De zienswijze van de Bijbel

Brengt zelfkastijding iemand dichter tot God?

DE MEESTE mensen vinden alleen al de gedachte aan zelfkastijding afschuwelijk. Toch worden personen die hun lichaam pijnigen door geseling, extreem vasten of het dragen van een haren boetekleed soms als prijzenswaardige voorbeelden voor gelovigen gezien. Zulke praktijken zijn niet slechts een overblijfsel uit de middeleeuwen. Volgens recente nieuwsberichten zijn er zelfs in deze tijd prominente geestelijke leiders geweest die zichzelf hebben gegeseld.

Wat zet mensen ertoe aan zoiets te doen? Een woordvoerder van Opus Dei zei dat „vrijwillig aanvaard ongemak een manier is om één te worden met Jezus Christus en het lijden dat hij vrijwillig aanvaardde om ons van zonde te verlossen”. Maar wat zegt de Bijbel over dit onderwerp?

Zorg goed voor uw lichaam

In de Bijbel wordt het aanbidden van God door middel van zelfkastijding niet aanbevolen of goedgepraat. De Bijbel moedigt mensen die God vrezen juist aan om goed voor hun lichaam te zorgen. Dat is bijvoorbeeld terug te vinden in de raad die de apostel Paulus geeft over liefde binnen het huwelijk. In Efeziërs 5:28, 29 verwijst hij naar de manier waarop een man zijn lichaam van nature zou behandelen: „Aldus behoren mannen hun vrouw lief te hebben als hun eigen lichaam. (...) Niemand heeft ooit zijn eigen vlees gehaat, maar hij voedt en koestert het, zoals ook de Christus dit doet ten aanzien van de gemeente.”

Zou de aansporing dat mannen hun vrouw moeten liefhebben als hun eigen lichaam veel betekenis hebben als er van gelovigen werd verwacht dat ze zichzelf bij de aanbidding pijnigden? Het is duidelijk dat personen die zich aan Bijbelse principes willen houden, goed voor hun lichaam moeten zijn en het zelfs moeten koesteren. Een dergelijke liefde moeten ze ook voor hun huwelijkspartner tonen.

Mensen die de Bijbel lezen, treffen daarin dan ook veel adviezen aan die hen helpen goed voor hun lichaam te zorgen. Er wordt bijvoorbeeld gewezen op de voordelen van lichaamsbeweging (1 Timotheüs 4:8). De consequenties van slechte eetgewoonten en de genezende werking van bepaalde voedingsmiddelen komen ter  sprake (Spreuken 23:20, 21; 1 Timotheüs 5:23). De Bijbel moedigt mensen aan om goed voor zichzelf te zorgen zodat ze zo lang mogelijk actief kunnen zijn (Prediker 9:4). Als God mensen in zijn Woord de raad geeft op hun gezondheid te letten, dan zou hij toch niet willen dat ze hun lichaam letsel toebrengen? — 2 Korinthiërs 7:1.

Moeten christenen Jezus’ lijden zelf ervaren?

Sommige organisaties gebruiken ten onrechte het lijden van Jezus Christus en zijn eerste volgelingen als argument om tot zelfkastijding aan te sporen. Maar de Bijbel zegt nergens dat aanbidders van God zichzelf lijden toebrachten. Als christelijke Bijbelschrijvers op Christus’ lijden wezen, deden ze dat om christenen aan te moedigen onder vervolging te volharden, niet om hun eigen vervolging te veroorzaken. Iemand die zichzelf kastijdt, volgt daarmee dus niet Christus na.

Stel dat u ziet dat een vriend voor wie u veel respect hebt, door een woedende menigte wordt uitgescholden en geslagen. Het valt u op dat hij kalm blijft en niet gaat terugslaan of terugschelden. Als u uw vriend zou willen navolgen, zou u zichzelf dan gaan slaan en uitschelden? Natuurlijk niet! Daarmee zou u het gedrag van de menigte nabootsen. Als u werd aangevallen, zou u gewoon proberen geen kwaad met kwaad te vergelden.

Het is duidelijk dat van Christus’ volgelingen niet wordt verwacht dat ze zichzelf kastijden. Daarmee zouden ze in feite de woedende menigte nabootsen die hem mishandelde en probeerde te doden (Johannes 5:18; 7:1, 25; 8:40; 11:53). In plaats daarvan moeten ze proberen net als Christus te zijn door kalm te blijven als ze vervolgd worden (Johannes 15:20).

Een verkeerde uitleg van de Bijbel

Al vóór het christelijke tijdperk werd het de Joden in de Schriften verboden om hun lichaam te beschadigen. De Wet, die als handleiding diende voor hun leven en aanbidding, verbood hun bijvoorbeeld expliciet om ’insnijdingen in hun vlees te maken’, een gebruik dat blijkbaar veel voorkwam bij niet-Joodse volken in de oudheid (Leviticus 19:28; Deuteronomium 14:1). Als God dat veroordeelde, zou hij ook niet willen dat iemand zichzelf verwondde met een zweep. De Bijbelse norm is duidelijk: opzettelijk het eigen lichaam beschadigen is voor God onaanvaardbaar.

Kunstenaars willen graag dat hun werk met respect behandeld wordt. Zo wil Jehovah God ook dat zijn schepping, het menselijk lichaam, wordt gerespecteerd (Psalm 139:14-16). Zelfkastijding zal iemand niet dichter tot God brengen, maar de band met hem juist verstoren. Bovendien is het een verdraaiing van de leringen uit de evangeliën.

Onder leiding van God schreef Paulus over zulke onderdrukkende, door mensen bedachte leerstellingen: „Deze dingen hebben wel een schijn van wijsheid in een zichzelf opgelegde vorm van aanbidding en schijnnederigheid, een strenge behandeling van het lichaam, maar ze hebben geen waarde ter bestrijding van de bevrediging van het vlees” (Kolossenzen 2:20-23). Zelfkastijding zal iemand dus echt niet helpen dichter tot God te komen. De vereisten voor de ware aanbidding van God zijn daarentegen ’verkwikkend, weldadig en licht’ (Mattheüs 11:28-30).

WAT DENKT U?

● Hoe beziet God het menselijk lichaam? — Psalm 139:13-16.

● Kan zelfkastijding u helpen tegen ongepaste verlangens te strijden? — Kolossenzen 2:20-23.

● Was het de bedoeling dat ware aanbidding zwaar of moeizaam zou zijn? — Mattheüs 11:28-30.

[Inzet op blz. 11]

De Bijbelse norm is duidelijk: opzettelijk het eigen lichaam beschadigen is voor God onaanvaardbaar

[Illustratie op blz. 10]

Een pelgrim beklimt op zijn knieën de trap naar een kerk

[Verantwoording]

© 2010 photolibrary.com