ỌKE rẹ Mike vwọ karophiyọ ughwu rẹ ọsẹ rọyen, ọ da ta, “Me guọnọ viẹ phia kakaka-a.” Mike rorori nẹ, ofori nẹ ọshare viẹ phia-a. Ukuotọ rọyen, kọ rhe mrẹvughe nẹ iroro yena chọre. Ọke rẹ ọsẹ rode rẹ ugbeyan rọyen vwo ghwu, Mike kọ rhe riẹn obo ro fori nẹ o ru. Ọ da ta: “Ọ da dia ikpe evo re wanre na, me rha ghwabọ kpahọn, me da vuẹ nẹ, ‘Wọwẹ ọshare.’ Ẹkẹvuọvo, me ghwabọ kpahọn me da vuẹ nẹ, ‘Siẹrẹ oma de ru we nẹ wọ viẹ, wọ sa viẹ. Ọ cha chọn wẹ uko. Wọ da guọnọ nẹ me yan kpo, mi che kpo. Wọ da guọnọ nẹ mi chidia, ki mi chidia. Ẹkẹvuọvo wo se vwere uvweri.’”

MaryAnne ji vwo ẹwẹn ro vwo si uvweri rọyen nu, ọke rẹ ọshare rọyen vwo ghwu. Ọ da ta: “Kiridie nẹ me davwẹngba me vwọ dia omamọ rẹ udje kẹ ihwo efa, o rhe juvwe vwere kirobo oma mẹ guọnọre-e. Ẹkẹvuọvo, me rhe mrẹvughe nẹ uruemu rẹ; ‘Mẹvwẹ yen chọn ihwo efa uko, mẹvwẹ yen ma gan,’ vwẹ ukẹcha vuọvo vwọ kẹ vwẹ-ẹ. Me vwọ fuẹrẹn ẹdia mẹ, ke me vuẹ oma mẹ nẹ, ‘Viẹ wọ da guọnọ viẹ. Wọ davwẹngba wo vwo dje nẹ wẹ yen ma ga-an. Viẹ nẹ oma.’”

Mike vẹ MaryAnne jiriro nẹ: Viẹ phia! Oborẹ ayen tare na gbare. Diesorọ? Kidie, oviẹ sa nẹrhẹ ẹwẹn ohwo phẹn. Oviẹ sa nẹrhẹ wo vwo uvworoma vwo nẹ ẹdia rẹ wọ hepha na. Ẹwẹn wẹn se totọ siẹrẹ wọ da viẹ, wọ da je nabọ vwo ẹruọ rẹ obo re phiare na.

Vwọrẹ uyota, idjerhe sansan yen ihwo vwo vwere uvweri. Oborẹ ohwo na ghwu wan se djobọte idjerhe rẹ ihwo vwere uvweri wan, ọ sa dia ughwu ri kpregede yẹrẹ ọ muọga ọke grongron tavwẹn o ki ghwu. Ẹkẹvuọvo, emuọvo muẹro: Re vwo din uvweri phiyọ oma sa so omaẹkuọn kẹ avwanre vwọrẹ iroro vẹ ugboma. Ọtiọyena ofori nẹ e vweri phia. Idjerhe vọ? Baibol na vọnre vẹ uchebro rẹ avwanre se vwo ruiruo.

Otaẹta sa chọn ohwo uko. Ọke rẹ emọ ri Job ihwe vwo ghwu, o ji vwo rhiẹromrẹ erọnvwọn ebrabra efa nu, ọ da ta: “Arhọ me nu vwe ọhọ. Ki mi gu obo re me mrẹre  phrẹrẹ. Ke me ta ota vwe evun re ophu ro mu vwe djọghọ-djọghọ na!” (Job 1:2, 18, 19; 10:1) Job se din uvweri rọyen phiyọ oma-a. Ọ guọnọ uvweri phia; ọtiọyena, “kọ tarọ nẹ oma.” Ekpako na brisẹ nẹ, “Ọ ro rhurhu unu, ọyen ghwẹ.”

Wọ sa mrẹ uvworoma siẹrẹ wọ da ta iroro wẹn kẹ “ugbeyan” rọ nabọ kerhọ, ro ji dje erorokẹ phia. (Isẹ 17:17) Ravwọ ta ẹwẹn rẹ ohwo phia, sa chọn ohwo uko vwo phi ẹdia na kparobọ. Ohwo rọ kerhọ na da je dia ohwo ro phi ebẹnbẹn tiọyena kparobọ re, wọ sa mrẹ iroroẹjẹ re sa chọn wẹ uko vwo phi ebẹnbẹn wẹn kparobọ. Aye ọvo rẹ ọmọ rọyen ghwuru da ta oboresorọ o vwo yovwin rọ vwọ tota kẹ aye ọfa rẹ emu tiọyena je phia kẹ re, ọ da ta: “Me vwọ riẹn nẹ obo re phia kẹ vwẹ na je phia kẹ ohwo ọfa re, o ji se yerin ghene, o ji yerẹn omamọ akpọ, ọnana nẹrhẹ udu mẹ gan.”

Ọ da rha dianẹ wọ guọnọ tota kpahen oborẹ wo roro-o vwo? Ọke rẹ Sọl vẹ Jonatan vwo ghwu, Devid de si eta uvweri rọ vwọ ta obo rọhẹ ubiudu rọyen phia. Oviẹ uvweri nana da rhe dia ẹbẹre ọvo rẹ ọbe ri Samuẹl Rivẹ vwẹ Baibol na. (2 Samuẹl 1:17-27; 2 Ikun Rivie 35:25) Eriyin ọ je hepha vwọ kẹ ihwo evo, ọ lọhọ kẹ ayen, ayen vwo si obo re da ayen phiyọ ọbe. Ayeuku ọvo tare nẹ o si iroro rọyen phiyotọ, ẹdẹ evo da wan nu, kọ rhoma se obo ro siri na. Ọnana vwẹ ukẹcha vwọ kẹ.

Ravwọ ta obo re da ohwo vwẹ ukẹcha kẹ ohwo vwẹ ẹdia uvweri, owenẹ eta re si phiyotọ yẹrẹ ota ra ta kẹ ohwo ọfa. Ọ je nẹrhẹ avwanre vrabọ rẹ ororochọ. Aye ọvo rọhẹ ẹdia uvweri da ta: “Me vẹ ọshare mẹ nyo kpahen eya gbe eshare efa re fan orọnvwe rayen fikirẹ ughwu rẹ ọmọ rayen, avwanre guọnọ she ro ẹdia yena-a. Ọtiọyena, ọke rẹ ẹghwọ da herọ, ukperẹ avwanre vwo guomariase, kẹ avwanre ghwa rhuẹrẹ. Ọnana nẹrhẹ oyerinkugbe avwanre rhe kpẹkpẹ phiyọ.” Ravwọ ta obo rehẹ ẹwẹn ohwo nẹrhẹ a riẹn nẹ idjerhe rẹ ohwo ọvuọvo vwo vwerẹ fẹnẹre, dede nẹ ayen eje hẹ ẹdia uvweri.

Orọnvwọn ọfa rọ sa chọn avwanre uko vwẹ ọke rẹ uvweri ọyen oviẹ. Baibol na tare nẹ o vwo “ọke ra vwọ viẹ.” (Aghwoghwo 3:1, 4) Vwọrẹ uyota, ughwu rẹ ohwo rẹ avwanre vwo ẹguọnọ kpahen sa so oviẹ. Ravwọ viẹ sa tobọ nẹrhẹ uvweri na fobọ kpotọ.

Aye ọvo djisẹ rẹ oborẹ ugbeyan rọyen ọvo vwẹ ukẹcha vwọ kẹ ọke rẹ oni rọyen vwo ghwu. Ọ da ta: “Ugbeyan mẹ na bicha vwẹ  ọkeneje. O nene uvwe viẹ. O nene uvwe tota. Me sa ta ẹwẹn mẹ eje vwọ kẹ, ọnana obo re ma ghanre vwọ kẹ vwẹ. Oma vo ovwẹ siẹrẹ me da viẹ vwẹ irharo rọye-en.” (Ni Rom 12:15.) Ọtiọyena, wo jẹ oma vo owẹ fikirẹ oviẹ-ẹ. Baibol na vọnre vẹ ikuegbe rẹ ihwo sansan re viẹre vwẹ azagba, oma vo aye-en, eshare vẹ eya, tobọ te Jesu dede.—Jẹnẹsis 50:3; 2 Samuẹl 1:11, 12; Jọn 11:33, 35.

Ọkiọvo, wo se suẹn oborẹ oma ru we-e. Ame-oviẹ se sun nẹ ẹro wẹn vwẹ ọke wo rorori-i. Ayeuku ọvo vwo ọmrẹvughe nẹ ọke ro de kpo eki ra de erọnvwọn, ma rho erọnvwọn rẹ ọshare rọyen vwo ẹguọnọ kpahen, ọnana nẹrhẹ ọ viẹ kidie ọ vẹ ọshare rọyen yin kpo eki kuẹgbe jovwo. Vwẹ ọke kẹ oma wẹn. Wo din oviẹ phiyọ oma-a. Karophiyọ nẹ oviẹ ọyen idjerhe ọvo ihwo vwo vwere uvweri.

Kirobo ra tare jovwo, ihwo evo brorhiẹn hwe oma rayen ọke rẹ ohwo rẹ ayen vwo ẹguọnọ kpahen de ghwu. Ọnana nẹrhẹ avwanre riẹn ọmiaovwẹ rẹ Jekọp rhiẹromrẹ ọke ra vwọ vuẹ kpahen ughwu rẹ Josẹf nẹ, “eranvwe rọ djoma hwere.” Jekọp komobọ yin ji Josẹf nẹ ọ ra mrẹ oborẹ iniọvo rọyen hepha. Ọtiọyena, ọ sa dianẹ Jekọp brorhiẹn hwe oma rọyen nẹ, ‘Diesorọ mi vwo ji Josẹf ọvo nẹ ọ yanran? Diesorọ me vwọ vuẹ nẹ o kpo asan rọ vọnre vẹ eranvwe re djoma?’—Jẹnẹsis 37:33-35.

Ọkiọvo wo se roro nẹ o vwo obo wo rhe ru rọ rha nẹrhẹ ohwo na jẹ eghwo. Revwo vwo ọmrẹvughe yena ghwa chọ-ọ. Ọtiọyena, wo din ẹwẹn rẹ abe yena phiyọ oma-a. Ravwọ tota kpahen ẹwẹn rẹ abe tiọyena sa chọn ohwo uko.

Mrẹvughe nẹ, ẹguọnọ rẹ avwanre vwo kpahen ihwo che se djobọte oborẹ akpeyeren rayen che gron te-e, avwanre je cha sa dobọ rẹ emu ri kpregede ro “bru” ayen cha ji-i. (Aghwoghwo 9:11) Dedena, ẹwẹn ru wo  vwori na ghwa chọ-ọ. Kerẹ udje, wo rhe mu ohwo rọ muọga na kpo họspito kpakpata-a, ko mudiaphiyọ nẹ wọ guọnọre nẹ o ghwu? Ẹjo! Ọtiọyena, wọwẹ yin ghini so ughwu rẹ ohwo na? Kakaka.

Aye ọvo rhe mrẹ obo re sa chọn uko vwo phi ẹwẹn rẹ abe kparobọ ọke rẹ ọmọtẹ rọyen vwo ghwu vwẹ asidẹnti. Ọ da ta nẹ: “Ọ da vwẹ mamọ nẹ mẹvwẹ yin jiro nẹ uwevwin. Jẹ ke me rhe mrẹvughe nẹ ofori mi vwo vwo iroro ọtiọye-en. Kidie ọ chọre mi vwo ji ọmọ mẹ uwevwin vwo nene ọsẹ rọye-en. Ọnana irhevwa.”

Jẹ ọkiọvo wọ sa ta nẹ, ‘O ji vwo erọnvwọn buebun rẹ me rha ta yẹrẹ ru.’ Ẹkẹvuọvo, kẹ ono yen gbare? Baibol na karophiyọ avwanre nẹ: “Kidie avwanre sheri vwẹ oma rẹ emu buebu. Ohwo ro rhe she vwẹ oma rẹ ota-a, yẹ ohwo yena omamọ rẹ ohwo ro se sun oma rọye rhe.” (Jems 3:2; Rom 5:12) Ọtiọyena, gba riẹn nẹ wọ gbare-e. Ravwọ “viẹ idiekpọvwẹ” ọkeneje che se wene emu vuọvo-o, ukperẹ ọtiọyen, ọ cha rhoma so ọga ọfa vwọ kẹ wẹ.

Ọ da ghene dianẹ ẹwẹn rẹ abe wẹn na gbare, gbe roro kpahen obo re ma rho rọ sa chọn wẹ uko—evwoghovwo rẹ Ọghẹnẹ. Baibol na kẹ avwanre imuẹro nana: “Ọ dianẹ, E Ọrovwohwo, ku wo kerẹ orukuruku, Ọrovwohwo kono ri se mudia? Ẹkẹvuọvo evwoghovwo rhe we, rere a vwọ djẹ oshọ wẹn.” (Une Rẹ Ejiro 130:3, 4) Wo che se wene obo re phiare-e. Jẹ wọ sa rẹ Ọghẹnẹ nẹ o vwo ghovwo oruchọ wẹn. Die ọfa wo se ru? Ọghẹnẹ de ve nẹ o che vwo ghovwo oruchọ wẹn, o rhe fo nẹ wo vwo ghovwo oma wẹn?—Isẹ 28:13; 1 Jọn 1:9.

Ivun rẹ idọktọ, inọsu, igbeyan, yẹrẹ ohwo ro ghwuru na miovwo uwe? Ọnana jẹ obo re phia kẹ ihwo evo siẹrẹ ohwo rayen de ghwu. Ọ sa dianẹ siẹrẹ orọnvwọn da da wẹ, ophu ko mu we. Osiọbe ọvo da ta: “Wo de muophu, wo ruẹ nene ophu na-a, kidiẹ ọnana sa sẹro wẹ vwo nẹ umiovwo rẹ ophu tiọyena sa sua.”

Ravwọ tota kpahen ophu na sa je chọn avwanre uko. Idjerhe vọ? Ẹsosuọ, kẹnoma kẹ ophu ọgangan. Baibol na vuẹ avwanre nẹ ophu okrekri sa so imuoshọ kẹ avwanre. (Isẹ 14:29, 30) Siẹrẹ wọ vẹ omamọ ugbeyan da tota kpahọn, ọnana sa chọn wẹ uko. Ihwo evo mrẹvughe nẹ ehẹha chọn ayen uko, siẹrẹ ayen de muophu.—Ji ni Ẹfesọs 4:25, 26.

Dede nẹ avwanre sa ta obo rehẹ ẹwẹn rẹ avwanre, jẹ ofori nẹ a jomaotọ kpahen ẹdia ọvo. Ravwọ ta obo rehẹ ẹwẹn ohwo fẹnẹ ravwọ tota kẹ ohwo gbaegbae. Ofori nẹ avwanre hanrhe ihwo efa fikirẹ ophu yẹrẹ ofudjevwe rẹ akpeyere-en. Ọtiọyena, ta obo rehẹ ẹwẹn wẹn vẹ aghẹnghẹn. (Isẹ 18:21) E jẹ a tota kpahen orọnvwọn ọvo rọ sa vwẹ ukẹcha kẹ avwanre vwẹ ẹdia uvweri.

Baibol na vuẹ avwanre nẹ: “Ọrovwohwo na si kẹrẹ otu rẹ udu rayen vwirhiri, o mi sivwi ayen otu rẹ udu rayen ghwọre.” (Une Rẹ Ejiro 34:18) Vwọrẹ uyota, oyerinkugbe wẹn vẹ Ọghẹnẹ sa chọn wẹ uko vwo yerin ghene  ẹdia uvweri. Idjerhe vọ? Baibol na yen e mu uchebro rehẹ evunrẹ ibroshọ nana kpahen, kirobo ra mrẹre na. Wọ da vwẹ ayen vwo ruiruo, ọ cha chọn wẹ uko.

Vwọba, ẹrhovwo pha ghanghanre. Baibol na tare nẹ: “Mu oghwa wẹn nyẹ Ọrovwohwo, kọ sẹro wẹ.” (Une Rẹ Ejiro 55:22) Ọ da dianẹ ravwọ ta ẹwẹn vwọ kẹ ugbeyan sa chọn avwanre uko, kẹ mavọ ukẹcha na cha rho te siẹrẹ a da ta ẹwẹn avwanre eje vwọ kẹ “Ọghẹnẹ rẹ uchebro” na!—2 Kọrẹnt 1:3.

Ọ dia ẹrhovwo ghevweghe yen chọn avwanre uko-o. Ohwo “ro nyo ẹrhovwo na” veri nẹ ọ cha vwẹ ẹwẹn ọfuanfon vwọ kẹ idibo rọyen re yare rọ. (Une Rẹ Ejiro 65:2; Luk 11:13) Ẹwẹn ọfuanfon rẹ Ọghẹnẹ cha kẹ avwanre “ẹgba rọ vrẹ ẹgba” rẹ avwanre vwo yerin kẹdẹ kẹdẹ. (2 Kọrẹnt 4:7, NW) Karophiyọ: Ọghẹnẹ sa chọn idibo rọyen uko vwo chirakon rẹ ebẹnbẹn eje rẹ ayen hirharoku.

Aye ọvo rẹ ọmọ rọyen ghwuru karophiyọ oborẹ ẹrhovwo vwẹ ukẹcha kẹ vẹ ọshare rọyen vwo phi ẹdia na kparobọ. Ọ da ta nẹ, “Iroro na da gan mamọ vwẹ ason ọke rẹ avwanre vwọ hẹ uwevwin, kẹ avwanre ghwa nẹrhovwo kuẹgbe. Kemu kemu rẹ avwanre vẹ ọyen ruẹ jovwo, kọ rhe dia bẹnbẹn. Avwanre nẹrhovwo nẹ Jihova kẹ avwanre ẹgba ọke rẹ avwanre vwo kpo uyono vẹ ọghwẹkoko rẹsosuọ. Iroro na da gan mamọ vwẹ urhiọke, kẹ avwanre nẹrhovwo rere Jihova vwọ chọn avwanre uko. Kọ rhe bẹn mẹvwẹ ọvo vwọ dia uwevwin. Ọtiọyena, ọke rẹ mẹvwẹ ọvo da hẹ uwevwin na kẹ me nẹrhovwo rhe Jihova me sa vwọ yọnrọn ẹwẹn mẹ.” Aye nana nabọ vwo imuẹro nẹ ẹrhovwo rọyen na chọn rọ uko mamọ. Wọ je cha mrẹ nẹ womarẹ ẹrhovwo rẹ avwanre, “Ufuoma rẹ Ọghẹnẹ rọ nọ ẹruọ ejobi, kọ yọnrọn udu vẹ iroro” rẹ avwanre.—Filipae 4:6, 7; Rom 12:12.

Ukẹcha ri Jihova, ghine ọrẹ oghẹresan. Ọyinkọn Pọl tare nẹ Ọghẹnẹ “bru avwanre uche vwẹ evun rẹ ukpokpogho ejobi, rere avwanre vwo se bru otu re hẹ ukpokpogho uche.” Vwọrẹ uyota, ukẹcha rẹ Ọghẹnẹ si ọmiaovwẹ na no kare kare-e, ukperẹ ọtiọyen ọ kẹ avwanre ẹgba re vwo chirakon rọyen. Ọ dia o mudiaphiyọ nẹ avwanre rha cha viẹ-ẹ yẹrẹ ka cha kpairoro vrẹ ohwo ro ghwuru na-a. Jẹ e se phi ẹdia nana kparobọ. Ukẹcha nana cha chọn wẹ uko se vwo vwo ẹruọ vẹ arodọnvwẹ siẹrẹ wo de bru ihwo rehẹ ẹdia yena uche.—2 Kọrẹnt 1:4.