Ngaa Nangin Bayolente ang Iban?

GINPAMANGKOT si Joseba, nga taga-Espanya, kon ngaa nag-entra sia sa militante nga grupo. “Indi na maagwanta ang inhustisya kag pagpamigos sa amon,” siling niya. “Sa siudad sang Bilbao nga ginaistaran ko, gulpi lang nagaabot ang mga pulis, nagapangastigo, kag nagapang-aresto sa mga tawo.”

Nagpadayon sia: “Isa ka aga, gin-aresto ako bangod nagreklamo ako sa ginapanghimo sang mga pulis. Akig gid ako kag gusto ko ini tapnaon, bisan sa bayolente nga paagi.”

Pagpamigos kag Pagtimalos

Wala ginapakamatarong sang Biblia ang bayolente nga mga buhat, pero nagsiling ini nga bisan ano pa kaalam sang tawo, kon piguson sia makahimo sia sing binuang. (Manugwali 7:7) Madamo ang naakig kon maltratuhon sila bangod sang ila rasa, relihion, ukon pungsod.

Halimbawa, si Hafeni nga ginsambit sang nagligad nga artikulo, nagsiling: “Gin-agaw ang amon duta. Ginapakigbato gani sang mga sapat ang ila teritoryo, natural lang nga ipakigbato man namon ang amon duta kag kinamatarong.” Sang napatay ang isa ka suicide bomber, ginpagua ang iya mensahe nga nagsiling: “Kon indi ninyo pag-untatan ang pagpamomba kag pagpang-tear gas, pagpangpriso kag pagpangastigo sa akon katawhan indi man kami mag-untat.”

Bangod sa Relihion

Bisan pa pulitika ang kalabanan nga rason nga may militante nga grupo, sa masami nangin bayolente sila bangod sa relihion. Ang isa ka lider sang pungsod nakabaton sing mensahe halin sa humalambal sang mga militante: “Wala kami nagbuang kag indi man kami uhaw sa gahom. Ginahimo namon ini bilang pag-alagad sa Dios.”

Sanday Daniel Benjamin kag Steven Simon nagsulat parte sa relihion sa ila libro nga The Age of Sacred Terror: “Bangod ang mga tawo  nangin mas relihioso, mas nagabakod ang ila pagpati, kag nagadamo ang mga kulto nga nagapalig-on sa ila mga sumulunod nga mangin bayolente.” Sa tapos marekord ang pila ka ginatawag niya nga “pinakagrabe nga ginhimo sang mga terorista sa bilog nga kalibutan,” ang isa pa ka researcher nagsiling: “Ang tanan nga terorista nagapati nga ang ila ginahimo gintugutan, ukon ginmando pa gani sang Dios.”

Pero wala ginasunod sang madamo nga relihioso nga militante ang maayo nga pamatasan kag mga prinsipio nga ginatudlo mismo sang ila relihion.

Nagdulot Gid sa Tagipusuon

Si Joseba nga ginsambit kaina, gin-aresto kag ginkastigo. Nagsiling sia: “Ang ginhimo nila nagkumbinsi sa akon nga may rason ako nga maakig. Handa ako mapatay para lang mauntat ini.”

Masami nga nangin bayolente pa gid ang mga tawo bangod sa ginatudlo sang ila grupo. “Sang ato kami sa refugee camp,” siling ni Hafeni, “may mga rali nga nagatudlo sa amon nga pirme kuno nagapangita sing paagi ang mga puti para dominahan ang mga itom.” Ano ang resulta?

“Nagdugang ang kaakig ko sa mga puti,” siling niya. “Wala gid ako sing salig sa ila tanan. Sang ulihi, indi na ako kaagwanta, kag nahunahuna ko nga dapat may himuon gid kami.”

Pero, bisan amo sini ang ginbatyag nanday Joseba kag Hafeni, nagbag-o ini. Ngaa? Ipaathag ini sa masunod nga artikulo.

[Blurb sa pahina 6]

“Ang ginhimo nila nagkumbinsi sa akon nga may rason ako nga maakig. Handa ako mapatay para lang mauntat ini.”—Joseba