Mga Kabudlayan sang Ikaduha nga Pamilya

● Suno kay Dra. Patricia Papernow, eksperto parte sa ikaduha nga pamilya, indi puede nga ang imo laygay sa una nga pamilya amo man ang imo ilaygay sa ikaduha nga pamilya. Daw pareho lang nga ara ka sa isa ka siudad pero lain nga mapa ang imo ginagamit.

Magluwas nga lain ang problema sang ikaduha nga pamilya kon ikomparar sa una nga pamilya, mas mabudlay pa gid ini. Ginlaragway sang sikologo nga si William Merkel ang ikaduha nga pamilya subong “pinakakomplikado, indi normal, kag mabudlay gid nga relasyon sang mga tawo.”

Kon amo sini kabudlay, paano mangin madinalag-on ang ikaduha nga pamilya? Ang relasyon sang ikaduha nga pamilya kaangay sang tinahian sang gintambitambi nga mga retaso. Mahuyang ang tinahian kon nagaumpisa pa lang, pero kon matapos na ini kag natahi sing maayo, pareho ini ka pag-on sang bag-o nga tela.

Binagbinagon naton ang pila sa kinaandan nga kabudlayan sang ikaduha nga pamilya kag kon ano ang nakabulig sa ila para “matambitambi” nila ang ila kabuhi. Dayon kilalahon naton ang apat ka pamilya nga nangin madinalag-on.

 KABUDLAYAN 1: WALA MATUMAN ANG MGA GINAPAABOT

“Gusto ko gid nga palanggaon ako sang akon mga manak, pero walo na ka tuig ang akon hulat, wala gihapon.”—Gloria. *

SA UMPISA, tama kataas sang pagpaabot sang mga ginikanan sa ila bag-o nga pamilya. Gusto nila nga indi na matabo sa ila ikaduha nga pamilya ang natabo sa ila una nga pamilya kag luyag nila mabatyagan ang gugma nga wala nila mabatyagan sang una. Kon indi matuman ang ila ginapaabot, mahimo bangdan ini sang stress. Suno sa Biblia: “Ang paglaom nga napaslawan nagapasakit sang tagipusoon.” (Hulubaton 13:12, Maayong Balita nga Biblia, HPV) Ano abi kon amo sini ang imo ginabatyag?

ANO ANG MAHIMO MO?

Indi paghunahunaa nga madula lang ang imo ginabatyag. Sa baylo, hibalua kon ano ang gusto mo tani matabo kag ngaa. Paagi sini maintiendihan mo kon ngaa amo sini ang gusto mo. Dayon, mangin realistiko sa imo ginapaabot. Ari ang pila ka halimbawa:

1. Sa umpisa pa lang, palanggaon ko na ang akon mga manak, kag palanggaon man nila ako.

Ngaa? Kay handum ko gid nga suod kag nagapalanggaanay ang akon pamilya.

Mas realistiko: Sa ulihi, matun-an man namon nga palanggaon ang kada isa. Ang importante may pagtahod kami subong sa isa kag isa.

2. Maka-adjust dayon ang tanan sa pamilya.

Ngaa? Handa na kami sa bag-o namon nga pamilya.

Mas realistiko: Sa masami, mga apat asta pito pa ka tuig nga maka-adjust ang kada isa. Normal lang nga may problema kami.

3. Indi gid kami mag-away parte sa kuarta.

Ngaa? Ang amon gugma magatabon sang gagmay nga mga isyu.

Mas realistiko: Ang problema namon sa kuarta sa amon una nga pamilya tama ka komplikado. Mahimo nga indi pa kami handa nga tingubon ang amon kuarta subong.

 KABUDLAYAN 2: PAANO INTIENDIHON ANG ISA KAG ISA

“Naka-adjust kami dayon. Kadasig lang sa amon magsahuay.”—Yoshito.

“Mga pulo pa ka tuig ang nagligad kag narealisar ko nga dapat magtinguha ako para magmadinalag-on ang amon pamilya.”—Tatsuki, manak ni Yoshito.

KAANGAY nanday Yoshito kag Tatsuki, mahimo indi man mag-intiendihanay ang isa kag isa sa ikaduha nga pamilya. Ngaa importante gid nga mag-intiendihanay kamo? Kay kon may mga problema, gusto mo nga solbaron ini dayon. Pero masolbar mo lang ini sing epektibo, kon intiendihon mo anay ang imo pamilya.

Importante man nga maghalong kon nagapakig-istorya ka sa ila, kay mahimo ini makabulig ukon makapalala sang problema. Subong sang ginasiling sang Biblia: “Ang kamatayon kag kabuhi yara sa gahum sang dila.” (Hulubaton 18:21) Gani, paano mo gamiton ang imo dila para mag-intiendihanay kamo imbes nga mag-away?

ANO ANG MAHIMO MO?

• Imbes nga hukman mo ang isa, intiendiha ang iya ginabatyag. Halimbawa:

Kon magsiling ang imo bata, “Nahidlaw na ko kay Tatay,” intiendiha ang iya ginabatyag. Imbes nga magsiling, “Mas palangga ka pa gani ni Tiyoy mo kag mas maayo pa sia sangsa kay Tatay mo,” hambala sia: “Siguro nabudlayan ka gid nga wala na si Tatay mo. Ano gid ang ginakahidlawan mo sa iya?”

Sa baylo nga hambalan mo ang imo bag-o nga tiayon, “Indi tani amo na ka bastos ang imo bata kon maayo ka nga ginikanan,” isugid sa iya ang imo ginabatyag. Tilawi ini: “Puede mo bala mahambalan ang imo bata nga mamugno man kon mag-abot sia? Makabulig gid ini sa akon.”

• Gamita ang tion sa pagkaon, paglingawlingaw, kag pagsimba para makilala ninyo ang isa kag isa.

• Maayo nga magmiting sing regular ang pamilya nga ara ang tanan. Pahambala ang kada isa nga wala ginasapar. Unaha ninyo ang maayo nga mga butang sa inyo bag-o nga pamilya, dayon ang inyo ginakabalak-an. Magpakita sing pagtahod bisan indi ka komporme kag tuguti ang iban nga maghatag sing solusyon.

 KABUDLAYAN 3: PAGPABATYAG SA KADA ISA NGA BAHIN SILA SANG PAMILYA

“Ang akon asawa kag ang iya kabataan nagakonsabuhay para sukmaan ako. Daw indi ako bahin sang pamilya.”—Walt.

ANG pagbatyag nga indi ka bahin sang pamilya mahimo amo ang ugat sang pila ka problema. Halimbawa:

• Ang kabataan nga may maayo na nga kaangtanan sa pakasalan sang ila ginikanan masami nga nabudlayan mag-adjust pagkatapos sang kasal.

• Ang ginikanan nagapangimon sa iya anom ka tuig nga manak.

• Nagabaisay sa ginagmay nga mga butang.

Apektado man sa sini ang matuod nga ginikanan, kay mahimo sila mabudlayan kon indi mag-intiendihanay ang ila ikaduha nga pamilya. Amo sini ang ginsiling ni Carmen. “Mabudlay gid kay nabutang ako sa tungatunga sang akon bana kag duha ka bata.”

Makabulig gid sa sini ang ginsiling ni Jesus: “Ang tanan nga butang nga luyag ninyo nga himuon sang mga tawo sa inyo, dapat man ninyo himuon sa ila.” (Mateo 7:12) Paano mapabatyag sang kada isa nga ang tanan bahin sang pamilya?

ANO ANG MAHIMO MO?

• Unaha ang inyo pag-asawahay. (Genesis 2:24) Hatagi sing tion ang imo bag-o nga tiayon, kag ipaathag sa imo kabataan ang iya papel sa inyo pamilya. Halimbawa, mahimo isiling ini sang amay sa iya kabataan antes sang kasal: “Palangga ko si Anna, kag gusto ko sia pangasaw-on. Nahibaluan ko nga mangin mabuot kamo sa iya.”

• Iiskedyul nga maistorya mo ang tagsa mo ka bata nga kamo lang nga duha. Kon hatagan mo sila sing tion, mabatyagan nila nga palangga mo sila kag importante gid sila sa imo.

• Para magsuod ka sa imo mga manak, hatagi sing tion ang tagsa sa ila nga wala ang ila ginikanan nga magpatunga sa inyo.

• Dapat pabatyagon ang bata nga bahin sia sang pamilya, nga wala ginabalewala ang iya una nga pamilya. Mas maayo nga indi mo pagpiliton ang kabataan nga tawgon ka nga “Nanay” ukon “Tatay.” Ang mas dalagku na nga kabataan mahimo masaw-ahan sa primero sa paggamit sang termino nga “pamilya” ukon “kita” sa ila ikaduha nga pamilya.

• Hatagi ang kada bata sing ulubrahon, pulungkuan sa lamesa, kag lugar sa inyo balay. Nalakip man sa sini ang mga manak mo nga nagakulukadto lang sa inyo.

• Mahimo kamo magsaylo sa bag-o nga balay ukon i-remodel ang inyo balay, para indi magbatyag ang bag-o nga mga miembro nga indi sila bahin sang pamilya.

 KABUDLAYAN 4: PAGDISIPLINA SA KABATAAN

“Kon ginadisiplina ko ang kabataan ni Carmen, ginaapinan niya sila imbes nga suportahan ako.”—Pablo.

“Nasakitan gid ako kon ginaakigan ni Pablo ang akon kabataan.”—Carmen.

NGAA mahimo bangdan sang pag-inaway sang mag-asawa ang pagpadaku sa kabataan? Mahimo nga indi istrikto ang pagdisiplina sang nagasolo pa lang ang ginikanan. Kon magminyo sia liwat, mahimo nga ang iya tiayon indi pa suod sa iya kabataan. Gani, mahimo hunahunaon sang iya bag-o nga tiayon nga tama sia kabuot sa iya bata. Pensaron naman niya nga tama ka estrikto sang iya bag-o nga tiayon sa ila.

Ang Biblia naglaygay nga mangin balanse sa pagdisiplina sa kabataan: “Indi ninyo pagpaakiga ang inyo mga anak, kundi padayon sila nga padakua sa disiplina kag nagatuytoy nga panghunahuna ni Jehova [nga Dios].” (Efeso 6:4) Ginapakita sini nga dapat mo hanason ang panghunahuna sang imo bata, indi lang nga kontrolon ang iya batasan. Subong man, ginapalig-on ang mga ginikanan nga mangin maayo kag mahigugmaon para indi mairitar ang mga bata kon ginadisiplina sila.

ANO ANG MAHIMO MO?

• Maghimo sing mga pagsulundan sa balay. Ilakip sa sini ang mga nahimo na ninyo nga daan. Binagbinaga ang benepisyo sini sa masunod nga mga sitwasyon:

Manding: Jennifer, suno sa aton ginkasugtan indi puede magtext kon wala pa matapos ang imo asaynment.

Jennifer: Indi ta man ka Nanay.

Manding: Husto ka Jen, pero ako ang in-charge subong nga gab-i, gani indi gid puede magtext kon wala mo pa matapos ang imo asaynment.

• Likawi nga maghimo sing tama kadamo nga pagsulundan ukon pirme bag-obag-uhon ang inyo rutina. Ang simple lang nga pangabay sang manding mahimo nga tama na kabug-at sa bata nga nagabatyag nga daku gid ang ginbag-o sang iya kabuhi. Siempre, mahimo kinahanglan ang bag-o nga mga pagsulundan, pareho sang privacy kag pamayo, ilabi na kon may mas magulang nga kabataan.

• Istoryahi ninyo sang imo tiayon ang mga problema nga kamo lang. Magpokus sa espesipiko nga batasan sang bata imbes nga munuhon ang ginahunahuna mo nga kakulangan sa pagpadaku sa ila sang una.

[Nota]

[Retrato sa pahina 3]

Daw imposible nga mahiusa ang ikaduha nga pamilya

[Retrato sa pahina 4]

Mamati sing maayo para maintiendihan mo ang balatyagon kag ginakabalak-an sang kada isa

[Retrato sa pahina 6]

Kon may indi pag-intiendihanay, dapat istoryahan ninyo ini nga kamo lang nga mag-asawa