1, 2. Kiisay maninigong magpatabang an mga magurang sa pagpadakula sa saindang mga aki?

 “AN MGA aki mana hale ki Jehova,” an ikinagsing nin sarong mapag-apresyar na magurang kaidtong mga 3,000 na taon na an nakaagi. (Salmo 127:3) Tunay nanggad, an kagayagayahan nin pagigin magurang mahalagang marhay na balos hale sa Dios, saro na puedeng kamtan kan kadaklan na mag-agom. Minsan siring, narerealisar tolos kan mga may aki na kadungan kan kagayagayahan, an pagigin magurang nagtatao nin mga responsibilidad.

² Nangorogna ngonyan, an pagpadakula sa mga aki sarong masakit na trabaho. Minsan siring, dakol an mapangganang nakagibo kaiyan, asin itinotokdo kan salmista an paagi, na an sabi: “Sagkod na bakong si Jehova mismo an magtogdok sa harong, basang sana an pagpapagal dian kan mga nagtotogdok kaiyan.” (Salmo 127:1) Mientras na mas maingat nindong sinusunod an mga instruksion ni Jehova, kamo magigin mas marahay na magurang. An Biblia nagsasabi: “Magtiwala ka ki Jehova sa bilog mong puso asin dai ka manarig sa saimong sadiring pakasabot.” (Talinhaga 3:5) Andam daw kamong maghinanyog sa hatol ni Jehova mantang pinoponan nindo an saindong 20 taon na proyekto nin pagpadakula sa aki?

3. Ano an responsibilidad kan mga ama sa pagpadakula sa mga aki?

³ Sa dakol na harong sa bilog na kinaban, an pagpatood sa aki minamansay nin mga lalaki na sa pangenot trabaho nin babae. Totoo, itinotokdo kan Tataramon nin Dios an katongdan nin ama bilang pangenot na naghahanap-buhay. Minsan siring, iyan nagsasabi man na sia may mga  responsibilidad sa harong. An Biblia nagsasabi: “Andama an saimong gigibohon sa luwas, asin andama iyan sa oma. Dangan kaipuhan man na saimong pakosogon an saimong kairiba sa harong.” (Talinhaga 24:27) Sa punto-de-vista nin Dios, an mga ama asin ina magkatabang sa pagpatood sa aki.​—Talinhaga 1:8, 9.

4. Taano ta dai niato maninigong mansayon an mga aking lalaki na nangongorog kisa sa mga babae?

⁴ Ano an pagheling nindo sa saindong mga aki? An mga bareta nagsasabi na sa Asia “an mga omboy na babae sa parate dai ikinaoogma an pagkamundag.” Sinasabi na igwa pa nin daing binabasaran na pagkaanggot sa mga aking babae sa Latin Amerika, maski sa tahaw nin “mas naliwanagan nang mga pamilya.” Minsan siring, an katotoohan iyo na an mga aking babae bakong segunda-klaseng mga aki. Si Jacob, sarong midbid na ama kan suanoy na mga panahon, ilinadawan an gabos niang aki, kabale an siisay man na mga aking babae na namundag sagkod kan panahon na idto, bilang “mga aki na itinao nin Dios sa [sako].” (Genesis 33:1-5; 37:35) Sa kaagid na paagi, binendisyonan ni Jesus an gabos na “saradit na aki” (mga aking lalaki asin babae) na dinara sa saiya. (Mateo 19:13-15) Makasisierto kita na ipinabanaag nia an punto-de-vista ni Jehova.​—Deuteronomio 16:14.

5. Anong mga bagay an maninigong sunodon sa pagdesisyon nin mag-agom kun dapit sa bilang nin aki sa saindang pamilya?

⁵ Linalaoman daw kan saindong komunidad na an babae mangaki nin pinakadakol na mapupuede? Angay nanggad, kun baga pira an aki nin mag-agom personal na desisyon ninda. Ano kun dai kaya kan mga magurang na pakakanon, gubingan, asin paadalon an dakol na aki? Sierto nanggad, maninigo ining horophoropon nin mag-agom kun pinagdedesisyonan kun pira an magigin aki sa saindang pamilya. An ibang mag-agom na dai kayang sustentohan an gabos nindang aki ipinagkakatiwala sa mga paryente an responsibilidad na padakulaon an iba sa sainda. Marahay daw an kaugalean na ini? Bako. Asin dai kaiyan hinahale sa mga magurang an saindang obligasyon  sa saindang mga aki. An Biblia nagsasabi: “Kun an siisay man dai nagsusustento sa mga sadiri nia, asin orog na sa kairiba nia sa harong, sia nagpainda kan pagtubod.” (1 Timoteo 5:8) An responsableng mag-agom naghihingoa na planohon kun pira an saindang magigin ‘kairiba sa harong’ tangani na ‘masustentohan ninda an mga sadiri ninda.’ Puede daw nindang kontrolon an pangangaki tanganing magibo ini? Iyan personal man na desisyon, asin kun ini an talagang desisyon kan mag-agom, an pagpili nin pangontra sa pangingidam saro man na personal na bagay. “An lambang saro magpapasan kan saiyang sadiring pasan.” (Galacia 6:5) Minsan siring, kontra sa mga prinsipyo kan Biblia an pagkontrol sa pangangaki na kalabot an ano man na klase nin aborsion. Si Jehova Dios an “gikanan nin buhay.” (Salmo 36:9) Kaya, an paglaglag sa buhay pakatapos na ipangidam iyan magpapaheling nin magabat na kadaihan nin paggalang ki Jehova asin iyan paggadan.​—Exodo 21:22, 23; Salmo 139:16; Jeremias 1:5.

6. Noarin maninigong magpoon an pagpatood sa aki?

⁶ An Talinhaga 22:6 nagsasabi: “Patoodon mo an aki oyon sa dalan para sa saiya.” An pagpatood sa mga aki saro pang pangenot na obligasyon nin magurang. Minsan siring, noarin maninigong magpoon an pagpatood na iyan? Amay pang marhay. Si apostol Pablo nagsabi na si Timoteo pinatood “poon sa pagkaomboy.” (2 Timoteo 3:15) An termino sa Griego na ginamit digdi puedeng ipanongod sa sadit na omboy o maski sa aking dai pa namumundag. (Lucas 1:41, 44; Gibo 7:18-20) Huli kaini, si Timoteo nag-ako nin pagpatood poon kan sia akion pa​—asin tama man. An pagkaomboy an pinakamarahay na panahon na ponan an pagpatood sa aki. Maski an sadit na omboy igwa na nin pagkagutom para sa kaaraman.

7. (a) Taano ta mahalaga na an mga magurang pareho magpatalubo nin dayupot na relasyon sa omboy? (b) Paano an relasyon sa pag-oltanan ni Jehova asin kan saiyang Aking bugtong?

⁷ “Kan enot kong maheling an sakong omboy,” sabi  nin sarong ina, “namoot ako sa saiya.” Siring man kaiyan an kadaklan na ina. Nagtatalubo an magayon na kadayupotan na iyan sa pag-oltanan nin mag-ina mantang magkaibahan sinda pakalihis kan pagkamundag. An pagpasuso nakapakokosog sa kadayupotan na iyan. (Ikomparar an 1 Tesalonica 2:7.) An pag-apihap nin ina sa saiyang omboy asin pakipag-olay sa saiya mahalaga sa pagpanigo sa emosyonal na mga pangangaipo kan omboy. (Ikomparar an Isaias 66:12.) Alagad kumusta man an ama? Sia maninigo man na magkaigwa nin dayupot na relasyon sa saiyang bagong aki. Si Jehova mismo sarong halimbawa kaini. Sa librong Talinhaga, nanonodan niato an dapit sa relasyon ni Jehova sa saiyang Aking bugtong, na irinerepresentar na nagsasabi: “Si Jehova mismo an guminibo sa sako bilang kapinonan kan saiyang dalan . . . Ako an nangongorog niang kinaoogmahan sa aroaldaw.” (Talinhaga 8:22, 30; Juan 1:14) Kaagid kaiyan, an marahay na ama nagpapatalubo nin mainit, mamomoton na relasyon sa saiyang aki poon mismo sa kapinonan kan buhay kan aki. “Magpaheling nin dakol na kapadangatan,” sabi nin sarong ama. “Mayo pang aki na nagadan sa mga kugos asin hadok.”

8. Anong pag-animar sa isip an maninigong itao nin mga magurang sa mga omboy sa pinakamadaling panahon na mapupuede?

⁸ Alagad bako sana iyan an kaipuhan nin mga omboy. Poon sa pagkamundag, an saindang hotok andam nang umako asin magsaray nin mga impormasyon, asin mga magurang an pangenot na gikanan kaini. Halimbawa an lenguahe. Sinasabi nin mga parasiyasat na an pagigin matibay kan aki na magtaram asin bumasa “pinaghohona na konektadong marhay sa klase kan enot na pakikomunikar kan aki sa saiyang mga magurang.” Kaolayon asin basahan nindo an saindong aki poon sa pagkaomboy. Sa dai mahahaloy mamawoton niang arogon kamo, asin dai mahaloy sia totokdoan na nindong bumasa. Posible na tatao na siang bumasa bago mag-eskuela. Iyan nangorognang makatatabang kun kamo nag-iistar sa nasyon na pipira  sana an maestro asin parano an mga kuarto sa eskuelahan.

9. Ano an pinakamahalagang pasohan na kaipuhan na girumdomon nin mga magurang?

⁹ An pangenot para sa Kristianong mga magurang iyo an pagpanigo sa espirituwal na mga pangangaipo kan saindang aki. (Helingon an Deuteronomio 8:3.) Na may anong pasohan? Tabangan an saindang aki na mapatalubo an arog-Cristong pagkatawo, na garo baga ikasolog an “bagong pagkatawo.” (Efeso 4:24) Huli kaini kaipuhan nindang konsideraron an tamang materyales sa pagtogdok asin tamang mga paagi sa pagtogdok.

10. Anong mga kualidad an kaipuhan na pataluboon nin mga aki?

¹⁰ An kualidad nin sarong edipisyo sa kadaklan minadepende sa klase nin materyales na ginamit sa estruktura. Sinabi ni apostol Pablo na an pinakamarahay na materyales sa konstruksion para sa Kristianong mga pagkatawo iyo an “bulawan, pirak, mga gapong mahahalaga.” (1 Corinto 3:10-12) An mga ini nagrerepresentar sa mga kualidad na arog baga kan pagtubod, kadonongan, pakamansay, kaimbodan, paggalang, asin mamomoton na pag-apresyar ki Jehova asin sa saiyang mga ley. (Salmo 19:7-11; Talinhaga 2:1-6; 3:13, 14) Paano matatabangan kan mga magurang an saindang mga aki poon sa pinakaamay na pagkaaki na mapatalubo an mga kualidad na ini? Paagi sa pagsunod sa sarong paagi na haloy nang isinurat.

11. Paano tinabangan kan mga magurang na Israelita an saindang mga aki na makapatalubo nin diosnon na mga pagkatawo?

¹¹ Kan an nasyon nin Israel madali nang lumaog sa Dagang Panuga, sinabihan ni Jehova an mga magurang na Israelita: “An mga tataramon na ini na ipinagboboot ko sa saimo ngonyan dapat na mamugtak sa saimong puso; asin dapat na idoon mo an mga iyan sa saimong aki asin magtaram ka manongod dian kun ika nagtutukaw sa saimong harong asin kun ika naglalakaw sa dalan asin kun ika naghihigda asin kun ika minabangon.” (Deuteronomio  6:6, 7) Iyo, an mga magurang kaipuhan na magin mga halimbawa, kaibaiba, parakomunikar, asin paratokdo.

12. Taano ta mahalaga na an mga magurang magin marahay na mga halimbawa?

¹² Magin halimbawa. Enot, si Jehova nagsabi: “An mga tataramon na ini . . . dapat na mamugtak sa saimong puso.” Dangan, idinagdag nia: “Dapat na idoon mo an mga iyan sa saimong aki.” Kaya an diosnon na mga kualidad dapat ngunang mamugtak sa puso nin magurang. An katotoohan dapat na kamotan asin iaplikar kan magurang. Dangan sana nia maaabot an puso kan aki. (Talinhaga 20:7) Taano? Huli ta an mga aki mas naiimpluwensiahan kan saindang naheheling kisa kan saindang nadadangog.​—Lucas 6:40; 1 Corinto 11:1.

13. Sa pagtao nin atension sa saindang mga aki, paano maaarog nin Kristianong mga magurang an halimbawa ni Jesus?

¹³ Magin kaibaiba. Sinabihan ni Jehova an mga magurang sa Israel: ‘Kaolayon mo an saimong mga aki kun ika nagtutukaw sa saimong harong asin kun ika naglalakaw sa dalan.’ Nagkakaipo ini nin pakiibaiba sa mga aki gurano man kasibot kan mga magurang. Malinaw na namatean ni Jesus na an mga aki angay na tawan nia kan saiyang panahon. Durante kan huring mga aldaw kan saiyang ministeryo, “an mga tawo nagpoon na darahon sa saiya an saradit na aki tanganing duotan nia sinda.” Ano an nagin reaksion ni Jesus? “Kinugos nia an mga aki asin binendisyonan sinda.” (Marcos 10:13, 16) Imahinara, paubos na an ultimong mga oras kan buhay ni Jesus. Pero, an mga aking ini tinawan nia kan saiyang panahon asin atension. Kanigoan karahay na leksion!

14. Taano ta kapakipakinabang para sa mga magurang na makiibaiba sa saindang mga aki?

¹⁴ Magin parakomunikar. An pakiibaiba sa saindong aki matabang sa saindo na makikomunikar sa saiya. Mientras na kamo orog na nakikokomunikar, orog nindong mamamansayan kun paano nagtatalubo an saiyang pagkatawo. Minsan siring, girumdomon na an pagkomunikar bakong pagtaram sana. “Kinaipuhan kong paoswagon an abilidad sa paghinanyog,” sabi nin sarong ina sa Brazil, “paghinanyog  paagi sa sakong puso.” Nagbunga an saiyang pagpasensia kan an saiyang aki magpoon na isabi sa saiya an mga saboot nia.

15. Ano an kaipuhan na girumdomon pag-abot sa pag-aling-aling?

¹⁵ Kaipuhan kan mga aki an “panahon nin pagngisi . . . asin panahon nin pagtarok,” panahon para sa pag-aling-aling. (Eclesiastes 3:1, 4; Zacarias 8:5) An pag-aling-aling kapakipakinabang kun an mga magurang asin aki iribang naoogma dian. Sarong mamondong katunayan na sa dakol na harong an pag-aling-aling nangangahulogan nin pagdalan nin telebisyon. Minsan ngani an ibang programa sa telebisyon tibaad nakaaaling, an dakol nakararaot sa marahay na mga prinsipyo sa buhay, asin an pagdalan  nin telebisyon nakapopogol sa komunikasyon sa pamilya. Kaya, taano ta dai gumibo nin sarong bagay na mapag-imbento kaiba kan saindong mga aki? Magkarantahan, magkarawat, makiasosyar sa mga katood, mamasyar sa kawiliwiling mga lugar. An siring na mga aktibidad nagdadagka nin komunikasyon.

16. Ano an maninigong itokdo nin mga magurang sa saindang mga aki manongod ki Jehova, asin paano ninda iyan maninigong gibohon?

¹⁶ Magin paratokdo. “Idoon mo [an mga tataramon na ini] sa saimong aki,” sabi ni Jehova. Sinasabi sa saindo kan konteksto kun ano an itotokdo asin kun paano magtotokdo. Enot, “kamotan mo si Jehova na saimong Dios sa bilog mong puso asin sa bilog mong kalag asin sa bilog mong kosog.” (Deuteronomio 6:5) Dangan, “an mga tataramon na ini . . . dapat na idoon mo.” Tumao nin pagtotokdo na an katuyohan makapatalubo nin bilog na kalag na pagkamoot ki Jehova asin sa saiyang mga ley. (Ikomparar an Hebreo 8:10.) An terminong “idoon” nangangahulogan nin pagtokdo paagi sa pag-orootro. Kaya si Jehova garo man sana nagsasabi sa saindo na an pangenot na paagi na tabangan an saindong mga aki na makapatalubo nin diosnon na pagkatawo iyo an dayaday na pagtaram manongod sa saiya. Kabale digdi an pagkaigwa nin regular na pag-adal sa Biblia kaiba ninda.

17. Ano an tibaad kaipuhan na pataluboon nin mga magurang sa saindang aki? Taano?

¹⁷ Aram kan kadaklan na magurang na bakong pasil an paglaog nin impormasyon sa puso nin aki. Si postol Pedro nagsadol sa mga kapwa Kristiano: “Bilang mga omboy na bagong mamundag, magkaigwa kamo nin pagmawot sa daing kasalak na gatas kan tataramon.” (1 Pedro 2:2) An ekspresyon na ‘magkaigwa nin pagmawot’ nagsusuherir na an dakol mayo nin natural na pagkagutom sa espirituwal na pagkakan. Tibaad kaipuhan nin mga magurang na humanap nin mga paagi na pataluboon an pagmawot na iyan sa saindang aki.

18. Ano an pirang paagi nin pagtotokdo ni Jesus na pinaririgon an boot kan mga magurang na arogon?

¹⁸ Inabot ni Jesus an mga puso paagi sa paggamit nin  mga ilustrasyon. (Marcos 13:34; Lucas 10:29-37) An paaging ini nin pagtotokdo nangorognang epektibo sa mga aki. Itokdo an mga prinsipyo kan Biblia paagi sa paggamit nin makolor, interesanteng mga estorya, tibaad idtong mga yaon sa publikasyon na My Book of Bible Stories. a Ilabot an mga aki. Togotan sindang gamiton an saindang pagkamapag-imbento sa pagdrowing asin pag-akto nin mga pangyayari sa Biblia. Si Jesus naggamit man nin mga hapot. (Mateo 17:24-27) Arogon an saiyang paagi durante kan saindong pampamilyang pag-adal. Imbes na sabihon sana an sarong ley nin Dios, maghapot nin arog baga kan, Taano ta itinao sa sato ni Jehova an ley na ini? Ano an mangyayari kun kukuyogon niato iyan? Ano an mangyayari kun dai niato iyan kukuyogon? An siring na mga hapot nakatatabang sa aki na makapagrason asin masabotan na an mga ley nin Dios praktikal asin marahay.​—Deuteronomio 10:13.

19. Kun sinusunod nin mga magurang an mga prinsipyo kan Biblia sa saindang relasyon sa saindang mga aki, anong darakulang bentaha an kakamtan kan mga aki?

¹⁹ Paagi sa pagigin sarong halimbawa, kaibaiba, parakomunikar, asin paratokdo, matatabangan nindo an saindong aki poon sa saiyang pinakaenot na mga taon na magkaigwa nin dayupot na personal na relasyon ki Jehova Dios. An relasyon na ini magpaparigon sa boot kan saindong aki na magin maogma bilang Kristiano. Magmamaigot siang mamuhay sono sa saiyang pagtubod dawa kun napaaatubang sa impluwensia nin mga kaedad asin sa mga sugot. Permi siang tabangan na apresyaron an mahalagang marhay na relasyon na ini.​—Talinhaga 27:11.

20. Ano an disiplina, asin paano iyan maninigong itao?

²⁰ An disiplina pagpatood na nagtatanos kan isip asin puso. Danay na kaipuhan iyan nin mga aki. Si Pablo nagsasadol sa mga ama na “padagos na padakulaon [an saindang mga aki] sa disiplina asin pagtatanos nin isip ni Jehova.” (Efeso 6:4) An mga magurang maninigong magdisiplina  sa pagkamoot, arog kan ginigibo ni Jehova. (Hebreo 12:4-11) An disiplina na basado sa pagkamoot puedeng ipasabot paagi sa pagrason. Huli kaini, sinasabihan kita na ‘maghinanyog sa disiplina.’ (Talinhaga 8:33) Paano maninigong itao an disiplina?

21. Anong mga prinsipyo an maninigong girumdomon nin mga magurang kun dinidisiplina an saindang mga aki?

²¹ May mga magurang na naghohona na an kalabot sana sa pagdisiplina sa saindang mga aki pagtaram sa sainda sa nanhuhumang tono, pag-anggot sa sainda, o pag-insulto pa ngani sa sainda. Minsan siring, dapit sa tema man sanang iyan, si Pablo nagpapatanid: “Kamo, mga ama, dai nindo pagpaanggoton an saindong mga aki.” (Efeso 6:4) An gabos na Kristiano dinadagkang magin “maboot sa gabos . . . nagtotokdo na may kahoyoan duman sa mga minatumang.” (2 Timoteo 2:24, 25) An Kristianong mga magurang, mantang minimidbid an pangangaipo na magin marigon, naghihingoa na girumdomon an mga tataramon na ini kun dinidisiplina ninda an saindang mga aki. Minsan siring, kun beses kulang pa an pagrason, asin tibaad kaipuhan an pagpadusa.​—Talinhaga 22:15.

22. Kun kaipuhan na padusahan an aki, maninigo siang tabangan na masabotan an ano?

²² An laen-laen na aki nagkakaipo nin laen-laen na klase nin disiplina. An iba dai ‘ikinatatanos sa tataramon sana.’ Para sa sainda, an paminsanminsan na pagpadusa na itinatao huli sa pagmasumbikal tibaad magligtas nin buhay. (Talinhaga 17:10; 23:13, 14; 29:19) Minsan siring, maninigong masabotan nin aki kun taano ta pinadudusahan sia. “An pamakol asin pagsagwe iyo an nagtatao nin kadonongan.” (Talinhaga 29:15; Job 6:24) Saro pa, an pagpadusa igwa nin mga limitasyon. “Padudusahan taka sa tamang sokol,” an sabi ni Jehova sa saiyang banwaan. (Jeremias 46:28b) An Biblia dai nanggad minaoyon sa anggot na mga pagpakol o makuring mga paghampak, na nakakalata asin nakalulugad pa ngani sa aki.​—Talinhaga 16:32.

23. Ano an maninigong mamansayan nin aki kun sia pinadudusahan kan saiyang mga magurang?

²³ Kan patanidan ni Jehova an saiyang banwaan na didisiplinahon  nia sinda, sia nagsabi nguna: “Dai ka matakot . . . huli ta ako nasa kaibanan mo.” (Jeremias 46:28a) Sa kaagid na paagi, an disiplina nin magurang, sa ano man na angay na paagi, dai maninigong magpamate sa aki na sia isinisikwal. (Colosas 3:21) Imbes, maninigong mamatean kan aki na an disiplina itinatao huli ta an magurang ‘nasa kaibanan nia,’ kataed nia.

24, 25. Ano an sarong maraoton na peligro na dian kaipuhan nin mga aki an proteksion sa mga aldaw na ini?

²⁴ An dakol na adulto sinasalingoy an saindang pagkaaki bilang maogmang panahon. Nagigirumdoman ninda an mainit na pakamate nin pagigin ligtas, nin kasegurohan na sinda aatamanon kan saindang mga magurang ano man an mangyari. Boot kan mga magurang na siring kaiyan an mamatean kan saindang mga aki, alagad sa presenteng maraot na kinaban, mas masakit kisa kan dati na papagdanayon na ligtas an mga aki.

²⁵ An sarong maraoton na peligro na nag-orog sa nakaagi pa sanang mga taon iyo an paglupig sa mga aki. Sa Malaysia, an mga bareta nin paglupig sa aki nagin apat na  doble sa laog nin sampulong taon. Sa Alemania mga 300,000 na aki an seksuwal na inaabuso kada taon, mantang sa sarong nasyon sa Amerika del Sur, sono sa sarong pagsiyasat, an kinakarkulong taonan na bilang nakabibiglang 9,000,000! Makaturotriste, an mayoriya sa mga aking ini linulupigan sa saindang sadiring harong nin mga tawo na midbid asin pinagtitiwalaan ninda. Alagad maninigong magin makosog na paradepensa sa mga aki an saindang mga magurang. Paano magigin paraprotehir an mga magurang?

26. Ano an pirang paagi na mapagdadanay na ligtas an mga aki, asin paano makapoprotehir sa aki an kaaraman?

²⁶ Mantang ipinaheheling nin eksperyensia na an mga aki na daing gayo nin aram manongod sa sekso an nangorognang madaling mabiktima nin mga paralupig sa aki, an sarong dakulang pan-ebitar iyo na edukaron an aki, dawa kun sadit pa sia. An kaaraman puedeng magtao nin proteksion “sa maraot na dalan, sa tawong nagtataram nin marigsok na mga bagay.” (Talinhaga 2:10-12) Anong kaaraman? Kaaraman dapit sa mga prinsipyo kan Biblia, dapit sa kun ano an tama asin sala sa moral. Kaaraman man na an ibang may edad na naggigibo nin maraot na mga bagay asin na an aki dai dapat na kumuyog kun may mga tawo na nagsusuherir nin bakong angay na mga gawe. (Ikomparar an Daniel 1:4, 8; 3:16-18.) Dai paglimitaran an siring na pagtotokdo sa saro sanang okasyon. An kadaklan na saradit na aki kaipuhan na orootrohon sa sainda an leksion bago nanggad ninda iyan magirumdoman. Mantang nagkakaedad na nin kadikit an mga aki, mamomoton na igagalang nin ama an diretso kan saiyang aking babae na magsolo, asin nin ina an diretso kan saiyang aking lalaki​—sa siring pinakokosog an pakamate kan aki sa kun ano an angay. Asin, siempre, an saro sa pinakamarahay na mga proteksion tumang sa pag-abuso iyo an maingat na superbisyon nindo bilang mga magurang.

27, 28. Siisay an pinakadakulang Gikanan nin tabang kan mga magurang kun inaatubang ninda an angat nin pagpadakula sa aki?

²⁷ Tunay nanggad, sarong angat an pagpatood sa aki  poon sa pagkaomboy, alagad dai kaipuhan kan may pagtubod na mga magurang na atubangon nin solo an angat. Kaidtong kaaldawan kan Mga Hokom, kan maaraman nin sarong lalaki na an ngaran Manoa na sia magigin ama, naghagad sia nin giya ki Jehova sa pagpadakula sa saiyang aki. Sinimbag ni Jehova an saiyang mga pamibi.​—Hokom 13:8, 12, 24.

²⁸ Sa kaparehong paagi ngonyan, mantang pinadadakula nin may pagtubod na mga magurang an saindang mga aki, sinda puede man na makipag-olay ki Jehova sa pamibi. An pagigin magurang magabat na trabaho, alagad may dakulang mga balos. An sarong Kristianong mag-agom sa Hawaii nagsabi: “May 12 taon kamo na gibohon an saindong trabaho bago an kritikal na mga taon na iyan nin pagkatin-edyer. Alagad kun nagmaigot kamo na iaplikar an mga prinsipyo kan Biblia, panahon nin pag-ani nin kagayagayahan asin katoninongan kun magdesisyon na sinda na gusto nindang maglingkod ki Jehova gikan sa puso.” (Talinhaga 23:15, 16) Kun gibohon na kan saindong aki an desisyon na iyan, kamo mapahihiro man na magkagsing: “An mga aki [na lalaki asin babae] mana hale ki Jehova.”