Ilawil baʼax unaj a yáax beetik . Le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼon ka k-il «máakalmáak le baʼaloʼob maas kʼaʼanaʼantakoʼ» (Filipenses 1:10). Beet junpʼéel lista tuʼux ku yaʼalik le baʼaloʼob maas kʼaʼanaʼantakoʼ, le unaj a séeb beetkoʼ yéetel le baʼaloʼob kʼaʼanaʼantak maʼ tu páajtal a pʼatik utiaʼal uláakʼ kʼiinoʼ. Le kéen a beet le listaoʼ kʼaʼajaktecheʼ yaan baʼaloʼob kʼaʼanaʼantak u beetaʼal, pero maʼ tuláakal kʼaʼabéet u beetaʼal jach tu séebaʼaniliʼ. Tsʼoʼoleʼ kex yaan baʼaloʼob unaj u séeb beetaʼaleʼ maʼ tuláakal kʼaʼabéet u beetaʼaliʼ. Por ejemploeʼ wa yaan a bin a man a cenaeʼ kex kʼaʼanaʼaneʼ maʼ tsaaj a beetik jach tu séebaʼaniliʼ. Yaan xan baʼaloʼob maʼ jach kʼaʼanaʼantakoʼob jeʼex a chaʼantik junpʼéel programa tiʼ televisión jach uts ta wichoʼ. *

Tukult baʼax jeʼel a beetkeʼ. Eclesiastés 10:10, ku yaʼalik: «Wa junpʼéel nuʼukul de fierro minaʼan u yej yéetel maʼ tu jóoʼsaʼal u yejeʼ yaan u beetik u sen xupik u muukʼ máak. Pero le naʼatoʼ ku yáantaj utiaʼal u jóokʼol maʼalobil baʼax ku beetik máak». Táanil tiʼ u meyaj junpʼéel nuʼukul de fierro jeʼex junpʼéel báateʼ unaj u jóoʼsaʼal u yej. Utiaʼal xan u meyajtoʼon maʼalob le tiempooʼ táanil unaj k-tuklik baʼaxoʼob ken k-beete. Por ejemploeʼ jeʼel u páajtal a pʼatik utiaʼal uláakʼ kʼiin le baʼaloʼob maʼ jach kʼaʼanaʼantakoʼoboʼ, tsʼoʼoleʼ wa séeb úuchik a tsʼoʼoksik junpʼéel baʼal a tsʼíibtmaj teʼ listaoʼ jeʼel u páajtal a káajsik uláakʼeʼ. Wa ka tuklik táanil baʼax ken a beeteʼ yaan u bintech utsil jeʼex le máak ku jaʼik u báat táanil tiʼ u káajal u meyajoʼ.

Maʼ a beetik yaʼab baʼaloʼob. Yaan baʼaloʼobeʼ chéen jach ku bisiktech yaʼab tiempo, pero maʼ jach kʼaʼanaʼantakoʼobiʼ. Wa ka comprometerkaba a beet yaʼab baʼaloʼobeʼ chéen yaan a sen estresar yéetel maʼ tun kiʼimaktal a wóol.

Maʼ pʼatik utiaʼal uláakʼ kʼiin le baʼax ken a beetoʼ. Eclesiastés 11:4, ku yaʼalik: «Le máax táan u jach ilik tuʼux banda ku taal le iikʼoʼ maʼ kun paakʼal, le máax táan u jach ilik le múuyaloʼoboʼ maʼ kun cosechar». Wa le máax ku paakʼal chéen tu páaʼtik u maʼalobtal le tiempooʼ mix bikʼin kun paakʼal. Bey túun xanoʼ wa k-sen chiʼichnaktal yoʼolal le baʼaxoʼob kun yúuchloʼ maʼ ten k-beet le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-chʼaʼtuklikoʼ. Chéen baʼaleʼ yaan horaeʼ ku kʼaʼabéettal k-tuklik tubeel baʼax ken beete. Proverbios 14:15 ku yaʼalikeʼ «le máax yaan u naʼatoʼ» táanileʼ ku tuklik tubeel baʼax ken u beete. Pero u jaajileʼ maʼ mantatsʼ kun páajtal k-ojéeltik tuláakal le baʼax táakaʼan ichil le baʼax k-chʼaʼtuklikoʼ (Eclesiastés 11:6).

Maʼ a páaʼtik ka jóokʼol tubeel tuláakal baʼal. Santiago 3:17, ku yaʼalik: «Le naʼat ku taal teʼ kaʼanoʼ [...] ku beetik u yantal tiʼ máak junpʼéel utsul puksiʼikʼal». Maʼ unaj k-tuklik wa mantatsʼ ken k-beet tuláakal baʼal jach tubeeliʼ tumen jeʼel u lúubul k-óoleʼ. Jeʼex juntúul máak táan u kanik junpʼéel idiomaeʼ u yojel maʼ tuláakal le tʼaanoʼob ken u yaʼal tubeeloʼ, pero u yojel deporsi bey u kaanbal máakoʼ. Chéen baʼaleʼ le máak maʼ tu tʼanik le idioma chéen tumen sajak maʼ u yaʼalik tubeel le tʼaanoʼoboʼ mix bikʼin ken u kane. Proverbios 11:2, ku yaʼalikeʼ «le máax maʼ tu taaskuba nojbaʼaliloʼ ku yeʼesik yaan u naʼat». Le máakoʼob beyaʼ u yojloʼob maʼ tuláakal baʼal ku jóokʼol tubeeliʼ, pero maʼ tu chiʼichnaktaloʼob tu yoʼolal.

Maʼ u píitmáan a meyaj mix a náaysik a wóol. «Maas maʼalob jun chan súutuk jeʼelel ke yaʼab meyaj» (Eclesiastés 4:6). Le máax chéen chʼiikil meyajeʼ mix tiempo yaantiʼ utiaʼal u yilik u yich u meyaj. Le máax maʼakʼóoloʼ chéen ku perdertik u tiempo tumen chéen sen jeʼelel ku beetik. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ unaj k-tsʼáaik u pʼiis tuláakal baʼal. Ku yaʼalik unaj k-tsʼáaik k-óol meyaj, pero unaj xan k-chan jeʼelel utiaʼal k-disfrutartik u yich k-meyaj tumen «leloʼ letiʼe baʼax ku síik Dios tiʼ máakoʼ» (Eclesiastés 5:19).

Jeʼelkech tubeel. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le kéen chilaken weenleʼ mix baʼal kun chiʼichnakkúuntiken» (Salmo 4:8). U maas yaʼabil le máakoʼoboʼ kʼaʼabéet u weenloʼob ocho horas utiaʼal u jeʼeleloʼob tubeel yéetel utiaʼal u kiʼimaktal u yóoloʼob. U jeʼelel máak tubeeleʼ ku yáantaj utiaʼal maʼ u náayal u yóol yéetel utiaʼal maʼ u tuʼubultiʼ le baʼax ku kanikoʼ. Pero wa maʼ tu tsʼoʼokol u wenel máakeʼ maas séeb jeʼel u yantaltiʼ junpʼéel accidente, maʼ ken u beet u meyaj tubeel yéetel maas séeb u pʼuʼujul.

Tukult tubeel baʼax ken a beete. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Maas maʼalob ka u disfrutart máak le baʼaxoʼob táan u yilkoʼ ke ka xiʼik tu paach le baʼaxoʼob ku tsʼíiboltikoʼ» (Eclesiastés 6:9). ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le tekstoaʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ le máax yaan u naʼatoʼ maʼ tu chaʼik u controlartaʼal tumen u tsʼíibolaloʼob. Kex ka u yil yaan ofertaʼobeʼ maʼ tu jáan pʼaxkuba, baʼaxeʼ kiʼimak u yóol yéetel le baʼaxoʼob yaantiʼoʼ.

Ilawil baʼaxoʼob ka tsʼaatáantik. Le baʼaxoʼob kʼaʼanaʼan k-ilik ichil k-kuxtaloʼ letiʼe baʼaxoʼob k-tsʼaatáantikoʼ, tsʼoʼoleʼ letiʼe baʼaxoʼob xan ken u nuʼuktoʼon ichil k-kuxtaloʼ. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-ilik baʼax unaj k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtaleʼ? Yaʼab máakoʼobeʼ tsʼoʼok u yilkoʼobeʼ le Bibliaoʼ jach ku yáantaj tumen maʼalob le consejos ku tsʼáaikoʼ (Proverbios 2:6, 7).

Chaʼa u nuʼuktik a kuxtal le yaabilajoʼ. Colosenses 3:14, ku yaʼalikeʼ «le yaabilajoʼ jach tu jaajil ku muchʼik máak». Wa ka weʼesik yaabilaj maases ichil le familiaoʼ yaan u kiʼimaktal a wóoleʼex yéetel yaan a wuʼuyikeʼex kanáantaʼaneʼex. Le máaxoʼob ku tsʼaatáantikoʼob chéen taakʼin yéetel u meyajoʼobeʼ yaan u pʼáatal maʼ kiʼimak u yóoloʼobiʼ. Le oʼolal le Bibliaoʼ yaʼab u téenel ku chʼaʼchiʼitik le yaabilajoʼ tumen junpʼéel baʼal jach táaj kʼaʼanaʼan (1 Corintios 13:1-3; 1 Juan 4:8).

Jóoʼs tiempo utiaʼal a kaanbal tiʼ Dios. Geoffeʼ ku meyaj bey paramédicoeʼ, tsʼokaʼan u beel, yaan u paalal yéetel yaantiʼ maʼalob amigoʼob. Letiʼeʼ jach jatsʼuts u yilik u meyaj, pero yaʼab u yilik u sufrir yéetel u kíimil máak. Le oʼolal ku tuklik: «¿Deporsi wa bey kun tsʼoʼokol wíinikaʼ?». Chéen baʼaleʼ junpʼéel kʼiineʼ tu kaxtaj u núukil u pregunta tiʼ junpʼéel publicación u beetmaj u testigoʼob Jéeoba.

Geoffeʼ tu tsikbaltaj tiʼ u yatan yéetel tiʼ u paalal le baʼax tu xokoʼ. Letiʼobeʼ taakchaj u maas kaanbaloʼob, le oʼolal káaj u xokikoʼob le Bibliaoʼ. Le baʼax tu kanoʼoboʼ áantajnaj utiaʼal u meyajtiʼob maʼalob le tiempooʼ yéetel tu tsʼáajtiʼob esperanza tumen tu kanoʼob jeʼel u páajtal u yantaltiʼob kuxtal minaʼan u xuuleʼ (Apocalipsis 21:3, 4).

Le baʼax úuch tiʼ Geoffoʼ ku yeʼesiktoʼon jach jaaj le baʼax tu yaʼalaj Jesúsaʼ «kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku tsʼáaikoʼob cuenta kʼaʼabéet u nuʼuktaʼaloʼob tumen Diosoʼ» (Mateo 5:3). Kux teech, ¿jeʼel wa a jóoʼsik tiempo utiaʼal a kaanbal tiʼ Dioseʼ? Wa ka beetkeʼ yaan a disfrutartik a kuxtal sáamsamal.