Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Esyombinga Sikabugha Amabehi Sithi Abaholi Baneho

Esyombinga Sikabugha Amabehi Sithi Abaholi Baneho

E Biblia yikabugha yithi Sitani ‘akatheba ekihugho kyosi.’ (Eribisulirwa 12:9) Sitani n’esyombinga siwe sibalianza thukikirirya Ekinywe kya Nyamuhanga, e Biblia. Sikaleka abandu ibikirirya bathi abaholi bawithe ahabikere ibaneho omw’ithwale ery’ebirimu. Thulebaye ngokwa bakakolha eki.

Edini y’Amabehi

Abandu, ebisoro, amahere n’esyonyonyi—ebyosi biwithe omuhindo mughuma (lhw’olhuholho)

Amadini mangi akakangiriraya athi obuli mundu ali mw’akandu akatheholha. Bakabugha bathi omughulhu omundu akaholha, akandu akamulimu ako kakasabuka olhuholho n’erighenda omwa kitsweka eky’abaholi bakayabyamu.

Aliriryo Ekinywe kya Nyamuhanga sikiri kangiriraya kithya. Ng’eky’erireberyako, e Biblia yikabya yikakania okw’ihangikwa lya Adamu, yikabugha yithya: ‘Neryo Omwami Mukulhu Nyamuhanga mwabumba omundu omwa lhuthuthu lhw’ekithaka, neryo mwabuhira omwa nyindo yiwe mw’omuka w’engebe. Omundu oyo mwabya omundu oyuliho.’ (Enzuko 2:7) Busana nekyo Nyamuhanga mwatha hira akandu kosi-kosi k’omwa mubiri wa Adamu akangabere ikakineho enyuma w’olhuholho.

E Biblia yikakanganaya yithi sihali akandu akakasighalha ikaneho enyuma w’olhuholho lhw’omundu

Awandi masako akakanganaya ndeke athi, ngokwa ebisoro bikaholha lithya n’abandu kwa bakanaholha bathya. (Omugambuli 3:19, 20) Abo ababiriholha sibasi kindu kyosi-kyosi. (Omugambuli 9:5, 10) Neryo omundu amabiriholha sihali akakamulhwamu kakathasyayabya ikakineho.

Wama soma e Biblia erilhwa okwa Nzuko erihika okw’Ibisulirwa, si wendi syabana aha yikabughira yithi abaholi baneho omwa kitsweka kirebe. Engangirirya eyiribugha ambu hali omwanya ow’ebirimu eby’abandu abaholire bakayayamo siyiri omwa Biblia. Ni ngangirirya ya Sitani n’esyombinga siwe. Yehova akapona amabehi wosi aw’amadini.​—Emisyo 6:16-19; 1 Timoteo 4:1, 2.

Abasaki

Esyombinga sikayithwalha ng’eribya emirimu ya baholi

Eyindi nzira Sitani aka thebera mw’abandu ye y’obusaki. Omusaki y’omundu oyu kathoka eribana emyatsi erilhwa omwa kihugho ky’emirimu. Abandu bangi, imwamuli n’abasaki, bakikiriraya bathi emyatsi eyi yikalhwa okwa mirimu ya baholi. Aliriryo ngokwa thwabirilhangira omwa Biblia, eki sikyangathokekana.​—Omugambuli 9:5, 6, 10.

Neryo ibbwa kwesi, emyatsi eyi yikalhwa hayi? Okwa syombinga isisyene-syene! Esyombinga sikathoka erithungerera omundu omughulhu aneho; sinasi omundu kwa kakanaya, ng’okw’abya asosire, eby’akolha, n’ebyabya asi. Busana nekyo ni kyolho isyo erigherererya abandu ababiriholha.​—1 Samweli 28:3-19.

Esyangano esy’Amabehi

N’eyindi nzira Sitani aka kulha-kulhaniraya mw’amabehi okw’abaholi ry’erilhabira omwa syangano esy’amabehi. Esyangano ng’esi sikalhusaya abandu b’okwa kwenene eye Biblia.​—2 Timoteo 4:4.

Abandi bakalengekanaya bathi babiri lhangira abandu abakasubulha omwa lhuholho

Omwa Afrika muli esyangano nyingi esikakanaya okw’abandu abalhangirawa ibaneho enyuma w’olhuholho lhwabo. Omughulhu mungi, erilhangirwa ng’eri likabya hali kutsibu erilhwa okw’aho omundu abya ikere. Hathya thayibulya: ‘Nina kya bwenge omundu amabya inyawithe akaghalha ak’erisubulha omwa lhuholho, inya yabanika omwa kitsweka ekiri hali okwa maka n’abanywani biwe?’

Kandi, si kyangabya kithi omundu oyu kalhangirawa akabya ngasosire omundu oyu w’abiriholha? Ng’eky’erireberyako, abaghombe babiri Abakristayo ababya ibane muthulhughania engulhu omwa kitsweka kighuma eky’erihanga, mubalhangira omusyakulhu oyu wabakwama aha bw’obuthuku buli. Omughulhu bamubulhaya, mubaminya bathi omulhume ono mwa lengekania omughuma w’okw’abaghombe bano nga ni mughalha wabu oyu wasangirwe inyabiriholha kera. Omwa kwenene, sya by’ahikire, aliriryo mwa ghana erikirirya kwathahikire. Thalengekania olhughano omusyakulhu abwira banywani biwe n’abaliranwa aha nyuma w’omwatsi oyu!

Ebilhotho, n’Emirenge

Esyombinga sikatheba erilhabira omw’ilhotha, n’emirenge

Ahathe erithika-thika wunasi ebindu eby’abandu babiri lhangira, ery’owa, kutse erilhotha. Ebindu by’erithikirya ebi ebikabanawa, bikitha abakabibana b’obuba. Marein, oyu wabya ikere obulengera lyuba bwa Afrika, inya kowa omulenge w’omwa kiro obuthusa owabya w’omuku mukaka wiwe. Marein inyakakwa obuba, n’erilhaka, kandi n’eribukya abandu abosi abali omwa nyumba. Erighunzerera, obwongo mu bwatalibana.

Hathya, abaholi balhwe ibaneho, nina kya bw’enge indi bang’ubahisirye abanze babu? Eyihi n’ahake. Engununuko y’emyatsi eyikanubaya ng’eyi sy’esyombinga.

Kandi ibbwa emyatsi eyikabya nga yikawathikaya n’erihumulikania? Ng’eky’erireberyako, Gbassay, owe Sierra Leone, aby’alhwere. Mwalhotha omuku thatha wiwe aka muhikaku. Mwa mulhayira athi aghende athwe ebithi okwa muthi, abitabure n’amaghetse, neryo anywebyo. Syabya atholere akakania n’omundu athali akolha athya. Mwa kikolha, neryo mwalhama.

N’oghundi mukali mwa bugha athi mwira wiwe mwa muhikaku omw’ithumbi ighuma enyuma aliholire. Akabugha athi omulhume ono aby’uwune kutsibu kandi abya ambithe esyongimba esiwune.

Emyatsi n’ebilhotho ng’ebi bikabya nga byuwene kandi by’obuwathikya. Bikalhwa oku Nyamuhanga? Eyihi, sibirilhwa eyali. Yehova ni “Nyamuhanga ow’ekwenene.” (Esyonyimbo 31:5) Syendi syathikirirya ekiro n’ekighuma erithutheba. Esyombinga nyisa syasikakolha eki.

Aliriryo hane esyombinga esiwune? Eyihi. N’omwa syangabya sy’obuwathikya okw’obundi buthuku, esyosi ni nyibi. Omughulhu Diabolo akanaya na Eva, mwabya ng’omunywani. (Enzuko 3:1) Aliriryo ekyabya kya muhikireku ni kyahi abiri mwowa n’erikolha eky’abugha? Eva mwa holha.

Sitani mwabugha athi Eva syanga holire. Eva mwa mw’ikirirya, n’eryo mwa holha

Wuna kyasi kwa nikya buli kiro omundu mubi erinywana abo anzire eritheba n’eribalibathangania. Kiri ng’omundu oyukakusekera aliriryo omuthima wiwe isyakuliko. Ekinywe kya Nyamuhanga kikabugha kithi: ‘Sitani yika yisosekanaya ng’omumalaika w’ekyakakalha.’​—2 Abanya Korinto 11:14.

Nyamuhanga syakibuthukira abandu okwa kihugho erilhabira omwa bilhotho, kutse emirenge erilhwa omw’ithwale ly’ebirimu. Akabasondolha n’eribakangirirya erilhabira omwa Biblia, eya ngaleka omundu ‘inyahikana, n’erithokesibwa erikolha obuli mubiiri uwene.’​—2 Timoteo 3:17.

Busana nekyo, omughulhu Yehova akathukunga okwa mithegho ya Diabolo, akakolha athya kusangwa athwanzire. Anakyasi esyombinga kwa ni nzighu syakabi.