Skip to content

Skip to table of contents

TALANOA 7

Ko ha Tangata Loto-To‘a

Ko ha Tangata Loto-To‘a

‘I HE kamata ke tupu ‘o tokolahi ‘a e kakai ‘i he māmaní, ko e tokolahi taha ‘o kinautolu na‘a nau faikovi ‘o hangē ko Keiní. Ka na‘e ‘i ai ‘a e tangata ‘e taha na‘e kehe ia. Ko e tangata ia ko ‘eni na‘e hingoa ko ‘Īnoke. Ko ‘Īnoké ko e tangata na‘e loto-to‘a. Ko e kakai takatakai ‘iate iá na‘a nau fai ‘a e ngaahi me‘a ‘oku kovi, ka na‘e kei tauhi pē ‘e ‘Īnoke ‘a e ‘Otuá.

‘Okú ke ‘ilo ‘a e ‘uhinga na‘e fai ai ‘e he kakai ‘o e taimi ko iá ‘a e ngaahi me‘a lahi ‘oku kovi? Fakakaukau ange, Ko hai na‘á ne ‘ai ‘a ‘Ātama mo ‘Ivi ke talangata‘a ki he ‘Otuá mo kai ‘a e fua ‘o e ‘akau na‘e fakahā ‘e he ‘Otuá ke ‘oua te na kai? ‘Io, ko ha ‘āngelo kovi. ‘Oku ui ia ‘i he Tohitapú ko Sētane. Pea ‘okú ne feinga ke ‘ai ‘a e tokotaha kotoa pē ke nau hoko ‘o kovi.

‘I he ‘aho ‘e taha na‘e fekau‘i ‘e Sihova ko e ‘Otuá ‘a ‘Īnoke ke ne tala ki he kakaí ‘a e me‘a na‘e ‘ikai te nau fie fanongo ki ai. Ko e me‘á ‘eni: ‘ ‘E ‘i ai ha ‘aho ‘e faka‘auha ‘e he ‘Otuá ‘a e kakai kovi kotoa.’ Na‘e ‘ita lahi nai ‘a e kakaí ‘i he‘enau fanongo ki aí.

Na‘a nau feinga nai ke tāmate‘i ‘a ‘Īnoke. Ko ia na‘e fiema‘u ke loto-to‘a ‘a ‘Īnoke ‘i hono tala ki he kakaí ‘a e me‘a ‘e fai ‘e he ‘Otuá.

Na‘e ‘ikai ke tuku ‘e he ‘Otuá ‘a ‘Īnoke ke mo‘ui fuoloa ‘i he lotolotonga ‘o e kakai kovi ko iá. Na‘e mo‘ui ‘a ‘Īnoke ‘i he ta‘u pē ‘e 365. Ko e hā ‘oku tau pehē ai ko e “ta‘u pē ‘e 365”? Koe‘uhi ko e kau tangata ‘o e ngaahi ‘aho ko iá na‘a nau mālohi ange kinautolu ia ‘i he taimí ni pea na‘a nau toe mo‘ui fuoloa ange. Na‘e mo‘ui ‘a e foha ‘o ‘Īnoke, ko Metuisela, ‘i he ta‘u ‘e 969!

‘I he hili ‘a e mate ‘a ‘Īnoké, na‘e toe faka‘au ki he kovi mo kovi ange ‘a e kakaí. ‘Oku pehē ‘i he Tohitapú ko e ‘⁠me‘a kotoa pē na‘a nau fakakaukau ki ai ne kovi ma‘u pē,’ pea ‘⁠na‘e fonu ‘a e māmaní ‘i he fakamālohi.’

‘Okú ke ‘ilo ha ‘uhinga ‘e taha na‘e lahi pehē ai ‘a e faingata‘á ‘i he māmaní he ngaahi ‘aho ko iá? Ko hono ‘uhingá he na‘e ma‘u ‘e Sētane ha founga fo‘ou ki hono ‘ai ‘a e kakaí ke fai ‘a e ngaahi me‘a ‘oku koví. Te tau hoko atu ke ako ‘o fekau‘aki mo ‘eni.