“နှစ်တိုင်းလိုလို ကလေးငယ် ၃ သန်းနီးပါးဟာ မွေးဖွားပြီး တစ်လအတွင်းမှာ မသေသင့်ဘဲ သေဆုံး နေရတယ်။ အဲဒီထဲက ၁ သန်းကျော်ဟာ မွေးတဲ့ရက်မှာပဲ သေဆုံးသွားကြတယ်။”—နိုင်ငံတကာ ကလေးသူငယ်များ စောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့။

အင်္ဂလန်ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ရဲ့အဆိုအရ ၂၀၁၁ ခုနှစ်မှာ လန်ဒန်မြို့ဧရိယာရှိ မြို့နယ် ၁၅ ခုမှာ လေထုညစ်ညမ်းမှုကြောင့် အသေအပျောက်များလာတယ်။ ဒီဇယ်ဆီက ဆီစားသက်သာပြီး ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှုနည်းတဲ့အတွက် ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်မှုနည်းတဲ့လောင်စာဆီလို့ ဆိုကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ လေထုညစ်ညမ်း မှုရဲ့ ၉၁ ရာခိုင်နှုန်းဟာ ဒီဇယ်ကားတွေကြောင့် ဖြစ်တယ်။

ရုရှားနိုင်ငံမှာ ၂၀၁၃ ခုနှစ်က လေ့လာခဲ့တဲ့ စစ်တမ်းတစ်ခုအရ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဩသဒေါက်စ် ခရစ်ယာန်ပါလို့ ဆိုတဲ့ ရုရှားလူမျိုး ၅၂ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က သမ္မာကျမ်းစာကို တစ်ခါမှ မဖတ်ဖူးဘူး၊ ၂၈ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ တစ်ခါတလေကျမှပဲ ဆုတောင်းတယ်လို့ သိရတယ်။

လယ်ယာမြေ ပိုင်ဆိုင်မှုပြဿနာတွေကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးမလုပ်နိုင်တော့ဘဲ ဆင်းရဲမြဲ ဆင်းရဲနေကြတယ်ဆိုပြီး ကမ္ဘာ့ဘဏ်ရဲ့မှတ်တမ်းတစ်ခုမှာ ဖော်ပြထားတယ်။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးနိုင်တဲ့ ကမ္ဘာ့စိုက်ပျိုးမြေ တစ်ဝက်လောက်က အာဖရိကမှာ ရှိပြီး ဧက သန်း ၅၀၀ လောက်ရှိတယ်။ အဲဒီပြဿနာတွေကြောင့် ရာနှုန်းပြည့် မစိုက်ပျိုးနိုင်ဘဲ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်တယ်။

ကျောင်းနဲ့ တက္ကသိုလ်အတော်များများရဲ့ ပြဋ္ဌာန်းစာအုပ်တွေကို ကျောင်းသင်ခန်းစာတွေထည့်သွင်းထားတဲ့ တက်ဘလက်တွေ (tablets) နဲ့ အစားထိုးလိုက်ပြီ။ ဒီလိုအစားထိုး တာက တွက်ခြေကိုက်ပါ့မလားဆိုပြီး ဝေဖန်နေကြတယ်။