Ze Ba Bulela Bashemi

Haiba mu bashemi ba ba na ni mwana yo munyinyani ya si ka kala kale sikolo, mwendi mu talimani ni butata bo buñwi. Ka mutala, mu swanela ku talimana cwañi ni mikwa ya sitepo ya bonisa mwanaa mina? Mu kona ku luta cwañi mwanaa mina ku taluhanya ze lukile ku ze si ka luka ni ku mu sikululanga hande? Ha mu bone mo bashemi ba bañwi ba talimanezi ni miinelo ye cwalo.

SITEPO

“Mwana ha sa kwanisize lilimo ze peli, ili nako ye ba katazanga hahulu banana, u batanga ku fiwa za bata. Mwanaa luna wa mushimani naa na ni butata bo. Naa na ni mukwa wa ku latakanga lika haiba a sa fiwi za tokwa. Ne li yena mweli wa luna, mi kamukwaocwalo ne lu sa zibi mwa ku talimanela ni mikwa ya sitepo ye ba bonisanga banana. Ne lu si ka tusiwa ki manzwi a ne ba lu bulelezi ba bañwi a kuli ha lu swaneli ku bilaezwa ki mukwa wo kakuli ki mona mo ba ezezanga banana.”—Bo Susan, ba kwa Kenya.

“Mwanaa luna wa musizana ha naa li wa lilimo ze bato ba ze peli, naa na ni mukwa wa ku alabananga fafasi inze a lila ni ku huwaka . . . Mukwa wo ne u filikanya! Ku lika ku ambola ni yena ka nako ya nze a eza cwalo ne ku sa tusi se siñwi. Kacwalo, na ni bo muunaa ka, ne lu mu bulelelanga ka ku wa pilu kuli a ye kwa musiyo wa hae ni kuli ha ka ikutwa hande a tahe lu to ambola taba yeo hamoho. Ha saa ikutwile hande, yo muñwi wa luna naa yanga kwa musiyo wa hae ni ku yo mu tusa ku utwisisa libaka mukwa wa hae ha u li o maswe. Ku ezanga cwalo ne ku tusize. Mane nako ye ñwi ne lu mu utwile inzaa lapela ku Mulimu ku ikupela swalelo. Nako ha ne inze i ya, mikwa ya hae ya sitepo ya kala ku fukuzeha mi mafelelezo a tuhela mikwa yeo.”—Bo Yolanda, ba kwa Spain.

“Banana ba likanga ku bona kamba ba kona ku keshebisa milao ye miñwi ye tomilwe. Ku tuhelela mwanaa mina ku eza lika ze ñwi ze mu hanisize ku kona ku tahisa kuli a si ke a utwisisa hande ze mu tokwa. Ne lu lemuhile kuli ha ne lu zwezipili ku sa keshebisa milao ye ne lu tomile, hanyinyani-hanyinyani bana ba luna ne ba itutile kuli ku huwaka haki mukwa wa ku fumana ka wona ze ba tokwa.”—Bo Neil, ba kwa Britain.

KU FA KALIMELO

“Haiba mwana ha si ka kwanisa kale lilimo ze ketalizoho, ku taata ku ziba nji wa utwisisa luli ze mu bulela kamba kutokwa. Se si kona ku tusa ki ku kuta-kutela ze mu mu taluseza. Mu swanela ku kuta-kutela ze mu mu bulelela inze mu itusisa liponiso za ka mazoho ni ka ku bulela ka linzwi le li tiile.”—Bo Serge, ba kwa France.

“Nihaike kuli bana ba luna ba bane ne ba hulisezwa mwa sibaka se si swana, ne ba na ni mikwa ye miñwi ye shutana-shutana. Yo muñwi naa na ni mukwa wa ku lilanga haiba wa ziba kuli u ezize nto ye ñwi ye lu sa tabeli; yo muñwi yena naa likanga ku bona kuli u kona ku loba ha kuma kai milao ye tomilwe a sa fiwi koto. Fokuñwi ku kalimela mwana ka ku mu lubukela feela kamba ka ku mu halifela ne ku tusa, kono ka linako ze ñwi ne lu na ni ku fanga koto mwana ya fosize.”—Bo Nathan, ba kwa Canada.

“Ki kwa butokwa kuli bashemi ba si ke ba keshebisanga milao ye ba tomile. Kono hape ha ba swaneli ku landalalanga fa milao ka nzila ye tulile tikanyo. Ka linako ze ñwi, haiba mwana a inyaza ha buniti, lu ikutwanga kuli ki hande ku bonisa kutwisiso ni ku sa mu kalimela hahulu.”—Bo Matthieu, ba kwa France.

 “Ni likanga ku sa toma milao ye miñata hahulu, kono ni bonanga teñi kuli milao ye likani ye ni tomile ya latelelwa. Mwanaka wa mushimani wa lilimo ze taalu wa ziba kuli u ka fiwa koto haiba a loba milao ye tomilwe, mi ku ziba taba yeo ku tahisa kuli a ikutekange. Ki niti kuli ha ni katezi, ku bunolo ku sa isa pilu kwa lika za fosize. Kono ni hapelezwanga ku nga muhato o muñwi ilikuli ni si ke na keshebisa milao ye ni tomile. Nto ya butokwa hahulu ki ku sa keshebisa milao ye tomilwe!”—Bo Natalie, ba kwa Canada.

KU SA KESHEBISA MILAO YE TOMILWE

“Banana ba banyinyani ha ba libalangi linako fo bashemi ba keshebisanga milao ye ba tomile.”—Bo Milton, ba kwa Bolivia.

“Fokuñwi mwanaka wa mushimani u buzanga taba ye swana ka linzila ze shutana-shutana ilikuli a bone nji lu ka mu fa kalabo ye swana. Kamba, haiba ni bulela nto ye ñwi mi bo mahe ba bulela nto ye shutana ni ye ni bulezi, u bonanga kuli muinelo wo u mu fa kolo ya kuli a si ke a latelela milao ye miñwi.”—Bo Ángel, ba kwa Spain.

“Fokuñwi ne ni sa isangi pilu kwa lika za naa fosanga mwanaka wa mushimani haiba ni tabile ka nako yeo kono ne ni mu fanga koto ye tuna haiba ha ni si ka taba ka nako yeo. Ne ni fitile fa ku lemuha kuli ku ezanga cwalo ne ku tahisanga feela kuli a kataze hahulu.”—Bo Gyeong-ok, ba kwa Korea.

“Ki kwa butokwa kuli banana ba banyinyani ba utwisise kuli mukwa o ba talusezwa kuli u fosahalile kacenu, kamuso ha u na ku cinca ku ba o lukile.”—Bo Antonio, ba kwa Brazil.

“Haiba bashemi ba cinca-cinca milao ya bona, mwana u kona ku nahana kuli bo ndatahe ni bo mahe ha ba swalehi hande ka ze ba bulela, u kona ku bona kuli ba ezanga lika ka ku ya feela ka mo ba ikutwela ka nako yeo. Kono haiba bashemi ba kumalela kwa likuka za bona, bana ba ka ziba kuli mikwa ye fosahalile ha i na ku cinca ni kamuta ku ba ye lukile. Yeo ki nzila ye ñwi yeo bashemi ba sileleza ka yona bana ba bona ni ku ba bonisa lilato.”—Bo Gilmar, ba kwa Brazil.

“Bana ba kona ku ba ni mukwa wa ku kupanga lika kwa bashemi ba bona ka linako ze ba bona kuli bashemi ba bona ha ba koni ku ba tima—inge cwalo ha ku na ni batu ba bañwi. Haiba ni hana ku fa mwanaka wa mushimani nto ye ñwi, ni mu bulelelanga cwalo a sa kupa feela nto yeo, mi ni mu bonisanga kuli ha ni na ku mu fa nto yeo niha ka swalelela ku ni kupa.”—Bo Chang-seok, ba kwa Korea.

“Sibeli sa bashemi ba swanela ku bonisa bana ba bona kuli ba eza lika ka ku lumelelana. Haiba na ni bo musalaa ka ha lu lumelelani fa taba ye ñwi, lu ambolelanga taba yeo kwa mukunda. Bana ba kona ku lemuha haiba bashemi ba bona ha ba lumelelani fa taba ye ñwi, mi ba ka lika ku itusisa muinelo wo kuli ba keshebise milao ye miñwi.”—Bo Jesús, ba kwa Spain.

“Haiba mwana wa ziba kuli bashemi ba hae ba ezanga lika ka ku lumelelana ni kuli ha ku na butali bwa kona ku itusisa ilikuli a ba tahiseze ku keshebisa milao ye ba tomile, u ikutwa ku ba mwa silelezo. Wa ziba muhato o ba ka nga, ibe kuli wa ba utwa kamba kutokwa.”—Bo Damaris, ba kwa Germany.

“Na ni bo musalaa ka lu ikutwa kuli ku sa keshebisa milao ye lu tomile hape ku ama ku fanga mwanaa luna wa musizana nto ye nde ye ne lu mu sepisize. Ku eza cwalo ku tahisa kuli mwanaa luna a sepe lisepiso za luna.”—Bo Hendrick, ba kwa Germany.

“Mubelekisi wa ka ha naa ka cinca-cincanga mo ni swanela ku belekela, ne ni si ke na tabela. Bana ni bona ba kona ku ikutwa cwalo. Ba ikutwa ku ba mwa silelezo haiba ba ziba milao ye tomilwe ni ku ziba kuli milao yeo ha i na ku cinca. Hape ba tokwa ku ziba likoto ze ba ka fiwa haiba ba sa ipeyi ku utwa mi ba tokwa ku ziba ni kuli likoto zeo ha li na ku cinciwa ni zona.”—Bo Glenn, ba kwa Canada.

[Manzwi a fa likepe 8]

“E ya mina ibe E, Awa ya mina ibe Awa.”—Jakobo 5:12

 [Mbokisi/Maswaniso a fa likepe 9]

TABA YA LUBASI

Ku Itwala ka ku sa Lela Mo ne lu Talimanezi ni ku Cinca kwa Muinelo wa luna mwa Bupilo

Taba ye Kandekilwe ki bo Tom ni bo Yoonhee Han

Bo Tom: Ne ku fitile feela likweli ze silezi ku zwa fo lu nyalanela, mi bo musalaa ka, bo Yoonhee, ba lemuha kuli ba itwezi. Ne ni bonisa inge kuli ha ni bilaezwi ki taba yeo, bakeñisa kuli ne ni bata ku kolwisa bo Yoonhee kuli ne ni itukiselize ku ba omba-omba ni ku ba tiisa. Kono mwa pilu ne ni ikalezwi!

Bo Yoonhee: Ne ni ikutwa ku eshulwa ni ku ikalelwa! Ne ni lilile maswe; ne ni ikutwa kuli ne ni si ka itukiseza ku ba me ni kuli ne ni si ke na kona ku peta buikalabelo bo.

Bo Tom: Mi ne ni ikutwa kuli ne ni si ka itukiseza ku ba ndate! Kono hamulaho wa ku ikambota ni bashemi ba bañwi, ne lu fitile fa ku lemuha kuli ku itwala ka ku sa lela ku atile hahulu mane ku fita ni mo ne lu nahanela. Hape lingambolo zeo ze ne lu bile ni zona ni bashemi ba bañwi, ne li lu tusize ku utwa ze ba bulela bashemi ba bañwi ka za bunde bwa ku ba ndate kamba me. Hanyinyani-hanyinyani, sabo ye ne ni na ni yona ya fela, mi na kala ku nyolelwa ku bona mwanaa luna.

Bo Yoonhee: Mwanaa luna Amanda ha sa pepilwe, kwa taha butata bo buñwi. Naa swalelelanga ku lila, mi kwa fita lisunda inze ni palelwa ku lobala. Ne ni si na takazo ya ku ca lico, mi naa tahelwa ki mukatala o mutuna. Sapili, ne ni sa tabelangi ku banga hamoho ni ba bañwi. Kono cwale na lemuha kuli ku inanga feela ni nosi kwa ndu ne ku si ke kwa ni tusa. Kacwalo, na kala ku tandanga nako ni basali ba bañwi ba ne ba sa zo ba ni limbututu lwa pili. Ku eza cwalo ne ku ni tusize ku ambola za muinelo wa ka ni ba bañwi ba ne ba li mwa muinelo o swana, mi ne ku ni tusize ku lemuha kuli ne si na ni nosi ya naa na ni lipilaelo.

Bo Tom: Ne ni likile ka taata ku tusa lubasi lwa luna ku zwelapili ku ezanga lika ze ne lu ezanga. Ka mutala, ka ku ba Lipaki za Jehova, na ni bo Yoonhee ne lu ikatulezi ku yanga mwa sebelezo ya mwa simu ni kwa mikopano ya Sikreste kamita. Hape, ku ba ni mwana ku tokwa kuli batu ba be ni masheleñi a ku itusisa kwa lika ze ñwi, mi mane ze ñwi za lika zeo li banga ze ne si ka libelelwa. Ne lu boni teñi kuli lu pila ka ku likana ni masheleñi e ne lu na ni ona ilikuli lu si ke lwa ikenya mwa likoloti, ili ze ne ka ekeza feela kwa lipilaelo za luna.

Bo Yoonhee: Sapili ne ni hupula kuli ne ni si ke na kwanisa musebezi wa ku kutaza bakeñisa kuli limbututu li tahisanga filikanyo. Kono niti ki kuli, batu ba tabelanga ku bona limbututu. Ku lemuha taba yeo ne ku ni tusize ku zwelapili ku yanga mwa sebelezo ya mwa simu ni ku tabela hahulu mwanaka.

Bo Tom: Bibele i bulela kuli “bana ki sanda se si zwa ku Muñaa Bupilo” ni kuli ki “mupuzo.” (Samu 127:3) Na ni ikutwa kuli manzwi ao a bonisa kuli mwana ki mpo ya butokwa. Mi mutu ha amuhela sanda, u na ni ku keta mwa ka itusiseza sanda seo: Wa kona ku itusisa sona hande kamba ku si sinya. Ni sweli ku ituta kuli mwana u ezanga licinceho ze nde hahulu mwa bupilo ha nze a hula, mi ni tokwa ku ba ni mwanaka ka nako yona ye ya sweli ku hula bakeñisa kuli ni sa yawa feela kolo yeo, ha ni sa tola ni i fumana hape.

Bo Yoonhee: Mwa bupilo, fokuñwi lu ezahalelwanga ki lika ze ñwi ze nde ze ne lu si ka libelela, mi ku ba ni mwana batu ba si ka lela ki ye ñwi ya lika ze nde zeo. Ka nako ya cwale, Amanda sa na ni lilimo ze silezi, mi ha ni sepi kuli ne ni ka ba ni tabo ye ni na ni yona cwale kambe ha yo.

[Siswaniso]

Bo Tom ni bo Yoonhee, hamoho ni Amanda mwanaa bona wa musizana