Fanatu ki te fakasologa

Fanatu ki te fakasologa o mataupu

Fakatomuaga

Fakatomuaga

“Ne tupu aka au i se tamā fa‵kai i te feitu ki mātū,” ko te tala a Dauda mai Sierra Leone. “E tasi te taimi, a koi tamaliki au, kae e isi se kinauga e uiga ki manafa i te va o toku kāiga mo te suā kāiga. Ne ‵tagi latou ki te laumanafa e tasi. Ke fakaiku aka te kinauga tenā, ne fai atu ki se tino faivailakau ke vau. Ne tuku atu ne ia te kilo ki te suā tagata, kae ne pulou katoa a ia ki te laugatu ‵kena. Ne seki leva kae ne kamata o polepole kae tauta malosi te tagata i loto i te laugatu. I tena kiloatuga ki te kilo, ne kalaga atu ei a ia penei: ‘E matea ne au se toeaina ko vau! E pei a ia ki gatu ‵kena. E loa a ia kae ko toeaina ‵ki, e sinā tena ulu, e sasale mai a ia kae e mākau malie tena tua.’

“Ne fakamatala mai ne ia a foliga o toku Tupuna! Ne kamata o polepole malosi a ia i ei kae ne kalaga atu penei: ‘Kafai e se tali‵tonu mai koutou ki aku pati, na o‵mai la koutou o onoono ki ei!’ A te tonuga loa, e seai se tino i a matou e lava tena loto toa ke fanatu! Ne fakafilemu a ia ne te tino faivailakau mai i te fakamatulutulu atu ki luga i a ia a lau lakau mo vai kolā ne palu ki mea faivailakau, kae ne taofi ne ia i se fagogo.

“Ne faipati mai toku ‘Tupuna’ e alatu i te tagata i te kilo kae ne fai mai me i ō te motou kāiga te manafa. Ne fai atu a ia ki toku tupuna fafine me e se ‵tau o manavase a ia ma galue i te manafa tenā. Ne talia ne te suā kāiga te fakaikuga tenā. Kae ne faka‵lei aka i ei te kinauga.”

E ‵tupu sāle a vaegā mea penā i Afelika ki Togāla. I konā loa, e pelā foki mo nisi kogā koga i te lalolagi nei, e tali‵tonu te fia miliona o tino me e olo atu a tino ‵mate ki te koga o agaga, kae mai i konā e mafai ei ne latou o kilo‵kilo mai kae pule mai foki ki olaga o tino i te lalolagi nei. E mata, e tonu te talitonuga tenā? E ola ‵tonu a tino ‵mate? Kafai e se ola, ko oi la a tino kolā e fai mai i a latou ko agaga o tino ‵mate? E tāua ‵ki ke iloa ne tatou te tali tonu ki fesili konā. E aofia i ei te ola mo te mate.