“Thaizing kong ah lungrethei in um hlah u; thaizing nih cun lungretheihnak cu a zaa in aa ngeih ve ko lai.”​—MATTHAI 6:​34.

A sullam: Lungretheihnak cu nitin kan nunnak ah kan tonmi a si. Asinain thaizing kong kha ruat in tuni i na lungretheihnak kha zualter hlah. Nikhat ca lawng kha ruat.

• Lungretheihnak nih thinphannak a chuahter khawh. Cucaah pakhatnak, lungretheihnak cheukhat cu hrial khawh an si lo ti kha i cinken. Kham khawh a si lomi thil kong ruah lengmangnak nih lungretheihnak a zualter chin. Pahnihnak, kan lungre a theihmi ningin thil a cang taktak tawn lo ti kha i cinken.

“Cunglei in a rami fimnak cu . . .a tlarimi a si.”​—JEIM 3:​17, NW.

A sullam: A tlingmi si dingin i zuam hlah. Nangmah caah siseh, midang caah siseh aa tlak lomi le a sangmi phunglam hna kha ser hlah.

• I tangdor. A tlarimi phunglam pawl kha chia. Nangmah le midang nih ri nan ngeihmi kha hngal. Cutin a si ahcun nangmah na si ah, midang an si ah nan lungretheihnak cu a zor lai i na nunnak ah hlawhtlinnak tam deuh na hmu lai. Cun capo saih a thiammi si. Nihnak nih lungretheihnak kha a zorter i lung zong a nuamhter.

“Dai tein a ummi cu thil thukpi in a hmu khomi an si.”​—PHUNGTHLUKBIA 17:27.

A sullam: A ṭha lomi lung cawlcanghnak ruangah khua ṭha tein ruah khawh a si ti lo. Cucaah na lung kha dai tein chia.

• Na lungre aan theihtermi thil kha hngalh i zuam law na lehrulh ning zong kha i cinken. Tahchunhnak ah, na lungre a theih tikah na ruahnak, na intuarnak le na tuahsernak hna kha a si khawh ahcun i ṭial hna. Cutin na tuah ahcun na lungretheihnak kha hmualngei deuh in na tawnghtham khawh lai. Na lungre aan theihtermi thil kha hrial hna. Cutin na tuah khawh lo ahcun na rian le na caan kha ṭha tein na tlangtlaknak thawngin na lungretheihnak kha zorter.

• Thil sining kha kap khatlei lawngin zoh hlah. Kan lungre a kan theihtermi thil cu pakhat le pakhat aa lo lo. Kan hmuh ning aa khah lo caah a si kho. Mah ruahnak cheuhnak pathum hi ruathmanh:

  1. Midang lungput kha khulrang in a chiatnaklei in hmu hlah. Thil pakhatkhat cawk awkah artlang in nan dir lioah pakhatkhat nih na hmai in aan khanh tikah a tuahserhnak cu mi zei a rel lo tuk tiah na ruah ahcun na thin a hung kho. Mah canah a tuah hramhrammi a si lai lo tiah na ruah ahcun na lung a dam deuh lai!

  2. Thil sining kha a ṭhatnak lei in hmu. Siikhaan, vanlawng dinhnak ti bantuk hmun i caan saupi na hngah lioah ca pakhatkhat rel, rian ṭuan le email cakuat pawl zohnak nih na lungretheihnak a damter deuh lai.

  3. Thil sining kha a dihlak in hmuhthiam i zuam. ‘Mah buaibainak hi thaizing asiloah hmaizarh ah a nganmi buaibainak in aa thleng lai maw?’ tiah nangmahle nangmah i hal. A hmemi thil le a nganmi thil kha thleidan thiam i zuam.

“Zei paohpaoh kha dawhte le ningcang tein tuah hna u.”​—1 KORIN 14:40.

A sullam: Na nunnak ah ningcang tein thil tuah awkah i zuam.

• Kan nunnak ah a zatawk in le ningcang tein thil tuah kha kan duh. Ningcang tein thil a kan tuahter kho lomi, kan lungre a theihtermi thil pakhat cu a caan thawnnak kha a si. A caan thawnnak nih kan liim lomi rian a tamter. Mah ruahnak cheuhnak pahnih hi tuahchunh.

  1. Zulh awk a tlakmi cazin tuah law mah ningin zul.

  2. A caan na thawnnak a ruang kha hngalh i zuam law i remh.

“Tlawmte lawng hmanh ngeih ko i lungdai tein um hi kut a pahnih hnih in rianṭuan zungzal ko i thlitu tlaih i zuamnak nakcun a ṭha deuh.”​—PHUNGCHIMTU 4:6.

A sullam: Rian lawng fakpi in a ṭuanmi nih cun “kut a pahnih hnih in” an ṭuanmi rian in ṭhatnak an hmu lai lo. An ṭuanmi rian in lungsi hnangamnak le nuamhnak hmuh awkah a caan le thazaang an ngeih ti lo caah a si kho.

• Rian le tangka kha a sining tein hmuhthiam i zuam. Tangka tampi na ngeih ahcun naa nuam deuh lai i na lungre a thei lai lo tinak a si lo. Mah he aa ralkhahmi thil hmanh a cang kho. Phungchimtu 5:​12 ah “mirum cu tampi a ngei ko nain a lungretheihnak nih khan hngilh loin a umter” tiah a ti. Cucaah na ngeihmi lengin hmang hlah.

• I dinh awkah a caan pe. Kan duhmi thil tuahnak nih lungretheihnak a zorter. Asinain TV ti bantuk ṭhut buin zohmi nuamhsaihnak hna nih cun ṭhathnemhnak a chuahter lo.

• Sehlei fimthiamnak kha amahle hmun te ah chiah i zuam. Email, message, social media ti bantuk zoh peng kha hrial. Rian naa dinh hnuah rian he aa tlaimi cakuat pawl kha a herh lo ahcun zoh hlah.

“Pum in thiam lakin cawnmi kha santlaihnak a ngei.”​—1 TIMOTE 4:8.

A sullam: Hmaan tein exercise tuahnak nih ngan a damter deuh.

• Ngan a damtermi thil tuah kha na zia ah canter. Exercise tuahnak nih lung a fimter i lungretheihnak kha ṭha tein a lehrulhter khawh. Vitamin a ummi rawl kha ei. Hmaan tein ei law a za in i din.

• Kuak, zu le ritnak sii ti bantuk ṭih a nungmi “lam” in na lungretheihnak kha tawngtham hlah. Mah hna ruangah tangka tampi na dih lai i na ngandamnak a hnorsuan lai caah na lungre a thei lai.

• Na lungre a theih tuk ahcun siibawi sinah kal. Cutin siibawi sin kal cu ningzah ding a um lo.

“A biapi deuhmi thil kha hngalh i zuam.”​—FILIPI 1:​10, NW.

A sullam: Biapi ah na chiahmi thil hna kha ṭha tein dothlat.

• A biapimi rian hna kha aa changchang in cazin tuah. Mah nih a biapi deuhmi rian cungah lungthin aan pekter khawh lai. Zei rian dah ṭuan rih loin ka um lai, zei rian dah midang ka pek hna lai ti le zei rian dah ka ngol lai ti kha na hun hngalh lai.

• Zarhkhat chung a caan na hman ning kha i chingchiah. A caan kha hmualngei deuh in hman khawh awkah i timtuah. A caan ṭha tein na tawnghtham khawh deuhdeuh tikah na lungretheihnak cu a zor deuhdeuh ve lai.

• Chikkhat i dinh awkah a caan pe. Caan tawite naa dinhmi nih aan hrimhter ṭhan khawh i na lungretheihnak a zorter khawh.

“Lungretheihnak nih minung cu lunglawm loin a tuah, Sihmanhsehlaw dawtnak bia nih cun lunglawmhnak in a khahter.”​—PHUNGTHLUKBIA 12:25.

A sullam: Zaangfahnak le zawnruahnak aa telmi bia hna nih lung a ṭhawnter khawh.

• Na sining a hngalthiammi pakhat sinah na kong kha chim. Thil sining kha a dang lam in hmuhthiam awk le na hngalh lomi tawnghtham ning hngalh awkah aan bawmh khawh. Na intuarnak na chimhnak men in na lung a zaang deuh kho.

• Bawmhnak hal hna. Rian kha midang pe hna asiloah cheu hna.

• Rian na ṭuanṭi hawi pakhat ruangah na lungre a theih ahcun thil sining a ṭhatter khomi lam kha kawl. Tahchunhnak ah, amah ruangah zeitindah na intuar ti kha dawtnak he fimkhur tein chim. (Phungthlukbia 17:27) Cutin na tuah nain thil sining a ṭhat deuh lo ahcun amah he a caan nan hmanṭimi kha ṭhum deuh.

“Mi chambau kan si ti aa hngalmi cu, lunglawmmi nan va si dah.”​—MATTHAI 5:3.

A sullam: Minung nih ei awk rawl, i hruk ding thil le umnak inn ngeih lawngin a za lo. Thlaraulei ah kan herhmi a um. Mah kan herhmi kha hngal in kan tuah lawng ah kan i nuam kho lai.

• Thlacamnak cu bawmtu taktak a si. “Amah nih aan zohkhenh hna caah nan lungretheihnak vialte kha amah cungah chia dih ko u” tiah Baibal nih a ti. (1 Peter 5:⁠7) Thlacamnak le a ṭhami thil kong ruahnak nih lungdaihnak a kan hmuhter khawh.​—Filipi 4:​6, 7.

• athian he i naih awkah aan bawm khomi ca hna kha rel. Mah mekazin ah kan i ruahmi kong hna cu Baibal chungin a si. Thlaraulei kan herhbaumi tlinter awkah Baibal cu ṭial a si. Baibal phunglam hna nih “fimnak ṭha le ruahthiamnak” hna a kan ngeihter chin. (Phungthlukbia 3:​21) Nifatin Baibal rel awkah hmuitinh chia. Phungthlukbia cauk in rel hram na thawk khawh.