Kana una vo akwa ngangu akaka bevovanga vo kuna kwa awana befwilwanga e mambu mu ndandani mevangamenanga, konso muntu ofwidilu okalanga ye mpil’andi ya zizidila e ntantu. Avo wantu wole bafwidilu balenda songa e ntantu mu mpila yaswaswana. Nga ediadi disongele vo o mosi kamwene mpasi zayingi ko? Nga “ntantu” kelundanga? Katulendi vova diambu diadi ko. Dialudi vo otambulwila diambu divangamene yo lembi lunda e ntantu dilenda sadisa. Kansi, ke vena ye “mpila yambote” ko ya zizidila e ntantu. E mpila ya zizidila e ntantu ngwizani ikalanga ye una kasansukila o muntu, kiwuntu kiandi, mana mambwila kala ye muntu ona kafwidilu.

O muntu ofwidilu e yitu yovo nkundi, nanga ke zayanga ko mana mebwa kuna sentu. Kansi, e ntantu kemona ye mambu mampasi kewanana mau matomene zayakana. Tala yaka e nona ya mambu malenda bwa.

Mpasi za zizidila e ntantu. Ke diambi kwandi ko muna dila, mona ntantu kuna kinsalukisa yo mona viangi kia muntu ofwidi. E mpasi zazi zilenda wokela avo mambu mayingi ma muntu ofwidi osungamenanga yovo lota okunlotanga. Nanga kuna lubantiku diampasi dikala mu kwikila vo e yitu kiaku ofwidi. Tala una Tina kamona vava Timo wa nkaz’andi kafwa kuna kinsalukisa. Tina wavova vo: “Kuna lubantiku kiazaya ko dina yafwana vanga. Kialenda dila ko. Wau vo yatoma kendalala, ezak’e ntangwa diampasi diakalanga mu fulumuna. Diampasi kikilu diakala mu kwikila vo nkaz’ame ofwidi.”

Ntokani zasaka, funga makasi ye kuyitumba. Ivan wavova vo: “Eric wa mwan’eto mvu 24 kakala miau vava kafwa. Twafunga makasi mu fikolo. Ediadi diatusivikisa kikilu, kadi omono yo nkaz’ame Yolanda ke twakala ye fu kia funga makasi ko. Twayantika kuyitumba mpe, twayindulanga vo ke twavanga ngolo zayingi ko muna sadisa mwan’eto.” Alejandro mpe wayitumbanga vava nkaz’andi kafwa mu kuma kia kimbevo kayelanga se tuka kolo. Alejandro wavova vo: “Kuna lubantiku yayindulanga vo i muntu ambi, i kuma Nzambi kayambulwidi vo e diambu diadi diavangama. I bosi, yamona diaka e mpasi mu ntima, kadi diakala nze mono yatumbanga Nzambi mu dina diabwa.” O Kostas ona oyikilu muna longi diviokele wavova vo: “Ezak’e ntangwa yafungilanga Sophia makasi wau kafwa. I bosi, yayantika kuyitumba mu kuma kia makasi mana yafunganga. Kadi muna vova ludi, Sophia kakala ye kuma ko muna lufwa lwandi.”

Wuyana e ngindu. Ezak’e ntangwa, o muntu ona ofwidilu olenda yindula mambu makondwa o mfunu. Kasikil’owu, e ngindu zandi zilenda kumfila mu kwikila vo nding’a muntu wafwidi kawidi yovo umwene nkutu. Dilenda kala mpe diampasi mu sia sungididi yo sungamena e mambu. Tina wavova vo: “Ezak’e ntangwa, vava yamokenanga yo wantu, kiasianga sungididi ko mu mana twamokenenanga. E ngindu zame zawuyananga, yayindulanga mawonso mavangama vava Timo kafwa. Kialendanga sia sungididi ko muna konso diambu. Ediadi diatoma kunkendeleka.”

Tima dia vavuka wantu. O muntu avo ofwidilu olenda funga makasi yo mona nsoni zakala vana ntadisi a wantu akaka. Tala edi kavova Kostas: “Vava yakalanga va fulu kimosi ye awana basompa, yakimwenanga nze nzonzi okatwilu muna maza. Vava yakalanga va fulu kimosi ye akundi ame ampumpa, yamonanga kinsona.” Ivan wa nkaz’a Yolanda, wavova vo: “Diampasi diakala mu kala fulu kimosi yo wantu ana bayidiminanga mambu mana mamonekanga vo makete kwandi kele vo matezaneso ye mpasi zeto. Diampasi mpe diakalanga mu wunikina mase ana basanisinanga wan’au. Yayangalalanga mu kuma kiau, kansi diampasi kikilu diakalanga muna kubawinikina. Omono yo nkaz’ame twazaya wo vo konso muntu ovuidi mpila zingu kiandi. Ke twakala ye tima ko ngatu luzindalalu lwa zizidila mawonso mama.”

Mpasi za mayela. Avo muntu ofwidilu, olenda vidisa e te dia madia, tulu yo tanda nkutu. Aaron osungamenanga  mvu wantete vava se diandi kafwa: “Diampasi diakala mu bakama o tulu. Konso lumbu muna fuku yasikamanga mu ola yau imosi yo yindula lufwa lwa papa.”

Kuna kinsalukisa Alejandro wabakama mpasi za mayela. Wavova vo: “Nkumbu miayingi yayenda vangisa lufimpu kwa dotolo. Kansi, wavova vo mavimpi mame mambote makala. Ozevo, yabakula vo e kuma yamwenanga mpasi zazina i lufwa lwa nkaz’ame.” Kuna kwalanda, e mpasi zazina zafokoka. Kansi, Alejandro diambu diambote kavanga vava kayenda kwa dotolo. E ntantu za lufwa lwa yitu yovo nkundi zilenda yoyesa e nitu a muntu, wokesa kimbevo kekalanga kiau yovo olenda bakama nkutu kimbevo kiampa.

Mpasi za sala e salu yamfunu. Ivan wavova vo: “Vava Eric wa nkaz’ame kafwa, ke kwa yitu yeto kaka ko twatwika e nsamu, kansi ye kwa wantu ankaka, nze kwa mfumu andi a salu ye mfumu a nzo ina kazingilanga. Diavavanga mpe vo twabaka nkanda miayingi kwa ayadi. Twakubika mpe lekwa yawonso ya Eric. Diavavanga vo yatoma sia e sungididi muna mawonso mama. Diampasi kikilu diakala, kadi twayoya kibeni muna nitu ye muna ngindu.”

Akaka beyindulanga vo e mpasi zisundidi, kuntwala zikalanga. Kadi kuna kwa yau diampasi kwa muntu ofwidilu mu sala e salu ina vo mvumbi kaka wasalanga yo. Ediadi i diau diabwila Tina. Wavova vo: “Ntangwa zawonso Timo watalanga mambu meto kuna lundilu dia nzimbu ye mambu mankaka ma nzimbu. Owau e mbebe muna mawonso mama mu ntu ame ina. Ediadi diawokesa ntokani zame. Yayindulanga vo nga ilenda lunga-lunga mawonso yo lembi bebesa konso diambu?”

E mpasi zazi zawonso za kinitu ye ngindu, zilenda mwesa muntu ofwidilu o wonga. Dialudi vo e ntantu za fwilwa zisundidi e mpasi. Kansi, oteka zaya e mpasi zazi zawonso dilenda sadisa o muntu onuananga ye diambu diadi. Diambote mu sungamena mpe vo ke awonso ko befwilwanga bewanananga ye mambu mama mawonso. Vana ntandu, dialufiaulwisu kwa awana bafwidilu mu zaya vo ke diambi ko mu mona e ntantu.

Mambu olenda vingila: E nkenda ye ntantu zaku ke zizingila yakwele mvu ko. Ediadi ke disongele ko vo “osasuka” emvimba yovo osinga vilakana muntu ona ofwidi. Kansi, ekolo ntangwa iviokanga, diasazu dikala mu zizidila e ntantu zaku malembe-malembe. Ezak’e ntangwa, e ntantu zilenda vutuka kadi vena ye mambu mayingi okala sungamena ye yaka lumbu yamfunu. Kana una vo i wau, ndonga belendanga kala diaka ye ngindu zasikila yo vutukila e salu yau ya lumbu ke lumbu. Ediadi divangamanga mu kuma kia lusadisu lwa yitu ye akundi yo vanga maka mambu muna zizidila e ntantu.

Yamu nkia kolo ikwamanana mona e ntantu? Kuna kwa akaka e mpasi za fwilwa ziviokanga kuna nim’a ngonde zakete. Kansi, kuna kwa wantu ayingi ziviokanga kuna nim’a mvu mosi yovo mvu miole. Kuna kwa akaka vafwete vioka mvu miayingi. a Alejandro wavova vo: “E ntantu zame tezo kia mvu tatu zazingila.”

Kala yo luzindalalu. Talanga konso diambu muna lumbu kiandi. Kuvavi ko vo e ntantu zaku zafokoka vana vau. Sungamenanga vo e ntantu ke zizingila yakwele mvu ko. Nga vena ye diambu olenda vanga muna kulula e ntantu zaku kimana walembi mona mpasi mu kolo kianda?