Thiĩ harĩ ũhoro

Thiĩ harĩ ũhoro ũrĩa wĩ thĩinĩ

Kwaranĩria nĩ ta ndaraca ya gũgũteithia gũkinyĩra ciana ciaku

KŨRĨ ACIARI

5: Kwaranĩria

5: Kwaranĩria

ŨGUO NĨ KUUGA ATĨA?

Kwaranĩria kuuma ngoro nĩ rĩrĩa wee na ciana ciaku mwerana ũrĩa o mũndũ areciria na ũrĩa araigua.

ŨNDŨ ŨCIO NĨ WA BATA NĨKĨ?

No ũkorũo ũtarĩ ũndũ mũhũthũ kwaranĩria na ciana iria irĩ mĩaka-inĩ ya ũtinĩnja. Ibuku rĩĩtagwo Breaking the Code rĩonanagia atĩ rĩrĩa ciana irĩ nini, nĩ ciĩraga aciari a cio maũndũ mothe, no cianenaneneha nĩ itigaga kwaria na aciari a cio na kwoguo aciari matimenyaga ũrĩa ciana ciao ireciria kana ũrĩa iraigua. O na gũtuĩka ciana no cioneke ta itarenda kwaria, ihinda-inĩ rĩu nĩrĩo kwaranĩria kũbataranagia mũno.

ŨRĨA ŨNGĨKA

Koragwo wĩhaarĩirie kwaranĩria na mwana waku rĩrĩa arenda kwaria nawe. Ĩkaga ũguo o na angĩkorũo arenda mwarie mathaa ma ũtukũ.

“No ũigue ta ũkuuga, ‘Rĩu nĩrĩo ũrenda kwaria na twatinda nawe mũthenya wothe?’ No tũtingĩteta rĩrĩa ciana citũ irenda kwaria na ithuĩ. Githĩ ũguo tiguo mũciari o wothe angĩenda?”​—Lisa.

“O na gũtuĩka nĩ nyendete gũkoma tene, kaingĩ mahinda marĩa ndanagĩa na ndeereti njega na ciana ciakwa nĩ ũtukũ gatagatĩ.”​—Herbert.

ŨTAARO WA BIBILIA: “Mũndũ o wothe nĩ acaragie, ti maũndũ ma kwĩguna we mwene, no marĩa ma kũguna mũndũ ũrĩa ũngĩ.”​—1 Akorintho 10:24.

Ndũgetĩkĩre kũhĩngĩcwo nĩ maũndũ mangĩ. Mũciari ũmwe ooigire ũũ: “Rĩmwe nĩ ndĩkoraga ngĩciria ũhoro wa maũndũ mangĩ rĩrĩa ciana ciakwa iranjarĩria. No nĩ imenyaga atĩ meciria makwa marĩ kũndũ kũngĩ na ndiracithikĩrĩria!”

Angĩkorũo wanekora ũndũ-inĩ ta ũcio, horagia TV kana ũkeheria indo iria irakũhĩngĩca, ta thimũ. Iga meciria maku harĩ ũrĩa mwana waku aroiga, na ũmuonie atĩ nĩ ũrona ũrĩ ũndũ wa bata kũmũthikĩrĩria, o na angĩkorũo ũrona kaũndũ karĩa aroiga ta gatarĩ ka bata mũno.

“Nĩ twagĩrĩirũo kuonagia ciana citũ atĩ maũndũ marĩa ireciria nĩ ma bata harĩ ithuĩ. Cingĩona maũndũ macio ta matarĩ ma bata harĩ ithuĩ, no ciage gũtwĩra kana ciethe ũteithio kũndũ kũngĩ.”​—Maranda.

“Ndũkarakare na ihenya, o na angĩkorũo ũrona mwĩcirĩrie wa mwana waku ta ũtarĩ mwega.”​—Anthony.

ŨTAARO WA BIBILIA: “Mwĩmenyagĩrĩrei ũrĩa mũthikagĩrĩria.”​—Luka 8:18.

Aragia na mwana waku mũrĩ maũndũ-inĩ ma o mũthenya. Rĩmwe mwana no eyarie makĩria rĩrĩa araranĩria na mũciari mataroranĩte ũthiũ kwa ũthiũ.

“Tuoyaga mweke rĩrĩa tũrĩ ngaari-inĩ. Gũikarania tũriganĩtie nĩ gũtũmaga tũkorũo na ndeereti njega gũkĩra rĩrĩa tũikarĩte thĩ tũroranĩte.”​—Nicole.

Mahinda ma kũrĩa irio makoragwo marĩ mweke ũngĩ mwega wa kwaranĩria.

“Tũkĩrĩa irio cia hwaĩ-inĩ, o ũmwe witũ nĩ ataaragĩria ũndũ ũrĩa mwega mũno na ũrĩa mũũru mũno acemanirie naguo mũthenya ũcio. Ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga tũkorũo na ũrũmwe na ũgatũteithia kũmenya atĩ rĩrĩa tũrahiũrania na mathĩna, harĩ mũndũ ũngĩtũteithia.”​—Robin.

ŨTAARO WA BIBILIA: “O mũndũ no mũhaka ahiũhage gũthikĩrĩria, [na] ndakahiũhage kwaria.”​—Jakubu 1:19.