Een hogere bron van wijsheid
Hoofdstuk 12
Een hogere bron van wijsheid
„Hoe talrijk zijn uw werken, o Jehovah! Gij hebt ze alle in wijsheid gemaakt. De aarde is vol van uw voortbrengselen” (Psalm 104:24). Ja, van de grootsheid van het uitgestrekte universum tot de tere schoonheid van een bloem getuigt de schepping van de onvergelijkelijke wijsheid van haar Schepper. Bij Gods werken vergeleken, verbleekt de technologie van deze twintigste eeuw. Als de bijbel Gods Woord is, zouden wij ook verwachten daarin bewijzen aan te treffen van bovenmenselijke wijsheid. Is dit het geval?
1. (Inclusief de inleiding.) (a) Waar vinden wij bewijzen van Gods onvergelijkelijke wijsheid? (b) Welke raad geeft de bijbel met betrekking tot wijsheid?
DE BIJBEL beklemtoont de belangrijkheid van wijsheid. Daarin staat: „Wijsheid is het voornaamste. Verwerf wijsheid; en bij alles wat gij verwerft, verwerf verstand” (Spreuken 4:7). Er wordt ook in erkend dat het ons mensen vaak aan wijsheid ontbreekt, en ons wordt de aanmoediging gegeven: „Schiet iemand van u daarom te kort in wijsheid, dan moet hij God blijven vragen, want hij geeft aan allen edelmoedig.” — Jakobus 1:5.
2. Hoe kan iemand meer wijsheid verwerven?
2 Hoe ’geeft God edelmoedig wijsheid’? Eén manier is door ons aan te moedigen de bijbel te lezen en er lering uit te trekken. Het bijbelboek Spreuken bevat de aansporing: „Mijn zoon, indien gij mijn woorden aanneemt en míjn geboden als een schat bij u weglegt, om met uw oor aandacht te schenken aan wijsheid, . . . zult gij de vrees voor Jehovah begrijpen, en de kennis van God zult gij vinden. Want Jehovah zelf geeft wijsheid” (Spreuken 2:1, 2, 5, 6). Als wij de raad uit de bijbel toepassen en zien hoe doeltreffend die is, beseffen wij dat zulke raad werkelijk van goddelijke wijsheid getuigt.
Wijze uitspraken
3, 4. (a) Wat zegt de bijbel over de zinloosheid van de liefde voor geld? (b) Welke evenwichtige raad geeft de bijbel ons met betrekking tot de waarde van geld?
3 Laten wij, om dit beter te begrijpen, enkele bijbelverzen onder de loep nemen. Beschouw de volgende wijze uitspraak eens: „Zij . . . die besloten zijn rijk te worden, vallen in verzoeking en een strik en vele zinneloze en schadelijke begeerten . . . Want de liefde voor geld is een wortel van allerlei schadelijke dingen” (1 Timótheüs 6:9, 10). Vergelijk dit met de hedendaagse zienswijze — althans in de westerse maatschappij — die mensen aanmoedigt geld als hun voornaamste doel na te streven. Helaas verwerven velen de rijkdom die zij zoeken, maar hebben zij toch een gevoel van leegte en ontevredenheid. Een klinisch psycholoog merkte op: „Aan de top komen en rijk worden, maken niet dat men zich voldaan, tevreden, echt gerespecteerd of geliefd voelt.”1
4 Dit wil niet zeggen dat iemand het in de praktijk volledig zonder geld kan stellen. De bijbel getuigt van een uitgebalanceerde wijsheid door te zeggen: „Wijsheid is tot bescherming evenals geld tot bescherming is; maar het voordeel van kennis is, dat de wíjsheid haar bezitters in het leven houdt” (Prediker 7:12). De bijbel helpt ons dus in te zien dat geld, hoewel belangrijk, niet het allerbelangrijkste is. Het is slechts een middel om een doel te bereiken, en het heeft beperkte waarde als wij niet over de wijsheid beschikken om het op juiste wijze te gebruiken.
5, 6. (a) Waarom is de bijbelse raad inzake slechte omgang wijs? (b) Hoe strekt het ons tot voordeel als wij ’met wijzen wandelen’?
5 De volgende bijbelse uitspraak is ook waar: „Hij die met wijzen wandelt, zal wijs worden, maar wie zich met de verstandelozen inlaat, zal het slecht vergaan” (Spreuken 13:20). Hebt u ooit opgemerkt wat een krachtige invloed onze metgezellen op ons hebben? Druk van de zijde van leeftijdgenoten heeft onder jongeren tot dronkenschap, drugmisbruik en immoraliteit geleid. Als wij met personen omgaan die smerige taal gebruiken, bemerken wij dat wij uiteindelijk zelf smerige taal gebruiken. De omgang met oneerlijke mensen maakt ons vaak ook oneerlijk. Het is inderdaad zoals de bijbel zegt: „Slechte omgang bederft nuttige gewoonten.” — 1 Korinthiërs 15:33.
6 Daarentegen kan goede omgang ons tot betere mensen maken. Door ’met wijzen te wandelen’, zullen wij zelf wijzer worden. Goede gewoonten worden, net als slechte gewoonten, overgenomen. Wederom getuigt de bijbel van wijsheid door ons aan te moedigen zorgvuldig onze metgezellen te kiezen.
7. Wat maakt de bijbel tot een unieke bron van raad?
7 De bijbel bevat veel van zulke voorschriften die ons helpen ons leven in juiste banen te leiden. Als bron waaruit wij raad kunnen putten, is de bijbel uniek. De erin vervatte raad is altijd nuttig. De geboden raad is nooit louter theoretisch en berokkent ons nooit schade. Het grote terrein dat de bijbelse raad bestrijkt, is ongeëvenaard. Degenen die de raad in hun leven toepassen en zien hoe die altijd tot hun welzijn is, komen tot het besef dat de bijbel een unieke bron van wijsheid is.
Wijze beginselen
8. Hoe kan de bijbel ons helpen zelfs wanneer wij voor een situatie komen te staan die er niet specifiek in wordt vermeld?
8 Maar als wij nu voor een situatie komen te staan die niet specifiek in de bijbel wordt vermeld, wat dan? Dikwijls vinden wij veelomvattende beginselen waardoor wij ons kunnen laten leiden. Velen komen bijvoorbeeld op een bepaald tijdstip in hun leven voor een beslissing te staan met betrekking tot de gewoonte om tabak te roken. Aangezien tabak in Jezus’ dagen onbekend was in het Midden-Oosten, spreekt de bijbel er niet over. Niettemin zijn er toepasselijke bijbelse beginselen die ons helpen een wijze beslissing in deze kwestie te nemen.
9-11. Hoe helpen bijbelse beginselen ons tot een wijs besluit te komen met betrekking tot het gebruik van tabak, en hoe strekt het ons tot voordeel naar deze beginselen te handelen?
9 Het roken van tabak, dat men volgens zeggen als aangenaam ervaart, houdt in feite in dat men een geconcentreerde dosis verontreinigende stoffen inhaleert. Een roker verontreinigt zijn lichaam, alsook zijn kleren en de lucht om hem heen. Bovendien is roken een verslaving. Mensen die met roken willen stoppen, hebben daar vaak veel moeite mee. Met dit in gedachten kunnen wij ons voor hulp tot de bijbel wenden om in deze kwestie tot een wijs besluit te komen.
10 Beschouw om te beginnen het probleem van verslaving. Toen Paulus het over voedsel had, zei hij: „Ik zal mij door niets onder autoriteit laten brengen” (1 Korinthiërs 6:12). Paulus was vrij om allerlei voedsel te eten, maar hij wist dat sommigen in die tijd een gevoelig geweten hadden. Daarom zei hij dat hij niet zo ’verslaafd’ aan bepaalde soorten voedsel was dat hij daar niet buiten kon als dit nodig was om anderen niet tot struikelen te brengen. Als iemand niet met het roken — of pruimen — van tabak kan stoppen, staat hij beslist „onder autoriteit” ervan. Paulus’ verklaring inzake de kwestie van voedsel is derhalve een goede richtlijn voor het gebruik van tabak. Wij dienen niet toe te laten dat wij de slaaf van een gewoonte worden.
11 Beschouw ten tweede de kwestie van verontreiniging. De bijbel zegt: „Laten wij ons reinigen van elke verontreiniging van vlees en geest” (2 Korinthiërs 7:1). Roken is ongetwijfeld een verontreiniging van het vlees. Hoe ernstig deze verontreiniging is, blijkt uit het feit dat, volgens de Wereldgezondheidsorganisatie, elk jaar meer dan een miljoen mensen door roken een vroegtijdige dood sterven. Als wij handelen naar het bijbelse beginsel dat wij ons rein moeten houden van verontreinigingen van het vlees, zullen wij behoed worden voor de ernstige gezondheidsrisico’s van roken, alsook van drugs en andere verontreinigingen.
Heilzame woorden
12. Waarom wordt bijbelse raad altijd in verband gebracht met ons fysieke en emotionele welzijn?
12 Het behoeft ons niet te verbazen dat het opvolgen van bijbelse raad ons in fysiek opzicht ten goede komt. Bijbelse raad is afkomstig van God. Als onze Schepper weet hij heel goed hoe wij gemaakt zijn en wat wij nodig hebben (Psalm 139:14-16). Zijn raad houdt altijd verband met ons fysieke en emotionele welzijn.
13, 14. Waarom is het verstandig om niet te liegen?
13 Dit blijkt uit de raad om geen leugens te vertellen. Leugens worden genoemd onder de zeven dingen die Jehovah haat, en het boek Openbaring rangschikt leugenaars onder degenen die niet in Gods nieuwe wereld zullen komen (Spreuken 6:19; Openbaring 21:8). In weerwil hiervan is liegen wijdverbreid. Een zakentijdschrift merkt op: „De VS worden als nooit tevoren in de geschiedenis van de natie geteisterd door een golf van fraude, bedrog en verwante grove schandalen.”2
14 Hoe gewoon liegen ook is, het is slecht voor zowel de maatschappij als de persoon zelf. De columnist Clifford Longley merkt terecht op: „Leugens schaden zowel de leugenaar als degene tegen wie gelogen wordt in het diepst van hun wezen doordat de essentiële relatie tussen verstand en realiteit wordt verbroken.”3 In The American Journal of Psychiatry staat: „Het psychologische effect op personen tegen wie gelogen wordt, kan verwoestend zijn. Belangrijke levensbeslissingen kunnen gebaseerd zijn op onjuiste informatie die naar men gelooft juist is. Leugens kunnen ook een nadelige uitwerking hebben op de leugenaars zelf.”4 Hoeveel beter is het de waarheid te vertellen, zoals de bijbel wijselijk aanraadt!
15, 16. Op welke manieren strekt het ons tot voordeel de bijbelse raad op te volgen liefde jegens anderen te tonen?
15 In positievere trant zegt de bijbel ons dat wij bezorgd moeten zijn voor anderen, liefde jegens hen moeten tonen en hen behulpzaam moeten zijn. Jezus’ woorden zijn algemeen bekend: „Alle dingen dan die gij wilt dat de mensen voor u doen, moet ook gij insgelijks voor hen doen.” — Matthéüs 7:12.
16 Hoeveel beter zou het er in de wereld uitzien als iedereen deze regel toepaste! Bovendien zouden de mensen zich, volgens een in de Verenigde Staten gemaakte psychologische studie, beter voelen. De 1700 personen die bij het onderzoek betrokken waren, berichtten dat het helpen van anderen hun een gevoel van kalmte alsook verlichting van met stress verband houdende stoornissen zoals hoofdpijnen en stemverlies gaf. Het rapport besloot als volgt: „Het schijnt dus dat zich om anderen te bekommeren, evenzeer een deel van de menselijke natuur is als ons om onszelf te bekommeren.”5 Dit doet ons denken aan het bijbelse gebod: „Gij moet uw naaste liefhebben als uzelf” (Matthéüs 22:39; vergelijk Johannes 13:34, 35). Van nature hebben wij onszelf lief. Maar om emotioneel gezond te zijn, moeten wij volgens de bijbel die liefde voor onszelf in evenwicht brengen met liefde voor anderen.
Huwelijk en moraliteit
17. Waarom lijkt bijbelse raad soms ouderwets?
17 Hoewel bijbelse raad van grote wijsheid getuigt, bevat die raad niet altijd datgene wat mensen graag horen. Dikwijls wordt de raad als ouderwets bestempeld. Waarom is dit zo? Omdat, hoewel de bijbelse raad voor ons blijvende welzijn is, het toepassen ervan vaak discipline en zelfverloochening vergt; en deze eigenschappen zijn tegenwoordig niet populair.
18, 19. Wat zijn de bijbelse maatstaven inzake huwelijk en moraliteit?
18 Neem de kwestie van het huwelijk en de moraliteit eens. De bijbelse maatstaven zijn wat dit betreft zeer strikt. De bijbelse norm is monogamie, één man voor één vrouw. En hoewel er in de bijbel staat dat in extreme gevallen echtscheiding of uiteengaan mogelijk zou zijn, wordt er in het algemeen in gezegd dat het huwelijk een verbintenis voor het leven is. „Hebt gij niet gelezen dat hij die hen heeft geschapen, hen van het begin af als man en als vrouw heeft gemaakt en gezegd heeft: ’Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw, en de twee zullen één vlees zijn’? Dus zijn zij niet langer twee, maar één vlees. Wat God derhalve onder één juk heeft samengebracht, brenge geen mens vaneen.” — Matthéüs 19:4-6; 1 Korinthiërs 7:12-15.
19 Bovendien zegt de bijbel dat seksuele intimiteiten alleen binnen de huwelijksband geoorloofd zijn. Al zulke intimiteiten buiten het huwelijk worden verboden. Wij lezen: „Noch hoereerders, noch afgodendienaars, noch overspelers, noch mannen die er voor tegennatuurlijke doeleinden op na worden gehouden, noch mannen die bij mannen liggen . . . zullen Gods koninkrijk beërven.” — 1 Korinthiërs 6:9, 10.
20. In welke opzichten worden de bijbelse maatstaven inzake moraliteit tegenwoordig alom genegeerd?
20 Tegenwoordig worden deze maatstaven alom genegeerd. David Mace, hoogleraar in de sociologie, merkt op: „Gedurende de huidige eeuw heeft onze cultuur heel wat veranderingen ondergaan, en vele oude gewoonten en instellingen zijn tot op hun grondvesten geschokt. Het huwelijk is daarop geen uitzondering.”6 Losse morele praktijken zijn gewoon. Seksuele betrekkingen tussen tienerpaartjes die afspraakjes maken, worden vaak als normaal beschouwd. Samenwonen vóór het huwelijk — ’gewoon om zeker te zijn’ — komt veelvuldig voor. En wanneer paartjes eenmaal gehuwd zijn, dan zijn seksuele affaires niet ongewoon.
21. Waartoe heeft een wijdverbreid negeren van bijbelse maatstaven inzake huwelijk en moraliteit geleid?
21 Heeft dit lossere morele klimaat geluk gebracht? Nee, niets dan beroering — en nog wel een kostbare beroering — met verdriet en uiteengevallen huisgezinnen als resultaat. Er is ook een pandemie van seksueel overdraagbare ziekten die rechtstreeks tot een losse moraal terug te voeren zijn. De verbreiding van onder andere gonorroe, syfilis en chlamydia is niet te stuiten. In recente jaren hebben prostitutie en homoseksuele praktijken de verbreiding van AIDS versneld. Het aantal jonge ongehuwde meisjes dat een baby krijgt wanneer zij zelf nog maar nauwelijks de kinderschoenen zijn ontgroeid, neemt epidemische vormen aan. In Ladies’ Home Journal werd opgemerkt: „De nadruk op seks die typerend was voor de jaren zestig en zeventig, heeft geen onbegrensd menselijk geluk gebracht maar heel wat ernstig menselijk leed.”7
22. Wat brengt, op het gebied van de moraliteit, het grootste geluk in het huwelijk?
22 Derhalve horen wij nu commentaren als de volgende, afkomstig van Carlfred B. Broderick, hoogleraar in de sociologie: „Misschien zijn wij volwassen genoeg geworden om te beschouwen of het ons allen niet meer zou baten voorechtelijke onthouding te propageren als een gedragslijn die het meest beantwoordt aan de behoeften van onze burgers en hun recht op vrijheid: vrijheid van ziekte, vrijheid van ongewenste zwangerschap.”8 Ja, er is gebleken dat de bijbelse maatstaf inzake moraliteit op de lange duur het grootste geluk brengt.
Beginselen die werkelijk praktisch zijn
23. (a) Is echtscheiding de enige oplossing voor een ongelukkig huwelijk? (b) Wat zijn twee van de sleutels voor een gelukkig, stabiel huwelijk?
23 Aangezien het huwelijk als een verbintenis voor het leven bedoeld is, moeten wij weten hoe wij het tot een succes kunnen maken. Sommigen hebben beweerd dat het beter is een ongelukkig huwelijk te verbreken dan het in stand te houden en eronder te lijden. Maar er is een ander alternatief: eraan te werken de problemen die het verdriet veroorzaken, op te lossen. Dit is nog een terrein waarop de bijbel hulp biedt. Wij hebben reeds gezien hoe de bijbel ons de raad geeft om trouw aan onze huwelijkspartner te zijn, en dit is één sleutel tot een gelukkig, stabiel huwelijk. Nog een sleutel is te erkennen dat er slechts één hoofd in een huwelijk kan zijn, en de bijbel zegt dat de man dit moet zijn. De vrouw krijgt de raad om haar man te ondersteunen en zijn positie niet te betwisten. De man daarentegen wordt gezegd zijn positie tot welzijn van zijn vrouw aan te wenden en niet zelfzuchtig te zijn. — 1 Korinthiërs 11:3; 1 Timótheüs 2:11-14.
24, 25. Hoe moedigt de bijbel echtgenoten en echtgenotes aan hun juiste rol in het huwelijk te vervullen?
24 Tot de echtgenoot zegt de bijbel: „Mannen [behoren] hun vrouw lief te hebben als hun eigen lichaam. Wie zijn vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief, want niemand heeft ooit zijn eigen vlees gehaat” (Efeziërs 5:28, 29). De liefdevolle echtgenoot oefent zijn autoriteit vol consideratie uit. Hij houdt in gedachte dat hoewel hij het hoofd is, zijn vrouw in aanmerking genomen en geraadpleegd moet worden. Het huwelijk is een partnerschap, geen dictatorschap.
25 De bijbelse raad voor echtgenotes omvat ook het volgende: „De vrouw . . . moet diepe achting voor haar man hebben” (Efeziërs 5:33). Zij heeft achting voor haar man vanwege zijn positie, en haar achting zal blijken doordat zij hem ondersteunt, evenals de liefde van haar echtgenoot zal blijken doordat hij bezorgd voor haar is. Voor velen die er een moderne denkwijze op na houden, is raad zoals deze onaanvaardbaar. Maar als partners hun relatie op liefde en respect baseren — zoals de bijbel aanraadt — zijn zij altijd gelukkig.
26. Zijn de schriftuurlijke maatstaven voor het huwelijk werkelijk praktisch gebleken? Licht dit toe.
26 Dat de bijbelse raad op dit terrein werkelijk praktisch is, blijkt uit een ervaring afkomstig van een eiland in de Stille Zuidzee. Een daar wonend echtpaar was er na tien jaar samenzijn van overtuigd dat hun huwelijk een mislukking was. Zij begonnen dus plannen te maken om uiteen te gaan. Toen sprak de vrouw met een van Jehovah’s Getuigen. De vrouw en de Getuige bestudeerden samen de bijbelse raad voor echtparen. De echtgenoot bericht: „Naargelang mijn vrouw de bijbelse beginselen leerde, deed zij moeite om ze in haar leven toe te passen. Binnen enkele weken begon ik enkele veranderingen op te merken.” Uit nieuwsgierigheid stemde hij erin toe met de bijbelstudie van zijn vrouw mee te doen en leerde de bijbelse raad voor gehuwde mannen. Het resultaat? Hij zegt: „Nu hebben wij de basis gevonden voor een werkelijk gelukkig gezinsleven.”
27. Door welke bijbelse beginselen toe te passen, kunnen christenen die met armoede te kampen hebben geholpen worden?
27 Het hoofd bieden aan armoede is nog een terrein waarop de bijbelse raad nuttig is gebleken. Door roken en dronkenschap bijvoorbeeld, hetgeen beide in strijd is met bijbelse beginselen, worden beperkte geldmiddelen verspild (Spreuken 23:19-21). Verder beveelt de bijbel vlijt aan, daar een harde werker vaker een manier kan vinden om zijn gezin te voeden dan iemand die lui is of die aan wanhoop toegeeft (Spreuken 6:6-11; 10:26). Acht slaan op de raad om ’niet afgunstig te zijn op hen die onrechtvaardigheid bedrijven’, weerhoudt iemand er bovendien van zijn toevlucht te nemen tot dingen zoals misdaad of gokken als manieren om de armoede te verlichten (Psalm 37:1). Zulke praktijken bieden misschien ogenschijnlijk een snelle oplossing voor financiële moeilijkheden, maar de vruchten die ze op lange termijn afwerpen, zijn zeer bitter.
28-30. (a) Hoe werd één christelijke vrouw door het toepassen van bijbelse beginselen geholpen het hoofd te bieden aan armoede? (b) Waarvan getuigen de ervaringen van duizenden christenen die in armelijke omstandigheden verkeren?
28 Is deze raad werkelijk een hulp voor degenen die heel arm zijn, of is dit alles slechts een idealistische theorie? Het antwoord is dat de raad praktisch is, zoals uit vele ervaringen over de gehele wereld blijkt. Om slechts één voorbeeld te noemen: een christelijke vrouw in Azië werd weduwe, zonder enige inkomsten, en had een jonge zoon voor wie zij moest zorgen. Hoe werden zij en haar zoon door de bijbel geholpen?
29 Zij was vlijtig, zoals de bijbel aanraadt, en begon kleren te maken en te verkopen. Omdat zij eerlijk en betrouwbaar was, zoals de bijbel ook aanraadt, kreeg zij al gauw vaste klanten (Kolossenzen 3:23). Vervolgens veranderde zij een kamertje in haar huis in een kleine eetruimte en stond iedere morgen rond 4 uur op om voedsel voor klanten te bereiden, en dit verhoogde haar inkomen. „Maar dan nog”, zo zegt zij, „moeten wij eenvoudig leven.” Zij houdt echter de bijbelse raad in gedachte: „Wanneer wij . . . voedsel, kleding en onderdak hebben, zullen wij daarmee tevreden zijn.” — 1 Timótheüs 6:8.
30 Zij voegt eraan toe: „Hoewel ik op de rand van de armoede leef, koester ik geen wrok of bitterheid. De bijbelse waarheid geeft mij een positieve kijk op de dingen.” Bovendien heeft zij bemerkt dat een opmerkelijke belofte die Jezus deed, in haar geval werkelijk in vervulling is gegaan. Hij zei: „Blijft dan eerst het koninkrijk en Zijn rechtvaardigheid zoeken, en al deze andere dingen [stoffelijke behoeften] zullen u worden toegevoegd” (Matthéüs 6:33). Zij heeft ondervonden dat als zij haar dienst voor God op de eerste plaats in haar leven stelt, er altijd op de een of andere manier in haar stoffelijke behoeften wordt voorzien. De ervaringen van deze christelijke vrouw, gevoegd bij die van talloze andere in economisch opzicht arme christenen, dragen bij tot het getuigenis dat de bijbelse raad werkelijk praktisch is.
31. Wat gebeurt er wanneer wij bijbelse raad opvolgen, en waarvan legt dit feit getuigenis af?
31 In dit hoofdstuk hebben wij maar even aangeroerd wat een rijke schat aan raad de bijbel bevat, en wij hebben slechts een paar gevallen behandeld waarin deze raad praktisch is gebleken. De genoemde ervaringen zouden verduizendvoudigd kunnen worden. Herhaaldelijk is gebleken dat als mensen volgens de bijbel leven, zij hier baat bij hebben. Wanneer zij de bijbel negeren, lijden zij schade. Geen enkel ander oud of modern stelsel van raadgevingen werpt op elk terrein zoveel nut af en geldt voor mensen van alle rassen. Zulke wijze raad kan niet louter volkswijsheid zijn. Dat de bijbel een rijke schatkamer van zulke wijsheid is, vormt een krachtig bewijs dat de bijbel het Woord van God is.
[Studievragen]
[Inzet op blz. 168]
Een behulpzame houding strekt iedereen tot voordeel
[Illustratie op blz. 163]
Met wijzen wandelen maakt ons wijs, maar omgang met verstandelozen zal een slechte invloed op ons hebben
[Illustratie op blz. 165]
Roken dient vermeden te worden omdat het in strijd is met bijbelse beginselen
[Illustratie op blz. 171]
Degenen die in het huwelijk bijbelse raad opvolgen, hebben een solide basis voor geluk
[Illustratie op blz. 173]
Het toepassen van bijbelse raad helpt mensen het hoofd te bieden aan de ernstige problemen van armoede
