LLAPANCHISMI nacesqanchismantapacha waqanchis. Chaykunamanta yachaq runaq nisqanman hinaqa, wawakunaqa waqaspan imatapas mañakunku. Ichaqa wiñaspaqa hukniraytan imatapas mañakunchis, chaywanpas mayninpiqa waqanchismi, ¿imarayku?

Imaymanamantan waqanchis: llakisqa kasqanchisrayku, imapas mana allin lloqsisqanrayku, imapas nanawasqanchisrayku, hukkunamantapas. Chaymantapas waqanchismi kusisqa kaspa sonqochasqa kaspa otaq ima ruway munasqanchis hunt’akuqtin, hukkunaq waqasqankupas waqachiwanchismi. Marian nirqan: “Imamantaña huk runa waqashan chaypas, ñoqapas waqaytan munani”, nispa. Peliculapi qhawasqanchispas otaq libropi leesqanchispas manaña cheqaqchu kankuman chaypas waqachillawasunmantaqmi.

Imamantaña waqanchis chaypas, waqasqanchismi hukkunaman rikuchin imayna sientekusqanchista. ¿Imaraykun kurakkuna waqanku? (inglés simipi) nisqa libroq nisqan hinaqa waqaspan “imayna sientekusqanchista ratollan rikuchinchis”. Chaymantapas llakikuymanta waqaqta rikuspaqa, reparanchismi mana allinpi tarikusqanta hinaspan yanapayta munanchis.

Wakin yachaqkunapaqqa waqaymi imayna sientekusqanchista thasnun, waqayta munashaspa sapa kutilla aguantakuytaqmi ichaqa onqochiwasunman. Wakintaq ichaqa ninku: “Cientificokunaqa manaraqmi allintachu yachanku waqay imapaqchus allin kasqanta”, nispa. Ichaqa runakunata tapusqankupin pachak warmikunamanta 85 nirqanku waqasqanku qhepaman allin sientekusqankuta, pachak qharikunamantapas 73 kaqllatataq nirqanku. Noemí warmipas nirqanmi: “Mayninpin waqaytan munani. Waqasqay qhepamantaqmi thak sientekuni, hinaspañan aswan allinta imamantapas yuyaykuni”, nispa.

Ichaqa manan waqaspallachu thakqa sientekunchis. Waqashaqtinchis hukkuna imayna tratawasqanchispas thaktan sientechiwanchis.  Waqasqanchis ratopi pipas sonqochawasun chayqa thakmi sientekusun, ichaqa mana chhayna kaqtinqa, mana munasqa, p’enqasqa ima sientekusunman.

Runakunaq waqasqankumantaqa manan lliwtachu yachakun. Ichaqa kaytan sut’ita yachanchis: Runaqa waqaspan rikuchin imayna sientekusqanta, Diosmi chhaynata kamawarqanchis.