Кол материалдарже шилчиир

Допчуже шилчиир

ЧУГАА 63

Мерген угаанныг Соломн хаан

Мерген угаанныг Соломн хаан

СОЛОМО́Н элээди тургаш-ла, хаан апарган. Ол Иеговага ынак болгаш ачазы Дави́дтиң берген эки сүмезин ажыглап турар. Соломо́н Иегованы өөртүп турар, ынчангаш Бурган бир катап дүне аңаа дүш таварыштыр: ‘Соломо́н, менден чүнү алырын күзээр-дир сен?’ — деп чугаалаан.

Соломо́н: ‘Иегова, мээң Бурганым, мен ам-даа аныяк болгаш канчаар башкарарын аайын тыппас-тыр мен. Ынчангаш сээң чонуңну шын башкарар кылдыр, меңээ мерген угаандан берем’,— деп харыылаан.

Иегова Соломо́ннуң дилээнге өөрүп турар. Ол аазаан: ‘Узун назынны-даа, бай болуруңну-даа дилевейн, а мерген угаан дилээниң дээш, сеңээ чырык өртемчей кырында чаңгыс-даа кижиге турбаан, хөй мерген угаанны бээр мен. Дилевээниң чүүлдү — бай-шыдалды болгаш алдар-атты база бээр мен’.

Оон удаваанда Соломо́нга ийи херээжен кижи берге айтырыглыг келген. ‘Мен бо херээжен-биле чаңгыс бажыңда чурттап турар мен,— деп оларның бирээзи чугаалап эгелээн.— Мен оол божаан мен, а үш хонганда ол база оол божаан. Дүне ооң төлү өлүп калган. Мен удуп чыдырымда, ол бодунуң өлүг төлүн мээң чанымга салып кааш, мээңиин ап алган. Оттуп келгеш, өлүг төл көрүп кааш, ол дээрге мээң төлүм эвес деп билип кааптым’.

Ынчан өске херээжен үзе кирген: ‘Чок! Дириг төл мээң, а өлүг төл — ооң-дур!’ Бирги херээжен удурланган: ‘Чок! Сээң төлүң өлүг, а мээң — дириг!’ Ынчалдыр олар маргыжып-ла турган. Соломо́н чүнү канчаарыл?

Ол селемени эккээр кылдыр айбылаан, а селемени эккээрге: ‘Дириг төлдү ийи кезек кылдыр одура шаапкаш, херээжен бүрүзүнге чартык кезиин бериптиңер’,— деп дужааган.

— Туруңар! — деп, ооң шын авазы чалынган. — Төлдү өлүрбейн көрүңер. Ону ол херээженге бериптиңер! — Ынчалза-даа өске херээжен негээн: ‘Ол кымга-даа эвес болзун; че — ону ийи чара одура шааптыңар’.

Ынчан Соломо́н мынча дээн: ‘Төлдү өлүрбеңер! Ону бир дугаар херээженге бериптиңер. Ол — ооң шын авазы-дыр’. Соломо́н ону билир, чүге дээрге шын авазы бодунуң төлүнге ынак болгаш, төлүн өлүртпес дээш, ону өске херээженге бээринге белен. Чон Соломо́ннуң ол берге айтырыгны канчаар шиитпирлээнин билип каапкаш, ындыг мерген угааныг хааныг болганынга хөлчок өөрүп турар.

Соломо́ннуң башкарылгазының үезинде Бурган чонну кызыл-тас, арбай, виноград, инжир болгаш өске-даа кат-чимистиң элбек дүжүдү-биле йөрээп турар. Чон чараш кеттинип, эки бажыңнарда чурттап турар. Кижи бүрүзүнде шупту чүве элбек хөй.