E NONA I TALANOA e dua na turaga ni Niu Yoka (Mereke) oqo: “A gade na luvequ o Jonathan vei ira e so na nona i tokani era tiko tani yani ena vica na maile mai vei keitou. A sega ni vinakata o Valentina, na watiqu, me dau lako e kea. Sa dau ririkotaka tu ga o koya na osooso ni gaunisala. Ia a taleitaka na cakacaka vakalivaliva na luve i keirau, e tu tale ga na nodra volau ni cakacaka na nona i tokani me dau laki vuli tara tu kina. Au a tiko voli ga mai neitou, oya mai na ra kei Manhattan, e Niu Yoka. O watiqu, a gade tu vei ira na wekana mai Puerto Rico. ‘Sa na voleka sara mai oqo o Jonathan,’ au a kaya lo e lomaqu. Mani taqiri sara na lali mai katuba. ‘Sa o koya sara ga oqo.’ Ia a sega. O ira ga na ovisa kei na dresi. ‘O ni kila se nei cei na laiseni ni draiva oqo?’ a taroga mai e dua vei iratou na ovisa. ‘Io, e nei Jonathan, na luvequ.’ ‘E dua na i tukutuku ni leqa keitou kauta tiko mai oqo vei kemuni. Sa mai . . . sa mai leqa na luvemuni ena dua na vakacalaka.’ Na i matai ga ni ka a lako mai ena noqu vakasama, ‘E sega ni dina oqori!’ E dina ni sa sivi yani oqo e vica vata na yabaki, ia e se sega ga ni mavo na mavoa levu e vakavuna na i tukutuku mosimosi oya.”

 A vola mai e dua na tama mai Barcelona (Sipeini): “Sa dua na ka na marau ena neitou matavuvale ena veiyabaki ni 1960 ena neitou bula voli e Sipeini. Eratou lewe ni noqu vuvale na watiqu, o María, eratou qai le tolu na luve i keirau, o David e yabaki 13, o Paquito e yabaki 11, kei Isabel e yabaki 9.

“Ena dua na siga ena vula o Maji ni 1963, a suka mai na vuli o Paquito, mai tukuna sara ni rui mosi kaukauwa na uluna. Keitou sa mate ena via kila se cava e vakavuna—ia e sega ga ni dede sa macala. Ni oti ga e tolu na aua, sa mai cibati koya yani vakadua. Sa mai tini koso na nona bula ni kacabote e dua na sala ni dra ena nona mona.

“Sa sivi yani oqo e 30 na yabaki mai na nona mate o Paquito. Ia e se bikai keitou tu ga oqo na mosi ni nona takali. Ni takali e dua na gone, erau na vakila tiko ga na i tubutubu ni sa takali e dua na tiki ni yagodrau dina—se mani vakacava na dede ni gauna e sivi se vica tale na gone e sucu.”

 Na rua na i vakaraitaki oqo e vakaraitaka na kena titobu kei na kena dredre me malumu rawa na mosi era dau vakila na i tubutubu ni sa takali na luvedra. E dina kina na nona vosa e dua na doketa ena nona vola: “E dau vakaciriloloma qai vakavutuyalo vakalevu cake na nona mate e dua na gone mai na nona mate e dua sa uabula, baleta ni sega ni dau namaki me mate na gone ena loma ni vuvale. . . . Ni sa takali na gone, sa takali tale ga na ka kece a vakanuinuitaki tu ena vukuna, sa takali na i vau ni veiwekani a rawa ni vu mai vei koya [ni a luveda, me na dua kina na vugoda, me so na makubuda], sa takali na gauna . . . e dodonu me da a marautaka kei koya.” Na rarawa bibi vaka oqo e rawa ni dina tale ga vua na marama e mate na luvena ni a lutu dole.

E vakamacalataka e dua na marama vakawati ena dela ni nona yaloluluvu: “A dau veiqaravi tu vaka i vukevuke ni vuniwai na watiqu, o Russell, ena i Karua ni i Valu Levu ena yasayasa Vakapasifika. A bulata mai e so na veiqedravu vakadomobula sara. Mani lesu tale mai ki Mereke ki na i vakarau ni bula e malumu tu ga. E yaco sara me i talatala ni Vosa ni Kalou. Ni sa yabaki 60 vakacaca, sa vaka me vakila ni sa tauvi koya tiko na mate ni uto. Ia a sega ni via vakamalumalumu. Sa qai laki leqa ena mate oya ena dua na siga ena Jiulai ni 1988. Sa mosimosi dina na nona mate. Au sega mada ga ni vakamoce vua. A sega ni watiqu wale ga o koya. A noqu i tokani vinaka duadua. Keirau sa bula vata mai ena loma ni 40 na yabaki. Ia sa kena i rairai oqo niu sa na mai galili voli.”

Oqo e vica wale ga na i vakaraitaki ni leqa mai na vica tale na udolu e dau tara na vuvale ena veiyasa i vuravura e veisiga. Ni mate na luvemu, watimu, se nomu i tubutubu, sa na dina sara ga kina na vosa a cavuta na dauvolavola lotu Vakarisito o Paula ni vakatoka na mate me “i otioti ni meca.” Era duavata kei na vakasama oqo e vuqa na weka ni mate. E sega ni dau vakadinati sara na i tukutuku ni leqa ni dau rogo e so na vosa vaka oqo, “E sega ni dina oqori! Au sega ni vakabauta.” E tu e so tale na i vakarau ni yalo e dau votu me vaka eda na qai raica.—1 Korinica 15:25, 26, VV.

Ia ni da se bera ni veivosakitaka na veika e vauca na yalorarawa, me da sauma mada e so na taro bibi. Sa mai i tinitini beka ni nona bula e dua, na mate? E rawa li ni da vakanuinui me da na raici ira tale na wekada voleka era sa mate?

E cavuta o Paula, na dauvola i Vola Tabu na i nuinui me rawa kina na vakacegu mai “na i otioti ni meca,” na mate. E vola oqo: “Ena vakaoti . . . ko mate.” “Na i otioti ni meca me na vakawabokotaki sai koya ko Mate.” (1 Korinica 15:26, VV) Na cava e sega ni lomalomarua tale kina o Paula ena vuku ni ka oya? Baleta ni a nona qasenivuli sara ga e dua sa vakaturi mai na mate, o Jisu Karisito. (Cakacaka 9:3-19) Ena vuna talega oya e rawa ni vola kina o Paula: “Ni sa qai vu ni mate na tamata [o Atama], sa qai vu ni tu cake tale mai na mate na tamata [o Jisu Karisito] talega. Ni sa qai mate kecega e na vuku i Atama, ena vakabulai kece talega e na vuku i Karisito.”—1 Korinica 15:21, 22.

A rarawa sara vakalevu o Jisu ena nona sota kei na yada ni Neini, me qai raica na luvena tagane sa mai mate koto oya. Eda wilika na kena i tukutuku ena i Vola Tabu: “Ia ni sa toro voleka [o Jisu] ki na matamata-ni-koro, raica, sa dua na mate sa colati ki nai bili, a luve i tinana e dua bauga, a sa yada ko koya: a ra sa lewe vuqa sara na lewe ni koro era lako vata kaya. Ia ni sa raici koya na Turaga, sa lomana, ka kaya vua, Kakua ni tagi. A sa lako ko koya, ka tara na tavata: a ra sa tu vakadua ko ira sa colata. A sa kaya ko koya, Ko iko na cauravou, au sa kaya vei  iko, Tu cake. A sa duri cake na mate, ka vakatekivu me vosa. A sa solia ko koya vei tinana. A ra sa rere ko ira kecega: ka ra vakarokorokotaka na Kalou ka kaya, Sa qai tubu cake vei keda e dua na parofita levu; a sa lako mai na Kalou kivei ira na nona tamata.” Ena nona loloma o Jisu, eda raica kina e ke ni a qai vakatura na luvena na yada! Vakasamataka mada na ka sa vakaraitaka tu oya me baleta na veigauna mai muri!—Luke 7:12-16.

A vakayacora o Jisu e matadra na vakararai tu na veivakaturi ena sega ni guilecavi rawa. Oya na i vakadei ni veivakaturi a parofisaitaka o koya ni se bera na gauna oqo, aya na veivakaturi ki na bula e vuravura ni sa tiko na “lomalagi vou.” A parofisaitaka gona o Jisu: “Dou kakua ni kurabui e na ka oqo: ni sa lako mai na gauna era na rogoca kina na domona ko ira kecega e nai bulubulu, a ra na lako maikina.”—Vakatakila 21:1, 3, 4; Joni 5:28, 29; 2 Pita 3:13.

E bau wili tu vei ira e so tale era vakadinadinataka e matadra na veivakaturi o Pita kei na so vei ira na le 12 era dau sala vata voli kei Jisu. Era rogoci Jisu sara ga ni a vosa ena Wasawasa mai Kalili ni sa vakaturi. Eda wilika oqo ena kena i tukutuku: “Sa kaya vei ira ko Jisu, Dou mai katalau. Ia sa sega e dua vei ira na tisaipeli sa doudou me tarogi koya, O cei koi kemuni? ni ra sa kila sai koya na Turaga. Sa qai lako mai ko Jisu, ka taura na madrai, kei na ika talega, ka solia vei ira. Sai koya oqo na kenai katolu ni gauna sa vakaraitaki koya kina ko Jisu vei ira na nona tisaipeli, ni sa tu cake tale mai na mate ko koya.”—Joni 21:12-14.

O koya gona, sa rawa ni vola kina o Pita ena yalo e sega tale ni vakatitiqa: “Me da ia na vakavinavinaka vua na Kalou na Tama ni noda Turaga ko Jisu Karisito! Sa vakasucumi keda vou ko koya e na vuku ni nona loloma levu, me noda kina na i nuinui bula, e na nona vakaturi Jisu Karisito cake tale mai na mate.”—1 Pita 1:3, VV.

E vakaraitaka na i apositolo o Paula na nona vakanuinui dei ni a kaya: “Au sa . . . vakadinata na ka kecega sa volai e na vunau kei ira na parofita: ia ka’u sa vakanuinui vua na Kalou, ni na tu cake tale ko ira na mate, ko ira na yalododonu kei ira na sega ni yalododonu, o koya era sa nuitaka tale ga ko ira.”—Cakacaka 24:14, 15.

Sa rawa ni ra vakanuinui dei kina e milioni ni ra na raici ira tale na wekadra voleka sara me ra bula tale mai e vuravura, ia sa na duidui ga na i tuvaki. Ena vakacava na i tuvaki oya? Ena vakamacalataki vakamatailalai ena i otioti ni wase ni i vola oqo na veika tale e so me baleta na i nuinui vaka i Vola Tabu e nodra na wekada voleka era sa takali. E kena usutu, “I Nuinui Dei me Baleti Ira na Mate.”

Ia me da se tei veivosakitaka mada na veika e so o na rairai vakataroga tu ke o lolositaka tiko na nona sa mai takali e dua na wekamu voleka sara: E cala beka na lolosi tu vaka oqo? Au na vosota rawa vakacava na noqu lolosi? Na cava me ra cakava e so me ra vukei au kina? Au na vukei ira vakacava era lolosi tiko? Qai vakabibi, na cava e kaya na i Vola Tabu me baleta na i nuinui dei sa tu ena vukudra na mate? Au na raici ira tale beka na wekaqu? E vei?