Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Maloŵe Gandanda

Maloŵe Gandanda

“DAUDA jwakusatama ku Sierra Leone ŵaŵechete kuti, “Nakulile mu msinda wine wamwana kumpoto kwa chilambo cha Sierra Leone. Panaliji jwachinyamata, liŵasa lyetu lyalimbanilaga mgunda ni liŵasa line. Wosope ŵatiga mgundawu uli wawo. Pakusaka kumasya nganiji, ŵamŵilasile mundu jwachisango. Jwachisangojo ali ayiche, ŵampele mundu jwine ligalasi soni ŵamwunichile mundujo ni nguwo jeswela. Ndaŵi jijojo mundujo ŵatandite kutetetemela mnope soni kukoposya chitukuta. Mundujo paŵalolechesyaga pa ligalasipo, jwaŵechete mwagumila kuti, ‘Ngumlola mundu jwachikulile ali mkwisa. Awete yakuwala yeswela. Ali jwamlewu, jwamkalambale, soni jwana wuli, mwamti akwenda mwakwinama.’

Dauda ŵapitilisye kuŵecheta kuti, “Yaŵasalaga mundujo yalosyaga kuti akulondesya mwaŵawonechelaga anganga ŵangu ŵalume. Kaneko mundujo ŵatandite kutetemela mnope ligongo lya woga, kaneko ŵagumisile kuti, ‘Naga ngamkukulupilila yanguŵechetayi, myiche mlilolele jika!’ Nambo pangali jwalijose mwa m’weji juŵalimbile mtima kuti akalole paligalasipo. Kaneko jwachisango jula jwajigele mtela wamesi wawalili m’chisasi ni kummisa munduju kuti amtamiche mtima pasi.

“Kaneko ‘angangawo’ ŵaŵechete kupitila mwa mundu juŵalolaga paligalasi jula kuti mgundawo waliji wa liŵasa lyetu. Jwalakwe ŵasalile anganga ŵetu ŵakongwe kuti apitilisye kulima mgundawo soni akajogopaga chilichose. Ndaŵi jijojo, ŵandu ŵa m’liŵasa linelyo ŵajitichisye yaŵaŵechete angangayo. Nganiji jakulimbanilana mgundawo jamalile papopo.”

Ngani mpela syelesi sili syakuwanda mnope mu yilambo yejinji ya kungapilolyuŵa kwa Africa. Mwelemu ni mwayiŵelelesoni ni yilambo yejinji pachilambo chapasi. Ŵandu ŵajinji akusakulupilila kuti mundu pawile, akusaja kutama kumalo gakutama misimu. Soni akusakulupilila kuti pali kweleko, akusakombola kulola yindu yayikutendekwa pachilambo, soni mpaka akombole kwatendele yineyakwe ŵandu ŵali ni umi. Ana yeleyi yili yisyene? Ana yisyene kuti ŵandu ŵawe akusaŵa ni umi kwinekwakwe? Naga nganiyiŵa myoyo, ana ŵani kusyesyene ŵakusati ali misimu ja ŵandu ŵaŵawile? Kumanyilila kwanga kusyesyene kwa yiwusyo yeleyi kuli kwakusosekwa mnope, soni mpaka yikwaye sogolo jetu.