Wek uutstudijrte lüür forsuike uutdüüre wat forneeme daue dai wat truure daue. Åwer ale lüür daue ni dai neemlig daile forneeme. Wen twai lüür wat truure daue ni dai neemlig daile forneeme bedüürt dat, dat ni soo slim is taum air urer dat dai anerd ni wijse wil dat wat hai forneeme däit? Wij koine dat ni säge. Is wår, dat anneeme wat passijrt is un ni forsteeke dat’s duu traurig büst kan dij helpe. Åwer is ni “ain richtig moor” taum truure. Ales kümt up an woo dai uptrekt woore is, woo dai mësch beschafe is, wat dai beleewt hät un wosoo dai laiw mësch doodbleewe is.

Wen air laiw mësch doodblijwt, dai familg wät ni onglig wat forneeme däit in dai dåg, weeke urer månate foirwärts. Åwer dai koine wek daile forneeme un slimhët doirsete wat feel doirsete daue. Sai wek daile wat passijre koine.

Kan slim sin dat’s duu dij drëgt krijgst mit dat wat’s duu fornimst. Duu kast mit ais anfänge sër dul hüüle, nuu kast duu dij gaud befijne un den kast duu sër traurig blijwe un kast groot forlangen häwe up dai mësch wat doodbleewe is. Wen’s duu andenke däist an dës mësch urer mit eer drööme däist, dit ales wat’s duu forneeme däist kan nog stärker ware. Kan sin uk dat’s duu ni glööwe wilst an dat wat passijrt is. Sai man’s wat Tina mitmåkt hät. Eer kërl Timo is mit ais doodbleewe. Sai sägt: “Im anfang wüst ik ni wat ik måke schul. Ik küün går ni hüüle. Dat is soo slim wääst tau mij dat öftens wäir ni licht taum luft håle. Ik wul ni anneeme dat dat passijrt wäir.”

Mit ais kast duu unruig, wüütend ware un sich schuldig forneeme. Ivan sägt: “Oos jong Eric har 24 jår as doodbleewe is. Up air tijdlang sin wij wüütend woore dårmit, dat hät oos bewunret weegen wüütend ware wäir air dail wat ik un mijn fruug Yolanda ni ine moor hare. Wij häwe uk oos schuldig fornåme weegen wij dachte dat wij nog mër måkt hare küüne taum oos jong mithelpe”. Alejandro hät sich uk schuldig fornåme as sijn fruug doodbleewe is, nå soo lang nam dokter gåe taum beeter ware fon dai krankhët. “Im anfang häw ik dacht dat God dat passijre låte hät weegen ik air slecht mësch wäir. Åwer denåste häw ik mij slecht befuune weegen dat wäir soo as ik God schuld geewe däir oiwer dat wat passijrt wäir.” Un Kostas, woo oiwer wij al fortelt häwe, sägt soo: “Wek måls häw ik wuut fornåme oiwer Sophia weegen sai doodbleewe wäir. Nåheer häw ik mij schuldig fornåme dat ik wuut hat häw oiwer eer weegen mit sicherhët sai har kair schuld.”

Kan sin dat’s duu ni onglig denke krijgst. Wek måls dai mësch wat truure däit kan gedanke häwe wat ni onglig stime daue. Sai kan maine dat hööre, forneeme un sogår saie däit dai mësch wat doodbleewe is. Urer dai mësch kan slim maine an dai daile denke. Tina däit dat uutdüüre: “Öftens däir ik fortele, åwer mijn gedanke wäire wijd weeg fon dår. Ik däir unruig ware as ik andenke däir an ales wat passijrt wäir as Timo doodbleewe is. Ni onglig denke krijge, dat wäir taufeel tau mij.”

Kan sin dat’s duu gërn alaine blijwe wilst. Wee truure däit kan sich arglig befijne un sich ni gaud befijne mank dai andrer lüür. Kostas sägt soo: “Wen ik mank forfrigt lüür wäir woo ik ümgang mit har, däir ik mij ni mër gaud befijne, åwer ik däir uk ni mij gaud befijne wen ik mank dai wäir wat ni forfrigt wäire, weegen nuu bün ik witkërl woore.” Yolanda wat Ivan sijn fruug is sägt soo: “Wäir sër slim mank lüür sin wat oiwer klaine daile klåge däire wat soo uutsaie däire as nischt wäire wen dai t’hoopmaint wäire mit dat wat wij doirsete däire. Wäir uk ni licht hööre wek papa un mama oiwer sijn kiner fortele un eer låwe. Ik wäir fröölig for eer, åwer wäir ni licht dat hööre. Ik un mij kërl forstüüne dat dai lüür däire wijrer gåe mit eer leewend, åwer wij wule ni hööre wat sai fortele däire.”

 Dijn gesundhët kan swak ware. Wek koine mër eete un andrer koine kaine hunger mër häwe. Wek ware fet, wek ware måger, koine ni gaud slåpe un wek slåpe taufeel. Aaron denk an wat passijrt is nå sij papa doodbleewe is: “Doir der jårlang ik krëg ni gaud slåpe. Jërer nacht ik däir up dai neemlig stuun upwäke un däir an mij papa sij dood denke.”

Mit ais Alejandro hät anfånge forneeme em wäir ni gaud an, hai sägt: “Air dokter hät mij sër oft uunersöcht un hät mit sicherhët mij sägt ik har nischt. Dun häw ik dacht dat ik mij soo forneeme däir weegen mijn fruug doodbleewe wäir.” Dat wat Alejandro forneeme däir is mite tijd weggåe. Nog soo is gaud wääst dat hai aine dokter söcht hät. Wen air lijb mësch doodblijwt dat kan måke dat oos gesundhët swak wart, ain krankhët kan slime ware un andrer krankhët koine upkåme.

Kan slim sin daile måke wat måkt ware muite. Ivan sägt: “Nå dat Eric doodbleewe is, wij häwe müst feel lüür beschaid dåroiwer säge soo as oos fründe, tau dai wat hai arbëre däir un dem wat Eric sij huus forpachte däir. Wij häwe müst uk feel papijr fulsrijwe un häwe uk müst uutsuike wat wij måke däire mit Eric sijn daile. Dårtau wij müste der kop t’hoopneeme. Åwer dit wäir ni licht weegen wij wäire oiwermuirt.”

Wek maine dat dai slimst kümt nåheer. For eer is sër slim dat sai nuu måke muite dai daile wat dai wat doodbleewe is airer måke däir. Soo wat is mit Tina passijrt. Sai sägt: “Wäir Timo wat oiwersich har mit dem gild wirtschafte. Nuu dat ik dit ales oiwer mij häw, häw ik nog mër kopbreeken. Ik däir denke of ik dit ales int raich bringe krëg, ån wat forkërd måke.”

Weegen al dës swårhëte dai wat truure däit kan denke dat nij ais dai truuren doirhålt krijgt. Is wår, wen air wat wij lijbe daue doodblijwt dat däit oos sër wai. Åwer, dës daile airer waite kan helpe dai wat truure daue. Is gaud uk andenke dat ni ale daue al dës daile doirsete. Helpt uk sër mit waite dat dai groot traurigkët wat’s duu forneeme däist feel lüür uk forneeme daue.

Wat kan foirwärts passijre? Duu däist ni up ümer dij soo traurig befijne. Dat bedüürt ni dat’s duu dij gans un går “sich forhåle” däist urer dat’s duu forgeete däist dai mësch wat doodbleewe is, åwer im langsåm krijgst duu dij beeter drëgt mit dat waidåg. Kan sin dat dai traurigkët urer dai waidåg tröögkümt weegen wek dåg urer air dail woo’s duu andacht häst. Lijkerst soo, mitm tijd, dai mëste lüür krijge sich beeter fornåme un krijge der kop t’hoopnåme taum dai daile dag for dag måke. Dit passijrt uphaupt wen sai dai hülp fon een familg krijge un dai womit sai ümgang t’hoop häwe un wen sai wat måke taum sich drëgt krijge mit dai waidåg.

Bet wonair dau ik mij soo befijne? Taum wek wat truure daue, glijk nå pår månate daue sai sich beeter befijne. Åwer feel lüür daue sich bloos beeter befijne nå ain urer twai jår. Un andrer bruuke nog mër tijd dårtau. a Alejandro sägt: “Ik bün sër traurig bleewe up 3 jårelang.”

Häw geduld un leew air dag nå dai anerd. Måk dai daile soo as duu dat krijgst, wäs ni tau streng mit dij selwst un denk dat dës traurigkët däit forbij gåe. Kast duu nuu wat måke dat dijn waidåg afneeme däit un dat’s duu ni sofeel doirsete däist?