1, 2. Де-бав гәрәке жь кʹе ширәта һьлдьн, сәва кӧ зарʹед хԝә мәзьн кьн?

 ԜӘКӘ 3 000 сал пешда, бавәк бь рʹазибуне гьлийед ӧса гот: «Әԝләд пешкʹешед Хӧдан ьн» (Зәбур 127:3). Бь рʹасти жи зарʹ пешкешәкә мәзьн ә жь Хԝәде бона гәләк де-бава. У әԝед кӧ дьбьнә де-бав, фәʹм дькьн ԝәки әԝана щабдар ьн бона зарʹед хԝә.

² Илаһи рʹожед мәда, гәләк чәтьн ә зарʹа рʹаст һин кьн. Ле гәләк де-бава карьбун әԝе щабдарийа хԝә рʹьнд биньнә сери. Зәбурбеж гот кӧ әве щабдарийе чь щурʹәйи дькарьн биньнә сери: «Һәгәр Хӧдан мале ченәкә, бадиһәԝа авакьр дьхәбьтьн» (Зәбур 127:1). Һәрге тӧ тʹьме хԝә ширәтед Йаһоԝа бьгьри, тӧйе бькарьби бьби де-баве баш. Кʹьтеба Пироз мә ширәт дькә, ԝәки әм бь һʹәмуйа дьле хԝә итʹбарийа хԝә Йаһоԝа биньн, нә кӧ һʹьш-аԛьле хԝә (Мәтʹәлок 3:5). Ԝәʹде мәзьнкьрьна зарʹа тӧ һазьр и жь Йаһоԝа ширәта һьлди?

3. Чь йә щабдарийа бава һьндава зарʹада?

³ Дьнйайеда нава гәләк малбәтада, мер һʹәсаб дькьн ԝәки мәзьнкьрьна зарʹа щабдарийа жьна йә. Рʹаст ә Хәбәра Хԝәдеда те готьне ԝәки мер гәрәке хәм бькә бона тьштед физики, ле ӧса жи те готьне ԝәки щабдарийа мер малбәтеда жи һәйә. Ԝедәре ӧса ньвисар ә: «Тʹьвдарәке шьхӧле дәр бькә у әʹрде хԝә ль сәр һәвда бинә, паше мала хԝә че кә» (Мәтʹәлок 24:27). Ль гӧрʹа хԝәстьна Хԝәде де-бав гәрәке али һәв бькьн у тʹәвайи зарʹа мәзьн кьн (Мәтәʹлок 1:8, 9).

4. Чьрʹа әм гәрәке кӧрʹа сәр ԛизарʹа нәгьрьн?

 ⁴ Һун хԝә чаԝа дьдьнә кʹьфше һьндава зарʹед хԝә? Чаԝа әʹйан ә Асйайеда «де-бав ша набьн чахе ԝанарʹа ԛиз те буйине». Ньһерʹандьна ԝи щурʹәйи бәла буйә Амәрикайа Латинида жи «һәла һе малбәтед нав у дәнгда». Ле бь рʹастийе ԛиз жи зарʹ ьн, чаԝа кӧрʹ. Ԝәʹде бәре бавәки әʹйан Аԛуб, сәр һʹәму зарʹед хԝә, демәк сәр ԛиза жи гот: «Зарʹед кӧ Хԝәде бь рʹәʹма хԝә данә» (Дәстпебун 33:1-5; 37:35). Ӧса жи чахе зарʹ (кӧрʹ һьн жи ԛиз) анин бал Иса, әԝи дӧа ль ԝан гьшка кьр (Мәтта 19:13-15). Әм дькарьн баԝәр бьн, ԝәки ԝе йәкеда Иса ньһерʹандьна Йаһоԝа да кʹьфше (Ԛануна Дӧщари 16:14).

5. Мер у жьн чь гәрәке һьлдьнә һʹәсаб, чахе сафи дькьн чьԛас зарʹ ԝе бал ԝан һәбьн?

⁵ Ԝи ԝәлатида кʹидәре тӧ дьжийи, ԛәйдә йә ԝәки жьн гәләк зарʹа бинә? Бь рʹастийе малбәтеда жьн у мер хԝәха гәрәке сафи кьн, чьԛас зарʹед ԝан һәбьн. Ле ԝе ча бә, һәрге ԛәԝата де-бава нагьһиже бона хԝарьна зарʹа хәм кьн, ԝанарʹа кʹьнща бькʹьрʹьн у бьдьнә һинкьрьне? Ләма жи пешийа кӧ сафи кьн чьԛас зарʹед ԝан һәбьн, мер у жьн гәрәке һьлдьн һʹәсаб кӧ әԝана чьԛас зарʹ дькарьн хԝәйи кьн. Чьмки һьнә де-бав чахе дьвиньн, ԝәки нькарьн хәм кьн бона һʹәԝщед зарʹед хԝә, һьнә жь ԝана дьдьнә мәрьвед хԝәйи незик, ԝәки әԝана ԝан зарʹа мәзьн кьн. Гәло әԝ сафикьрьн рʹаст ә? На. Әԝ гав, де-бава аза накә жь борщдарийа ԝан һьндава зарʹед ԝан. Кʹьтеба Пирозда те готьне: «Һәгәр мәрьвәк бона хԝәхатийа хԝә, илаһи бона мала хԝә хәм накә, әԝи баԝәри инкʹар кьрийә у жь нәбаԝәра жи хьрабтьр ә» (1 Тимотʹейо 5:8). Мер у жьне билан гәрәке сафи кьн һаԛас зарʹ биньн, чьԛас кӧ бькарьбьн мәзьн кьн. Гәло әԝана дькарьн пешда хԝә жь ԝе йәке хԝәй кьн, ԝәки жьн һʹәмлә дәрнәйе? Әԝ сафикьрьна шәхси йә, һәрге мер у жьн сафи кьрьнә хԝә жь ԝе йәке хԝәй кьн, демәк әԝана хԝәха сафи дькьн бь чь методе  әԝе йәке бькьн. «Һәр кәсе хӧрща хԝә һьлгьрә» (Галати 6:5). Ле һәр методәкә хԝәхԝәйкьрьнейә ӧса кӧ зарʹ бәр жьне дьчә, мьԛабьли принсипед Кʹьтеба Пироз ьн. Йаһоԝа Хԝәде «канийа жийане» йә (Зәбур 36:9). Һәрге кәсәк әʹмьр дьԛәтинә паши ԝе йәке, кӧ әԝ ида пешда һатийә, әԝ йәк бәрамбәри кӧштьне йә у бь ԝе йәке әԝ ԛәдьре Йаһоԝа нагьрә (Дәркʹәтьн 21:22, 23; Зәбур 139:16; Йерәмйа 1:5).

6. Ԝе чь чах баш бә дәстпекьн зарʹа ширәт кьн?

⁶ Мәтʹәлок 22:6-да те готьне: «Зарʹотийеда рʹийа рʹаст һин бькә». Борще де-бава әԝ ә ԝәки зарʹед хԝә ширәт кьн. Ле гәло чь чах һе баш ә ширәткьрьна зарʹа дәстпекьн? Чьԛас зу һаԛас баш. Паԝлосе шанди дьгот ԝәки Тимотʹейо «жь зарʹотийа хԝәда» һатьбу һинкьрьне (2 Тимотʹейо 3:15). Хәбәра Йунани кʹижан ԝе рʹезеда һатийә хәбьтандьне, дьһатә готьне сәр зарʹа вьрʹни, йан жи зарʹа кӧ һе нәһатийә буйине (Луԛа 1:41, 44; Кʹаред Шандийа 7:18-20). Демәк, Тимотʹейо ширәт дькьрьн кʹәнге әԝ һе гәләк бьчʹук бу у әԝ йәк гәләк баш ә. Бона һинкьрьна зарʹа ԝәʹде гәләк баш әԝ ә, чахе әԝ һе зар ә, чьмки зарʹо һʹәԝще һинкьрьне нә.

7. а) Чьрʹа чаԝа де ӧса жи бав, гәрәке һәләԛәтийа хԝә тʹәви зарʹед хԝә незик кьн? б) Һәләԛәтийа Йаһоԝа, тʹәви кӧрʹе ԝи сәре-серида чь щурʹәйи бу?

⁷ Дайикәк дьбежә: «Чахе мьн щара әʹԝльн зарʹока хԝә дит, перʹа-перʹа мьн әԝ һʹьз кьр». Һʹәчʹи зәʹф дайик ԝе тʹәви гьлийед ԝе рʹази бьн. Чьмки чахе дайикерʹа зарʹ дьбә, әԝ гәләк ԝәʹдә тʹәв дәрбаз дькә у әԝ йәк де у зарʹе незики һәв дькә. Зарʹ ԝи чахи жи незик дьбә тʹәви дийа хԝә чахе шире де дьхԝә. (Бәрамбәр кьн 1 Тʹесалоники 2:7.) Чахе де зарʹа хԝә дьдә бәр дьле хԝә у ширьн-ширьн перʹа хәбәр дьдә, зарʹ пʹьрʹ шабуне дьстинә. (Бәрамбәр кьн Ишайа 66:12.) Ле бав гәрәке  чь щурʹәйи бә һьндава зарʹа хԝә? Һәләԛәтийа баве жи гәрәке незик бә тʹәви зарʹа ԝи. Йаһоԝа ԝе йәкеда мәсәла баш мәрʹа һиштийә. Кʹьтеба Мәтʹәлокда әм педьһʹәсьн дәрһәԛа һәләԛәтийа Йаһоԝа тʹәви кӧрʹе ԝи. Ль ԝедәре те готьне: «Дәма дәстпекьрьна шьхӧле Хӧдан, әз щәм Ԝи бум,  . . . Әз шабуна Ԝийә һәр рʹож бум» (Мәтʹәлок 8:22, 30; Йуһʹәнна 1:14). Мина ԝе йәке, баве баш жи һʹьзкьрьн у хәмгинийе дьдә кʹьфше зарʹа хԝәйә тʹәзәбуйирʹа. Бавәк ширәте дьдә: «Бь тʹәмами һʹьзкьрьна хԝә зарʹед хԝәрʹа бьдьнә кʹьфше. Чьмки жь һʹәмезкьрьн у пачкьрьне һе тʹӧ зарʹәке зийане нәстандийә».

8. Де-бав чь гәрәке бькьн бона пешдачуйина зарʹа хԝә?

⁸ Зарʹок һʹәԝще тьштед дьн жи нә. Жь буйине, мәжуйе зарʹа һазьр ә информасийед тʹәзә бьстинә у хԝәй кә, канийа ԝан информасийа йа сәрәкә де-бав ьн, демәк бәре әʹԝльн жь де-бава дьстиньн. Мәсәлә, әм һьлдьнә һʹәсаб хәбәрдане. Леколинкʹар дьбежьн, ԝәки әԝ йәк кӧ зарʹ чьԛас дькарьн рʹьнд хәбәр дьн у бьхуньн «чаԝа те кʹьфше, гьредайи йә тʹәви һәләԛәтийа ортʹа ԝан у де-баве ԝан, һе зарʹотийеда». Тʹәви зарʹока хԝә хәбәр дьн у һәртʹьм жерʹа бьхуньн. Зутьрәке зарʹа ԝә ԝе бьхԝазә чʹәʹв бьдә ԝә у һьнә ԝәʹдә шунда һуне ԝи һин кьн, кӧ хԝәха бьхунә. Ӧса әԝе бькарьбә пешийа чуйина мәкʹтәбе хԝәндьне һин бә. Әԝ йәк рʹасти жи кʹар ә, илаһи ԝан ԝәлатада кʹидәре дәрсдар һьндьк ьн у кʹомед мәкʹтәбеда щи тʹӧнә йә.

9. Дәрһәԛа кʹижан нета лапә фәрз де-бав гәрәке бир нәкьн?

⁹ Нета де-бава йа лапә фәрз әԝ ә, кӧ хәм бькьн бона рʹӧһʹанийа зарʹед хԝә. (Бьньһерʹә Ԛануна Дӧщари 8:3.) Гәло әԝ йәк сәва чь лазьм ә? Сәва кӧ зарʹо чʹәʹв бьдьнә Мәсиһ у бьбә «мәрьве ну» (Әфәси 4:24). Ньһа ԝәрен әм шеԝьр кьн дәрһәԛа ԝе йәке, ча де-бав дькарьн дәстхьн у бьдьнә хәбате ԝан материйалед авакьрьне у методед авакьрьне, кʹижан кӧ керһати нә.

10. Зарʹ гәрәке кʹижан һʹӧнӧра нав хԝәда пешда биньн?

¹⁰ Ԛәԝибуна мале ԝе йәкева гьредайи йә, кӧ чь щурʹә материйал һатьнә хәбьтандьне бона чекьрьна мале. Ле бона чекьрьна мәрьва, сәва кӧ әԝ бьбә кәсе рʹӧһʹани, Паԝлосе шанди гот, ԝәки «зерʹ, зив, кәвьред ԛимәт» лазьм ьн (1 Корьнтʹи 3:10-12). Әԝ материйалед авакьрьне тенә һʹәсабе һʹӧнӧред ӧса ча баԝәри, билани, сәрԝахти, амьни, ԛәдьр у рʹазибуна жь һʹьзкьрьне һьндава Йаһоԝа у ԛанунед ԝи (Зәбур 19:7-11; Мәтʹәлок 2:1-6; 3:13, 14). Де-бав чаԝа дькарьн али зарʹед хԝә бькьн, ԝәки әԝана жь бьчʹуктайа хԝәда ԝан һʹӧнӧра бьдьнә хәбате? Де-бав ԝе бькарьбьн али зарʹед хԝә бькьн, һәрге хԝә ль ԝан рʹебәрийа бьгьрьн йед кӧ бәре-бәреда һатьнә дайине.

11. Де-баве Исраели чаԝа али зарʹед хԝә дькьрьн, ԝәки әԝана нав хԝәда һʹӧнӧред ӧса пешда бьанийана, кʹижан кӧ Хԝәде хԝәш дьһатьн?

¹¹ Пешийа ԝе йәке кӧ Йаһоԝа щьмәʹта Исраел бькьра әʹрде создайи, әԝи де-баварʹа гот: «Ван хәбәред кӧ әз иро ль ԝә әʹмьр дькьм бьра дьлед ԝәда бьн. Зарʹед хԝә ԛәнщ һини ван кә. Бона ван хәбәр дә, гава мала хԝәда рʹуньшти би, йан рʹеда би, йан пʹалдайи би йан рʹадьби» (Ԛануна Дӧщари 6:6, 7). Бь рʹастийе жи де-бав гәрәке мәсәләкә баш бьн бона зарʹед хԝә, бьбьнә һәвале ԝан у бькарьбьн тʹәви ԝан ԛәнщ хәбәр дьн у ԝана һин кьн.

12. Чьрʹа де-бав гәрәке мәсәләкә баш бьн сәва зарʹед хԝә?

¹² Бьбьнә мәсәлә. Йаһоԝа гот ԝәки йа әʹԝльн әԝ хәбәр: «Бьра дьлед ԝәда бьн». Паше әԝи зедә кьр у гот: «Зарʹед хԝә ԛәнщ һини ван кә». Демәк Хәбәра Хԝәде гәрәке бәре әʹԝльн дьле де-бавада бә. Де-бав гәрәке рʹастийе һʹьз бькьн у анәгори ԝе бьжин. Чьмки тʹәне ԝи чахи, де-бав ԝе бькарьбьн бьбьнә мәсәләкә баш (Мәтʹәлок 20:7). Гәло чьрʹа? Чьмки сәр зарʹа дьһа һʹӧкӧм дьбә әԝ чь кӧ әԝана дьвиньн, нә кӧ чь дьбьһен (Луԛа 6:40; 1 Корьнтʹи 11:1).

13. Чаԝа де-баве Мәсиһи дькарьн чʹәʹв бьдьнә Иса ԝе йәкеда, кӧ ԝәʹдә бона зарʹед хԝә хәрщ кьн?

 ¹³ Бьбьнә һәвал. Йаһоԝа де-бавед Исраелирʹа ширәт да, ԝәки тʹәви зарʹед хԝә хәбәр дьн, гава мала хԝәда рʹуньшти бьн, йан рʹеда бьн, йан пʹалдайи бьн йан рʹадьбьн. Рʹаст ә де-бав бәтал ниньн, ле йәкә әԝана гәрәке ԝәʹдә бьвиньн сәва зарʹед хԝә. Иса фәʹм дькьр ԝәки зарʹо һежа нә, кӧ әԝ ԝәʹде хԝә бона ԝан хәрщ кә. Чахе хьзмәткьрьна Иса сәр әʹрде незики хьлазийе дьбу, мәрьва «зарʹок данинә щәм Иса, кӧ дәсте хԝә дайнә сәр ԝан». Ле Иса ча сәр ԝе йәке дьньһерʹи? Әԝи «зарʹ данә һʹәмеза хԝә, дәсте хԝә дани сәр ԝан» (Марԛос 10:13, 16). Ԝәʹде Иса сәр әʹрде һьндьк мабу. Ле йәкә әԝи дина хԝә дьда зарʹа у ԝәʹде хԝә бона ԝана хәрщ дькьр. Бь рʹастийе жи Иса мәсәләкә баш ә!

14. Де-бав чь кʹаре дьстиньн, чахе ԝәʹдә тʹәви зарʹед хԝә дәрбаз дькьн?

¹⁴ Ԝәʹдә бона зарʹа бьвиньн. Һәрге һун ԝәʹдә дәрбаз кьн тʹәви зарʹед хԝә, һуне бькарьбьн зьман ԝанарʹа бьвиньн. Чьԛас зедә һун тʹәви зарʹа хԝә хәбәр дьн, һаԛас һе баш һуне ԝана фәʹм бькьн у тедәрхьн хәйсәте ԝан чь щурʹәйи йә. Ле бир нәкьн ԝәки дьле хԝә һәвдӧрʹа вәкьн, әԝ жь хәбәрдана һәр рʹожи зедәтьр ә. Дайикәк жь Бразилйайе ӧса дьбежә: «Әз һʹәԝщә бум һин бьм гӧһдар бьм, демәк бь дьл гӧһ бьдьме». Сәбьра ԝе дайике һатә кʹәрәмкьрьне, чахе кӧрʹе ԝе дәстпекьр дьле хԝә жерʹа ԝәкә.

15. Чахе пьрс дәрһәԛа һесабуне пешда те, чь гәрәке бир нәкьн?

¹⁵ Бона зарʹа «ԝәхта кʹәнине һәйә» у « ԝәхта листьне һәйә» (Ԝаиз 3:1, 4; Зәкәрйа 8:5). Гәләк һʹәԝас у баш ә кʹәнге де-бав у зарʹ тʹәвайи һеса дьбьн у ԝәʹдә дәрбаз дькьн. Ле йазьх һьнә малбәт һʹәсаб дькьн ԝәки әԝана ԝи чахи һеса дьбьн тʹәви малбәта хԝә, кʹәнге ԝәʹде хԝәйи һесабуне бәр телевизоре хәрщ дькьн. Рʹаст ә һәнә програмед ӧса, кʹижан кӧ дьбәкә һʹәԝас ә  бьньһерʹьн, ле һʹәчи зәʹф прогьрам намусийе беԛимәт дькьн. Ләма жи ԝе баш бә ԝан тьштава мьжул бьн тʹәви зарʹа, чь кӧ ԝе кʹаре ԝанарʹа бинә. Мәсәлә, тʹәвайи бьстьрен, листька бьлизьн, тʹәви һәвала хәбәр дьн, һәрʹьн щийе һʹәԝас. Һесабуна ԝи щурʹәйи ԝе али ԝә бькә бь дьл һәврʹа хәбәр дьн.

16. Де-бав чь гәрәке зарʹед хԝә һин кьн дәрһәԛа Йаһоԝа у ча гәрәке әԝе йәке бькьн?

¹⁶ Бьбьнә дәрсдар. Йаһоԝа гот: «Зарʹед хԝә ԛәнщ һини ван [хәбәра] кә». Жь контексте те кʹьфше, ԝәки чь у ча әм гәрәке һин кьн. Бәре әʹԝльн һатьбу готьне, «Хӧдан Хԝәдейе хԝә һʹьз бькә, бь тʹәмамийа дьле хԝә,  бь тʹәмамийа щанийа хԝә у бь тʹәмамийа ԛәԝата хԝә» (Ԛануна Дӧщари 6:5). Йа дӧда әԝ хәбәр, «ԛәнщ һини ван кә» те һʹәсабе зарʹа ширәт кьн, сәва кӧ нав ԝанда һʹьзкьрьна амьн һьндава Йаһоԝа у ԛанунед ԝи пешда бе. (Бәрамбәр кьн Ибрани 8:10.) Ӧса жи әԝ хәбәр «һини ван кә», те һʹәсабе бь ԝәкʹьландьне һин кьн. Бь ԝе йәке Йаһоԝа дьхԝазә бежә кӧ ча әм дькарьн али зарʹа бькьн, ԝәки әԝана пешда биньн ԝан һʹӧнӧра, йед кӧ Хԝәде хԝәш тен. Демәк, һәртʹьм тʹәви ԝан хәбәр дьн, у хәбәрдана хԝәда рʹож бь рʹож занәбуна зарʹа һьндава Йаһоԝа да ԛәԝи кьн. Әԝ йәк һун дькарьн бькьн ԝәʹде ԛӧльхкьрьна тʹәви малбәте.

17. Чьда де у бав дькарьн али зарʹед хԝә бькьн у чьрʹа?

¹⁷ Гәләк де-бав тедәрдьхьн, ԝәки чәтьн ә зарʹа бьдьнә фәʹмкьрьне. Паԝлосе шанди Мәсиһийа һелан дькьр: «Мина дәргушед [зарʹед] ль бәр бьстед, һʹәйра шире . . . рʹӧһʹанида бьн» (1 Пәтрус 2:2). Хәбәра һʹәйреда бьн дьдә кʹьфше, ԝәки хԝәстьна һәр кәси тʹӧнә йә кӧ хԝарьна рʹӧһʹани бьстинә. Ләма жи де-бав гәрәке һәр метода бьдьнә хәбате, сәва кӧ әԝе хԝәстьне нава зарʹед хԝәда пешда биньн.

18. Ԝәʹде һинкьрьна зарʹа де-бав чь щурʹә метод дькарьн бьдьнә хәбате мина Иса?

¹⁸ Сәва кӧ мәрьв фәʹм кьн, Иса бь мәсәла әԝ һин дькьрьн (Марԛос 13:34; Луԛа 10:29-37). Әԝ метод гәләк керһати йә илаһи бона һинкьрьна зарʹа. Чахе рʹастийед жь Кʹьтеба Пироз ԝанарʹа гьли дькьн, бьдьнә хәбате сәрһатийед бь шькьлед рʹәнгани, мәсәлә жь кʹьтеба «Сәрһатийед Кʹьтеба Пироз». a Бьра шеԝьркьрьна ԝә гәләк бь һʹәԝас дәрбаз бә. Изьне бьдьнә зарʹа, ԝәки әԝана фәрәсәтед хԝә бьдьнә кʹьфше, чахе дьнәԛьшиньн йане чахе дьрамед Кʹьтеба Пироз нишан дькьн. Иса пьрс жи дьданә хәбате  (Мәтта 17:24-27). Чахе ԛӧльхкьрьна тʹәви малбәте дәрбаз дькьн, ԝе йәкеда чʹәʹв бьдьнә Иса. Дәԝса кӧ ԛанунәкә Хԝәде тʹәне бьхуньн ԝанарʹа, ԝе һе баш бә пьрса бьдьнә ԝан, мәсәлә, Чьрʹа Йаһоԝа әԝ ԛанун да мә? Чьрʹа әм гәрәке хԝә ԝе ԛануне бьгьрьн? Ԝе чь бьԛәԝьмә һәрге әм һьмбәри ԝе ԛануне һәрʹьн? Пьрсед ԝи щурʹәйи ԝе али зарʹа бькә бьфькьрьн у фәʹм бькьн ԝәки ԛанунед Хԝәде керһати у баш ьн (Ԛануна Дӧщари 10:13).

19. Һәрге де-бав гӧһ дьдьнә ширәтед Кʹьтеба Пироз, кӧ һьндава зарʹа чь щурʹәйи бьн, гәло ԝе йәкеда кʹара зарʹа чь йә?

¹⁹ Сәва кӧ һәләԛәтийа зарʹед ԝә жь бьчʹуктайа ԝан тʹәви Йаһоԝа Хԝәде незик бә, һун гәрәке бона ԝан бьбьнә мәсәла баш у һәвале баш. Ӧса жи һун гәрәке һин бьн рʹаст тʹәви зарʹед хԝә хәбәр дьн у рʹаст ԝана һин кьн. Бь сайа һәләԛәтийа ӧса, зарʹа ԝә ԝе бьбә Мәсиһийе бәхтәԝар. Чахе жь алийе һәвалед мәкʹтәбе рʹасти пәйкʹәтьна йан рʹасти щерʹьбандьна бе, әԝе йәкә анәгори баԝәрийа хԝә бьжи. Һәр тʹьм али зарʹа хԝә бькә, ԝәки әԝ бәрдәԝам кә ԛимәт кә һәләԛәтийа хԝә тʹәви Хԝәде (Мәтʹәлок 27:11).

20. Чь те һʹәсабе ширәткьрьн у чь щурʹәйи гәрәке ширәт кьн?

²⁰ Ширәт кьн, те һʹәсабе һин кьн, демәк дьл у фькьр рʹаст кьн. Зарʹа гәрәке һәртʹьм ширәт кьн. Паԝлос ширәта дьдә бава, «зарʹед хԝә һерс нәехьн, ле ԝан бь ширәт у һинкьрьна Хӧдан мәзьн кьн» (Әфәси 6:4). Де-бав гәрәке бь һʹьзкьрьне зарʹед хԝә ширәт кьн, чаԝа Йаһоԝа (Ибрани 12:4-11). Тӧ бь һʹьзкьрьне ширәт дьки йан на, ԝи чахи те кʹьфше чахе тӧ шьровәдьки кӧ чьрʹа әԝе йәке жь ԝи дәʹԝа дьки. Ләма жи мәрʹа те готьне: «Гӧһ бьдьнә ширәта» (Мәтʹәлок 8:33). Ле чь щурʹәйи гәрәке зарʹа ширәт кьн?

21. Ԝәʹде ширәткьрьна зарʹа де-бав кʹижан принсипа гәрәке бьдьнә хәбате?

 ²¹ Һьнә де-бав һʹәсаб дькьн, ԝәки ширәткьрьн әԝ ә, чахе бь дәнге бьльнд тʹәви зарʹа хәбәр дьдьн, ԝанарʹа бькьнә шәрʹ йан жи пе гьлийа дьле ԝан дешиньн. Ле Паԝлос ӧса гот: «Һун бавно, зарʹед хԝә һерс нәехьн» (Әфәси 6:4). Һәр Мәсиһи те һеланкьрьне «һьндава һʹәмуйада бәрбьһер бә . . . бь ширьнайи йед мьԛабьл ширәт кә» (2 Тимотʹейо 2:24, 25). Де-бавед Мәсиһи фәʹм дькьн, ԝәки әԝана гәрәке сәбьре бьдьнә кʹьфше һьндава зарʹа у ширәта Паԝлос бьдьнә хәбате ԝәʹде ширәткьрьна ԝан. Щарна бәс нибә тʹәне пе хәбәра зарʹа ширәт кьн, дьԛәԝьмә щәзакьрьн жи лазьм бә (Мәтʹәлок 22:15).

22. Зарʹ чь гәрәке бьзаньбьн пешийа кӧ ԝана щәза кьн?

²² Һʹәму зарʹ мина һәв найенә ширәткьрьне. Һьнә зарʹарʹа тәне ширәткьрьна бь хәбәра бәс нинә. Ләма жи чахе зарʹед ӧса тенә щәзакьрьне сәва шьхӧле ԝанә нәрʹаст, әԝ йәк кʹар ә бона әʹмьре ԝан (Мәтʹәлок 17:10; 23:13, 14; 29:19). Ле зарʹ гәрәке әʹсә бьзаньбә сәва чь әԝ те щәзакьрьне. «Шьва ширәте сәрԝахтийе дьдә» (Мәтʹәлок 29:15; Ибо 6:24). Ле синоре щәзакьрьне жи гәрәке һәбә. Йаһоԝа готә щьмәʹта хԝә, ԝәки ԝе ԝана һаԛас щәза кә, чьԛас бона ԝан лазьм бә (Йерәмйа 46:28б). Кʹьтеба Пироз пьштгьрийа ԝе йәке накә кʹәнге зарʹа берʹәʹм щәза дькьн йан берʹәʹм дькʹӧтьн, жь бо чь жи зарʹ алийе физики йан жи емосиали зийане дьстиньн (Мәтʹәлок 16:32).

23. Зарʹ чь гәрәке фәʹм бькьн, чахе тенә щәзакьрьне жь де-баве хԝә?

²³ Пешийа кӧ Йаһоԝа щьмәʹта хԝәрʹа дәрһәԛа щәзакьрьне әʹлам кьра әԝи ԝанарʹа гот: «Тӧ нәтьрсә, . . . жь бәр кӧ әз бь тәрʹа мә» (Йерәмйа 46:28а). Ӧса жи де у бав паши щәзакьрьне гәрәке хԝә ӧса бьдьнә кʹьфше, ԝәки зарʹ хԝә инкʹаркьри тʹәхмин нәкә (Колоси  3:21). Ле зарʹ гәрәке фәʹм бькьн, ԝәки де-бав ԝана һʹьз дькьн ләма жи щәза дькьн у ԝе һәртʹьм «тʹәви» ԝан бьн у пьштгьрийа ԝан бькьн.

24, 25. Жь кʹижан кьред мьрʹдарʹ у хоф, гәрәке зарʹа хԝәй кьн?

²⁴ Гәләк мәрьвед әʹмьрда мәзьн дькьнә бира хԝә жийина хԝәйә баш, чахе һе зарʹо бун. Әԝана дькьнә бира хԝә, ча әԝана тʹӧ тьшти нәдьтьрсийан, кʹәнге кʹеләка де-баве хԝә бун у әԝана баԝәр бун, ԝәки де-баве ԝан ԝе һәр дәрәщада бона ԝан хәм бькьн. Де-бав дьхԝазьн, ԝәки зарʹед ԝан кʹеләка ԝан хԝә һәма ӧса тʹәхмин кьн, ле ԝе дьнйа зӧлмда гәләк чәтьн ә зарʹа хԝә жь зӧлмийе хԝәй кьн.

²⁵ Салед пашьнда тьштәкә мьрʹдарʹ у нәбаш гәләк һатийә бәлакьрьне, әԝ ә кӧ бь зорбәти зарʹа хьраб дькьн. Малазйайеда нава дәһә салада, зорбәтийа ӧса чар щара зедәтьр буйә. Алманйайеда һәр сал ԝәкә  300 000 зарʹ тенә хьрабкьрьне. Ле ԝәлатәки Америкайа Башуреда бь һʹәсабе леколинкьрьнәке, һәр сал 9 000 000 зарʹ рʹасти ве зорбәтийа мьрʹдарʹ тен! Еша гьран дькʹәвә дьл чахе педьһʹәсьн, ԝәки зарʹ мала хԝәда рʹасти зӧлмийа ӧса те у жь ԝан мәрьва кʹижана нас дькә у баԝәрийа хԝә ԝан тинә. Ле дина де-бава гәрәке сәр зарʹед ԝан бә. Гәло де-бав ча дькарьн зарʹед хԝә жь ԝе зӧлмийе хԝәй кьн?

26. Чь дькарьн бькьн сәва кӧ зарʹа жь ԛәзийа зорбәтийа сексуал хԝәй кьн? Занәбуна дәрһәԛа чь ԝе йәкеда аликʹарийе дьдә?

²⁶ Әʹйан ә кӧ илаһи әԝ зарʹ дькʹәвьнә бьн зорбәтийа сексуал, кʹижан дәрһәԛа ԝе йәке һьндьк тьшт заньн. Ләма жи сәва кӧ зарʹа жь ԝе ԛәзийе хԝәй кьн, лазьм ә ԝанарʹа, һәла һе чахе бьчʹук ьн жи, шьровәкьн чь те һʹәсабе бенамуси. Занәбуна ԝе йәке ԝе зарʹа хԝәй кә «жь рʹийа хьраб у ԝан мәрьвед мьхәнәтә дәрәԝин» (Мәтʹәлок 2:10-12). Ле гәло әԝ чь занәбун ә? Әԝ һәйә занәбуна принсипед Кʹьтеба Пироз, дәрһәԛа ԝе йәке чь баш ә у чь хьраб ә алийе намусийеда. Ӧса жи занәбуна дәрһәԛа ԝе йәке кӧ һьнә мәрьвед мәзьн тьштед нәпʹак дькьн. Ләма жи зарʹ гәрәке гӧрʹа ԝан мәрьва нәкьн, кʹәнге ԝанрʹа дьбежьн кӧ тʹәви ԝан тьштед бенамусийева гьредайи бькьн. (Бәрамбәр кьн Данийел 1:4, 8; 3:16-18.) Бәс нинә тʹәне щарәке дәрһәԛа ԝе тʹемайе зарʹед хԝәрʹа бежьн. Сәва кӧ зарʹ һәр тьшти рʹьнд бира хԝәда хԝәй кә, лазьм ә гәләк щар бежьн. Чахе ԛиз мәзьн дьбә, бав гәрәке бь һʹьзкьрьне ԛәдьре сафикьрьна ԛиза хԝә бьгьрә, ԝи чахи кʹәнге әԝ дьхԝазә тʹәне бьминә у бьфькьрә. Ӧса жи де әԝ йәк гәрәке һьлдә һʹәсаб һьндава кӧрʹ. Һәрге де-бав ӧса бькьн бь ԝе йәке әԝана ԝе али зарʹа бькьн һе кʹур фәʹм бькьн чь дьԛәԝьмә. Ле тьшта лапә әʹԝльн чь кӧ дькарә зарʹа жь зорбәтийа сексуал хԝәй кә әԝ ә, ԝәки дина де-бава һәртʹьм сәр зарʹед ԝан бә.

27, 28. Кʹе дькарә али де-бава бькә, ширәткьрьна зарʹада у ԝәʹде лапә баш бона ширәткьрьна зарʹа кʹижан ә?

²⁷ Бь рʹасти жи ширәткьрьна зарʹа әԝ шьхӧләкә нәһеса йә. Ле де-бавед Мәсиһи ԝи борще хԝәда тʹәне ниньн. Ԝәʹде Һʹакьма чахе мәрьвәки бь наве Маноаһ пеһʹәсийа кӧ ԝе бьбә бав, әԝи Йаһоԝарʹа дӧа кьр у жь ԝи рʹебәри хԝәст, сәва кӧ бькарьбә рʹаст зарʹа хԝә мәзьн кә. Йаһоԝа щаба дӧайе ԝи да (Һʹакьмти 13:8, 12, 24).

²⁸ Рʹожа иройин жи де-бавед Мәсиһи дькарьн Йаһоԝарʹа дӧа бькьн у аликʹарийе жь ԝи бьхԝазьн ширәткьрьна зарʹада. Жьн у мере Мәсиһи йед кӧ жь Һаԝайе нә, дьбежьн: «Һʹәта кӧ салед щаһьлтийейә чәтьн дәстпебьн, 12 сал ԝәʹде ԝә һәйә кӧ һун шьхӧле хԝә пешда бьвьн. У һәрге һун бь дьл у щан принсипед жь Кʹьтеба Пироз тиньн сери, һуне шабуне у әʹдьлайе бьстиньн, чахе зарʹед ԝә сафи кьн, кӧ бь дьл дьхԝазьн Йаһоԝарʹа хьзмәт кьн» (Мәтʹәлок 23:15, 16). Чахе зарʹа ԝә сафикьрьна ԝи щурʹәйи бькә, һуне жи бенә һеланкьрьне ԝан гьлийа бежьн: «Әԝләд пешкʹешед Хӧдан ьн».