Ихадоу аматериалқәа рахь аиасра

Абиблиа агурагара изаԥсоу

Абиблиа агурагара изаԥсоу

Абиблиа агурагара изаԥсоу

Џьоукы еицырзеиԥшу агуаанагарала, Абиблиа уақугуӷ’уа иҟам. Убри аҟнытә аӡәырҩы Абиблиа иаҳәо агурагара иаԥсам ҳәа азырԥхьаӡоит.

Даҽа ганкахьала, Иисус Христос Анцәа даниашьапк’уаз ииҳәаз агура ҳнаргоит: «Уара уажәоуп аиаша». Абиблиа ахаҭагьы ишьақунарӷуӷоит, Анцәа имчхаратә гуаҳәара ишахылҵыз иара (Иоанн 17:17; 2 Тимофею 3:16).

Шәгу иаанагозеи Шәара абри азыҳәан? Абиблиа агурагаразы меицакрада аҵаҵӷу ыҟоума? Мамзаргьы Абиблиа уақугуӷратәы ишыҟам, ҩнуҵҟала ишеиҿагылоуи, насгьы иара еишьҭагылашьала ишеиқушәами шьақузырӷуӷуаҵәҟьо ыҟоума?

Ҩнуҵҟала еиҿагылоума?

Иҟалап, шьоукы агура ҳдыргозар, Абиблиа аҳәоу еиқушәаӡом ҳәа, аха зныкыр ҿырԥшыҵәҟьак аӡәы ишәирбахьоу? Иарбан ҿырԥшызаалакь иҳадыргало инҭкааны аҭҵаара ҳаналаго, урҭ хыбгалоит. Аиашазы, ҳгу иабар алшоит, абиблиатә ҳәамҭақуак рҿы аиқумшәарақуа ыҟоушәа. Аха ианакузаалакь проблемас иҟоу, усҟантәи аамҭазтәи аҭагылазаашьақуеи адетальқуеи цқьа рзымдырроуп.

Иаҳҳәап, шьоукы Абиблиа ҳәоуеиқумшәароушәа изхуаԥшуа акы азгуаҭаны иҵаауеит: «Каин иԥҳәыс дабантәааигеи?» Дара ргуаанагарала, Каини Авели заҵәык ракун Адами Евеи хшаарас ирымаз. Аха ари агуаанагара зыхҟьо, Абиблиа абри аҵыхуала иаҳәо инагӡаны амдырроуп. Абиблиа иҳаилнаркаауеит, Адам «ихылҵит... аԥацәеи аԥҳацәеи» ҳәа (Бытие 5:4). Абасала, Каин ԥҳәысс дигеит иаҳәшьцәа руаӡәы, мамзаргьы, иҟалап, иаҳәшьаԥҳа.

Акритикцәа лассы-лассы баша иашьҭоуп аҳәоуеиқумшәара аԥшаара, убри азы акухап иагьзышьақудырӷуӷуо: «Абиблиа зҩыз Маҭфеи иҳәоит, Иисус иахь аҳәара ҟаиҵеит шә-ҩык рхада ҳәа, Лука излеиҳәо ала, Иисус иҳәаразы ишьҭын шә-ҩык рхада ихаҭарнакцәа. Ииашада абарҭ рыбжьара?» (Маҭфеи 8:5, 6; Лука 7:2, 3). Аха ииашаҵәҟьаны ҳәоуеиқумшәароума ари?

Ауаа рџьабаа, ма русумҭа, уи аус азы баша аҭакԥхықура здыз ианихьӡнырҩыло, ауаҩ ҟуш игу иаанагаӡом, ари ҳәоуеиқумшәароуп ҳәа. Иаҳҳәап, ақалақь амҩаду аргылт ҳәа зҳәо алаҳәара агха амоуп ҳәа ишәыԥхьаӡома, аиашазы, иара зыргылаз анџьнырцәеи аусуцәеи шракуугьы? Хымԥада, мап! Иара убасҵәҟьа, еиҿагылоу акы акуны иҟам, Иисус иахь аҳәара ҟаиҵеит шә-ҩык рхада ҳәа Маҭфеи ианиҳәо аамҭазы, Лука иахьиҩуа аҳәара уи ихаҭарнакцәақуак рыла инацҳан ҳәа.

Аилкаарақуа шаҟа инҭкааны иаҳдыруа аҟара, еиҳа еилыргахоит Абиблиа аҩнуҵҟа еиҿагылоушәа иҟоу агуаанагара.

Аҭоурыхи анаукеи

Аамҭаказы Абиблиа аҭоурыхтә ҵабыргра даараӡа агура ргомызт. Акритицәа, иаҳҳәап, игурамгатәны ирыԥхьаӡон Саргон, ассириатәи аԥсҳаи, вавилонтәи Валтасари, римтәи аҳәынҭқар Понти Пилати реиԥш иҟаз Абиблиатә хаҿқуа рыҟазаара. Аха ааигуатәи аԥшаарақуа ишьақудырӷуӷуоит абиблиатә хәамҭақуа аки-аки неишьҭаргыланы. Убри аҟнытә аҭоурыхҭҵааҩ Моше Перлман иҩуан: «Ижәытәӡоу Ауасиаҭ аҭоурыхтә хуҭақуаҵәҟьагьы рҵабыргра агура зымгоз аскептикцәа ргуаанагарақуа рыԥсах’уа иалагеит».

Абиблиа агура ҳгарц азыҳәан, анаука аганахьала азҵаарақуа рҿгьы даараӡа иҵабыргызароуп уи. Ус иҟоума уи? Аҵарауаа ааигуаӡа, Абиблиа иаҿагылауа, агура ҳдыргон, адунеиеибаркыра алагамҭа амаӡамызт ҳәа. Аха астроном Роберт Иастров ааигуаӡа ари агуаанагара хзырбгалауа аинформациа ҿыц аҿы иҳаилиркаауеит: «Уажәшьҭа ҳара иаабарҭоуп, астрономиатә ҭҵаарақуа ҳашнарго адунеи аҿиашьа азы Абиблиа иамоу агуаанагарахь. Детальқуак еиуеиԥшым, аха Аҿиашьа иазкны ихадоу аелементқуа, астрономтәи абиблиатәи еилкаарақуа рҿы иеиԥшуп» (Бытие 1:1).

Ауаа, иара убасгьы, ирыԥсахит Адгьыл аформа азыҳәан ирымаз ргуаанагарагьы. «Аҭҵааратә ныҟуарақуа иаҳдырбоит, Адгьыл шыгьежьу, аха ишҟьаԥсым, еиҳараҩык ргу ишаанагоз еиԥш» — аҳәоит енциклопедиак аҿы («The World Book Encyclopedia»). Аха Абиблиа еснагь ииашан! Арҭ аныҟуарақуа мҩаԥыргаанӡа ҩ-нызқь шықуса инреиҳаны аԥхьа Абиблиаҿы, Исаиа 40:22 аҿы, иаҳәон: «Иара адгьыл гьежьы ахыхь», мамзаргьы, егьырҭ аиҭагамҭақуа ишырҳәо еиԥш, «Адгьыл кумпыл ахыхь» («Douay»), «игьежьу адгьыл ахыхь иқутәоу Иоуп» («Moffatt»).

Абасала, ауаа Абиблиа шаҟа иҭырҵаауа аҟара, ирацәахоит уи агура угаратәы ишыҟоу шьақузырӷуӷуо. Британиатәи амузеи анкьатәи адиректор, асер Фредрик Кенион, иҩуан: «Уажәы иҳамоу алыҵшәақуа ишьақудырӷуӷуоит, Анцәа ихаҵара иҳаҵанаҳәо, хаҭала, адыррақуа рырҭбаарала Абиблиа аиааира шаго мацара».

Иҟалаша заа аҳәара

Аха агура ҳгаратәы иҟаҵәҟьоума иҟалаша аҵыхуала абиблиатә ԥааимбаражәақуа ҳзықудыргуӷ’уа, «аиаша иахьаҭыԥу ажәҩан ҿыци адгьыл ҿыци» убрахь иналаҵаны? (2 Петра 3:13; Откровение 21:3, 4). Абиблиа иаанарԥшуазеи иҳаҩсхьоу иазкны зыгура ҳгаша? Аԥааимбаражәақуа, ашәышықусақуа раԥхьаҟа иҳаҭақуаҵәҟьазгьы, инҭкааны инагӡан!

Аҿырԥшы: амчхара ду змаз Вавилон ахыбгалара Абиблиа иҳаҵанаҳәахьан, убри ҟалаанӡа 200 шықуса шыбжьаз. Аиашазы, аџьамцәа зыҽрыдызкылаз амидцәа, ампыҵахалаҩцәа ҳәа рзырҳәахьан заа. Аџьамцәа рыԥсҳа Кир макьана дшымиицызгьы, Абиблиа заа иаҳәахьан, ари ампыҵахаларатә еибашьраҿы уи ихадоу аҭыԥ шааникылоз. Иара иаҳәеит, Вавилон зыхьчоз аӡиас Евфрат «шҭабоз», насгьы ‘[Вавилон] агуашәқуа шамк’уаз’ (Иеремия 50:38; Исаия 13:17—19; 44:27—45:1).

Аҭоурыхҭҵааҩ Геродот излеиҳәаз ала, арҭ иналкаау аҷыдарақуа нагӡахеит. Наҟ инацҵаны Абиблиа иаҳәахьан, аҵыхутәаны, Вавилон уаҩы дахьықунымхо еилаҳарҭақуаны ишыҟалоз. Иара убасҵәҟьа иагьыҟалеит. Иахьа Вавилон — уаҩы дахьықунымхо қьаԥҭажәҭыԥуп (Исаия 13:20—22; Иеремия 51:37, 41—43). Абиблиа ҭәуп драмалаҵәҟьа инагӡахаз егьырҭ аԥааимбаражәақуа рылагьы.

Абиблиа заа иҳанаҳәозеи иахьатәи адунеизегьтәи аҭагылазаашьазы? «Аҵыхутәантәи амшқуа рзы даараӡа аамҭа хьанҭақуа ааиуеит,— аҳәоит уи. — Избанзар ауаа ҟалоит рхы рымабзиацәаны, аԥара рыԥсы азыцәгьаны, иԥагьақуаны, рхашәа хы рымбо, рыбз цәгьаны, рҭаацәа ирзымӡырҩуа, ипатуқуҵадақуаны, иҳаҭырдақуаны, аиҩызара бзиа ирымбо,.. қьафуура иашьҭаны, Анцәа ибзиабара аасҭа, Анцәа дхазҵо иԥшра рыҭашәа, арахь имчқуа мап рцәызкхьоу» (2 Тимофею 3:3—5).

Ҳара, мҩашьарада, иахьа иаабоит, урҭ анагӡахара ишаҿу! Аха Абиблиа иара убасгьы «адунеи анҵәамҭазы» заа иҳанаҳәоит анаҩстәи: «Еиҿагылоит жәлари жәлари, аԥсҳареи аԥсҳареи, амлашьрақуагьы ҟалоит». Уи адагьы, «иҟалоит ҭыԥқуак рҿы адгьылҵысра дуқуагьы, насгьы... ачымазарақуагьы» (Маҭфеи 24:7; Лука 21:11).

Ииашаҵәҟьаны, абиблиатә ԥааимбаражәақуа иахьа анагӡахара иаҿуп! Аха ишԥаҟоу аусқуа наҟ-наҟ иҟалаша ҳәа ҳзықугуӷ’уа рҵыхуала, иаҳҳәап: «Ауаа-қьиақуа адгьыл иазынхоит, иагьықунхалоит уи наӡаӡа», «раҳәақуагьы ацәеихақуа рылырх’уеит,.. уаҳа аибашьышьагьы рҵаӡом» реиԥш иҟоу? (Псалом 36:29; Исаия 2:4).

Шьоукы ирҳәозар акухап: «Ари убри аҟара ибзиацәоуп, агураҵәҟьа узымгаратәы». Аха ииашаҵәҟьаны Ҳазшаз ҳзықуиргуӷ’уа изаҟаразаалакгьы агурамгара ҵаҵӷудоуп. Уи Иажәа агура угаратәы иҟоуп! (Титу 1:2). Уи ус шакуу еиҳагьы агура шәдыргоит аршаҳаҭгақуа анаҩс рыҭҵаара.

[Абжьаргыла, адаҟьа 4]

«Уажәы иҳамоу алыҵшәақуа ишьақудырӷуӷуоит, Анцәа ихаҵара иҳаҵанаҳәо, хаҭала, адыррақуа рырҭбаарала Абиблиа аиааира шаго мацара».