Kalag

Kahubitan: Diha sa Bibliya, ang “kalag” gihubad gikan sa Hebreong neʹphesh ug sa Gregong psy·kheʹ. Sumala sa paggamit sa Bibliya ang kalag maoy usa ka tawo o mananap o ang kinabuhi nga nabatonan sa usa ka tawo o mananap. Ngadto sa daghang tawo, hinuon, ang “kalag” nagakahulogan sa dili materyal o espiritung bahin sa usa ka tawo nga dili mamatay sa pagkamatay sa kinaiyang lawas. Ang uban nagasabot niana ingong prinsipyo sa kinabuhi. Pero kining ulahing mga panghunahuna dili mga pagtulon-an sa Bibliya.

Unsa ang giingon sa Bibliya nga moabag kanato sa pagsabot kon unsa ang kalag?

Gen. 2:7: “Giumol ni Jehova nga Diyos ang tawo gikan sa abog sa yuta, ug gihuypan ang iyang mga buho sa ilong sa gininhawa sa kinabuhi, ug ang tawo nahimong kalag nga buhi.” (Matikdi nga kini wala mag-ingon nga ang tawo gihatagag kalag kondili nga siya nahimong usa ka kalag, buhing persona.) (Ang bahin sa Hebreong pulong nga gihubad dinhing “kalag” maoy neʹphesh. Ang KJ, AS, ug Dy nagauyon sa maong paghubad. Ang RS, JB, NAB mabasang “tawo.” Nag-ingon ang NE nga “linalang.” Ang Kx mabasang “persona.”)

1 Cor. 15:45: “Nahisulat man gani gayod: ‘Ang unang tawo nga  si Adan nahimong buhing kalag.’ Ang kataposang Adan nahimong nagahatag-kinabuhi nga espiritu.” (Busa ang Kristohanon Gregong Kasulatan nagauyon sa Hebreohanong Kasulatan kon unsa ang kalag.) (Ang Gregong pulong nga gihubad dinhing “kalag” mao ang kahimtang o porma sa psy·kheʹ. Ang KJ, AS, Dy, JB, NAB, ug Kx mabasa usab nga “kalag.” Ang RS, NE, ug TEV nag-ingong “tawo.”)

1 Ped. 3:20: “Sa mga adlaw ni Noe . . . ang pipila ka tawo, sa ato pa, walo ka kalag, ang naluwas latas sa tubig.” (Ang Gregong pulong dinhi nga gihubad “mga kalag” maoy psy·khaiʹ, ang pormang plural (tinagdaghan) sa psy·kheʹ. Ang KJ, AS, Dy, ug Kx mabasa usab nga “mga kalag.” Ang JB ug TEV nag-ingong “mga tawo”; ang RS, NE, ug NAB naggamit ug “mga persona.”)

Gen. 9:5: “Gawas pa niana, ang inyong dugo sa inyong mga kalag [o, “mga kinabuhi”; Hebreo, gikan sa neʹphesh] akong pagapanilngon.” (Dinhi gikaingon nga ang kalag adunay dugo.)

Jos. 11:11: “Ilang gipanigbas sa sulab sa espada ang matag kalag [Hebreo, neʹphesh].” (Ang kalag gipakita dinhi nga matandog pinaagig espada, mao nga kining mga kalaga dili mahimong mga espiritu.)

Diin man gibutyag sa Bibliya nga ang mga mananap maoy mga kalag?

Gen. 1:20, 21, 24, 25: “Ang Diyos mipadayon sa pag-ingon: ‘Dumagsang sa mga tubig ang duot sa buhing mga kalag* . . . ’ Ug padayong gibuhat sa Diyos ang dagkong mga mananap sa dagat ug ang tagsatagsa ka buhing kalag nga nagalihok, nga mitungha sa mga tubig sumala sa ilang mga matang, ug ang tagsatagsa ka pak-an nagalupad nga linalang sumala sa matang niini. . . . Ug ang Diyos mipadayon sa pag-ingon: ‘Magpatungha ang yuta sa buhing mga kalag sumala sa ilang mga matang . . . ’ Ug mipadayon ang Diyos sa pagbuhat sa ihalas nga mananap sa yuta sumala sa matang niini ug ang anad nga mananap sumala sa matang niini ug sa tanang mananap nga nagakamang sa yuta sumala sa matang niini.” (*Sa Hebreo ang pulong dinhi maoy neʹphesh. Ang Ro mabasang “kalag.” Ang pipila ka hubad migamit sa hubad nga “linalang [mga linalang].”)

Lev. 24:17, 18: “Kon ang usa ka tawo makasamad ug bisan unsang kalag [Hebreo, neʹphesh] sa katawhan nga ikamatay, siya pagapatyon gayod. Ug ang nakapatay sa kalag [Hebreo, neʹphesh] sa anad nga mananap kinahanglang pagaulian kana, kalag sa kalag.” (Matikdi nga ang samang pulong Hebreo alang sa kalag gipadapat nga pareho sa katawhan ug sa mga mananap.)

Pin. 16:3: “Kini nahimong dugo ingon nga iya sa usa ka patayng tawo, ug nangamatay ang tanang buhing kalag*, oo, ang  mga butang diha sa dagat.” (Busa gipakita usab sa Kristohanon Gregong Kasulatan nga ang mga mananap maoy mga kalag.) (*Sa Grego ang pulong dinhi maoy psy·kheʹ. Ang KJ, AS, ug Dy naghubad nianang “kalag.” Ang pipila ka taghubad migamit sa terminong “linalang” o “butang.”)

Ang uban bang mga eskolar kinsa dili mga Saksi ni Jehova nagaila nga kini ang giingon sa Bibliya nga mao ang kalag?

“Walay pagkabahin [dibisyon] sa lawas ug kalag diha sa D[aang] T[estamento]. Ang Israelinhon nakasabot pag-ayo sa mga butang, diha sa pagkabug-os niini, ug mao nga iyang gitamod ang mga tawo ingong mga persona ug dili kay mga sagolsagol. Ang terminong nepeš [neʹphesh], bisan tuod gihubad pinaagi sa among pulong kalag, wala gayod magkahulogang kalag nga lain gikan sa lawas o sa indibiduwal nga tawo. . . . Ang terminong [psy·kheʹ] mao ang B[ag-ong] T[estamentong] pulong nga katumbas sa nepeš. Mahimong magkahulogan kanang prinsipyo sa kinabuhi, kinabuhi mismo, o ang buhing tawo.”—New Catholic Encyclopedia (1967), Tomo XIII, pp. 449, 450.

“Ang Hebreong pulong sa ‘kalag’ (nefesh, nga nagaginhawa) gigamit ni Moises . . . , nga nagkahulogang ‘buhing tawo’ ug susamang ikapadapat ngadto sa dili tawhanong mga butang. . . . Ang paggamit sa Bag-ong Testamento sa psychē (‘kalag’) ikatandi sa nefesh.”—The New Encyclopædia Britannica (1976), Macropædia, Tomo 15, p. 152.

“Ang pagtuo nga ang kalag nagapadayon sa paglungtad niana human madugta ang lawas maoy usa ka butang nga pilosopikal o teolohikal nga pangagpas inay kay sa yanong pagtuo, ug wala gayod kana sa dayag itudlo diha sa Balaang Kasulatan.”—The Jewish Encyclopedia (1910), Tomo VI, p. 564.

Mamatay ba ang tawhanong kalag?

Ezek. 18:4: “Tan-awa! Ang tanang kalag—akoa man. Ingon man ang kalag sa amahan mao man usab ang kalag sa anak nga lalaki—akoa man. Ang kalag* nga nagapakasala—kini mismo mamatay.” (*Hebreo mabasang “ang neʹphesh.” Ang KJ, AS, RS, NE, ug Dy naghubad nianang “ang kalag.” Ang pipila ka hubad nag-ingong “ang tawo” o “ang persona.”)

Mat. 10:28: “Ayawg kahadlok niadtong makapatay sa lawas apan dili makapatay sa kalag [o, “kinabuhi”]; apan hinunoa kahadloki siyang arang makalaglag sa kalag* ug lawas diha sa Gehenna.” (*Grego mao ang kahimtang o porma sa psy·kheʹ. Ang KJ, AS, RS, NE, TEV, Dy, JB, ug NAB ang tanan naghubad nianang “kalag.”)

 Buh. 3:23: “Sa pagkamatuod, ang bisan kinsang kalag [Grego, psy·kheʹ] nga dili magpatalinghog sa maong Manalagna sa bug-os pagalaglagon gikan sa katawhan.”

Posible ba alang sa tawhanong mga kalag (mga tawo) nga mabuhi sa walay kataposan?

Tan-awang mga panid 130-134, ubos sa ulohang “Kinabuhi.”

Ang kalag ba mao ra ang espiritu?

Eccl. 12:7: “Unya ang abog mobalik sa yuta ingon gayod sa kaniadto ug ang espiritu [o, kinabuhi-puwersa; Hebreo, ruʹach] mismo mobalik ngadto sa Diyos nga maoy naghatag niini.” (Matikdi nga ang Hebreong pulong alang sa espiritu maoy ruʹach; apan ang pulong gihubad nga kalag maoy neʹphesh. Ang teksto wala magkahulogan nga sa pagkamatay ang espiritu mopanaw paingon gayod ngadto sa personal nga atubangan sa Diyos; hinunoa, ang bisan unsang kalaoman sa maong tawo sa pagkabuhi pag-usab nahasalig na sa Diyos. Diha sa samang pagkagamit, mahimong moingon kita nga, kon ang gikinahanglang mga bayranan dili mabayran sa magpapalit sa usa ka propyedad, ang propyedad “mobalik” ngadto sa tag-iya niana.) (KJ, AS, RS, NE, ug Dy tanan dinhi naghubad sa ruʹach ingong “espiritu.” Ang NAB mabasang “gininhawa sa kinabuhi.”)

Eccl. 3:19: “Adunay nagakahatabo sa mga anak nga lalaki sa mga tawo ug adunay nagakahatabo sa mananap, ug sila adunay parehong mahitabo. Ingon nga mamatay ang usa, mao man usab ang lain; ug silang tanan adunay usa lamang ka espiritu [Hebreo, ruʹach].” (Busa ang mga tawo ug mga mananap gipakita nga adunay parehong ruʹach, o espiritu. Alang sa mga komento sa mga Eccl 3 bersikulo 20, 21, tan-awang mga panid 175, 176.)

Heb. 4:12: “Ang pulong sa Diyos buhi ug nagalihok nga gamhanan ug labi pang mahait kay sa bisan unsang duha-sulab nga espada ug modulot ngadto gani sa pagkabahin sa kalag [Grego, psy·khesʹ; “kinabuhi,” NE] ug espiritu [Grego, pneuʹma·tos], ug sa mga lutahan ug mga kauyokan niini, ug makaarang sa pagtugkad sa mga hunahuna ug mga katuyoan sa kasingkasing.” (Panid-i nga ang Gregong pulong alang sa “espiritu” dili pareho sa pulong alang sa “kalag.”)

Ang may panimuot nga kinabuhi nagapadayon ba alang sa usa ka tawo human ang espiritu mobiya sa lawas?

Sal. 146:4: “Ang iyang espiritu [Hebreo, gikan sa ruʹach] mogula, siya mobalik sa iyang yuta; nianang maong adlaw ang iyang mga hunahuna mahanaw gayod.” (NAB, Ro, Yg, ug Dy [145:4]  dinhi naghubad sa ruʹach ingong “espiritu.” Ang pipila ka hubad nag-ingong “gininhawa.” (Usab ang Salmo 104:29)

Unsa ang sinugdanan sa pagtuo sa Kakristiyanohan diha sa dili lawasnon, dili mamatay nga kalag?

“Ang Kristiyanong pagtulon-an sa usa ka espirituwal nga kalag nga gilalang sa Diyos ug nagpasulod sa lawas sa panahon sa panamkon aron sa paghimo sa tawo nga bug-os nga buhi maoy bunga sa dugayng kaugmaran diha sa Kristiyanong pilosopiya. Pinaagi kang Origen lamang [namatay sa mga 254 C.E.] sa Sidlakan ug kang St. Augustine [namatay sa 430 C.E.] sa Kasadpan nga ang kalag namugna ingong espirituwal nga substansiya ug pilosopikal nga tinuohan nga naporma sa kinaiya niana. . . . Ang iyang [Augustine] nga doktrina . . . naggikan ang kadaghanan (apil ang pipila ka kasaypanan) sa Neoplatonismo.”—New Catholic Encyclopedia (1967), Tomo XIII, pp. 452, 454.

“Ang ideya sa imortalidad maoy produkto sa Gregong panghunahuna, apan ang paglaom sa pagkabanhaw iya sa Hudiyong panghunahuna. . . . Human sa mga pagdaog ni Alexander ang Judaismo sa inanay misagop sa Gregong mga ideya.”—Dictionnaire Encyclopédique de la Bible (Valence, France; 1935), giedit ni Alexandre Westphal, Tomo 2, p. 557.

“Ang imortalidad sa kalag maoy Gregong pagtuo nga namugna sa karaang misteryong mga kulto ug gipadako ni pilosopong Plato.”—Presbyterian Life, Mayo 1, 1970, p. 35.

“Kita ba nagatuo nga adunay butang sama sa kamatayon? . . . Dili ba mao man ang pagkabulag sa kalag ug lawas? Ug ang pagkamatay mao ang kabug-osan niini; sa dihang ang kalag maglungtad sa iyang kaugalingon, ug mahimulag gikan sa lawas ug ang lawas mahimulag gikan sa kalag, unsa man kini kondili ang kamatayon? . . . Ug ang kalag ba mouyon sa kamatayon? Dili. Nan ang kalag ba dili mamatay? Oo.”—Ang kang Plato nga “Phaedo,” Secs. 64, 105, ingon sa pagkapatik diha sa Great Books of the Western World (1952), giedit ni R. M. Hutchins, Tomo 7, pp. 223, 245, 246.

“Ang problema sa imortalidad, sa nakita namo, sa hilabihan naglanggikit sa pagtagad sa Babilonyanhong mga teologo. . . . Ni ang mga tawo ni ang mga lider sa relihiyosong panghunahuna nakasugamak sukad sa posibilidad sa bug-os nga kalaglagan sa gipatagad kanhi nga naglungtad. Ang kamatayon maoy pagpanaw ngadto sa laing matang sa kinabuhi.”—The Religion of Babylonia and Assyria (Boston, 1898), ni M. Jastrow, Jr., p. 556.

Tan-awa usab ang mga panid 103-105, ubos sa ulohang “Kamatayon.”