Isursuro kadi ti Biblia a ti maysa a persona ket maragpatna nga umuna ti nailangitan a dayag sakbay a mabigbig kas santo?

Ti Biblia piho a tinukoyna dagidiay nasantuan, wenno sasanto,  nga adda idiay langit. Ni Jehova nadakamat a kas “Daydiay Nasantuan [Griego: haʹgi·on].” (1 Ped. 1:15, 16; kitaenyo ti Levitico 11:45.) Ni Jesu-Kristo nadeskribir kas “Daydiay Nasantuan [haʹgi·os] ti Dios” idi kaaddana ditoy daga ken kas “nasantuan [haʹgi·os]” idiay langit. (Mar. 1:24; Apoc. 3:7, JB) “Nasantuan” met dagiti anghel. (Ara. 10:22, JB) Dayta met la a pamunganayan a termino iti orihinal a Griego ket namin-adu a naiyaplikar iti tattao ditoy daga.

Ara. 9:32, 36-41, JB: “Iti panangpagna ni Pedro kadagiti amin a disso simmalog met iti sasanto [ha·giʹous] nga agnaed idiay Lidda. Adda idi idiay Joppe ti maysa a babai nga adalan nga agnagan Tabita [a natay] . . . [Ni Pedro] sinangona di bangkay ket kinunana, ‘Tabita, tumakderka’. Isu nagmata ket idi a makitana ni Pedro, bimmangon. Ket ni Pedro iniggamanna ti imana ket pinatakderna, sana inayaban ti sasanto ken dagidi babbai a balo ket imparangna a sibibiag.” (Nabatad, a dagidi a sasanto awanda pay laeng idiay langit, ket saan met laeng a daydiay karkarna nga indibidual a kas ken Pedro ti minatmatanda a kas santo.)

2 Cor. 1:1; 13:12, 13, JB: “Ken Pablo, maysa nga apostol ni Kristo gapu iti panangdutok ti Dios, kasta met ken Timoteo, maysa kadagiti kakabsat, iti iglesia ti Dios nga adda idiay Corinto ken iti isuamin a sasanto [ha·giʹois] nga adda iti amin nga Acaya.” “Agkikinnablaawkayo a buyogen ti nasantuan nga agep. Dagiti isuamin a sasanto kablaawandakayo.” (Amin dagidi immuna a Kristiano a naugasan babaen iti dara ni Kristo ken nailasinda para iti panagserbi iti Dios kas kandidato a kakadua a makipagtawid ken Kristo natukoyda a kas sasanto, wenno dagidiay nasantuan. Ti pannakabigbigda a kas sasanto nabatad a saan a naiyur-uray agingga a kalpasan ti ipapatayda.)

 Nainkasuratan kadi ti panagkararag iti “sasanto” tapno isudat’ mangibabaet iti Dios?

Kinuna ni Jesu-Kristo: “Agkararagkayo a kastoy: ‘Amami idiay langit, . . .’” Dagiti kararag masapul a maiturongda iti Ama. Kinuna pay ni Jesus: “Siak ti Dalan, ti Kinapudno ken ti Biag. Awan ti umay ken Ama no di magna kaniak. No adda aniaman a dawatenyonto iti naganko, dayta ti aramidekto.” (Mat. 6:9; Juan 14:6, 14, JB) No kasta inlaksid ni Jesus ti idea a mabalin ti uray siasino nga agbalin a manangibabaet. Innayon ni apostol Pablo maipapan ken Kristo: “Isu saan laeng a natay para kadatayo—isu napagungar kadagiti natay, ket idiay iti makanawan ti Dios isu agtaktakder ken mangibabaet kadatayo.” “Isu agbiag nga agnanayon tapno ibabaetna dagiti umasideg  iti Dios gapu kenkuana.” (Roma 8:34; Heb. 7:25, JB) No talaga a kayattayo nga ipangag ti Dios dagiti kararagtayo, saan kadi a nainsiriban nga umadanitayo iti Dios iti wagas a kunaen ti Saona? (Kitaenyo met ti panid 221, 222, iti paulo a “Maria.”)

Efe. 6:18, 19, JB: “Dikay pulos mabannog nga agsalukag tapno ikarkararaganyo ti isuamin a sasanto; ken ikararagandak tapno magundawayak a luktan ti ngiwatko ket agsaoak nga awanan panagbuteng ket ipakaammok ti palimed ti ebanghelio.” (Italics added.) (Ditoy maparparegtada nga ikararagan ti sasanto ngem saan nga isuda ti pagkararagan wenno baeten man kadakuada. Ti New Catholic Encyclopedia, 1967, Tomo XI, p. 670, bigbigenna: “Masansan idiay B[aro a] T[ulag], amin a kararag, pribada man wenno publiko a panagkararag, naiturongda iti Dios nga Ama baeten ken Kristo.”)

Roma 15:30, JB: “Dawatek kadakayo, kakabsat, gapu ken Apotayo a Jesu-Kristo ken iti ayat ti Espiritu, a tulongandak a makalasat kadagiti pagpeggadak babaen iti panagkararagyo iti Dios a maipaay kaniak.” (Ni apostol Pablo, a santo a mismo, dinawatna kadagiti padana a Kristiano a sasanto met nga ikararaganda koma. Ngem paliiwenyo ta ni Pablo dina inturong ti kararagna kadagidiay padana a sasanto, ket ti karkararagda para kenkuana dina met sinandian ti personal a kinasinged a tinagiragsak idi ni Pablo iti Ama babaen iti kararag. Idiligyo ti Efeso 3:11, 12, 14.)

Kasano koma a matmatan ti ugali a panagrukbab iti ramramit ken ladladawan ti “sasanto”?

Admitaren ti New Catholic Encyclopedia: “Barengbareng ngarud ti panangpalinteg iti kulto ti sasanto idiay Daan a Tulag; ket awan met ti pannakaasikaso iti kakasta sigun idiay Baro a Tulag. . . . [Ti “ama” ti Iglesia a ni] Origen kasla imbilangna dayta nga aramid a kas pagano a pagilasinan iti panagraem iti material a banag.”—(1967), Tomo XII, pp. 234, 235.

Makapainteres ta ti Dios intanemna ni Moises, ket awan tao a nakabirok iti tanemna. (Deut. 34:5, 6) Ngem ti Judas 9 ibagana kadatayo a ni Miguel arkanghel nakisusik iti Diablo maipapan iti bagi ni Moises. Apay? Nabatad ti pannakaibagana a pinanggep ti Dios a paawanen dayta tapno di masarakan ti tattao ti yanna. Tinarigagayan kadi ti Kabusor nga iturong ti tattao iti dayta a bagi tapno iti kasta ket maipabuya ket nalabit inda pagbalinen a pagrukbaban?

 No maipapan iti pannakarukbab kadagiti ladawan ti “sasanto,” kitaenyo ti paulo a “Dagiti Ladawan.”

Apay a dagiti Katoliko a “sasanto” adda sinan-init a koronada?

Bigbigen ti New Catholic Encyclopedia: “Ti gagangay unay a kababalin, a masarakan iti amin a sasanto, isu ti nimbus (ulep), naraniag a nagtimbukel ti pormana a nanglikmut iti ulo ti santo. Nangrugi dayta sakbay ti panawen Kristiano, ket ti kakasta a masarakan kadagiti Hellenistiko nga arte a pinapagano ti punganayda; ti sinan-init (halo) nausar, kas paneknekan dagiti mosaic ken sensilio, para kadagiti didiosen ken idolo a kas kada Neptune, Jupiter, Bacchus, ken nangnangruna ni Apollo (dios-init).”—(1967), Tomo XII, p. 963.

Kuna ti The New Encyclopædia Britannica: “Kadagiti Hellenistiko ken Romano nga arte masansan nga agparang ti dios-init a Helios ken dagiti Romano nga emperador nga addaan korona dagiti rayos. Gapu iti pinapagano a punganayna, liniklikanda dayta a porma no kadagiti Nagkauna a Nakristianuan nga arte, ngem ti simple a nagtimbukel a nimbus isut’ inusar dagiti Kristiano nga emperador no kadagiti opisial a retradoda. Nanipud ngalay ti maika-4 a siglo, nailadawan met ni Kristo a buyogen daytoy naarian a korona . . . idi laeng maika-6 a siglo a naiyugali ti sinan-init a korona para ken Birhen Maria ken dadduma pay a sasanto.”—(1976), Micropædia, Tomo IV, p. 864.

Maikanatad kadi a pagtiponen ti Kinakristiano ken dagiti pagano a simbolo?

“Awan pagkaduaan ti silaw ken ti sipnget. Awan pakikappiaan ni Kristo ken Beliar [Belial; Satanas], awan pakaibiangan ti mammati iti saan a mammati. Ti templo ti Dios awan pakainugotanna kadagiti idolo, ket datayo dayta—ti templo ti sibibiag a Dios. . . . Pumanawkayo iti nagtengngaanda ket suminakayo, kuna ti Apo. Saanyo a sagiden ti narugit, ket siak awatenkayto ket siakto ti amayo, ket dakayonto ti annakko a lallaki ken babbai, kuna ti Mannakabalin amin nga Apo.”—2 Cor. 6:14-18, JB.

Mabalin kadi nga amin a miembro ti maysa a relihion ket sasantoda ket ngarud naluk-atanda manipud basol?

Talaga a pudno nga amin dagidi nangbukel iti Nakristianuan a kongregasion idi immuna a siglo ket sasantoda. (1 Cor. 14:33,  34; 2 Cor. 1:1; 13:13, RS, KJ) Nadeskribirda a kas dagidiay immawat iti “pannakapakawan ti basbasol” ket isuda ti “sinantipikar” ti Dios. (Ara. 26:18; 1 Cor. 1:2, RS, KJ) Nupay kasta, dida inako a siwayawayada iti amin a basol. Naipasngayda a kas kaputotan ni managbasol nga Adan. Daytoy a tinawidda masansan nga isut’ pannakigubalda nga agaramid iti nalinteg, kas sipapakumbaba a binigbig ni apostol Pablo. (Roma 7:21-25) Ket sibabatad a kinuna ni apostol Juan: “No kunaentayo nga awan basoltayo, al-allilawentay ti bagitayo, ket ti kinapudno awan kadatayo.” (1 Juan 1:8, RS) No kasta, ti panagbalin a santo sigun iti termino a pannakausarna kadagiti pudno a pasurot ni Kristo dina kaipapanan a bayat a silalasagda ket naluk-atanda iti amin a basol.

No amin a pudno a Kristiano itatta ket sasantoda a buyogen ti nailangitan a biag iti masanguananda, kitaenyo dagiti panid 209-213.

‘Patienyo kadi ti sasanto?’

Kunaenyo: ‘Siasinoda a sasanto ti pampanunotenyo?’ No ni Maria ken/wenno dagiti apostol ti kunaenda, mabalin nga inayonyo: (1) ‘Wen, natukoyda a kasta kadagiti Nasantuan a Kasuratan, ket mamatiak ti naisurat dita. Ngem nangnangruna nga interesadoak iti ar-aramidenda itatta ken no kasanotay a maapektaran, saan kadi? . . . Adda natakuatak a makapainteres maipapan kadakuada kadagiti Nasantuan a Kasuratan, ket kayatko koma nga iranud daytoy kadakayo. (Apoc. 5:9, 10)’ [Laglagipenyo, usarenyo daytoy no kuestionaranda ti pannakaiyulog ti texto: Kuna ti JB nga “iturayanda ti lubong.” Ti CC kunana nga “agturayda iti rabaw ti daga.” Ti Kx kunana nga “agturayda a kas ar-ari iti rabaw ti daga.” Ngem ti NAB ken ti Dy kunada nga “agturayda ditoy daga.” Para kadagiti komento iti gramatika a Griego, kitaenyo ti panid 254, iti paulo a “Langit.” (2) ‘Anianto a kita ti panagbiag ti masagrap iti sidong ti kasta a gobierno? (Apoc. 21:2-4)’

Wenno: (No datikayo a Katoliko, kunaenyo:) ‘Iti unos ti adu a tawtawen nakiramramanak kadagiti piesta ti sasanto ket kanayonak a nagkarkararag kadakuada. Ngem idin adda nabasak kadagiti Nasantuan a Kasuratan nga isut’ nangusigak iti ar-aramidek. Ipakitak man laeng kadakayo. (Kitaenyo ti  panid 383.)’