Si gu ku mbatayo

Mo gu kuti tangaratangara ariihe

UNDO TIPA AGU ABORO DU ROGO IMISIRI

Agu Apai Rengbe ka Manga

Agu Apai Rengbe ka Manga

Wa vura duhe nga abangbasia abainipai nafura tipa gu rungo naye mbiko pakpio boro nga arikoho kinaho si amanga ti ni gu tifuo kuraha, ai boro nandu rogo gu imisiri re ngba kparakpara agene ni bakiakia. Ya mo pa wai aboro amangapai ni bakiakia kuti gu imisiri naye mbiko pakpio boro nayugo gupai nga si afudanga gu kura aboro gbe te watadu aguyo nambu tiyo nunga “zigbä” yo? Anga wo duhe te. Wa vura duhe nga pa ino boro gupai nga ni nasusa rogo gu imisiri re na kini yuguhe ima rengba ka undo kpotoni, anga “wene gene” ho sa nga gu ngba rengbe boro ka rungo rogoho mbiko pakpio boro te. Si naru gbe riipa sino ngbatunga nga ga boro, sino boro, agu apai ni nasusi rogoyo, gbiati gu gene gu boro re nakpi ngbaha.

GI GBEGBERẼPAI RE NIKA NDU KI DA TI GINI GU?

Agu aboro gayo aboro nakpiki arengbanga ka ino gini apai nika manga tifuo pakpio gayo boro te. Wa vura duhe wo, gu kura anunga, gbiati akpakarapai ima maapai na si ima rengba kaa manga dedede. Mo bingo agi apai du kusende re:

Du na gu bipai nga ome apai ima fu rii ni. Ni ima rengbe kaa kpara, kaa berãpa gu boro nakpi re, na gberãrago ima rengba kaa zio ni ni kina ipo. Nunga ima rengba ka ye a mbiko tingidapa gu boro nakpi re na kini bi kpia ni rogo musumo yo ho boro ara ni. Wa vura duhe wo, ti tonatonaha, gu bambatapai rengbe ka manga nga si rengbe ka zigbä ni na ka ni aidanga kuti gupai re ya. Tiina natingida gupai namangi ri ho kumbari nga Timo akpi ni zanga ri ini aino nga pai nika manga wa gure. Ri aya: “Ti tonatonaha, gudu tire aima nyasa. Rengba aadunga wa ka mi kpari ti tonatonaha te. Apai aima furii omere na ti kura aregbo, si ani du ni kpakarakpakaraha fere tipa mi ongo wenengai. Si aima kpakara tipa mi idi kuti gupai namangi re.”

Gu kura apai berewe namanga amanga nga bakere bakabangirise, zinga, na boro ima rengba kaa bihe nga gani ingahe du. “Ivan ape gupai nga, tipa bete aregbo tifuo kpio wirani nga Eric nadu na garã ko 24, diare nga Yolanda gbiati re adu na bakere zinga! Gipai re aima zeresa ngbarani, mbiko uru aadunga ho ani aberẽ gupai nga ani nga zingizingi aboro te. Ani aabihe nga gaani ingahe du, na ani anaabaka kina bangirani singia pai adu kinaho ka ani amangihe berewe wenengai tipa ka undo wirani.” Alejandro, nga gu ko diako akpi be gbanga kaza agbiatiko a na kina gu bangisapai nga ga fuda sangbakpotoseyo re: “Ni bambataha, mi aberẽ gupai nga ka si dunga Mbori naida mi susi rogo kere rungo wa gure, nayugo gupai nga gbegberẽ boro du nga mi. Tifuo gure, sangbakpotoreyo atona kaa fuda re, si adu wa ka i ya mi nabira Mbori tipa gu gbegberẽpai namangi re.” Na Kostas nga gu ko i ni peke afugoko ti tonatona gi kekeapai re aya: “Tipa bete aregbo, mi adu na zinga kuti Sophia nga ri aru wai ka kpi. Tifuoho, sangbakpotoreyo atona ka fuda re nga mi aru wai ka du na gu bipai re. Kurii gure, gipai re aayengo beri te.”

Fuda berãseyo. Gu kura aregbo kinaho iraira aberã naima rengba ka ye kurii boro yo. Ni kpiapai, gu boro gani boro nakpi re rengba kaa berã gupai nga ni ima rengba ka gia fugo gu gani boro kpi re, ka zada ni, watadu ka bi ni. Watadu gu boro gani boro nakpi, si ima rengba ka du funi ni kpakarakpakaraha ka berã wenengai watadu ka tingida gu kura apai. Tiina ape gupai nga: “Ti gu kura aregbo, ho mi afura ni na aboro, si naye ka da nga berãre berewe ti gupai nga gu i naafura riihe te! Si anaaguari kini ndu kina kuti agu apai nanaamanga tipa kpio Timo. Rengba anaadunga wa ka mi berẽ wenengai te na gipai re anaafuda re nikerehe.”

Nyemu gupai nga ka sungo dagba aboro te. Gu boro gani boro nakpi, nyemu sungo dagba aboro ti ni te. Kostas ape gupai nga: “Ho du mi ni dagba arogotise, kina nyemu rago nagbataka tire. Ono ho du mi ni dagba agu aboro ata manganga rogatise ya, nyemu rago tire a te.” Dia Ivan nga Yolanda natingida gupai a nga: “Si aima kpakara tipa ka du pati agu aboro nakpakanahe tipa agu akpakarapai naangera wa si anyakanga te ka i ringbisihe kuti gaani! Berewe a fuo gure, agu akura yo ani du kinaho nanaape pa wai furani du awiri yo. Rago aima ngba tire tipa wai i adu, ono ti kina gu bangisa regbo re a, si aima kpakara fere tipa ka degature fuyo. Kumbami gbiati re aima ino gupai nga raka adigongo te, ono ani aadunga na gu nyemupai watadu zerangbaduse si aidaha tipa ka mangapai kuti ni te.”

Agu akpakarapai nabi pa kpotose. Agu aariapai ninaamanga amanga a nabipa nyemu riahe, ba kio ome boro, gbiati gu gene boro ara ngbaha. Aaron natingida pa gu garã nangbe fuo kpio bako: “Mi aima du na gu kpakarapai nga ga rame nirengo. Mi anaazinga yuru ti kina gu bangisa regbo mi anaazinga tini na ayuru dũ kini berẽ kina pakpio buba.”

Alejandro adu na gu kpakarapai nga ga kpotose nga gu ko aainongo pai tipaha ya: “Munganga awisigi re bara dunguhe na ko anaape gupai fere nga kpotore wenengai. Mi abihe nga gu bakere imisiri naadu kpotore yo du naaye na agu akpakarapai nga ga kpotose kuti re.” Na niyangaraha, agu akpakarapai nga ga kpotose re ago kusayo. Wa vura duhe wo, ga Alejandro diaberã tipa ka bi munganga adu ni pa tatamana. Bakere gberãrago ima rengba ka rungburasi agu aũkpotose nabandaha be kaza, si ima rengba garaka gu kuru akpakarapai nga ga kpotose nidu ho mbata, watadu zavura ka kusa kura vovo akpakarapai.

Manga agu asunge du na nyanyakipaha nadu ni kpakarakpakaraha. Ivan natingida gupai nga: “Ti fuo kpio Eric, si aaidanga ani pehe sa fu kina agume gbiati abakureako te, ono fu kura aboro a, wa gako bairasunge gbiati baira gu bambu ko aaraka rogoho ti marã. Dungu awaraga adu kina yo nabipa andiko si aaida ani hiisi he. Fuo gure, si aaida ani inipa agu ahe dunduko nangia ga Eric. Agi apai re dunduko aaida ani gbe berani kuti ni ti gu regbo ani adu na fuda berãseyo, na ti kpotorani, na kidu rogo nunga.”

Ono tie, tipa kura aboro tigayo, si naye ka du ni kpakarapai fuyo kusa, ho i aida ni ka manga agu apai nga gu i anaamangaha mbata na gu gayo boro nakpi. Gere nga gupai namangi Tiina. Ri aya: “Timo nanaangera fuo gaani baigo marã gbiati gu kura apai nga ga sunge-bagaahe. Agi asunge re dungura tihe awere dunduko kina kurire, na si nakiiso gimi fuda berãseyo kina kumbatayo. Ya mo mi rengbe ka manga agi apai re dunduko wenengai nzunzu zanga manga ingahe?”

Agu akpakarapai i natangaraha kuari re nayugo gupai nga si ima kpakara ka mangapai kuti bakere imisiri. Gu rengo du ho nga gu imisiri naye fuo kpio ga boro boro ima rengba ka du ni kerehe gbe, ono pa ino gipai re wo ima rengba ka undo gu boro gani boro nakpi barambeda tipa ni mangipai kuti gu imisiri re. Mo tingidi gupai a nga, anga aboro dunduko nagbiatiyo agu aimisiri dunduko nga gu naye mbiko kpio boro te. Kurigure, si ima rengba ka fu bete wasa fu agu aboro gayo aboro nakpi ka ino gupai nga gu kere aimisiri naye mbiko pakpio gayo aboro nga gupai ninaamanga amanga.

YA MO MI ADUADU BEREWE NA NGBARAGO?

Agu apai rengbe ka manga: Gu kere imisiri naye mbiko pakpio boro adu nga nyeanye kindi te; betehe nika go ago. Gipai re ayugongo gupai nga gu imisiri re nika “go ago dunduko te” watadu bangiri boro nika go ti gu gani boro nakpi a te. Ono tie, gu kere imisiri re natona kaa zereda yeeye. Agu aimisiri re ima rengba ka ye ho tingidapa gu boro nakpi aye ni ku berãseyo zanga boro ini aino watadu ti gu regbo i atingida pa gu ramediwi ni akpi ti ni. Ono ni yangaraha, dungu aboro naye ka ino gu regbo nga ga nunga na gu regbo rengbe yo ka gbeberãyo berewe kuti agu apai nga ga raka i amangaha na auru dũ. Gipai re rengbe ka du wo gbe, ho gani aborokporo asongoda ni ni watadu abakureani na ni ki mangi agu adiandue nga gu rẽarẽ tipa ka mangapai kuti agu aimisiri nga gu ni asusa rogoho.

Bagizo regbo wai si nika diaha? Tipa bete aboro, gu kere imisiri du ni na ni ima rengba ka go fuo adiwi. Tipa dunguyo, garã sa watadu ue ima rengba ka susa i kini ru ka tona biti yo wenengai wai i anidu mbata. Na zavura agu akurayo ima rengba ka ida na bakere regbo susi gure. * Alejandro natingida gupai nga, “Tipa re tigimi, mi adu na bakere imisiri tipa agarã biata.”

Mo du na zerangbaduse kuti tiro. Mo mangapai kuti agu apai nga ga auru nibasasa, mo naamanga kina gupai rengbe ome ro na ni, na ki du na gu maabangirise nga gu kere imisiri re adu nga nyeanye kindi te. Wa duhe were, ya mo apai ho nga gu rengbe mo ka mangaha tipa ka zogosa bete gu kere imisiri du mo na ni awere na zavura ki sa gupai nga ka gu imisiri re ndu nga tipa gbanga regbo ya?

Gbegberẽpai ngaha boro susi rogo gu kere imisiri nga gu naye mbiko pakpio ga ni boro te.

^ Bete aboro ima rengba ka du rogo kere imisiri mbiko pakpio gayo aboro na gu imisiri re ki ndu tipa gbanga regbo ki da ti gu bangiriba i aya ti ni wẽ “bangabanga” imisiri. Ngbatunga agi aboro re ima rengba ka ida na gu undo nga ga agu amunganga nafu undo tipa kaza berãse.