ONA basa linkucitidwali. Wajirayeri wankumanga litsito la Jeruzalemu. Pomwe Nabukadinazori adapfudza Jeruzalemu magole 152 m’mbuyo mwace, iye adagwesa litsitoli, acitentha bzipata bza mzindayo. Wajirayeri walibe kulimanga pomwe papsa watabwerera kucokera ku Babulo.

Un’kumbuka kuti wanthu wakhabzibva tani pakukhala mu mzinda wakusaya litsito magole yenseneyo? Iwo wakhabzibva lini wakusungika. Anyamadulanthaka wawo wangadapusidwa kuwamenya nkhondo. Tsono mwamunayu, ni Nehemiya, ndipo ankudzathandiza wanthuwo kumanga pomwe litsitolo. Un’dziwa kuti Nehemiyayo akhali mbani?

 Nehemiya akhali Mjirayeri wakucokera ku mzinda wa Susani, komwe Mordekai na Esteri wakhakhala. Nehemiyayo akhaphata basa m’nyumba mwa mambo, ndipo akhali xamwali wabwino wa Mordekai na Esteri, mkazi wa mambo. Tsono Bibliya limbatiuza lini penu Nehemiya adaphatira basa Mambo Asuwero, mwamuna wa Esteri. Koma iye adaphatira basa mambo waciwiri, Mambo Artaxerxe.

Kumbukira kuti Artaxerxe ni mambo wabwino ule, omwe adapasa Ezara kobiri zizinji kuti ayende nazo ku Jeruzalemu, acikakonza-konza tempwlo ya Yahova. Tsono Ezara alibe kumanga litsito lakugwa la mzindayo. Mbatiwone momwe bzidacitikira kuti Nehemiya adzacite basalo.

Yakhadapita magole 13, kutomera pomwe Artaxerxe adapasa Ezara kobiri zire kuti akakonze-konze nazo tempwlo. Nehemiya akhali mkulu wakumbapereka bzakumwa kwa Mambo Artaxerxe. Iye akhambapereka vinyu kwa mamboyo, acimbawonesesa kuti palibe omwe angadayeze kuikhira mankhwala mamboyo. Likhali basa lakufunika kwene-kwene.

 Nsiku inango, Hanani, mbale wa Nehemiya, pabodzi na amuna winango wa ku Jirayeri, wadabwera kudzazungira Nehemiya. Iwo wadamuuza bza mabvuto yomwe Wajirayeri wakhagumana nayo, na kuti litsito la Jeruzalemu likhadagwa pansi. Bzimwebzo bzidasunamisa kwene-kwene Nehemiyayo, ndipo adapemba kwa Yahova thangwe ra bzimwebzo.

Nsiku inango mambo adazindikira kuti Nehemiya akhadasunama, ndipo adamubvunza kuti: ‘Thangwe ranyi unkuwoneka wakusunama?’ Nehemiya adati thangwe ndakuti Jeruzalemu akhali mu mkhalidwe wakuipa ndipo litsito likhali lakugwa basi. Mambo adamubvunza kuti: ‘N’ciani comwe iwepo un’funa?’

Nehemiya adati: ‘Ndilekeni ndiyende ku Jeruzalemu kuti ndikamange litsitolo.’ Mambo Artaxerxe akhali wabwino kwene-kwene. Iye adauza Nehemiya kuti ayende, ndipo adamuthandiza na matabwa kuti akamangire nayo. Nthawe ing’ono-ng’ono, atafika Nehemiya ku Jeruzalemuko, iye adauza wanthuwo bzomwe akhafuna kucita. Iwo wadakomedwa na nzeruyo, waciti: ‘Mbatiyambeni kumanga.’

Anyamadulanthaka wa Wajirayeri pakuwona kuti litsitolo likhaima, iwo wadati: ‘Mbatikwireni tikawaphe, ticiliimisa basa lakumangalo.’ Tsono Nehemiya adabva bzimwebzo, ndipo adapasa anyakuphata basawo mphanga na madipa. Iye adati: ‘Lekani kuwagopa anyamadulanthaka wathuwa. Amenyereni nkhondo abale wanu, wana wanu, akazanu na mii yanu.’

Wanthuwo wadalimba mtima. Wadaphatirira mphanga zawo usiku na masikati, wacimbapitiriza kumangako. Tenepo, wadamala kumanga litsitolo mu nsiku 52. Tsapano wanthuwo wakhabzibva wakusungika mkatimo. Nehemiya na Ezara wadapfunzisa wanthuwo bzakutonga bza Mulungu, ndipo iwo wadakondwa.

Tsono bzinthubzo bzikhadasiyana kwene-kwene na momwe bzikhaliri pomwe Wajirayeri wakhanati kutengedwa ku ukapolo ku Babulo. Wanthuwo wakhatongedwa na mambo wa ku Perisiya, ndipo bzikhafunika wamutumikire. Tsono Yahova adapicira kudzatumiza mambo mupsa, acidzabweresera mtendere wanthuwo. Mbani angadakhala mamboyo? An’dzabweresa tani iye mtendere pansi pano? Padapita magole 450 pacisaya pomwe kulewedwa cinthu bza iye. Patsogolo pace, kadadzabadwa ka mwana kakufunika kwene-kwene. Tsono imweyi ni nkhani inango.