ပူ ၅၅
ဖိသၣ်တဂၤလၢ မၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ အဂ့ၢ်
ဖိသၣ်ဖိအံၤ တလီၤအဲၣ်ဘၣ်ဧါ. အဝဲအမံၤမ့ၢ် ၡမူၤအ့လးလီၤ. ပှၤလၢအဖီၣ် ၡမူၤအ့လးအခိၣ်တခီ မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ကီၢ်အံၣ်စရ့လး အပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်ကျၢၢ်ဧ့လံၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဟဲကိး ၡမူအ့လးဆူဧ့လံၤအအိၣ်တခီ မ့ၢ်ဝဲၡမူအ့လးအပါပၢ် အ့လကါနၤ ဒီးအမိမိၢ် ဃးနၤ န့ၣ်လီၤ.
ၡမူၤအ့လးအသးအိၣ်ဒံးဒၣ်ထဲ ၄ နံၣ် ၅ နံၣ်ဧိၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဒၣ်ကဟဲအိၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤအဒဲစီဆှံ, ကအိၣ်ဝဲလၢဧ့လံၤ ဒီးပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ် အဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အ့လကါနၤ ဒီးဃးနၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ဘၣ်ဟဲဟ့ၣ်လီၤဝဲ ၡမူၤအ့လးဖိလၢ အနီၢ်ဆံးသးစၢ်ထဲအံၤ လၢကမၤယဟိဝၤအတၢ် လၢဒဲစီဆှံန့ၣ်လဲၣ်. မ်ပကကွၢ်သကိးတက့ၢ်.
တၢ်တချုးမၤအသးဒ်အံၤ, ဖဲအပူၤကွံာ် စှၤနံၣ်အခါလီၤသၢၣ်. ဃးနၤန့ၣ် သးအုးဝဲဒိၣ်မးလီၤ. အဂ့ၢ်တခီ မ့ၢ်လၢအဖိတအိၣ် အဃိန့ၣ်လီၤ. အဝဲအကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ဆၢန့ၢ်ဘၣ်ဝဲဒၣ်အဖိတဂၤ ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မုၢ်တနံၤန့ၣ် ဃးနၤလဲၤဆူယဟိဝၤအဒဲစီဆှံ ဒီးဃ့ထုကဖၣ်တၢ်, ‘အိယဟိဝၤဧၢ, သးပ့ၤနီၣ်ယၤ, နကုၢ်ပိာ်မုၣ်တဂ့ၤဧီၢ်. နမ့ၢ်ဟ့ၣ်ယၤဖိခွါတဂၤသၢပျၢၤ ယကဟ့ၣ်က့ၤနၤလၢ ကမၤနတၢ်တစိၤအသးန့ၣ်လီၤ.’
ယဟိဝၤတူၢ်လိာ် ဃးနၤအတၢ်ထုကဖၣ်လီၤ. ယံာ်လါတဖၣ်ဝံၤဒီး ၡမူအ့လးဖိ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဃးနၤအဲၣ်အဖိခွါဖိဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ သိၣ်လိဝဲဒၣ်အဖိခွါလၢ ယဟိဝၤအဂ့ၢ် လၢအဆံးကိာ်ဖိအခါလံၤလံၤန့ၣ်လီၤ. တဲဝဲဒၣ်အဝၤဒ်အံၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ‘ၡမူၤအ့လးမ့ၢ်တုၤလၢ ပပျဲအီၤစုန့ၢ်အကတီၢ်တဘျီဃီဒီး ယကလဲၤကိးအီၤဆူဒဲစီဆှံဒီး မၢအမၤယဟိဝၤအတၢ်န့ၣ်လီၤ.’
ဒ်အစံးဝဲအသိး ဃးနၤဒီးအ့လကါနၤ လဲၤကိးၡမူၤအ့လး ဒ်ပထံၣ်အီၤလၢ တၢ်ဂီၤပူၤအံၤအသိးန့ၣ်လီၤ. ၡမူၤအ့လးစ့ၢ်ကီး မ့ၢ်လၢအမိၢ်ဒီးအပၢ် သိၣ်လိမၤယုၤအီၤ ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်အဃိ သးခုဝဲဒိၣ်မးလၢ ကမၤဘၣ်တၢ်လၢ ယဟိဝၤအဒဲစီဆှံအံၤန့ၣ်လီၤ. ဃးနၤဒီးအ့လကါနၤန့ၣ် ဟဲဝဲသ့ၣ်ဆူဒဲစီဆှံအံၤကိးနံၣ်ဒဲး လၢအကဘူၣ်ထူဘါယွၤအဂီၢ်ဒီး ဟဲထံၣ်ဝဲအဖိခွါဖိစ့ၣ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ကိးနံၣ်ဒဲးန့ၣ် ဃးနၤဟဲစိာ်န့ၢ်ဝဲၡမူၤအ့လး ဆ့ဖိတဘ့ၣ်လၢ အဆးပာ်ဝဲလၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်နံၣ်တဖၣ်လဲၤပူၤကွံာ်ဝဲအသိး ၡမူၤအ့လးန့ၣ် မၤဝဲဒၣ်ယွၤအတၢ်မၤ ဖဲယဟိဝၤအဒဲစီဆှံအံၤန့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤဒီး ပှၤတဖၣ်အဲၣ်အီၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်အဒိၣ် ဧ့လံၤအဖိခွါ ဃၤဖနံၤ ဒီး ဖံၤနဃၣ်တခီ တဂ့ၤဘၣ်. မၤဝဲသ့ၣ်တၢ်တဂ့ၤတဘၣ် အါမးန့ၣ်လီၤ. မၤဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ပှၤသုတဒိကနၣ် ယဟိဝၤအတၢ်ကတိၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ဧ့လံၤန့ၣ် ကြၢးသုးကွံာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်အလီၢ်ဘၣ်ဆၣ် တသုးကွံာ်ဝဲဘၣ်ဒီးပာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ၡမူၤအ့လးတခီ တဆိကတီၢ်မၤ ယဟိဝၤအတၢ်မၤလၢ ဒဲစီဆှံ လၢတၢ်အၢတဖၣ်အံၤမၤအသးအဃိဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့, မ့ၢ်လၢပှၤအဲၣ်ယဟိဝၤ စှၤဒိၣ်မးအဃိ ယဟိဝၤတဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီန့ၣ် ယံာ်တ့ၢ်မးလံ. ၡမူၤအ့လးဒိၣ်ထီၣ်တစဲးအခါ တၢ်မၤအသးဒ်အံၤလီၤ.
ဖဲၡမူၤအ့လးမံဘၣ်အသးလၢ ဒဲစီဆှံအပူၤအခါန့ၣ် တၢ်ကလုၢ်တခါ ထိၣ်ဂဲၤထၢၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဆၢက့ၤဝဲဒၣ် ‘ကွၢ်ကွၢ်, ယအိၣ်ကစီဒီလီၤ’ ဒီးဆၢထၢၣ်ဝဲလၢအလီၢ်မံ, ဒီးလဲၤဃ့ၢ်ဝဲဆူဧ့လံၤအအိၣ်ဝံၤ, စံးဝဲ ‘နကိးယၤအဃိ ယဟဲဆူနအိၣ်လီၤ’ န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ် ဧ့လံၤတခီစံး ‘ယတကိးနၤဘၣ်, က့ၤမံဆၣ်ခီန့ၣ်လီၤ.’ ထဲန့ၣ်ဒီး ၡမူၤအ့လး က့ၤမံဝဲလၢအလီၢ်မံန့ၣ်လီၤ.
ဖဲအခါန့ၣ် နၢ်ဟူကဒီးဝဲ တၢ်ကိးသီၣ် ‘ၡမူၤအ့လးဧၢ’ ခံဘျီတဘျီန့ၣ်လီၤ. ထဲန့ၣ်ဒီး ၡမူၤအ့လး ဆၢထၢၣ်လၢအလီၢ်မံ ဒီးဃ့ၢ်ကဒီးဝဲဆူ ဧ့လံၤအအိၣ်လီၤ. ဒီးစံးဝဲဒၣ်လၢ ‘နကိးယၤဒီး ယဟဲယဲလီၤ.’ ဘၣ်ဆၣ် ဧ့လံၤစံးဝဲ, ‘ယတကိးနၤဘၣ်ဖိခွါဧၢ, က့ၤမံတက့ၢ်’ ဒီးၡမူၤအ့လးက့ၤမံဝဲန့ၣ်လီၤ.
‘ၡမူၤအ့လးဧၢ,’ တၢ်ကလုၢ်သီၣ်ထီၣ် သၢဘျီတဘျီန့ၣ်လံ. ထဲန့ၣ်ဒီး ၡမူၤအ့လးဃ့ၢ်ကဒီးဆူ ဧ့လံၤအအိၣ် ဒီးစံးဝဲဒၣ်, ‘ယဟဲယဲလံ, မ့မ့ၢ်တဘျီညါအံၤ ကဘၣ်မ့ၢ်နကိးယၤနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ.’ ခဲအံၤ ဧ့လံၤသ့ၣ်ညါဝဲလံလီၤ. ပှၤကိးတၢ်န့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ယဟိဝၤန့ၣ်လီၤ. ထဲန့ၣ်ဒီး စံးဝဲၡမူၤအ့လးလၢ ‘က့ၤမံကဒီးတက့ၢ်. လၢခံမ့ၢ်ကိးကဒီးတဘျီန့ၣ် နဘၣ်တဲလၢ “ခါလီၤနကလုၢ်တက့ၢ်, ကစၢ်ယဟိဝၤဧၢ, နကုၢ်နပှၤဒိကနၣ်တၢ်လီၤ” န့ၣ်လီၤ.’
ဖဲယဟိဝၤ ကိးကဒီးလၢခံတဘျီအခါ ၡမူၤအံလးန့ၣ် တဲဆၢက့ၤဝဲ ဒ်န့ၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ. တုၤနုၤတစု, ယဟိဝၤစံးဘၣ်အီၤလၢ သါကစံၣ်ညီၣ် ဧ့လံၤအဖိခွါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်ဒီး ဃၤဖနံၤ ဒီးဖံၤနဃၣ်သံဝဲလၢ ဒုးတၢ်ဒီးပှၤဖလ့ၡသးဖိအခါန့ၣ်လီၤ. ဖဲဧ့လံၤနၢ်ဟူတၢ်အံၤအခါ လီၤကဒါဝဲလၢအချၢဒီး အကိာ်ကၢ်ဒီးသံဝဲလီၤ. တၢ်အံၤ ကဲထီၣ်ဝဲဒ်ယဟိဝၤ စံးဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ.
ၡမူၤအ့လးဖိန့ၣ် ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲဒီး ကဲထီၣ်ဝဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အပှၤစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် လီၢ်ခံကတၢၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအသးပှၢ်အခါ ပှၤတဖၣ် အတၢ်စံးအီၤလၢ ‘ပာ်ထီၣ်န့ၢ်ပှၤစီၤပၤတဂၤ လၢအကပၢတၢ် လၢပဖီခိၣ်န့ၣ်တက့ၢ်’ န့ၣ်လီၤ. ၡမူၤအ့လးတခီ တအဲၣ်ဒိးမၤန့ၢ်အီၤဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤမ့ၢ် အဝဲသ့ၣ်အစီၤပၤနီၢ်နီၢ် အဃိန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤတဲအီၤလၢ ကမၤဝဲဒ် ပှၤတဖၣ်စံးအီၤအသိးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဂ့ၤအဂၤလၢ နကဘၣ်သး
သိၣ်လိနဖိတဖၣ် တက့ၢ်
စီၤၡမူၤအ့လး မၤတၢ်ဂ့ၤထီဘိ
ဖဲပှၤဂၤမၤ တၢ်အၢတၢ်သီအခါ နကွၢ်လိ စီၤၡမူၤအ့လး ဒီးနမၤတၢ်ဂ့ၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
ကွၢ်လိမၤဒိးအဝဲသ့ၣ်အတၢ်နာ်
စီၤၡမူၤအ့လး—အဝဲ “ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢယွၤအမဲာ်ညါ”
ဖဲစီၤၡမူၤအ့လး အနီၢ်ဆံးဆံးဖိအခါ အတၢ်အိၣ်မူလီၤဆီဒီး ဖိသၣ်အဂၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ်. ဖဲစီၤၡမူၤအ့လးအိၣ်လၢ ဒဲစီဆှံအခါ ဒ်သိးအတၢ်နာ်ကဒိၣ်ထီၣ်အဂီၢ် တၢ်မနုၤမၤစၢၤအီၤလဲၣ်.
