Sala

Kahubitan: Sa literal, ang pagsipyat sa marka, sumala pa sa Hebreo ug Gregong mga teksto sa Bibliya. Ang Diyos mismo ang nagpahimutang sa “marka” nga kinahanglang kab-oton sa iyang intelihenteng mga linalang. Ang pagsipyat sa maong marka maoy sala, nga maoy pagkadili matarong usab, o pagkadaotan. (Roma 3:23; 1 Juan 5:17; 3:4) Ang sala maoy bisan unsang butang nga dili uyon sa personalidad sa Diyos, mga suntoan, mga paagi, ug kabubut-on, nga ang tanan niana maoy balaan. Mahimong maglangkit kana sa daotang kagawian, mahugaw nga mga panghunahuna, o mga tinguha o mga motibo nga mahakogon. Ang Bibliya nagahimog kalainan tali sa napanunod nga sala ug sa tinuyong sala, tali sa usa ka buhat sa sala nga ang usa ka tawo mahinulsolon ug sa sala nga padayong ginabuhat.

Sa unsang paagi posible alang kang Adan sa pagpakasala kon siya hingpit?

Mahitungod sa pagkahingpit ni Adan, basahang Genesis 1:27, 31 ug Deuteronomio 32:4. Sa gipahayag ni Jehova nga Diyos ang iyang yutan-ong linalang, apil ang lalaki ug babaye, nga “maayo kaayo,” unsa ang gipasabot niana? Alang sa Usa kansang binuhatan maoy hingpit sa pagsulti niana nga ang iyang nabuhat maoy “maayo kaayo,” kadto nakakab-ot gayod sa iyang hingpit nga mga sukdanan.

Ang pagkahingpit ba nagkinahanglan nga si Adan ug Eva dili makahimog sayop? Ang magbubuhat sa robot (makinang tawo) nagadahom gayod nga ang iyang giprograma maoy buhaton niana. Apan ang hingpit nga robot dili tawo nga hingpit. Ang mga hiyas nga giisip nga hinungdanon dili pareho. Si Adan ug Eva maoy mga tawo, dili mga robot. Ngadto sa katawhan, ang Diyos mihatag ug katakos sa pagpili tali sa matarong ug daotan, tali sa pagsunod ug pagsupak, aron sa paghimog moral nga mga desisyon. Sanglit kay mao kining paagiha nga ang mga tawo gidesinyo, ang pagkadili makahimo sa maong mga desisyon (ug dili ang dili maalamong desisyon) mao unta ang nagpaila sa pagkadili hingpit.—Itanding Deuteronomio 30:19, 20; Josue 24:15.

 Para kang Adan ug kang Eva nga mahimong takos ingong gilalang nga hingpit, kinahanglan ba nga human niana ang ilang tanang mga desisyon maoy husto? Kana maoy pareho ra sa pag-ingon nga sila walay kapilian. Pero dili ingon niana ang pagbuhat sa Diyos kanila nga ang ilang pagkamasinundanon maoy awtomatiko. Ang Diyos mihatag kanilag katakos sa pagpili, aron sila magmasinundanon tungod kay ilang gihigugma siya. O, kon tugotan nila ang ilang mga kasingkasing sa pagkahimong dalo, sila dili magmasinundanon. Hain ang mas bililhon kanimo—sa dihang ang usa may buhaton alang kanimo tungod kay siya napugos sa pagbuhat niana o tungod kay siya gustong buhaton kana?—Itanding Deuteronomio 11:1; 1 Juan 5:3.

Sa unsang paagi ang maong hingpit nga mga tawo mahimong hakog, nga mohatod sa pagpakasala? Bisan tuod gilalang nga hingpit, ang ilang unodnong mga lawas dili magpadayon sa hingpit nga paglihok kon dili matagan-an ug hustong pagkaon. Mao man, usab, kon tugotan nila ang hunahuna sa pagpakaon sa daotang mga hunahuna, kini magpahinabog moral nga kadaot, pagkadili balaan. Nagapatin-aw ang Santiago 1:14, 15: “Ang matag usa matental pinaagig pagkahaylo sa iyang kaugalingong pangibog. Unya ang pangibog, sa dihang makapanamkon na, magapahimugsog sala.” Sa kahimtang ni Eva, ang daotang mga pangibog nagsugod pagkaugmad sa dihang nagpatalinghog siya kang Satanas uban ang interes, kinsa migamit sa serpente ingong iyang tigpamaba. Si Adan misanong sa pag-agda sa iyang asawa aron moduyog kaniya sa pagkaon sa gidiling bunga. Inay kay isalindot ang daotang mga hunahuna, silang duha nagpalambo sa hakog nga mga pangibog. Ang pagpakasala misangpot.—Gen. 3:1-6.

Ang sala ba ni Adan bahin sa “plano sa Diyos”?

Tan-awang panid 29, ubos sa ulohang “Adan ug Eva,” usab ang mga panid 405, 406, ubos sa ulohang “Suwerte.”

Aduna ba gayod kanang usa ka butang ingong “sala” karong mga adlawa?

Ilustrasyon: Kon buakon sa tawong masakiton ang usa ka termometro, kana ba magpamatuod nga siya wala ing hilanat? Kon ang usa ka kawatan dili motuo sa nahisulat diha sa mga basahon sa balaod, kana ba magpahimo niyang walay sala sa krimen? Sa samang paagi, ang punto nga daghang tawo dili motuo nga gikinahanglang magkinabuhi sumala sa mga sukdanan sa Bibliya wala magtapos sa sala.—Tan-awang 1 Juan 1:8.

Ang ubang tawo hayan mopili sa pagbuhat sa ginadili sa Pulong sa Diyos. Pero wala kana magpamatuod nga sayop ang Bibli-  ya. Ang Galacia 6:7, 8 nagapasidaan: “Ayawg palimbong: Ang Diyos dili mabiaybiay. Kay bisan unsay igapugas sa usa ka tawo, kini mao usab ang iyang pagaanihon; kay siya nga nagapugas may kalabotan sa iyang unod magaani ug pagkadunot gikan sa iyang unod.” Ang epidemya sa makatakod nga mga sakit pinaagig sekso, nagun-ob nga mga panimalay, ug uban pa, nagapamatuod sa katinuoran sa giingon sa Bibliya. Ang Diyos maoy nagbuhat sa tawo; Siya nahibalo kon unsa ang magpatunghag dumalayong kalipay alang kanato; Siya nagtug-an kanato diha sa Bibliya. Dili ba undanon nga magpatalinghog Kaniya? (Alang sa pamatuod sa paglungtad sa Diyos, tan-awang lintunganayng ulohang “Diyos.”)

Dili ba sobra ra kanang gikaingong sala nianang pagbuhat lamang kon unsay kinaiyanhon alang sa mga tawo?

Sala ba ang sekso? Nakasala ba si Adan ug Eva sa paghimo nilag seksuwal nga mga relasyon? Dili kana mao ang giingon sa Bibliya. Nag-ingon ang Genesis 1:28 nga gisultihan mismo sa Diyos si Adan ug Eva nga “sumanay ug dumaghan kamo ug pun-on ang yuta.” Kana maglangkit ug seksuwal nga mga relasyon tali kanila, di ba mao? Ug ang Salmo 127:3 nag-ingon nga ang “mga anak maoy panulondon gikan kang Jehova,” “usa ka ganti.” Pagamatikdan gayod nga si Eva ang unang mikaon sa gidiling bunga ug mikaon gayod sa dihang siya nag-inusara; sa ulahi na lang nga iyang gihatagan si Adan aron mokaon. (Gen. 3:6) Maoy dayag, nga ang kahoy nga mibunga sa maong gidiling bunga maoy literal. Ang gidili sa Bibliya dili ang normal nga seksuwal nga mga relasyon tali sa bana ug asawa kondili ang mga buhat sama sa pakighilawas, panapaw, homoseksuwalidad, ug pakigluon sa mananap. Ang daotang bunga sa maong mga buhat nagapakita nga ang maong pagdili usa ka ebidensiya sa mahigugmaong kabalaka sa bahin sa Usa kinsa nahibalo kon giunsa kita sa pagbuhat.

Gen. 1:27: “Ang Diyos mipadayon sa paglalang sa tawo [Adan] diha sa iyang dagway, sa dagway sa Diyos iyang gilalang siya.” (Ang normal nga butang, diay, maoy alang kang Adan sa pagbanaag sa balaang mga hiyas sa Diyos, aron maabiabihong mosanong sa pagtultol sa Diyos. Ang pagkapakyas niini maoy pagsipyat sa marka, sa pagpakasala. Tan-awang Roma 3:23, usab ang 1 Pedro 1:14-16.)

Efe. 2:1-3: “Kamo [mga Kristohanon] gibuhi sa Diyos bisan pa kamo mga patay sa inyong kalapasan ug kasal-anan, nga kamo kaniadto naggawi sumala sa sistema sa mga butang niining kalibotana, uyon sa magbubuot sa kagamhanan sa kahanginan, ang espiritu nga mao karon ang nagalihok diha sa mga anak sa pagkamasupilon. Oo, sa ilang taliwala kitang tanan nanagkinabuhi kani-  adto sa atong kaugalingon sumala sa mga kailibgon sa atong unod, nga nagbuhat sa mga butang nga gipangandoy sa unod ug hunahuna, ug nga kita sa kinaiya mga anak sa kapungot nga sama ra sa uban.” (Ingong mga anak sa makasasalang si Adan, kita natawo sa sala. Gikan pa sa pagkahimugso, ang hilig sa atong kasingkasing maoy sa pagkadaotan. Kon dili nato sumpoon ang maong daotang mga hilig, ngadtongadto kita maanad nianang paagiha sa kinabuhi. Mahimo gani kanang daw “normal” sanglit ang uban sa atong palibot nagabuhat man sa susamang mga butang. Apan gitino sa Bibliya kon unsa ang matarong ug daotan sumala sa panghunahuna sa Diyos, tungod sa paagi sa iyang pagbuhat kanato ug sa iyang katuyoan alang sa katawhan. Kon kita magpatalinghog sa atong Maglalalang ug mahigugmaong mosunod kaniya, ang kinabuhi mahimong bulahan kaayo nga wala gayod nato matagamtam sukadmasukad, ug kita adunay walay kataposang ugma-damlag. Sa katim-os ang atong Maglalalang nagadapit kanato sa pagtilaw ug pagtan-aw kon unsa ka maayo kana.—Sal. 34:8.)

Sa unsang paagi ang sala mag-apektar sa relasyon sa usa ka tawo uban sa Diyos?

1 Juan 3:4, 8: “Ang tanan nga nagahimog pagpakasala nagahimog paglapas sa sugo, ug busa ang sala maoy paglapas sa sugo. Siya nga nagapadayon sa pagpakasala iya sa Yawa.” (Pagkakusganon niini! Kadtong sa tinuyo nagapili sa dalan sa sala, giisip sa Diyos nga mga kriminal. Ang dalan nga ilang gipili sama kang Satanas mismo nga iyang unang gisubay.)

Roma 5:8, 10: “Samtang kita mga makasasala pa, si Kristo nagpakamatay alang kanato. . . . Sa dihang kita mga kaaway pa, kita gipasig-uli ngadto sa Diyos pinaagi sa kamatayon sa iyang Anak.” (Matikdi nga ang mga makasasala gihisgotan ingong mga kaaway sa Diyos. Nan, pagkamaalamon nga pahimuslan ta ang tagana nga gihimo sa Diyos sa kapasig-ulian ngadto kaniya!)

1 Tim. 1:13: “Ako gipakitaag kaluoy [nag-ingon ang apostol nga si Pablo], tungod kay ako walay kabangkaagan ug naggawi nga walay pagtuo.” (Apan sa gipakitaan siya sa Ginoo sa hustong dalan, wala siya mag-ukon-ukon sa pagsunod niana.)

2 Cor. 6:1, 2: “Sa nagabuhat uban kaniya, kami mangamuyo usab kaninyo sa dili pagdawat sa dili-takos nga kalulot sa Diyos ug kawangon ang katuyoan niana. Kay siya nagaingon: ‘Diha sa panahong gikahimut-an ikaw akong gipatalinghogan ug sa adlaw sa kaluwasan ikaw akong gitabangan.’ Tan-awa! Karon ang panahon nga gikahimut-an gayod. Tan-awa! Karon mao ang adlaw sa kaluwasan.” (Karon mao na ang panahon nga ang kahigayonan sa kaluwasan mabatonan. Dili sa walay kataposan ipaabot sa Diyos  ang maong dili-takos nga kalulot ngadto sa makasasalang mga tawo. Busa, ang pagkamabinantayon kinahanglang buhaton aron dili ta makawang ang katuyoan niana.)

Sa unsang paagi ang kahupayan maposible gikan sa atong makasasalang kahimtang?

Tan-awang lintunganayng ulohang “Lukat.”