Imakunata puntata ruwanaykipaq tanteay. Bibliam consejawanchik astawan allinpaq kaqkunata puntata ruwanapaq (Filipenses 1:10). Listapi qellqay ruwanaykipaq kaqkunata hinaspa allinta tanteay mayqenkunata puntata ruwanaykipaq, chaylla ruwanaykipaq otaq chaymantaña ruwanaykipaqpas tanteay. *

Tiempowan tanteay. Bibliam nin: ‘Laqoyasqa hachawan waqtaq runaqa aswanmi kallpanchakun. Yachayniyoq runam ichaqa yachayninman hina allinta ruwan’ (Eclesiastes 10:10). Hachataqa waqtayta manaraq qallarichkaspam allinta afilana, chaynallataqmi imatapas manaraq ruwayta qallarichkaspam tiempowanraq imapaqpas allinta tanteana. Tiempoyki yanqachaq ruwaykunataqa ama ruwaychu. Listapi qellqasqaykiman hina punta kaq ruwaynikita ruwaruspaqa qatiqninpi ruwanaykipaq kaqta avanzay. Ima ruwananpaqpas tiemponta allinta tanteaq runaqa manaraq waqtayta qallarichkaspan hachanta afilaq yachayniyoq runamanmi rikchakun.

Yanapasunaykipaq kaqkunallata ruway. Vidaykipi mana yanapasunaykipaq kaqkunapiqa ama tiempoykita yanqachaychu. Amataq afanakuychu tukuy ruwaypiqa, chaywanqa pisiparuspam hukmanyaruwaq.

Ruwanaykipaq kaqkunata ama iskayrayaspa ruway. ‘Wayramunanta suyaq runaqa manam tarpunchu. Puyumunanta qawaq runaqa manam cosechanchu’ (Eclesiastes 11:4). Chakranpi ima llamkaynintapas chaymantaña ruwananpaq saqeq runaqa tiempontam yanqachan, allin punchawta suyasqanraykum mana tarpunchu nitaq cosechanchu. Chaynallataqmi ima ruwaypaqpas iskayrayaspaqa manam allintaqa decidikusunchu. Imaynatapuni ruwanapaq kasqanmanta yachanapaq llumpayta afanakuspaqa manataqmi decidikusunchu. Ichaqa wakin ruwaykunapaqqa allinta piensarispam tanteakuna. Bibliam nin allin tanteoyoq runaqa imatapas manaraq ruwachkaspanmi allintaraq tantean nispa (Proverbios 14:15). Imapaqpas tanteaspaqa yaqa llapanpim imallapipas iskayrayanchik, ichaqa kallpanchakunam ruwayninchikkunata ruwanapaq (Eclesiastes 11:6).

Pantaruspaqa ama hukmanyaychu. Bibliam nin: “Diosmanta yachaqqa [allin kaqtam ruwan]”, nispa (Santiago 3:17). Allinta ruwanaykipaq kallpanchakuynikiqa allinpaqmi. Pantaruyta manchakusqaykim ichaqa mana allinnikipaqchu. Kaypi piensarisun, pipas huk idioma rimayta yachaqqa qallariypiqa panta-pantatam riman ichaqa chaynata kallpanchakusqanqa allinta rimananpaqmi yanapan. Pantaruyta manchakuqmi ichaqa mana atinchu rimayta. Chaymi kallpanchakunanchik ruway atisqanchik kaqkunallapi. Bibliam nin: ‘Humillakuq runakunaqa yachayniyoqmi kanku’ (Proverbios 11:2). Chayna kaqkunaqa manam hukmanyanchu aswanqa pantasqankunamantam asikunku.

Llamkanaykipaqpas samanaykipaqpas allinta tanteay. ‘Ñakariywan llamkaymantaqa [. . .] hawkayaypi kawsakuymi’ aswan allinqa (Eclesiastes 4:6). Llamkayllamanña qokuruqqa manañam samarinanpaq tiempochakunñachu. Qella runañataqmi mana valeq kaqkunata ruwaspan tiemponta yanqachan. Chaymi Bibliaqa consejawanchik allin tanteoyoq kanapaq, chaynataq allinta llamkaspa kusirikunapaqpas (Eclesiastes 5:19).

Allinta puñuy. Diosta serviq huk runam nirqa: ‘Ñoqallayqa hawkalla siriykuspam chaypunilla puñuruni’, nispa (Salmo 4:8). Yuyayniyoq runakunaqa yaqa llapankum 8 horata sapa tuta puñunanku, chaymi yanapanqa cuerponkupi chaynataq piensayninkupi allinlla tarikunankupaq. Allinta puñuyqa manam tiempota yanqachaychu chayqa yanapawasunmi ima ruwayninchiktapas allinta ruwanapaq, yachasqanchikkunata mana qonqarunapaq. Mana allinta puñuspaqa qonqaysonqoyaruchwanmi, ima ruwayninchikpipas pantaruchwanmi accidentakuruchwanmi otaq piñakuqllañam rikuriruchwan.

Atisqayki kaqkunallapaq kallpanchakuy. ‘Runapa rikusqanmi aswan allinqa imapas munapayasqanmantaqa’ (Eclesiastes 6:9). ¿Ima ninantaq chayqa? Allin tanteoyoq runaqa yachanmi ruway atisqallankunapaq kallpanchakuyta, kapuqllanwan otaq ‘rikusqan’ kaqkunallawan contentakuytapas. Chaymi imata rantinanpaq otaq manukunanpaq kaq propagandakunawanqa mana engañachikunchu.

Reparay imakunata astawan munasqaykipi. Imata astawan munasqanchikqa yanapawanchikmi allinta tanteakuspa mayqenta puntata ruwanapaq. Chaynata ruwaptinchikqa tiemponchikqa manam yanqapaqchu kanqa. ¿Ima ruwaykunataq vidanchikpi aswan allinqa kanman? Chaypaqmi achka runakuna Diospa consejonkunata Bibliapi maskanku (Proverbios 2:6, 7).

Imatapas kuyakuywan ruway. Bibliam nin: “Kuyanakuyllam tukuy imatapas sumaqtaqa allinyanachin”, nispa (Colosenses 3:14). Kuyanakuy mana kaptinqa manam kusisqaqa kawsachwanchu, astawanraqmi familiapiqa. Bibliapa nisqanta mana kasukuspa qollqella maskaqqa otaq profesionniyoq kananpaq astawan kallpanchakuqqa cheqap kusikuytaqa manam tarinqachu. Chaymi Bibliaqa achka kutita consejawanchik kusisqa kawsakuyta munaspaqa kuyakuyniyoq kananchikpaq (1 Corintios 13:1-3; 1 Juan 4:8).

Diospa palabranta leenaykipaq tiempochakuy. Geoff sutiyoq runapam karqa sumaq sonqoyoq warmin, llampu sonqo iskay churinkuna chaynataq allin amistadninkunapas, kikinpas allin pagoyoq llamkaypim doctorkunata yanapaspan llamkarqa. Ichaqa sapa kutim qawarqa tukuywan ñakariqkunata chaynataq wañuypa patanpi kaqkunatapas. Chaymi piensaq: “¿Kayna ñakarinapaqchu runaqa unanchasqa karqanchik?” Ichaqa huk punchawmi Jehova Diospa testigonkunapa ruwasqanku qellqata leeruspan chaymanta yacharurqa.

Chay leesqanmantam Geoffqa señoranman chaynataq churinkunaman willarqa, chaymi paykunapas astawan yachayta munarqaku. Hinaptinmi llapanku Biblia estudiayta qallaykurqaku, chaymi kusisqa kawsakuspanku tiemponkutapas manaña yanqacharqakuchu. Chaymantapas yacharurqakum imawanpas manaña ñakarispa wiñay kawsaypi suyakuyniyoq kayta (Apocalipsis 21:3, 4).

Geoffmanta yachasqanchikmi yuyarichiwanchik Jesucristopa nisqanta: “Mayna kusisqam ‘Diostam necesitani’ niqkunaqa” (Mateo 5:3). ¿Qampas manachu tiempochakuwaq Diosmanta yachanaykipaq? Ima ruwasqaykimantapas Diosmanta yachanaykipaq tiempochakusqaykiqa tukuy vidaykipim yanapasunki.