e faʻahinga ʻoku nau faí? Kuo ʻilo ʻe he kau fakatotoló ko e tokolahi ʻo e toʻutupu ko iá ʻoku nau hokosia ha kovi ʻe taha pe lahi ange.

Kovi #1: LOTO-MAMAHI. Ko e tokolahi taha ʻo e toʻutupu kuo nau fehokotaki fakasino ki muʻa ke malí ʻoku nau pehē naʻa nau fakatomala ʻi he hili iá.

Kovi #2: TAʻEFALALA. Hili ʻa e fehokotaki fakasinó, ko e hoa taki taha ʻoku kamata ke ne fifili, ‘Ko hai ia ha toe taha kuó ne fehokotaki fakasino mo ia?’

Kovi #3: TAʻEMATEAKI. Hili ʻa e fehokotaki fakasinó, ʻoku ngalingali ange ai ʻe liʻaki ʻe ha tamasiʻi ʻa hono kaumeʻá pea hoko atu ʻo kumi ha taha kehe.

Kovi #4: ʻAMANAKI-TŌNOA. ʻI hono lotó, ʻe saiʻia ange ha taʻahine ʻi ha taha te ne maluʻi ia, ʻo ʻikai ngāueʻaki ia.

Tānaki atu ki he ngaahi meʻa ʻi ʻolungá, fakakaukau ki he meʻá ni: Kuo pehē ʻe he tamaiki tangata tokolahi heʻikai ʻaupito te nau mali mo ha taʻahine kuo nau fehokotaki fakasino mo ia. Ko e hā hono ʻuhingá? Koeʻuhí ʻoku nau saiʻia ange ʻi ha taha ʻoku anga-maʻá!

ʻOkú ke ʻohovale ai—pe aʻu nai ʻo ke ʻita? Kapau ko ia, pe ko ha taʻahine koe pe ko ha tamasiʻi, manatuʻi eni: Ko e tuʻunga totonu ʻo e fehokotaki fakasino ki muʻa ʻi he malí ʻoku kehe ʻaupito ia mei he meʻa ʻoku hulu ʻi he ngaahi faivá pea ʻi he TV. Ko e ngaahi kautaha faʻu faivá ʻoku nau ʻai ke hā manakoa ʻa e fehokotaki fakasino ʻa e taʻu hongofulu tupú pea ʻai ia ke hā hangē ko ha ʻofa moʻoní. Kae ʻoua ʻe tuku ke kākaaʻi koé! Ko e faʻahinga ko ia te nau feinga ke fakaʻaiʻai koe ki he fehokotaki fakasino ki muʻa ke malí ʻoku nau kumi ki he lelei pē ʻanautolu. (1 Kolinito 13:4, 5) He ko ē, ʻe hanga ʻe ha taha ʻoku ʻofa moʻoni ʻiate koe ʻo ʻai ke ʻi he tuʻunga fakatuʻutāmaki ʻa hoʻo lelei fakaesinó mo fakaeongó? (Palovepi 5:3, 4) Pea ʻe hanga ʻe ha taha ʻoku tokanga moʻoni kiate koe ʻo fakataueleʻi koe ke ʻi he tuʻunga fakatuʻutāmaki ʻa ho vā mo e ʻOtuá?—Hepelu 13:4.

Ko hono moʻoní, kapau te ke tukulolo ʻo fehokotaki fakasino ki muʻa ke malí, ʻokú ke tuku hifo ai koe ʻaki hono tukuange ʻa e meʻa mahuʻinga ʻaupito. (Loma 1:24) Tā neʻineʻi ke ongoʻi ngeʻesi mo taʻeʻaonga ʻa e tokolahi ʻaupito ʻi he hili iá, ʻo hangē naʻa nau fakaʻatā taʻetokanga hanau konga mahuʻinga ke kaihaʻasí! ʻOua ʻe tuku ke hoko ia kiate koé. Kapau ʻoku feinga ha taha ke fakaʻaiʻai koe ki he fehokotaki fakasinó ʻaki ʻene pehē, “Kapau naʻá ke ʻofa ʻiate au, te ke fai eni,” tali mālohi ange, “Kapau naʻá ke ʻofa ʻiate au, heʻikai te ke kole!”

ʻOku mahuʻinga mamaʻo ange ho sinó ʻo ʻikai ko ha meʻa ke foaki noaʻia. Fakahaaʻi ʻokú ke maʻu ʻa e mālohi fakaeʻulungaanga ke talangofua ki he fekau ʻa e ʻOtuá ke fakaʻehiʻehi mei he feʻauakí. Pea kapau te ke mali ʻi ha ʻaho, ʻe lava leva ke ke fehokotaki fakasino. Pea te ke malava ke fiefia kakato ai, ʻo ʻikai ha hohaʻa, fakatomala, mo ʻikai ongoʻi malu ʻa ia ko e nunuʻa ia ʻoku faʻa hoko ʻi he fehokotaki fakasino ki muʻa ke malí.—Palovepi 7:22, 23; 1 Kolinito 7:3.

[Fakamatala ʻi lalo]

^ Ko e foʻi lea ʻi he Tohi Tapú ko e “feʻauaki” ʻoku kau ki ai ʻo ʻikai ngata pē ʻi he fehokotaki fakasinó kae toe pehē foki ki he ngaahi tōʻonga kehe ʻi he vahaʻa ʻo e faʻahinga taʻemalí, hangē ko e ngaahi ʻo ha ʻōkani fakafanau ʻo ha tokotaha pe kau ʻi he fehokotaki fakasino ngutú pe ʻi he halanga tuʻumamaʻó. Ki ha fakamatala lahi ange, sio ki he Questions Young People Ask—Answers That Work, Volume 2, peesi 42-47.

KE FAKAKAUKAU KI AI

● Neongo ko e fehokotaki fakasino ki muʻa ke malí ʻe hā fakamānako nai ki he kakano taʻehaohaoá, ko e hā ʻoku hala ai ia kiate koé?

● Ko e hā te ke faí kapau ʻe kole atu ʻe ha taha ke mo fehokotaki fakasino?

[Puha/Fakatātā ʻi he peesi 27]

MEʻA ʻOKU LEAʻAKI ʻE HO TOʻUMEʻÁ

“Ko e pehē pē ʻikaí ʻoku ʻikai taʻofi ai ʻa e tokotaha ia ʻoku kolé mei heʻene toe feingá. Ko e anga hoʻo fakafisingaʻi iá. Kapau ʻokú ke lea ʻikai anga-vaivai kae ongo lotolotoua, ʻe hā mahino atu ia. ʻOku fiemaʻu ke ke fakapapauʻi!”

“Ko e pehē pē ʻikaí ʻoku ʻikai maʻu pē ke ola lelei. Naʻa mo hono fakamatalaʻi hoʻo tuí heʻikai nai ke ola lelei. Kuó u ʻiloʻi ʻa e niʻihi ʻoku nau pōlepole ʻo pehē naʻa nau malava ke ‘fakataueleʻi ʻo tō’ ha Kalisitiane. ʻI he taimi ʻe niʻihi ko e meʻa pē ke ke faí ko e mavahe. ʻOku faingataʻa ke fai ia, ka ʻoku ola lelei.”

“ʻI he tuʻunga ko ha Kalisitiané, ʻokú ke maʻu ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻa ia te ne ʻai koe ke manakoa ʻe he niʻihi kehé. Ko ia kuo pau ke ke tokanga pea talitekeʻi ʻa e taimi ʻoku fai atu ai ha fakatauele ke fai ha tōʻonga taʻetāú. Fakaʻapaʻapaʻi ʻa e ngaahi ʻulungaanga ko iá. ʻOua ʻe fakatau maʻamaʻa atu koé!”

[Ngaahi fakatātā]

Diana

James

Joshua

[Fakatātā ʻi he peesi 28]

HOKO KO ʻENE HELO!

Kapau ʻokú ke faialea, ʻokú ke tokanga moʻoni ki he taʻahine ʻokú mo kaumeʻá? Fakahaaʻi ange leva ʻokú ke maʻu . . .

ʻa e mālohi ke pouaki ʻa e ngaahi lao ʻa e ʻOtuá

ʻa e poto ke fakaʻehiʻehi mei he ngaahi tuʻunga fakatauelé

ʻa e ʻofa ke kumi ki heʻene leleí

Kapau ʻokú ke fai pehē, ʻoku ngalingali ko e ngaahi ongoʻi ʻa ho kaumeʻá ʻe meimei tatau ia mo e ongoʻi ʻa e taʻahine Sūlemí, ʻa ia naʻá ne pehē: “ʻOku oʻoku hoku ʻofaʻanga, pea oʻona au.” (Hiva o e Hiva 2:16) ʻI hono fakanounoú, te ke hoko ko ʻene helo!

Sio ki he Palovepi 22:3; 1 Kolinito 6:18; 13:4-8.

FOKOTUʻU

ʻI he hoko mai ki he tōʻonga ʻi he vahaʻa ʻo e fefiné mo e tangatá, ko ha lao lelei eni ke muimui ai: Kapau ko ha meʻa ia heʻikai te ke loto ke sio ʻa hoʻo ongo mātuʻá ʻokú ke fai, tā ʻoku ʻikai totonu ke ke fai ia.

[Fakatātā ʻi he peesi 28]

Ko e fehokotaki fakasino ki muʻa ke malí ko ha ngāuekoviʻaki ia ʻa e meʻaʻofa ʻa e ʻOtuá. ʻOku hangē ia ko hono toʻo ha tā valivali fakaʻofoʻofa naʻe foaki atu maʻau ʻe ha taha ʻo ngāueʻaki ia ko ha meʻa holoholoʻanga