Skip to content

Skip to table of contents

KAPÍTULU 5

Hanorin Ita-nia oan husi kiʼik kedas

Hanorin Ita-nia oan husi kiʼik kedas

1, 2. Inan-aman tenke buka sé-nia ajuda atu haboot oan sira?

 MAIZUMENUS tinan 3.000 liubá, aman ida hatudu agradese hodi hatete: “Oan sira mak liman-rohan husi Maromak Jeová.” (Salmo 127:3) Loos duni, haksolok neʼebé ita iha nuʼudar inan-aman mak bensaun boot husi Maromak. Maski inan-aman sente kontente kuandu iha oan, maibé sira mós hatene katak nuʼudar inan-aman, sira iha responsabilidade neʼebé boot.

2 Ohin loron, haboot oan sira mak knaar neʼebé difisil. Maibé, inan-aman barak hetan ona susesu. Ema neʼebé hakerek salmu ida hatudu dalan kona-ba oinsá atu hetan susesu, hodi hatete: “Se laʼós Aman Jeová rasik mak harii uma, saugati deʼit ba ema sira neʼebé hakaʼas an atu harii uma neʼe.” (Salmo 127:1) Se Ita hakaʼas an atu halo tuir Maromak Jeová nia matadalan, Ita sei sai aman ka inan neʼebé diʼak liu. Bíblia hatete: “Fiar ba Maromak Jeová ho laran tomak no labele sadere ba ó-nia matenek rasik.” (Provérbios 3:5) Ita hakarak ka lae, atu halo tuir Aman Jeová nia konsellu nuʼudar Ita haboot Ita-nia oan sira?

SIMU BÍBLIA NIA HANORIN

3. Responsabilidade saida mak aman iha atu haboot sira-nia oan?

3 Iha família barak, mane sira haree knaar atu tau matan ba labarik nuʼudar feto nia serbisu deʼit. Maski Maromak nia Liafuan hatudu katak aman iha knaar atu buka ai-han, maibé Maromak nia Liafuan mós hatete katak aman iha responsabilidade balu iha uma-laran. Bíblia hatete: “Prepara bá ó-nia serbisu iha uma liʼur, no prontu bá atu halo ida-neʼe iha toʼos. Depois neʼe ó tenke harii ó-nia umakain.” (Provérbios 24:27) Entaun iha Maromak nia oin, aman ho inan mak iha knaar atu hanorin oan sira.—Provérbios 1:8, 9.

4. Tanbasá mak ita labele haree oan-mane diʼak liu fali oan-feto?

4 Oinsá mak Ita-nia haree kona-ba oan sira? Relatóriu ida hatete katak iha rai-Ázia, “dala barak inan-aman la kontente kuandu bebé neʼebé moris mak feto”. Relatóriu ida tan hatudu katak iha rai-Amérika Latina “ema neʼebé eskola boot” mós la gosta atu iha oan-feto. Maibé tuir loloos, labarik-feto iha folin duni. Aman ida neʼebé moris iha tempu antigu, naran Jacob, hatete kona-ba ninia oan sira hotu, inklui mós ninia oan-feto sira, nuʼudar “oan sira neʼebé Maromak fó nuʼudar bensaun”. (Gênesis 33:1-5; 37:35) Hanesan neʼe mós, Jesus fó bensaun ba “labarik oan sira” hotu, mane no feto, neʼebé ema lori ba nia. (Mateus 19:13-15) Ita bele fiar duni katak Jesus haleno Maromak Jeová nia hanoin.—Deuteronômio 16:14.

5. Kuandu atu halo desizaun kona-ba iha oan barak ka lae, kaben-naʼin sira tenke hanoin kona-ba saida deʼit?

5 Iha Ita-nia rai, ema hanoin katak feto tenke koʼus oan barak ka lae? Tuir loloos, atu iha oan barak ka lae, kaben-naʼin mak iha direitu atu halo desizaun kona-ba ida-neʼe. Oinsá se inan-aman iha oan barak maibé sira la iha forsa atu fó ai-han, roupa, no hatama labarik hotu ba eskola? Entaun, kaben-naʼin tenke hanoin kona-ba buat sira-neʼe kuandu sira halo desizaun atu iha oan barak ka lae. Kaben-naʼin balu neʼebé la iha forsa atu fó buat neʼebé sira-nia oan hotu presiza, sira fó oan balu ba família seluk atu hakiak. Toman ida-neʼe diʼak ka lae? Tuir loloos, lae. Inan-aman mak iha responsabilidade ba sira-nia oan. Bíblia hatete: “Ema neʼebé la tau matan ba nia parente sira, liuliu ba sira neʼebé horik hamutuk ho nia, ema neʼe nega tiha nia fiar.” (1 Timoteo 5:8, MF) Kaben-naʼin koko atu halo planu uluk kona-ba oan hira mak sira atu iha, hodi nuneʼe sira bele “tau matan” didiʼak ba “sira neʼebé horik hamutuk” ho sira. Bele ka lae, uza ai-moruk ka buat ruma atubele hapara feto sai isin-rua? Tuir loloos, kaben-naʼin rasik mak bele halo desizaun se sira hakarak halo ida-neʼe, no mós buat neʼebé sira hili atu uza. “Ida-ida sei lori nia todan rasik.” (Galasia 6:5) Maibé, uza ai-moruk ka buat saida deʼit neʼebé envolve halo abortu mak kontra Bíblia nia matadalan. Maromak Jeová mak “moris nia hun”. (Salmo 36:9) Entaun, atu hakotu moris neʼebé hahú ona iha inan nia kabun, neʼe la hatudu duni respeitu ba Aman Jeová no ida-neʼe hanesan deʼit ho oho ema.—Êxodo 21:22, 23; Salmo 139:16; Jeremias 1:5.

FÓ BUAT NEʼEBÉ OAN SIRA PRESIZA

6. Bainhira mak inan-aman tenke komesa atu hanorin sira-nia oan?

6 Provérbios 22:6 hatete: “Hanorin labarik tuir dalan neʼebé diʼak ba nia.” Inan-aman nia knaar importante ida tan mak hanorin sira-nia oan. Maibé, bainhira mak inan-aman tenke komesa hanorin oan sira? Husi bebé kedas. Apóstolu Paulo hakerek katak Timóteo hetan treinu “hori kiʼik kedas”. (2 Timoteo 3:15) Liafuan gregu neʼebé uza iha eskritura neʼe katak bebé, ka bebé neʼebé sei iha inan nia kabun laran. (Lucas 1:41, 44; Apostolu 7:18-20) Nuneʼe, Timóteo simu hanorin kuandu nia sei bebé. Maski sei bebé deʼit sira mós hamlaha ba koñesimentu. Entaun, neʼe mak tempu diʼak tebes atu komesa hanorin sira.

7. (a) Tanbasá mak importante ba inan no mós aman atu haburas relasaun neʼebé besik ho sira-nia bebé? (b) Saida mak Bíblia hatete kona-ba relasaun entre Maromak Jeová ho ninia Oan-Mane mesak?

7 Inan ida hatete: “Kuandu haʼu haree haʼu-nia bebé neʼebé foin moris, haʼu hadomi nia kedas.” Inan barak sente hanesan neʼe duni. Inan no ninia bebé komesa iha relasaun neʼebé kapás, no kuandu sira uza tempu hamutuk, relasaun neʼe sai besik liután. Fó-susu ba oan mós bele haburas liután sira-nia relasaun. (Kompara ho 1 Tesalonika 2:7.) Bebé sente katak inan hadomi nia kuandu inan koʼus no koʼalia ba nia beibeik. (Kompara ho Isaías 66:12.) Maibé oinsá ho aman? Nia mós tenke harii relasaun neʼebé besik ho ninia bebé. Maromak Jeová rasik mós hatudu ezemplu kona-ba neʼe. Bíblia esplika kona-ba Maromak Jeová nia relasaun neʼebé besik loos ho nia Oan-Mane mesak. Tuir livru Mateus, Maromak hatete: “Ida neʼe mak haʼu-nia Oan doben, neʼebé fó ksolok mai haʼu.” (Mateus 3:17; Joao 1:14) Hanesan neʼe, aman neʼebé diʼak hatudu nia domin hodi haburas relasaun ho ninia oan husi kiʼik kedas. Aman ida hatete: “Kuandu koʼus beibeik no reʼi Ita-nia oan, neʼe la aat ba nia.”

8. Inan-aman bele halo saida kuandu oan sei kiʼik, atu nuneʼe nia bele aprende lalais?

8 Maibé bebé sira iha mós presiza seluk tan. Husi tempu neʼebé sira foin moris, sira-nia kakutak prontu ona atu simu no rai informasaun. No sira bele hetan informasaun barak husi inan-aman. Porezemplu, mai ita koʼalia kona-ba oinsá bebé sira aprende atu koʼalia. Matenek-naʼin sira hatete katak atu labarik ida aprende koʼalia no lee ho diʼak, ida-neʼe “iha relasaun ho oinsá mak inan-aman koʼalia ba nia kuandu nia sei kiʼik kedas”. Nuneʼe, koʼalia no lee ba Ita-nia oan husi bebé kedas. Lakleur nia sei halo tuir Ita, no tuirmai Ita bele hanorin nia atu lee. Dala ruma nia hatene ona lee antes tama eskola. Ida-neʼe diʼak ba Ita-nia oan, liuliu se iha Ita-nia rai ladún iha mestre atu hanorin, ka iha estudante barak liu iha klase ida.

9. Saida mak importante liu ba inan-aman kristaun atu halo? Tanbasá?

9 Maibé, ba inan-aman kristaun hanorin oan sira kona-ba Maromak mak buat neʼebé importante liu. (Haree iha Mateus 4:4.) Tanbasá? Tanba inan-aman hakarak ajuda sira-nia oan atu haburas hahalok hanesan Kristu nian, atu tau “ema foun”. (Efeso 4:24) Kuandu ema ida harii uma, nia presiza hanoin kona-ba sasán neʼebé atu uza no oinsá atu harii, nuneʼe mós atu oan sira bele sai ema kristaun neʼebé diʼak, inan-aman presiza hanoin didiʼak kona-ba oinsá atu hanorin sira.

HANORIN BEIBEIK LIA-LOOS BA ITA-NIA OAN

10. Oan sira presiza haburas hahalok saida deʼit?

10 Uma neʼebé metin depende ba sasán neʼebé uza atu harii uma neʼe. Apóstolu Paulo hatete katak atu harii hahalok hanesan Kristu nian, diʼak atu uza sasán hanesan “osan-mean, osan-mutin, fatuk-murak”. (1 Korinto 3:10-12) Neʼe katak haburas hahalok hanesan fiar, matenek, hatene didiʼak, laran-metin, respeitu, no domin neʼebé kleʼan ba Maromak Jeová no ninia lei. (Salmo 19:7-11; Provérbios 2:1-6; 3:13, 14) Oinsá mak inan-aman bele ajuda sira-nia oan husi kiʼik kedas atu haburas hahalok sira-neʼe? Dalan ida mak hodi halo tuir matadalan neʼebé hakerek tiha ona iha tempu uluk.

11. Oinsá mak inan-aman iha Izraél antigu ajuda sira-nia oan atu haburas hahalok sira neʼebé tuir Maromak nia hakarak?

11 Lakleur antes nasaun Izraél tama ba rai neʼebé Maromak promete ba sira, Maromak Jeová hatete ba inan-aman sira: “Liafuan sira-neʼe neʼebé haʼu fó ba imi ohin, tenkesér rai iha imi laran; no imi tenkesér hanorin beibeik liafuan sira-neʼe ba imi-nia oan sira no koʼalia ba sira kuandu imi tuur iha imi-nia uma no kuandu imi laʼo iha dalan no kuandu imi atu toba no kuandu imi hadeer.” (Deuteronômio 6:6, 7) Sin, inan-aman presiza sai ezemplu, sai belun, koʼalia no rona ba oan, no sai mestre ka mestra.

12. Tanbasá mak importante ba inan-aman atu sai nuʼudar ezemplu ba oan sira?

12 Sai ezemplu. Primeiru, Maromak Jeová hatete: “Liafuan sira-neʼe . . . tenkesér rai iha imi laran.” Tuirmai, nia hatete: “Imi tenkesér hanorin beibeik liafuan sira-neʼe ba imi-nia oan sira.” Entaun, ulukliu inan-aman mak presiza haburas hahalok sira neʼebé tuir Maromak nia hakarak iha sira-nia laran. Inan-aman tenke hadomi no moris tuir lia-loos. Hodi nuneʼe mak sira bele book oan sira-nia laran. (Provérbios 20:7; Roma 2:21) Tanbasá? Tanba buat neʼebé labarik sira presiza laʼós deʼit rona inan-aman nia liafuan, maibé mós haree inan-aman nia ezemplu.—Lucas 6:40; 1 Korinto 11:1.

13. Maski inan-aman iha serbisu barak, oinsá mak sira bele halo tuir Jesus nia ezemplu?

13 Sai belun. Maromak Jeová fó-hatene ba inan-aman iha Izraél antigu: ‘Koʼalia ba imi-nia oan sira kuandu imi tuur iha imi-nia uma no kuandu imi laʼo iha dalan.’ Neʼe katak gasta tempu hamutuk ho oan maski inan-aman iha serbisu barak. Jesus rasik mós sente katak labarik sira merese atu nia gasta tempu ho sira. Iha loron balu antes nia ramata ninia knaar iha rai, “ema lori labarik sira ba atu nia tau liman ba sira”. Saida mak Jesus halo? “Nia hakoʼak labarik sira, tau liman ba sira hodi fó-bensa ba sira.” (Marcos 10:13, 16) Hanoin toʼok, tempu ba Jesus nia moris iha rai besik ona atu ramata, maibé nia sei gasta tempu hamutuk ho labarik sira. Neʼe mak ezemplu neʼebé kapás tebes!

14. Tanbasá mak diʼak ba inan-aman atu gasta tempu hamutuk ho sira-nia oan?

14 Koʼalia no rona ba oan. Atubele koʼalia ba malu Ita presiza gasta tempu hamutuk ho Ita-nia oan sira. Nuʼudar Ita koʼalia beibeik ho Ita-nia oan, Ita sei komprende diʼak liután kona-ba ninia hanoin neʼebé troka beibeik nuʼudar nia sai boot. Maibé, hanoin-hetan katak koʼalia ba malu la dehan katak Ita deʼit mak koʼalia. Inan ida husi rai-Brazíl hatete: “Haʼu aprende tiha oinsá atu rona didiʼak, katak rona ho laran tomak.” Hodi hatudu pasiénsia, inan neʼe hetan rezultadu diʼak tanba ninia oan-mane komesa fahe ninia hanoin no sentimentu.

15. Tanbasá mak inan-aman tenke hanoin kona-ba atividade halimar nian?

15 Oan sira presiza “tempu atu hamnasa . . . no tempu atu haksoit bá haksoit mai”, katak tempu atu halo atividade halimar nian. (Eclesiastes 3:1, 4; Zacarias 8:5) Kuandu inan-aman ho oan sira haksolok hodi halimar hamutuk, ida-neʼe lori rezultadu diʼak ba família tomak. Maibé triste tebes tanba família barak halo atividade halimar nian hodi haree televizaun deʼit. Maski programa balu iha televizaun halo ita kontente, maibé programa barak liu mak estraga hahalok neʼebé diʼak, no mós haree televizaun hamenus tempu atu koʼalia ba malu iha família nia laran. Entaun, bele ka lae, buka atividade halimar nian seluk neʼebé diʼak ba oan sira? Porezemplu, kanta, joga bola, halibur hamutuk ho kolega sira, no vizita fatin neʼebé kapás. Atividade sira hanesan neʼe fó oportunidade atu koʼalia ba malu.

16. Saida mak inan-aman tenke hanorin ba oan sira kona-ba Maromak Jeová? Oinsá mak sira tenke halo ida-neʼe?

16 Sai mestre ka mestra. Maromak Jeová hatete iha Deuteronômio kapítulu neen: “Imi tenkesér hanorin beibeik liafuan sira-neʼe ba imi-nia oan sira.” Versíkulu lima toʼo hitu hatudu kona-ba saida no oinsá atu hanorin. Versíkulu lima hatete: “Imi tenkesér hadomi Jeová, imi-nia Maromak, ho laran tomak no ho imi-nia moris tomak no ho imi-nia kbiit tomak.” No versíkulu neen no hitu hatete: “Liafuan sira-neʼe . . . imi tenkesér hanorin beibeik.” Entaun inan-aman, hanorin imi-nia oan hodi sira hadomi Maromak Jeová no ninia ukun-fuan sira ho laran tomak. (Kompara ho Ebreu 8:10.) Entaun, Maromak Jeová fó-hatene katak dalan importante liu atu ajuda Ita-nia oan atu haburas hahalok tuir Maromak nia hakarak mak Ita tenke koʼalia beibeik ba sira kona-ba Maromak. Ida-neʼe inklui iha toman atu estuda Bíblia hamutuk ho sira.

17. Karik inan-aman tenke ajuda sira-nia oan atu sai hamlaha ba saida? Tanbasá?

17 Inan-aman barak hatene katak susar tebes atu kuda informasaun ba oan sira-nia laran. Apóstolu Pedro hatete ba ninia maluk kristaun sira: “Nuʼudar kosok-oan sira neʼebé foin moris buka susubeen, imi mós sai hamlaha ba hanorin husi liafuan neʼebé hanesan susubeen neʼebé moos.” (1 Pedro 2:2, MF) Apóstolu Pedro hatete katak ema tenke “sai hamlaha” ba hanorin husi Maromak nia liafuan, ida-neʼe hatudu katak ema barak la sente hanesan neʼe. Entaun, karik inan-aman presiza buka dalan atu ajuda sira-nia oan atu sai hamlaha no buka ba susubeen neʼebé moos, katak lia-loos husi Bíblia.

18. Inan-aman bele halo tuir Jesus nia ezemplu saida deʼit kona-ba hanorin?

18 Jesus book ema nia fuan-laran hodi uza ai-knanoik. (Marcos 13:34; Lucas 10:29-37) Halo tuir Jesus nia ezemplu neʼe mak diʼak tebes, liuliu kuandu hanorin labarik sira. Hanorin matadalan husi Bíblia ba oan sira hodi uza istória oioin neʼebé sira gosta, hanesan istória sira iha Livru Istória husi Bíblia. a Halo labarik sira envolve an iha estudu. Sira bele uza sira rasik nia ideia atu halo dezeñu no halo drama ruma kona-ba istória husi Bíblia neʼebé Ita foin konta. Jesus uza mós pergunta atu hanorin. (Mateus 17:24-27) Ita mós bele husu pergunta durante estudu família nian. Duké Ita mak fó-hatene deʼit kona-ba Maromak nia ukun-fuan ida, husu pergunta hanesan: Tanbasá mak Maromak Jeová fó ita ukun-fuan ida-neʼe? Saida mak sei akontese se ita halo tuir? Saida mak sei akontese se ita la halo tuir? Pergunta hanesan neʼe ajuda oan sira atu hanoin didiʼak no hatene katak ukun-fuan sira-neʼe diʼak mai ita.—Deuteronômio 10:13; 2 Timoteo 3:16, 17.

19. Tanbasá mak diʼak ba inan-aman atu halo tuir Bíblia nia matadalan?

19 Hodi sai ezemplu, sai belun, koʼalia no rona ba oan, no sai mestre ka mestra, Ita bele ajuda Ita-nia oan husi kiʼik kedas atu haburas relasaun neʼebé besik ho Maromak Jeová. Relasaun besik hanesan neʼe sei ajuda Ita-nia oan atu sai ema kristaun neʼebé kontente. Nia sei hakaʼas an atu moris tuir ninia fiar maski hasoru tentasaun no susar husi kolega sira. Sempre ajuda nia atu hafolin relasaun neʼebé besik ho Maromak.—Provérbios 27:11.

IMPORTANTE DUNI ATU FÓ DIXIPLINA

20. Dixiplina katak sá? Oinsá mak inan-aman bele banati-tuir Maromak Jeová kuandu fó dixiplina?

20 Liafuan dixiplina katak fó treinu atubele hadiʼa hanoin no laran. Labarik sira presiza simu dixiplina beibeik. Apóstolu Paulo fó konsellu ba aman sira atu fó “dixiplina no Naʼi nia doutrina loloos” ba oan sira. (Efeso 6:4) Inan-aman tenke banati-tuir Maromak Jeová hodi fó dixiplina ho domin. (Ebreu 12:4-11) Dixiplina ho domin inklui esplika ba oan atu troka ninia hanoin. Tan neʼe, Bíblia haruka ema atu “rona ba dixiplina”. (Provérbios 8:33) Oinsá mak inan-aman bele fó dixiplina ho domin?

21. Inan-aman tenke hanoin-hetan konsellu saida bainhira fó dixiplina ba sira-nia oan?

21 Inan-aman balu hanoin katak fó dixiplina ba oan mak hodi koʼalia ho lian makaʼas ba sira, siʼak sira, ka hamoe sira. Maibé, kuandu Paulo koʼalia kona-ba fó dixiplina, nia fó konsellu hanesan neʼe: “Aman inan sira, keta halo imi-nia oan sira laran-susar.” (Efeso 6:4) Maromak nia liafuan haruka ema kristaun hotu atu hatudu “laran-kmaus ba ema hotu-hotu . . . laran-kmaus wainhira nia korrije ema neʼebé la fiar buat neʼebé nia hateten”. (2 Timoteo 2:24, 25) Maski inan-aman kristaun la rende an hodi halo tuir deʼit oan nia hakarak, maibé sira tenke hanoin-hetan konsellu atu hatudu laran-maus bainhira fó dixiplina ba sira-nia oan. Maibé, dala ruma koʼalia deʼit latoʼo, no karik presiza fó kastigu.—Provérbios 22:15.

22. Se oan ida presiza simu kastigu, saida mak inan-aman tenke halo atu ajuda sira-nia oan komprende?

22 Oan ida-idak la hanesan, nuneʼe sira mós presiza hetan dixiplina neʼebé la hanesan. Ba oan balu latoʼo atu “korrije ho liafuan deʼit”. Dala ruma sira presiza simu kastigu tanba la halo tuir, maibé kastigu neʼe mós bele salva sira-nia moris. (Provérbios 17:10; 23:13, 14; 29:19) Maibé, oan ida presiza komprende tanbasá nia simu kastigu. “Ai-tonka no korrije mak fó matenek.” (Provérbios 29:15; Jó 6:24) Liután neʼe, labele fó kastigu neʼebé makaʼas liu. Maromak Jeová hatete ba ninia povu: “Haʼu sei korrije imi ho kastigu neʼebé imi merese atu simu. (Jeremias 46:28b) Bíblia nunka haruka inan-aman atu baku sira-nia oan kuandu sira hirus hela, ka baku toʼo halo isin bubu ka hakanek oan.—Provérbios 16:32.

23. Oan tenke sente saida kuandu inan-aman fó dixiplina ba nia?

23 Kuandu Maromak Jeová fó sai ba ninia povu katak sira sei simu kastigu, ulukliu nia hatete: “Keta taʼuk . . . tanba haʼu hamutuk ho imi.” (Jeremias 46:28a) Hanesan neʼe mós, kuandu inan-aman fó dixiplina iha dalan neʼebé diʼak, sira nunka halo oan sente katak sira odi nia. (Koloso 3:21) Maibé, oan tenke sente katak nia simu dixiplina tanba ninia inan-aman ‘hamutuk ho nia’, hodi ajuda nia.

PROTEJE ITA-NIA OAN HUSI PERIGU

24, 25. Inan-aman presiza proteje sira-nia oan husi ameasa boot saida ohin loron?

24 Ema barak hanoin fali katak kuandu sira sei kiʼik, sira sente kontente. Sira hanoin-hetan katak sira sente seguru, tanba fiar katak inan-aman sempre tau matan ba sira. Inan-aman barak hakarak sira-nia oan atu sente hanesan neʼe. Maibé iha mundu aat neʼe, susar liu ba inan-aman atu proteje sira-nia oan husi perigu.

25 Ohin loron ameasa boot neʼebé mosu mak ema estraga labarik iha dalan seksuál. Relatóriu husi rai-Malázia hatudu katak iha tinan sanulu nia laran deʼit, númeru ba labarik neʼebé sai vítima ba hahalok seksuál aumenta ba dala haat. Iha rai-Alemaña, tinan-tinan maizumenus labarik naʼin-300.000 sai vítima ba hahalok seksuál. Tuir relatóriu ida tan, iha rai ida iha rai-Amérika Súl, tinan-tinan maizumenus labarik naʼin-9.000.000 sai vítima ba hahalok seksuál! Buat neʼebé aat liután mak barak husi labarik sira-neʼe, sai vítima iha sira rasik nia uma tanba hahalok aat husi ema neʼebé sira hatene no fiar. Maibé labarik sira presiza fiar katak sira-nia inan-aman bele proteje sira. Entaun oinsá mak inan-aman bele proteje sira-nia oan?

26. Iha dalan saida deʼit mak inan-aman bele proteje sira-nia oan? Oinsá mak koñesimentu bele proteje Ita-nia oan?

26 Relatóriu barak hatudu katak labarik neʼebé sai vítima ba hahalok seksuál, sira barak ladún hatene kona-ba buat seksuál nian. Tan neʼe, dalan neʼebé diʼak liu atu proteje ita-nia oan mak hodi esplika ba sira kona-ba buat seksuál nian, maski sira sei kiʼik. Iha koñesimentu bele proteje oan “husi dalan neʼebé aat, husi ema neʼebé koʼalia kona-ba buat aat oioin”. (Provérbios 2:10-12) Koñesimentu neʼe inklui saida? Koñesimentu kona-ba Bíblia nia matadalan, neʼe katak hatene kona-ba buat neʼebé loos no sala iha dalan morál nian. Koñesimentu neʼe mós inklui fó-hatene ba oan katak iha ema boot balu neʼebé hakarak halo buat aat ba nia, no nia lalika halo tuir kuandu ema boot ruma haruka nia atu halo buat neʼebé la diʼak. (Kompara ho Daniel 1:4, 8; 3:16-18.) Hanorin oan kona-ba buat sira-neʼe laʼós hodi koʼalia ba nia dala ida deʼit. Oan barak presiza simu hanorin beibeik hodi sira bele hanoin-hetan ho didiʼak. Nuʼudar oan sai boot uitoan, aman ida sei la haree tuir kuandu ninia oan-feto troka ka hariis hela, no inan mós sei la halo buat neʼebé hanesan ba ninia oan-mane. Hanesan neʼe, inan-aman sei ajuda oan atu komprende kona-ba buat neʼebé loos no sala. No, buat ida tan neʼebé importante atu proteje Ita-nia oan husi ema aat mak hodi tau matan beibeik ba buat neʼebé oan halo.  

BUKA MAROMAK NIA MATADALAN

27, 28. Inan-aman bele sadere ba sé kuandu haboot sira-nia oan?

27 Maski susar atu hanorin oan husi kiʼik kedas, maibé inan-aman neʼebé fiar-naʼin bele hetan ajuda. Bíblia konta kona-ba mane ida naran Manoá neʼebé husu matadalan husi Maromak Jeová kona-ba oinsá atu haboot ninia oan no Maromak Jeová hatán ninia orasaun.—Juízes 13:8, 12, 24.

28 Nuneʼe mós ohin loron, kuandu inan-aman neʼebé fiar-naʼin haboot sira-nia oan, sira mós bele koʼalia ba Maromak Jeová liuhusi orasaun. Maski sai inan-aman mak knaar neʼebé boot, maibé iha bensaun barak. Inan-aman kristaun ida husi rai-Havai hatete: “Ita iha deʼit tinan 12 atu halo ramata ita-nia serbisu antes ita-nia oan tama ba tempu joven neʼebé nakonu ho problema. Maibé se ita sempre hakaʼas an atu halo tuir Bíblia nia matadalan, kuandu oan sira sai joven no deside ho sira-nia hakarak rasik, atu serbí Maromak Jeová, família tomak sente ksolok no iha dame.” (Provérbios 23:15, 16; 3 Joao 4) Kuandu Ita-nia oan halo desizaun hanesan neʼe, Ita mós sei sente kontente hodi dehan sai: “Oan sira mak liman-rohan husi Maromak Jeová.”

a Livru neʼe husi Testemuña ba Jeová.