Ilawil bintik-a te mukʼ skʼoplal. Te Biblia ya yal te yakuk kiltik nail te bintik mukʼ skʼoplale (Filipenses 1:10). Tsʼibaya ta jun lista te bintik ya skʼan ya apase, ta patil tsʼibaya lokʼel te bintik mukʼ skʼoplal ya skʼan ya apas sok parte xa atsʼibay te bintik oranax ya skʼan pasele. Naʼame te ay bintik mukʼ skʼoplal, jaʼnax yuʼun te maniwan orauk ya skʼan pasel jich bitʼil te ya xbajt aman talel te bin ya aweʼe. Pero ay yantik te oranaxniwan ya skʼan pasel, jaʼnax yuʼun te ma mukʼuk skʼoplale jich bitʼil te yilel televisión. *

Nopa ta nail te bin ya apase. Te Eclesiastés 10:10 jich ya yal: «Teme mayuc ye te yechej, teme ma ba ya yichʼ huxel, ya scʼan te tulan xan ya yichʼ jimel; ha lec te ya yichʼ tuhunel te pʼijil-oʼtanile». Jich bitʼil te nail ya skʼan juxbeyel ta lek ye te echeje, jaʼnix jich nail ya skʼan ya jnoptik ta lek te bin ya jpastik yuʼun ma jchʼaytik jtiempotik-a. Patilto xa apas te bintik ma mukʼ skʼoplale o ma xa apasix, melel jaʼnaxniwan ya schʼaytesbat atiempo sok ya slujbtesat. Sok teme ay bin juʼ awuʼun spasel ta orae, jaʼ xa apasix-a te yanxan bin kechel awuʼun spasele. Teme nailto ya anop te bin ya apase, jich ya xkʼoat te bitʼil te pʼijil winik te nailto la sjuxbey ye te yecheje, jichme bayal bin ya xjuʼ awuʼun spasel.

Mame xa atsob bayal awaʼtel. Ma xa awakʼ akʼop ta spasel te bin ma kʼax mukʼ skʼoplale sok te jaʼnax ya slajinbat atiempoe. Teme bayal ya atsob awaʼtele, kʼaxtome ya xlujbat sok ma tseʼelix awoʼtan-a.

Ma xa ajelbey yorail te bin ya apase. Te Eclesiastés 11:4 jich ya yal: «Te machʼa ya stsahtay yil te iqʼue, ma ba ya yaʼiy tsʼumbajel, soc te machʼa ya yil te tocaletic, mayuc bin ora ya stsob te sit awal-tsʼunubile». Teme jtul jtsʼunbajel ya sjelulanbey yorail te bin-ora ya yaʼiy tsʼunbajel, jaʼnax ya xchʼay tiempo sok maʼyuk bin ya xlokʼ yuʼun-a. Jaʼnix jichotik-euk, teme xchebet koʼtantike maniwan ya jpastik te bin kalojtike. O yaniwan kaltik te puersa ya skʼan nopel ta lek te bin ya jpastike. Yananix skʼan nopel ta lek-a te bin ya jpastike, melel te Proverbios 14:15 ya yal te machʼa pʼij ya stsajtay te banti ya xbeene. Manchukme jich-abi, aynix bin-ora te ma jnaʼtik teme lek ya xkʼootik ta lokʼele (Eclesiastés 11:6).

Mame xa amaliy te kʼax lek ya xlokʼ spisile. Te Santiago 3:17 ya yal te lek te bin ya spas te Diose. Kʼax lek te ya jkʼantik te lek ya xlokʼ te bin ya jpastike. Pero teme ya xjelawotik-ae, ya xjuʼ ya yakʼ jmel koʼtantik. Jich bitʼil te machʼa yak ta snopel yan kʼopil ya skʼan ya snaʼ te aynix banti ya xchʼaye, pero jich ya snop bael. Yan te machʼa jaʼ ya skʼan te lek ya xlokʼ yuʼun spisil te bin ya spase yaniwan xiʼ te ay bin ma lek ya yale, pero teme jich ya spase maba ya snop te kʼopile. Kʼax lek teme ya jnoptik te aynix ma lek ya xlokʼ te bin ya jpastike. Te Proverbios 11:2 ya yal te ay spʼijil yoʼtanik «te machʼatic peqʼuel yacʼoj sbaique» (Xchʼul Cʼop Dios ta Tzeltal yuʼun Oxchuc soc Tenejapa). Te machʼatik pekʼel yoʼtanike ma chajpto ya yaʼiy sbaik-a te kʼalal ya xchʼayike, aynix jaʼ ya stseʼlay sbaik ta stukelik.

Tsajtaya te jayeb tiempo ya x-aʼtejat sok te bin ya akʼases kʼajkʼal-ae. «Jaʼ bayal scʼoplal teme ya jcux coʼtantic jtebuque, ma jaʼuc ay scʼoplal teme ya jmil jbajtic ta bayal atʼel, yuʼun jaʼ pajal soc te yacuc jtsactic te iqʼue» (Eclesiastés 4:6, Xchʼul Cʼop Dios ta Tzeltal yuʼun Oxchuc soc Tenejapa). Te machʼa bayal ya smil sba ta aʼtel bayal ya xlujb sok maʼyukix stiempo ta smulanel te bin ya sta ta swenta te yaʼtele. Yan te machʼa chʼaje jaʼnax ya slajin stiempo ta skuxel yoʼtan. Te Biblia ya yal te yakuk x-aʼtejotik ta tulan, pero jaʼnix jich ya yal te yakuk jmulanbeytik yutsilal te kaʼteltike; «ha mahtanil yuʼun Dios» (Eclesiastés 5:19).

Wayan ta lek. Jtul winik te la stsʼibay te Salmo, jich la yal: «Lamal qʼuinal a ya jmehtsan jba soc ya xwayon» (Salmo 4:8). Te machʼatik mukʼikixe ya skʼan te yakuk xwayik ocho ora ta jun ajkʼabal swenta ya yichʼ yipik sok lek ya yaʼiy sbaik. Ma xchʼayeluknax tiempo te ya xwayotike, melel ya skoltayotik yuʼun xkuxet kʼinal ya kaʼiytik ta yan kʼajkʼal, te ma biluknax bin ya schʼaytes koʼtantik sok te ma wokoluk ya kaʼiytik te ay bin ya jnoptike. Yan teme ma xwayotik ta leke ya xjuʼ jta jwokoltik, ay bin ma lek ya jpastik sok oranax ya x-ilinotik.

Mame xa awakʼ ta awoʼtan te bin ma xjuʼ awuʼun staele. «Jaʼ lec te bila yacalatix ta yilele, ma jaʼuc lec te bila yac to nax ta snaʼel ta awoʼtane» (Eclesiastés 6:9, Xchʼul Cʼop Dios ta Tzeltal yuʼun Oxchuc soc Tenejapa). Te machʼa pʼij yoʼtane maba ya yakʼ sba ta uʼuninel yuʼun te bin ya skʼan yoʼtane, kʼaxtoxan-a teme ya snaʼ te ma xjuʼ yuʼun stael te bin ya skʼane. Jaʼ yuʼun ma xyakʼ sba ta loʼlayel yuʼun te bin ya xjapbote o te bin oranax ya xjuʼ ya slokʼes ta creditoe. Jun yoʼtan sok te bin ya xjuʼ yuʼun smanele.

Ilawil te bin lek ta pasele. Teme ya anaʼ bin-a te lek ta pasele, jaʼme ya skoltayat ta snaʼel bin-a te mukʼ skʼoplal ya skʼan ya apase. Teme ya jpajaltaytik sok jun flecha te jkuxlejaltike, te tʼimalteʼ jaʼme ya stojlinotik bael ta spasel te bin leke. Ya skoltayotik yuʼun jaʼ ya kakʼ ta koʼtantik spasel te bin mukʼ skʼoplal sok yuʼun ya jtuuntestik ta lek te jtiempotik. Pero, ¿bin-utʼil ya jnaʼtik bin-a te lek ta pasel? Bayal machʼatik ya sleik koltayel ta Biblia, melel snaʼojik te tey ya jtatik jpʼijiltik-ae (Proverbios 2:6, 7).

Jaʼuk mukʼ skʼoplal ta awoʼtan te kʼuxul oʼtanile. Te Colosenses 3:14 ya yal te jaʼ ya yakʼ «te jun ya xcʼohtik» te kʼuxul oʼtanile. Teme maʼyuk kʼuxul oʼtanil, maba lek ya kaʼiy jbatik sok maʼyuk stseʼelil koʼtantik, kʼaxtoxan-a teme jich ta yutil jnatike. Te machʼatik jaʼ mukʼxan skʼoplal ta yoʼtanik te takʼine o te yaʼtelike maba ya sta stseʼelil yoʼtanik yuʼun. Jaʼ yuʼun, te Biblia bayal buelta ya yalbey skʼoplal te kʼuxul oʼtanil sok ya yal te jaʼ te talelil te kʼax mukʼxan skʼoplale (1 Corintios 13:1-3; 1 Juan 4:8).

Lokʼesa tiempo ta snopel te sKʼop Diose. Ay jtul winik te Geoff sbiil te nujpunem, te ay chaʼtul snichʼnab, lekil yamigotak sok te staoj lek yaʼtel bitʼil paramédico. Pero ta swenta te yaʼtele, ta jujun kʼajkʼal ya yil te ay machʼatik ya sta swokolik o ya xlajik. Jaʼ yuʼun jich ya snop-a: «¿Bin yuʼun te ay bayal wokolile?». Ta jun buelta la skʼopon te jun ya spukik te testigoetik yuʼun Jehová sok tey la snaʼ bin yuʼun te ay jwokoltike.

Te Geoff la scholbey yaʼiy te yinam sok te snichʼnab te bin la snope, jich jajch snopik ta spisilik te Bibliae. Jaʼ-abi lekubtesbot te skuxlejalik sok la snopik bin-utʼil ya stuuntesikxan ta lek te stiempoike. Jaʼnix jich, la sta smukʼul yoʼtanik te kʼalal la snopik te ya xlaj skʼoplal te wokolil sok te ya xkuxinik ta sbajtelkʼinal (Apocalipsis 21:3, 4).

Te bin kʼax ta skuxlejal te Geoff ya yakʼ xjul ta koʼtantik te bin la yal te Jesucristoe: «Tseʼelnaxme yoʼtanik te machʼatik ya snaʼik te ya skʼan ya snopik te skʼop Diose» (Mateo 5:3, La Biblia. Traducción del Nuevo Mundo edición 2019 ta español). ¿Yabal akʼan ya alokʼes atiempo ta snopel te sKʼop Diose? Te kʼalal ya alokʼes atiempo ta spasel-abi, jaʼme jich ya ata apʼijil te ya skoltayat yuʼun ya amulan ta jujun kʼajkʼal te akuxlejale.