Ang Pagtamod sang Biblia

Ngaa Dapat Maghalong sa Imo Ginahambal?

Pagkatapos sang maayo nga pag-istoryahanay, ginpakanubo sang primer ministro ang isa ka tigulang nga babayi nga bag-o lang niya naistorya, kag nagreklamo ngaa wala ini gintabog sang iya mga tinawo. Wala sia nakahibalo nga bukas pa ang mikropono. Nakibot gid ang mga nakabati sa iya pagtratar sa babayi. Bangod sini, wala sia nagdaug sa eleksion pagligad sang walo ka adlaw.

WALA gid sing tawo nga makakontrol sa iya dila. (Santiago 3:2) Ginapakita sini nga hitabo nga dapat gid kita maghalong sa aton ginahambal. Ang imo reputasyon, obra, kag kaangtanan sa iban nagadepende sa imo ginahambal.

Pero, nakahibalo ka bala nga indi lang amo sini ang epekto sang imo ginahambal? Suno sa Biblia, ginapakita sini kon ano ka nga klase sang tawo. Nagsiling si Jesus: “Sa kabuganaan sang tagipusuon nagahambal ang baba.” (Mateo 12:34) Bangod ang imo ginahambal nagapakita sang imo matuod nga balatyagon, hunahuna, kag emosyon, importante gid nga usisaon mo sing maayo kon paano ka nagahambal. Makabulig bala ang Biblia? Binagbinaga ang masunod.

Paano Mangin Maayo ang Imo Ginahambal?

Ang imo ginahambal nagahalin sa imo hunahuna. Para mangin maayo ang imo ginahambal, dapat mo analisahon kag pauswagon ang imo ginahunahuna. Talupangda kon paano ang pagsunod sa Pulong sang Dios makaimpluwensia sa imo hunahuna, nga makaimpluwensia man sa imo ginahambal.

Pun-a ang imo tagipusuon sang maayo nga mga butang. Ginlaragway sang Biblia ini nga mga butang nga nagasiling: “Bisan ano nga butang nga matuod, bisan ano nga butang nga serioso, bisan ano nga butang nga matarong, bisan ano nga butang nga putli, bisan ano nga butang nga hiligugmaon, bisan ano nga butang nga dungganon, bisan ano nga labing maayo kag bisan ano nga dalayawon nga butang, padayon nga hunahunaa ini nga mga butang.”—Filipos 4:8.

Kon sundon mo ini, malikawan mo ang malain nga panghunahuna. Tandai nga ang imo makita kag mabasa nagasulod sa imo hunahuna. Gani, para malikawan ang malain kag negatibo nga mga panghunahuna, likawi ang indi maayo nga mga impluwensia. Buot silingon, likawan mo ang bayolente kag binastos nga mga kalingawan. (Salmo 11:5; Efeso 5:3, 4) Sa baylo, pamensara pirme ang maayo kag positibo nga mga butang. Mabuligan ka sang Biblia para mahimo ina. Halimbawa, basaha ang Hulubaton 4:20-27; Efeso 4:20-32; kag Santiago 3:2-12. Binagbinaga kon paano makabulig ini nga mga teksto sa imo panghambal. *

Hunahunaa sing maayo ang imo ihambal. “Ang mga pulong nga wala ginhunahuna sing maayo antes ihambal makasakit pareho sa espada, pero ang mga pulong nga ginhunahuna sing maayo antes ihambal makapaayo,” siling sang Hulubaton 12:18 (Ang Pulong sang Dios, APD). Kon pirme ka masakit maghambal, panikasugi nga hunahunaon anay ang imo ihambal. Pamatii ang laygay sang Hulubaton 15:28: “Ang matarong nga tawo nagahunahuna anay antes siya  maghambal, pero ang malaot nga tawo nagapataka lang kahambal sing malain.”—APD.

Maghimo sing tulumuron. Sa bilog nga bulan, tinguhai nga indi pag-ihambal dayon ang una mo nga mapensaran, ilabi na kon akig ka. Sa baylo, hunahunaa ang mga teksto sa sini nga artikulo, kag tinguhai gid nga maghambal sing maalamon, mahigugmaon, kag kalmado. (Hulubaton 15:1-4, 23) Pero, indi lang ina.

Mangayo sing bulig sa Dios. Nangamuyo ang isa ka manunulat sang Biblia: “Kabay nga ang mga polong sang akon baba kag ang pagpamalandong sang akon tagiposoon mahamut-an sa imo itololok, O GINOO.” (Salmo 19:14) Ipahibalo kay Jehova nga Dios nga gusto mo nga malipay sia sa imo ginahambal kag manamian ang iban sa imo. Suno sa Hulubaton 18:20, 21: “Pagaanihon mo ang bunga sang imo mga ginahambal. Ang imo mga ginahambal makaluwas sang kabuhi ukon makapatay.”—APD.

Mang-espiho sa Pulong sang Dios. Ang Biblia pareho sa espiho, kay paagi sini matan-aw mo ang imo kaugalingon. (Santiago 1:23-25) Halimbawa, kon ginahunahuna mo ang masunod nga tatlo ka prinsipio sa Biblia, pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Ano ang masiling sang iban sa akon panghambal?’

“Ang mahomok nga [sabat] nagapalugpay sang kasingkal, apang ang matigdas nga polong nagapaibwal sang kaakig.” (Hulubaton 15:1) Malulo ka bala maghambal?

“Indi maggua ang dunot nga pinamulong gikan sa inyo baba, kundi ang bisan anong pinamulong nga maayo para sa pagpabakod suno sa kinahanglanon, agod mahatag sini ang maayo sa mga nagapamati.” (Efeso 4:29) Makapalig-on bala ang imo ginahambal?

“Maghambal kamo pirme nga may pagkamainayuhon, nga natimplahan sing asin, agod mahibaluan ninyo kon paano kamo dapat magsabat sa kada isa.” (Colosas 4:6) Bisan sa mabudlay nga sitwasyon, ginatinguhaan mo bala nga mangin maayo kag indi makasakit ang imo ginahambal?

Paagi sa pagkay-o sang diperensia nga imo makita sa espiho, manamian ang iban sa imo kag indi ka mahuy-an. Amo man sini ang resulta kon mangin maayo ang imo panghambal paagi sa pagpang-espiho sa Pulong sang Dios.

[Nota]

NAMANGKOT KA BALA?

● Ano ang ginapakita sang imo ginahambal?—Lucas 6:45.

● Paano ka dapat makig-istorya sa iban?—Efeso 4:29; Colosas 4:6.

● Ano ang himuon mo para mangin maayo ang imo panghambal?—Salmo 19:14; Filipos 4:8.

[Retrato sa pahina 11]

Ang aton ginahambal may epekto sa aton reputasyon kag kaangtanan sa iban