Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

KƐDAƔ 83

Yeruzalɛm kolonzi

Yeruzalɛm kolonzi

CƆNƖ tʋmɩyɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ pɛwɛɛ palakɩ cɩnɛ yɔ. Izrayɛɛlɩ piya ɖiɣni maʋ Yerusalɛm kolonzi. Pɩlabɩ pɩnzɩ 152 yɔ, Wiyaʋ Nebukadɩnezaarɩ yɔkʋʋ Yerusalɛm nɛ ɛñaɣzɩ kɩ-nɔnɔsɩ miŋ yɔ. Izrayɛɛlɩ piya lɩnɩ Babilooni papɩsɩ Yerusalɛm lɛ, patɩma ki-kolonzi kpaagbaa.

Ŋmaɣzɩɣ se ɛyaa mba paawɛ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa mbʋ nɛ ti-kolonzi fɛyɩ lɛ, pɩɩwɛ-wɛ ɛzɩma? Sɔɔndʋ kpaɣaɣ-wɛ. Po-koyindinaa pɩzaɣ pɔkɔɔ palabɩnɩ-wɛ you. Ɛlɛ Nehemiya ɖiɣni-wɛ sɩnaʋ lɛɛlɛɛyɔ se pakʋsɩ kolonzi. Ŋsɩm weyi payaɣ se Nehemiya yɔ?

Nehemiya ɛɛkɛ Izrayɛɛlɩ pɩɣa, ɛlɩnɩ Susaŋ ɖenɖe Mɔrdekayɩ nɛ Ɛstɛɛrɩ paawɛɛ yɔ. Nehemiya lakaɣ tʋmɩyɛ wiyaʋ ɖɩɣa taa. Pɩtɩla, ɛɛkɛ Abiɖe Ɛstɛɛrɩ nɛ Mɔrdekayɩ pa-taabalʋ kɩbanʋ nɔɔyʋ. Bibl tɩyɔɔdɩ se Nehemiya labɩ tʋmɩyɛ Ɛstɛɛrɩ walʋ Wiyaʋ Asiyerusi. Ɛlɛ, Wiyaʋ Artasɛrzɛsɩ weyi ɛlɛɣzɩ Asiyerusi kɛ ɛlakaɣ tʋmɩyɛ.

Tɔzɩ se Artasɛrzɛsɩ lɛ wiyaʋ kɩbanʋ weyi ɛɛha liidiye Ɛzra se ewolo ɛkʋsɩ Yehowa kuduyuu Yerusalɛm yɔ. Ɛlɛ, Ɛzra taama tɛtʋ kolonzi nzɩ paayɔkaa yɔ. Yele ɖɩna ɛzɩma pɩlaba nɛ Nehemiya ñama kolonzi nzɩ yɔ.

Artasɛrzɛsɩ haɣ Ɛzra liidiye se ɛkʋsɩ Ɛsɔ kuduyuu yɔ, pɩlakɩ pɩnzɩ 13 kɔyɔ. Nehemiya kɛnɩ nɔɔnɔɔ Wiyaʋ Artasɛrzɛsɩ sʋlʋm cɛɖʋ sɔsɔ. Pʋ-tɔbʋʋ se ɛnʋ ɖʋwaɣnɩ wiyaʋ vɛ, ɛnʋ ɖɔɖɔ cɔŋaɣnɩ se nɔɔyʋ ɛtaaɖʋ wiyaʋ kɔyɛ. Ɛ-tʋmɩyɛ ɛɛkɛ tʋmɩyɛ sɔsɔyɛ.

Pɩkɔɔ pɩla se kɩyakʋ nakʋyʋ Nehemiya koobu Hanani nɛ ɛyaa nabɛyɛ palɩnɩ Izrayɛɛlɩ pɔkɔɔ se pana Nehemiya. Pɔkɔma lɛ, peheyi-i tɩlasɩ nzɩ sɩ-taa Izrayɛɛlɩ piya wɛɛ yɔ, nɛ Yerusalɛm kolonzi tɔm. Tɔm ndʋ tɩtɩla leleŋ Nehemiya kpem, peeɖe ɛpaɣzɩ Yehowa tɩmnʋʋ pɩ-yɔɔ.

Kɩyakʋ nakʋyʋ lɛ, wiyaʋ na se Nehemiya taa fɛyɩ leleŋ. Pɩ-yɔɔ ɛpɔzɩ-ɩ se: ‘Ɛbɛ yɔɔ ñɛ-ɛza ñɩŋ mbʋ?’ Nehemiya heyi-i se Yerusalɛm nɛ ki-kolonzi pɛwɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, tɩlabɩnɩ nɛ ɛnʋ wɛɛ mbʋ. Peeɖe wiyaʋ pɔzɩ-ɩ se: ‘Nɛ ɛbɛ ŋñɩnɩɣ yɔ?’

Nehemiya se: ‘Ha-m nʋmɔʋ nɛ mowolo Yerusalɛm nɛ mama kolonzi.’ Wiyaʋ Artasɛrzɛsɩ ɛɛkɛ ɛyʋ kɩbanʋ. Eheyi Nehemiya se ɛpɩzɩɣ ɛɖɛɛ nɛ wiyaʋ ha-ɩ ɖasɩ se sɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛmanɩ kolonzi. Pitileɖi lɛ, Nehemiya talɩ Yerusalɛm nɛ eheyi samaɣ lɩmaɣza wena ɛwɛna yɔ. Pɩlabɩ-kɛ leleŋ nɛ kɔtɔ se: ‘Ðɩpaɣzɩ kolonzi maʋ.’

Izrayɛɛlɩ piya koyindinaa nɩ mbʋ piɖiɣni labʋ lɛ, pɔtɔ se: ‘Ðiwoki peeɖe nɛ ɖɩkʋ-wɛ nɛ pa-tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩsɩŋ.’ Nehemiya nɩ mbʋ lɛ, ɛcaa laɣɖa nɛ kɩgbɛzɩŋ nɛ ɛcɛlɩ tʋmlaɖaa nɛ eheyi-wɛ se: ‘Sɔɔndʋ ɛtaakpa-mɩ nɛ mi-koyindinaa. Iyoo mi-koobiya, mi-piya, mɩ-halaa nɛ mɩ-ɖɩsɩ yɔɔ.’

Samaɣ ɛɛwɛ abalɩtʋ pɩdɩɩfɛyɩ. Pamaɣaɣ kolonzi lɛ, po-you wondu ɩɩwɛ pɔ-cɔlɔ peeɖe kpam. Pɩlakaɣ kɩyakɩŋ 52 lɛ, pɛtɛm kolonzi maʋ. Lɛɛlɛɛyɔ sɔɔndʋ ɛɛtasɩɣ samaɣ kpaʋ kɛ-tɛtʋ taa. Nehemiya nɛ Ɛzra pawɩlɩ samaɣ Ɛsɔ paɣtʋ nɛ pɩlabɩ-kɛ leleŋ.

Ɛlɛ Izrayɛɛlɩ piya ɩɩwɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, tɩtaawɛɛ ɛzɩ ndʋ tɩ-taa paawɛ pʋcɔ nɛ pɛɖɛɛ yomiye taa Babilooni yɔ. Pɛrsɩ wiyaʋ tɔkaɣnɩ kewiyaɣ samaɣ yɔɔ nɛ pɩɩmʋnaa se kala ɛ-tʋmɩyɛ. Ɛlɛ Yehowa tɔm se ɛkaɣ tiyuu wiyaʋ kɩfalʋ nɔɔyʋ nɛ wiyaʋ ɛnʋ ɛkaɣ kɔnʋʋ laŋhɛzɩyɛ samaɣ. Wiyaʋ ɛnʋ lɛ anɩ? Ɛzɩma ɛkaɣ labʋ nɛ laŋhɛzɩyɛ kɔɔ tɛtʋ yɔɔ? Pɩkɔm pɩla pɩnzɩ 450 mbʋ yɔ pʋcɔ nɛ tɔm ndʋ tɩ-taa ya. Pʋwayɩ lɛ, palʋlɩ pɩɣa sɔsaɣ nakɛyɛ. Ðɩkaɣ kɔ-tɔm yɔɔdʋʋ.

Nehemiya ñʋʋ 1 puwolo ñʋŋ 6.

Kpɛlɩkʋʋ tɔm pɔzʋʋ