PAGKATAWO pa lang nato, kita mouha na. Usa ka eksperto miingon nga sa masuso pa, ang pag-uha nagsilbing atong “acoustic umbilical cord,” tungod kay mouha kita sa pagkuhag atensiyon aron matagad ang atong emosyonal ug pisikal nga panginahanglan. Apan nganong kita mohilak gihapon bisag dagko na, nga makapadayag na man unta kita sa atong pagbati sa ubang paagi?

Kita mohilak tungod sa lainlaing rason, tingali tungod sa kaguol, kapakyasan, o sa gibating sakit sa lawas ug hunahuna. Apan ang tumang kalipay, kahupayan, ug kalamposan makapahilak usab—niining bahina, luha sa kalipay. Ang paghilak makatakod usab. “Kon makakita kog naghilak—bisag unsa pay hinungdan—makahilak pod ko,” miingon si María. Tingali makahilak pod ka kon makabasag libro o makakitag salida nga makapaguol.

Bisag unsa pay hinungdan, ang paghilak maoy maayo kaayong paagi sa pagpadayag sa emosyon. Ang librong Adult Crying nag-ingon: “Halos walay laing paagi nga mapadayag ang lainlaing pagbati sa mubo lang nga panahon.” Ang mga luha makapukaw ug reaksiyon. Pananglitan, lisod ibalewala ang mga luha sa kaguol kay kini nagpakita nga dunay nag-antos. Agig reaksiyon, kita maaghat sa paghupay o pagtabang sa usa nga naghilak.

Ang ubang eksperto nagtuo nga ang paghilak maoy maayong paagi sa pagpahungaw sa pagbati ug ang pagbatasan sa pagpugong sa paghilak mahimong makadaot sa panglawas. Ang uban mangatarongan nga wala mapamatud-i sa siyensiya nga ang paghilak dunay kaayohan sa lawas ug hunahuna. Bisan pa niana, ang mga surbi nagbanabana nga 85 porsiyento sa mga babaye ug 73 porsiyento sa mga lalaki gikataho nga miluag ang ilang dughan human makahilak. “Usahay, mobati ko nga nindot na kaayong ihilak,” miingon si Noemí. “Human ko makahilak,  marelaks ko ug makahunahuna nag tarong.”

Apan ang pagtulo sa luha dili lang maoy makahatag ug kahupayan. Ang reaksiyon sa uban dako usab ug mahimo. Pananglitan, kon ang atong paghilak makapalihok sa uban sa paghupay o pagtabang kanato, kita mahuwasan. Apan kon dili maayo ang reaksiyon sa uban sa atong paghilak, kita mobatig kaulaw.

Tin-aw nga ang paghilak misteryoso gihapon. Kita nahibalo nga ang paghilak maoy usa sa katingalahang paagi sa pagpadayag sa pagbati nga gigasa sa Diyos kanato.