TOPIKO SA KOBER | BALATIAN—KON PAANO KA INDI DALI MALATNAN
Proteksioni ang Imo Kaugalingon
MADAMO nga siudad sang una ang ginaproteksionan sang mabakod nga mga pader. Kon maguba sang kaaway bisan ang gamay lang nga bahin sang pader, mabutang sa katalagman ang bilog nga siudad. Ang imo lawas pareho sang napaderan nga siudad. Ang imo kapagros nagadepende gid sa imo depensa. Binagbinaga ang lima ka kabangdanan nga mahimo ka magbalatian kag kon ano ang mahimo mo nga pinakamaayo nga depensa.
1 TUBIG
ANG KATALAGMAN: Mahimo magsulod sa imo lawas ang makahalalit nga mga organismo paagi sa kontaminado nga tubig.
ANG IMO DEPENSA: Ang pinakamaayo nga depensa amo ang paghalong nga indi mangin kontaminado ang inyo kuluhaan sang tubig. Kon nahibaluan mo ukon nagaduhaduha ka nga kontaminado ang inyo tubig, may mahimo ka para mangin matinlo ini. * Ibutang ang ginainom nga tubig sa sirado nga suludlan, kag dapat matinlo ang pagkuha mo sini, ginasandok mo man ukon paagi sa gripo. Indi pag-isawsaw ang imo kamot sa matinlo nga tubig. Kon posible, dapat ka mag-istar sa komunidad nga may nagakaigo nga mga kasilyas para indi mangin kontaminado ang inyo ginakuhaan sang tubig.
2 PAGKAON
ANG KATALAGMAN: Ang makahalalit nga mga organismo mahimo ara sa imo pagkaon.
ANG IMO DEPENSA: Ang kontaminado nga pagkaon mahimo daw bag-o kag masustansia kon tulukon. Gani pirme gid hugasi sing maayo ang tanan nga prutas kag utanon. Siguraduha nga matinlo ang inyo kusina, mga gamit sa kusina, pati na ang imo kamot kon nagapreparar ukon nagaserbe sang pagkaon. Ang pila ka pagkaon kinahanglan lutuon sing maayo para mapatay ang mga mikrobyo. Indi pagkauna ang mga pagkaon nga lain na ang kolor, baho, ukon sabor—mga tanda nga madamo na sang mikroorganismo nga nagahulat nga itimo mo. Isulod dayon sa repredyeritor ang nabilin nga pagkaon. Indi magpreparar sing pagkaon para sa iban kon may balatian ka. *
3 INSEKTO
ANG KATALAGMAN: Mahimo ka magbalatian bangod sa makahalalit nga mga mikroorganismo nga nagaistar sa pila ka insekto.
ANG IMO DEPENSA: Para indi ka makagat sang mga insekto nga nagadala sing balatian, indi ka maggua sa inyo balay sa tion nga nagagua sila. Mahimo ka man magsuksok sing malaba nga panapton. Maggamit sing ginbutangan sing bulong nga muskitero, kag mamutang sing insect repellent. Ipang-ula ang tubig sa mga suludlan nga mahimo pangitlugan sang mga lamok. *
4 SAPAT
ANG KATALAGMAN: May mga mikrobyo sa sapat nga indi makahalit sa ila, pero makahalit sa imo. Kon makagat ka ukon makaros sang imo hinuptanan ukon sang iban nga sapat, ukon matandog mo ang ila tai, mahimo ka magbalatian.
ANG IMO DEPENSA: Wala ginapasulod sang iban ang ila mga sapat sa ila balay para malimitahan ang pagpakig-upod nila sa sini. Manghinaw sang imo mga kamot sa tapos mo matandog ang inyo sapat, kag indi gid pagtanduga ang talunon nga mga sapat. Kon makagat ka ukon makaros, hugasi sing maayo ang imo pilas kag magpadoktor. *
5 TAWO
ANG KATALAGMAN: Ang pila ka mikrobyo mahimo magsulod sa imo lawas paagi sa agsik sang laway kon mag-ubo ukon mangatsi ang iban. Mahimo man ini maglaton paagi sa paghakos ukon pagkamustahanay. Ang mga mikroorganismo mahimo maglaton paagi sa uluyatan sang sira, alubaybay, telepono, remote control, ukon iskren kag keyboard sang kompyuter.
ANG IMO DEPENSA: Indi magpahulam sang personal nga mga gamit, pareho sang inugpamarbas, sipilyo, ukon tualya. Likawi nga matandog ang mga likido halin sa lawas sang sapat ukon sang tawo, pati na ang dugo kag mga butang nga may dugo. Kag indi gid pagkalimti nga pirme manghinaw sing maayo sang imo mga kamot. Mahimo nga amo ini ang pinakaepektibo nga paagi para indi na maglapta ang balatian.
Kon posible, magtener na lang sa inyo balay kon nagamasakit ka. Ginapanugda sang U.S. Centers for Disease Control and Prevention nga manabon sing tisyu ukon pako sang imo bayo, indi sang imo kamot, kon mag-ubo ukon mangatsi.
Ang isa ka hulubaton sang una nagasiling: “Makita sang tawo nga maalamon ang katalagman kag nagapanago sia.” (Hulubaton 22:3) Maaplikar gid ini subong kay lapnag na gid sa kalibutan ang makamamatay nga mga balatian! Gani mamangkot sa inyo lugar parte sa mga health service, kag proteksioni ang imo kaugalingon paagi sa matinlo nga pagsinalayo. Pabakura ang imo depensa, para indi ka dali magbalatian!
^ par. 6 Ginarekomendar sang World Health Organization ang pila ka pamaagi para mangin matinlo ang tubig sa inyo balay, lakip sa sini ang pagbutang sing chlorine, pagbulad sa adlaw, pagsala, kag pagpabukal.
^ par. 9 Para sa dugang nga impormasyon parte sa pagkaon, tan-awa ang Hunyo 2012 nga Magmata! pahina 3-9.
^ par. 12 Para sa espesipiko nga mga pamaagi para indi ka magbalatian sing malaria, tan-awa ang Hulyo 2015 nga Magmata! pahina 14-15.
^ par. 15 Sa masami, kinahanglan mo gilayon magpabulong kon makagat ukon makaros ka sang dalitan nga mga sapat.
Basi Manamian Ka Man
IBAN PA NGA TOPIKO
Paglapta sang Virus—Ang Puede Mo Mahimo
Kon apektado ka sang paglapta sang virus, ano ang mahimo mo para maproteksionan ang imo panglawas, emosyon, kag relasyon sa Dios?
IBAN PA NGA TOPIKO
Pito ka Importante nga Butang nga Dapat Himuon Para Mangin Safe kag Maayo ang Imo Ginakaon
Ang kabuhi regalo sa aton, kag mapakita naton ang apresasyon sa sini paagi sa pag-atipan sang aton panglawas kag sang panglawas sang aton pamilya. Binagbinaga kon paano mo ina mahimo.
MGA PIRME GINAPAMANGKOT
Kontra Bala ang mga Saksi ni Jehova sa Pagpa-vaccine?
Duha ka prinsipio sa Biblia nga makabulig kon nagadesisyon kita kon bala mapa-vaccine kita ukon indi.
SABAT SA MGA PAMANGKOT SA BIBLIA
Ano ang Ginasiling sang Biblia Parte sa Pandemya?
May pila nga nagasiling nga ginagamit sang Dios subong ang mga pandemya kag iban nga balatian para silutan ang mga tawo. Pero, wala ina ginatudlo sang Biblia.
IMPORTANTE NGA MGA PANUDLO SANG BIBLIA
Ngaa Ginapasugtan sang Dios ang Pag-antos?
Madamo ang nagapamangkot kon ngaa nagadumtanay kag nagaantos ang mga tawo sa kalibutan. Ginasugid sang Biblia ang makalilipay kag makapaumpaw nga sabat.
PARTE SA AMON
Mag-request nga Kadtuan Ka
Istoryahi ninyo ang isa ka pamangkot sa Biblia, ukon ang dugang nga impormasyon parte sa mga Saksi ni Jehova.
