Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OLHUGHANO 83

Esyombimbo Sye Yerusalemu

Esyombimbo Sye Yerusalemu

THUNGERERA omubiiri owosi ow’akakolhawa hano. Abaisraeli bane musurusutha bakahimba esyombimbo sye Yerusalemu. Omughulhu Omwami Nebukadeneza athoghothaya e Yerusalemu ebirimo 152 ebilhabire, mwathererya ahisi esyombimbo n’erihisya esyongyo sy’omuyi. Abaisraeli mubatha himba esyombimbo neryo-neryo omughulhu basa eka wabu erimbere-mbere bakalhua e Babiloni.

Wukalengekanaya abandu babiriyowa bathi erikalha hano ebirimo byosi ebi isihali esyombimbo esithimbire okwa muyi wabu? Sibe thayowa buholho. Esyanzighu syabu isyangana kwama ky’eriasa n’eribaghothera. Aliriryo lino omulhume oyu ya Nehemia okw’ighunzerera ane muwathikya abandu erihimba esyombimbo kandi. Wunasi Nehemia nga nindi?

Nehemia ni mu Israeli oyukalhua omwa muyi we Susa, aho Mordekayi na Esiteri bikere. Nehemia abya akakolera omwa kikali eky’omwami, busana n’ekyo angabya inyabya munywani mubuya wa Mordekayi n’Omukama-kali Esiteri. Aliriryo e Biblia siyiri kanaya yithi Nehemia mwakolera mwira wa Esiteri, Omwami Ahasuero. Mwakolera omwami owundi oyuwa kwamako, Omwami Artasasta.

Wibuke, Artasasta y’omwami mubuya oyuwaha Ezira y’esyambulho nyingi esy’erithwalha e Yerusalemu bakaya himba ehekalu ya Yehova. Aliriryo Ezira mwatha himba esyombimbo sy’omuyi esya thera. Leka thulebaye ngokwa kyabya kyasire indi Nehemia akolha omubiiri oyu.

Hamabirithalhaba birimo 13 Artasasta ahere Ezira y’esyambulho esy’eriyahimba ehekalu. Nehemia hathya ya muthengi mukulhu ow’Omwami Artasasta. Kino kikamanyisaya kithi akathengera omwami y’obwabu, n’erilhangira athi sihabye mundu wosi-wosi oyukalengesaya eriha omwami y’obuthwa. Ni mubiiri ow’omubongo kutsibu.

Neryo kiro kighuma mughalha wabu Nehemia ya Hanani n’abandi balhume erilhua omwa kihugho kye Israeli bakasa erisya balhamira Nehemia. Bakamubwira okwa milyambo Abaisraeli bawithe, kandi ngoku esyombimbo sye Yerusalemu sikina therere ahisi. Kino kyamitha Nehemia ya bulighe bunene, n’erisaba Yehova busana n’omwatsi oyu.

Kiro kighuma omwami amaminya ngoku Nehemia ali n’obulighe, neryo akamubulhaya athi: ‘Busana naki wusosire nga wuli n’obulighe?’ Nehemia akamubwira athi ni kusangwa e Yerusalemu yiri omwa mibere mibi n’esyombimbo syabiri therera ahisi. Omwami akabulhaya athi: ‘Niki ekya wukasonda?’

Nehemia akabugha athi: ‘Leka ngaghende e Yerusalemu, nanga thasyayahimba esyombimbo.’ Omwami Artasasta ni w’olhukeri kutsibu. Akabugha athi Nehemia angana ghenda, kandi akamuwathikaya eribana emithi ey’erikolha okwa buhimbe. Nehemia akabya abirihika e Yerusalemu, akabwira abandu okwa ndegheka yiwe. Bakasima ekirengekanio, n’eribugha bathi: ‘Thutsuke erihimba.’

Esyanzighu sy’Abaisraeli sikabya syalhangira olhuhimbo lhukahimbwa, syamabugha sithi: ‘Thukendi yabitha, n’erimania omubiiri w’erihimba.’ Aliriryo Nehemia amowa eki, neryo amaha abahimbi b’emiyali n’amathumu. Neryo akabugha athi: ‘Simubahe esyanzighu syethu. Mulhwire baghalha benyu, abana benyu, abakali benyu, n’amaka enyu.’

Abandu bakabya mbangi esikalire. Bakabya n’emiyali yabu iyina theghekire omwa musibo n’omwa kiro, n’erilholya embere ibane muhimba. Neryo omwa biro 52 bisa, esyombimbo sikahwa. Hathya abandu bakayowa buholho omwakathi k’omuyi. Nehemia na Ezera bakakangiriraya abandu ebihano bya Nyamuhanga, n’abandu bakabya n’obutseme.

Nomwakine ebindu sibiri ngokwa byabya omughulhu Abaisraeli babya bathe bathwalhwa omwa bunyewa mwe Babiloni. Abandu bathaberwe n’omwami we Persia kandi batholere iba mukolera. Aliriryo Yehova abiri lhaghanisya athi akendi syathuma omwami muhya-muhya, neryo kandi athi omwami oyu akendi syalethera abandu b’obuholho. Omwami oyu nindi? Akendi syaletha athi obuholho okwa kihugho? Hakuhi ebirimo 450 bikalhaba isihali mundu wosi-wosi oyuk’igha okw’eki. Neryo hali eributhwa likulhu kutsibu ery’omwana. Aliriryo olhu ni lhundi lhughano.