Pagpasimple sang Kabuhi Kon Kulang ang Kita

KINAHANGLAN ang maayo nga pagplano kon kulang ang kita. Ginpadaku ini ni Jesus sang namangkot sia: “Sin-o sa inyo nga luyag magtukod sang torre ang wala anay nagalingkod kag nagasuma sang kagastuhanan, agod mahibaluan kon bala may bastante sia nga inugpahuman sa sini?” (Lucas 14:28, 29) Masunod mo ang prinsipio nga ‘sumahon ang kagastuhanan’ sang pagkabuhi suno sa imo masarangan kon maghimo ka sing badyet. Paano? Tilawi ini:

Pag-abot sang imo sueldo, isaisa nga ilista kon pila ang imo badyet para sa lainlain nga mga galastuhan. (Tan-awa ang kahon sa  pahina 8.) Kon may listahan ka, mahibaluan mo kon diin nagakadto ang imo kuarta kag kon pila ang imo ginagasto sa indi gid man importante nga mga butang. Gani, makita mo kon diin ka puede makakinot.

Para makahimo ka sing badyet nga masunod mo, sunda ang masunod nga mga panugda.

 Mamalaklon sing Maalamon

Sang nadulaan sing obra si Raúl, ginbag-o sang iya asawa nga si Bertha ang iya paagi sa pagpamalaklon. “Ginabantayan ko ang mga discount kag mga buy one take one nga offer sang mga balaligyaan,” siling niya. Ari pa ang pila ka paagi:

● Ibase ang inyo menu kada semana sa kon ano ang barato.

● Magluto sa baylo nga magbakal sang nahanda na nga daan nga mga pagkaon.

● Magbakal sing tigdamo sa panahon nga barato ang produkto.

● Magbakal sing pinsan, pero indi pagpatam-i kay basi indi mo man ini magamit tanan.

● Magbakal sing bayo sa mga relipan.

● Magbakasyon kon may promo ang plete kag pilia ang mga lugar nga barato ang balaklon.

● Indi mag-shopping pirme. *

Ilista Ini

“Dapat kami magbadyet,” siling ni Fred, “gani ginalista ko ang mga balayran nga dapat unahon kag kon pila pa ang amon kinahanglan para sa bug-os nga bulan.” Ang iya asawa nga si Adele nagsiling man: “Nahibaluan ko kon pila lang ang akon badyet para sa pagpanindahan. Kon kaisa, kon may balaklon para sa kabataan ukon para sa balay, ginatan-aw ko ang akon badyet kag sa pensar ko, ‘Indi namon ini masarangan subong, sa dason nga bulan na lang.’ Makabulig gid kon ilista mo ini!”

Antes Magbakal, Mamensar

Antes ka magbakal, pamangkuta pirme ang imo kaugalingon: ‘Kinahanglan ko gid bala ini? Ilislan na gid bala ang akon gamit, ukon gusto ko lang nga may bag-o?’ Kon talagsa mo lang ini gamiton, puede bala nga mag-arkila na lang? Ukon kon pirme mo ini gamiton, may mabakal ka bala nga segunda mano nga maayo pa man ang klase?

Bisan pa daw gamay lang ini nga mga butang, daku gid ang mabulig sini! Ginapakita lang sini nga kon himuon mo nga batasan ang pagkinot sa gamay nga mga butang, himuon mo man ini sa dalagku.

Mangita sing Ideya

Para mabuhinan ang gasto, mangin maideyahon. Halimbawa si Adele nagsiling: “Duha sadto ang amon salakyan gani ginbaligya namon ang isa. Para makakinot sa gasolina, ginapinsan namon ang amon mga kaladtuan. Ang mga importante na lang ang amon ginagastuhan.” Makabulig man sa imo ang mga masunod:

● Magtanom sing mga ulutanon.

● Sunda ang instruksion sa manual sang appliances, para indi ini madali maguba.

● Isli dayon ang imo panglakat nga bayo pagpauli mo, para indi ini madali magdaan.

 Magpabulig sa Iban!

Madamo sa mga nadulaan sing obra ang wala nagapabulig sa iban. Pero wala ini ginhimo ni Fred. Ginsuportahan sia sang iya pamilya, pati sang iya dalagku na nga kabataan. “Natun-an namon nga magbuligay, kag nangin suod pa gid kami,” siling niya. “Nakahibalo kami nga problema namon ini tanan.”

Napabakod man si Fred sang pareho niya nga mga Cristiano sang regular sia nga nagapakig-upod sa ila sa Kingdom Hall sang mga Saksi ni Jehova. “Pagkatapos sang amon Cristianong pagtilipon, napalig-on gid ako,” siling niya. “Ang kada isa mahigugmaon kag may pasunaid, gani nabatyagan namon nga wala kami ginapabay-an.”—Juan 13:35.

Mga Kaayuhan Kon May Pagtuo

Minilyon nga nadulaan sing obra ang akig kag nagbatyag nga gintraidoran sila sang ila mga amo. Si Raúl nga ginsambit kaina, naglain gid ang buot sang duha ka beses sia nga nadulaan sing obra—una sa iya pungsod sa Peru kag dayon sa New York City. Sang matabo ini sa ikaduha nga tion, si Raúl nagsiling, “Wala sing kasiguruhan sa kalibutan subong.” Binulan nga wala gihapon sia makakita sing obra. Ano ang nakabulig sa iya? Sia nagsiling, “Nangin suod ko nga abyan ang Dios kag narealisar ko nga sia lamang ang akon masaligan.”

Si Raúl isa sa mga Saksi ni Jehova, kag bangod sa iya pagtuon sa Biblia nagbakod ang iya pagsalig sa mahigugmaon nga Amay sa langit nga nagpromisa: “Indi ko gid kamo pagbayaan ukon pagpatumbayaan.” (Hebreo 13:5) Indi mahapos ang kabuhi. “Pirme namon ginapangamuyo ang amon panguna nga mga kinahanglanon, kag natun-an namon nga magkontento sa ginaaman sang Dios,” siling niya. Ang asawa ni Raúl nga si Bertha nagsiling: “Kon kaisa nabalaka gid ako kon bala makakita pa sing obra si Raúl. Pero ginasabat ni Jehova ang amon mga pangamuyo paagi sa paghatag sang amon kinahanglanon kada adlaw. Gani, bisan pa indi na kami pareho ka bugana sang una, nangin simple naman ang amon kabuhi.”

Bangod Saksi ni Jehova si Fred, daku ang epekto sang iya pagtuon sa Biblia sa iya pagtamod sa iya sitwasyon. “Kon kaisa nagasalig kita sa obra, posisyon, ukon kuarta sa bangko,” siling niya. “Pero natun-an ko nga si Jehova nga Dios lamang ang makahatag sing matuod nga kasiguruhan, kag matigayon naton ini kon makig-abyan kita sa iya.” *

[Nota]

[Blurb sa pahina 9]

“Pirme namon ginapangamuyo ang amon panguna nga mga kinahanglanon, kag natun-an namon nga magkontento sa ginaaman sang Dios”

 [Kahon/Tsart sa pahina 8]

 Kon Paano Maghimo sing Badyet

(1) Ilista ang inyo galastuhan kada bulan. Ilista ang tanan ninyo nga gasto sa pagkaon, ilistaran, salakyan, koryente, tubig, kag iban pa. Para sa mga ginabayaran kada tuig, tungaa ini sa 12 ka bulan.

(2) I-kategoriya ang imo galastuhan pareho sang pagkaon, ilistaran, salakyan ukon plete, kag iban pa.

(3) Hibalua kon pila ang imo painon nga kuarta para sa tagsa ka kategoriya kada bulan. Para sa mga ginabayaran kada tuig, ‘sumaha’ kon pila ang kinahanglan mo painon kada bulan.

(4) Ilista kon pila ang tanan ninyo nga kita. Ibuhin diri ang mga deduction pareho sang buhis. Tan-awa kon ang nabilin bastante pa sa mga galastuhan.

(5) Kada bulan, painpaina ang imo kuarta para sa tagsa ka kategoriya. Kon cash ang imo ginagamit, himui sing sobre ang tagsa ka kategoriya kag markahi ini. Kada sueldo, ibutang sa tagsa ka sobre ang imo badyet para sa sina nga galastuhan.

Pahanumdom: Mangin responsable sa paggamit sang credit card! Madamo nga badyet ang wala masunod bangod natentar sila sang mga pautang.

[Tsart]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

Kabilugan nga Kita Kada Bulan

SUELDO KADA BULAN ₱․․․․․ IBAN PA ₱․․․․․

SUELDO SANG IBAN

NGA MIEMBRO SANG PAMILYA ₱․․․․․ TOTAL NGA KITA

₱․․․․․

Badyet nga Gasto Aktual nga Gasto

Kada Bulan Kada Bulan

₱․․․․․ Arkila ukon Hulugan sa Balay ₱․․․․․

₱․․․․․ Insurance/Buhis ₱․․․․․

₱․․․․․ Koryente kag Tubig ₱․․․․․

₱․․․․․ Salakyan/Plete ₱․․․․․

₱․․․․․ Paglingawlingaw/Bakasyon ₱․․․․․

₱․․․․․ Telepono ₱․․․․․

₱․․․․․ Pagkaon ₱․․․․․

₱․․․․․ Iban pa ₱․․․․․

TOTAL TOTAL

₱․․․․․ ₱․․․․․

Ikomparar ang Kita kag Gasto

KABILUGAN NGA KITA KADA BULAN ₱․․․․․

MINUS− BALANSE

GASTO KADA BULAN ₱․․․․․ ₱․․․․․