TLAMACHTILI TLEN IKA PEUA
¿Kenijkatsa uelis kuali tijtekiuis tonali?
Uelis nochi tikijtojtokej: “¡Amo nechaxilia tonali!”. Uan nelia kiampa pano. Maske sekij tlauel tlatominpiaj uan sekij amo, amo aka kipia miak tonali yon amo aka ueli kiajokui. Tonali tlen pano, amo sampa tlakuepilia. Yeka, tlauel ipati tijmatisej kenijkatsa tijtekiuisej. ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej? Ma tikitakaj naui tlamantli tlen kinpaleuijtok miakej maseualmej.
Se: Achtoui ximoiljui tlake tijchiuas
Xijchiua tlen tlauel ipati. Biblia kiijtoua nochipa ma tikitakaj tlake tlamantli eli tlauel ipati (Filipenses 1:10). Xikijkuilo nochi tlamantli tlen moneki tijchiuas uan xijxejxelo: tlen tlauel ipati, tlen ueliskia tijchiuas uan tlen tlauel moneki tijchiuas. Nojkia, xikilnamiki onka se keski tlamantli tlen tlauel ipati, maske uelis tijchiuas teipa, kej tijkouati tlakualistli. Uan maske onka se keski tlamantli tlen nima tijnekiskia tijchiuas, kej tijtlachilis televisión, ni amo eli tlauel ipati. *
Ximoiljui tlake tijchiuas. Eclesiastés 10:10 kiijtoua: “Intla nopa hacha ayok tlateki uan se tlakatl axkitentis, moneki más chikauak tlatsontekis para kitlapanas kuauitl. Uajka tlen nelia tlalnamiki kitentia ihacha para kisas kuali iteki”. Sanse kej nopa kuatlapanketl katli moneki kitentis ihacha kema ayamo kitekiuia, achtoui moneki kuali timoiljuis tlake tijchiuas, kiampa amo timotonalpolos. Uelis teipa tijchiuas tlen amo tlauel ipati, kej katli san mitskixtilis mochikaualis o tlen uelis mitstonalpolos. Uan tlaj nima tijtlamiltia tlen tijchiua, uajka uelis tijpeualtis seyok tlamantli tlen tikijkuilojtok. Tlaj kuali timoiljuia tlake tijchiuas, tielis kej nopa tlakatl katli kitentia ihacha kema ayamo peua tekiti: nopa kipaleuis ma kitlapana miak kuauitl.
Xijchiua tlen tiueli. Kemantika uelis monekis amo tijchiuas se keski tlamantli tlen amo tlauel ipati o tlen kichiuas san ximotonalpolo. Tlaj nochipa tijnekis tijchiuas miak tlamantli, kichiuas tlauel ximotetsopa uan amo tiyolpakis.
Ome: Amo ximotonalpolo ika se keski tlamantli
Amo nochipa ximoiljui teipa tijchiuas se tlenijki yon ximoiljui tlaj kena o amo tijchiuas. Eclesiastés 11:4 kiijtoua: “Intla tijchias ma mijkuini nochi ajakatl uan ma ayok tlaauetsi para tijchiuas se tekitl, uelis axkema tijchiuas”. Se milchijketl uelis san motonalpolos uan amo kichiuas miak tlamantli ipan imil, tlaj nochipa kichia kuali ma elto tonali. Sanse kej nopa tlakatl, tlaj tlauel timotekipachouaj ika tlen ueli tlamantli, uelis kichiuas ayokmo ma tijtlamiltikaj tlen tikijtojtoyaj tijchiuasej. O uelis timoiljuisej moneki tijmatisej miak tlamantli kema nojua ayamo tijchiuaj. Kiampa kiijtoua Proverbios 14:15: “Se tlakatl tlen tlalnamiki moiljuia intla kuali para kichiuas se tlamantli o axtle”. Ma tikilnamiktokaj: miak tlamantli tlen tijtlapejpenisej, kichiuas ma timotekipachokaj (Eclesiastés 11:6).
Amo ximoiljui nochi kuali tijchiuas se tlenijki. Santiago 3:17 kiijtoua: “Tlakamej tlen kipiaj nopa tlalnamikilistli tlen toTeko temaka, kichiuaj tlen senkistok kuali”. Maske tlauel kuali tlaj nochipa tijnekisej kuali tijchiuasej se tlenijki, kemantika uelis kichiuas ma timoyolkokokaj uan ma timokuesokaj. Se neskayotl, se katli kiyekoua se yankuik tlajtoli moneki kimajtos maske miakpa mokuapolos, nopa kipaleuis ma kiyeko sekinok tlamantli. Se katli kineki tlauel kuali kichiuas se tlenijki, uelis kichiuas amo ma kiyeko sekinok tlamantli. Yeka, tlauel ipati tikitasej kej kinamiki se keski tlamantli. Kiampa kiijtoua Proverbios 11:2: “[Katli] moechkapantlaliaj kipantisej tlalnamikilistli”. Se katli amo moueyimati amo tlauel moyolkokoua kema mokuapoloua, ya uetska ika tlen kipano.
“Ta amo tikixtlaua se tlenijki ika tomij; tikixtlaua ika tonali” (El arte de vivir. Sé feliz, nadie te está mirando).
Eyi: Xijchiua tlen kena tiuelis tijchiuas
Xikita moteki kej kinamiki uan nojkia kema timoyolpakiltis. “Tlauel kuali tlaj timosiajketsas se kentsi uan amo tlaj tlauel titekitis pampa san tlapik” (Eclesiastés 4:6, TNM). Se akajya katli tlauel tekiti san kichiua ma siaui uan amo yolpaki ika tlen kichiua. Se katli tlatsiui san motonalpoloua pampa san kineki nochipa mosiajketsas. Maske Biblia kiijtoua moneki titekitisej, nojkia kiijtoua moneki tiyolpakisej ika tlen tijchiuasej pampa ya nopa eli “se regalo tlen toTeko” (Eclesiastés 5:19).
Kuali xikochi. Se katli kiijkuilok se salmo kiijtok: “Nimotekas ika pakilistli [...] uan ika kuali nikochis, pampa nijmati san ta, toTeko, tinechmanauia uan axaka uelis tleno nechchiuilis” (Salmo 4:8). Maseualmej moneki kochisej 8 horas pampa nopa kinpaleuia kuali ma itstokaj uan kuali ma kiyolmatikaj. Kema se akajya kuali kochi, kipaleuia itlalnamikilis uan nima kiyekoua se keski tlamantli. Uan kema se akajya amo kuali kochi uelis kipanos tlen amo kuali, mosenkuapolojtos uan san kualantos.
Ximosentlali tijchiuas tlen kena tiuelis. “Amo xijneki tlamantli tlen axkinamiki para tijpias” (Eclesiastés 6:9). ¿Tlake kineki kiijtos? Se akajya katli tlalnamiki amo san mosentlalia ipan tlen kineki kipias pampa kemantika tlen kineki amo kema uelis kipixtos. Yeka, amo kema kineltoka tlen kiijtouaj katli tlanamakaj yon motlauikaltia. Katli tlalnamiki san yolpaki ika tlen kimati kena uelis kipias.
Naui: Ximoyakana ika tlen mitspaleuis kuali timonejnemiltis
Xikita tlake mitspaleuis kuali timonejnemiltis. Tlaj kiampa tijchiuas mitspaleuis tikitas tlake tlamantli nelnelia tlauel ipati. Tlaj tonemilis eliskia kejuak se kuatlamintli, tlen techpaleuis ipan tonemilis eliskia kejuak nopa arco tlen techpaleuia ma tijmajkauakaj nopa kuatlamintli. Nopa techpaleuis kuali tijtlapejpenisej tlen tijchiuasej uan amo timotonalpolosej. ¿Tlake techpaleuis kuali timonejnemiltisej? Miakej kipouaj Biblia pampa kimatij tlen nopaya ijkuilijtok tlauel tepaleuia (Proverbios 2:6, 7).
Xijchiua kampeka nochipa tijpias tlaiknelili. Colosenses 3:14 kiijtoua: “Tlaiknelijkayotl techilpia sansejko”. Kema se akajya amo teiknelia amo yolpaki uan nojkia amo kuali itstok ininuaya ichampoyouaj. Katli amo kineltokaj ni tlanauatili uan kiachtouitlaliaj tomij o tekitl kichiua amo ma yolpakikaj. Yeka, Biblia amo mokuapoloua kema miakpa kiijtoua san tlaiknelili tlauel ipati (1 Corintios 13:1-3; 1 Juan 4:8).
Xijkaua tonali timomachtis. Maske Geoff kipixtoya isiua katli kipiayaya kuali iyolo, omej ikoneuaj katli kuali monejnemiltiyayaj, kinpixtoya kuali iuampoyouaj uan kipaktiyaya iteki, kemantika nopa tekitl kichiuayaya ma kiita kenijkatsa sekinok tlaijiyouiyayaj o kinitayaya kema mikiyayaj. Yeka, motlatsintokiyaya: “¿Kej ni kinamiki tiitstosej?”. Se tonali kipojki se amatlajkuiloli tlen Jehová itlajtoltemakauaj uan kipantik tlen kinekiyaya kimatis.
Geoff, kinixtomilik isiua uan ikoneuaj tlen kipojtoya, uan inijuantij nojkia kinejkej kimatisej sekinok tlamantli. Yeka, nochi pejkej momachtiaj Biblia uan nopa kinpaleuik ma yolpakikaj uan kuali ma kitekiuikaj tonali. Nojkia, kinpaleuik ma motemachikaj itstosej ipan se yankuik Tlaltipaktli kampa ayokmo onkas tlaijiyouilistli (Apocalipsis 21:3, 4).
Tlen kipanok Geoff techilnamikilia tlen Jesús kiijtok: “Pakij katli kimatij moneki momachtisej toTeotsij iTlajtol” (Mateo 5:3, TNM). Ta, ¿nojkia uelis tijkauas se kentsi tonali uan kiampa timomachtis Biblia? San Biblia uelis mitspaleuis xijpia tlalnamikilistli uan xiyolpaki, uan amo seyok tlamantli.
^ párr. 5 Xijpoua tlamachtili “Veinte consejos para que el tiempo le rinda”, tlen kiski ipan ¡Despertad!, abril 2010.
