Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

NDIMA YA VHUṰANU

Gudisani Ṅwana Waṋu u Bva Hanani

Gudisani Ṅwana Waṋu u Bva Hanani

1, 2. Vhabebi vha fanela u sedza kha nnyi u itela thuso ya u alusa vhana vhavho?

 MUṄWE mubebi a livhuwaho miṅwahani ya 3 000 yo fhiraho o ri: “Vhana vha muthu ndi mukovhe u bvaho ha Yehova.” (Psalme ya 127:3) Vhukuma, dakalo ḽa u vha mubebi ndi malamba a ndeme a bvaho ha Mudzimu, ane a wanala kha vhunzhi ha vhathu vha re mbinganoni. Naho zwo ralo, vhane vha vha na vhana vha ṱhogomela nga u ṱavhanya uri khathihi na dakalo, u vha mubebi zwi ḓisa vhuḓifhinduleli.

2 Zwihuluhulu ṋamusi, u alusa vhana ndi mushumo u konḓaho vhukuma. Naho zwo ralo, vhanzhi vho zwi ita nga nḓila i bvelelaho, nahone mupsalme o hevhedzwaho u sumbedza nḓila, a tshi ri: “Nnḓu arali yá sa fhaṱiwa nga Yehova, u ḓi-netisa ha vhafhaṱi ndi u sokou ita.” (Psalme ya 127:1) Musi ni tshi tevhelela zwavhuḓi nyeletshedzo dza Yehova, ni ḓo vha mubebi wa khwine. Bivhili i ri: “Fulufhedza Mudzimu nga mbilu yau yoṱhe; U songo ḓi-tika nga u ri: Ndi a ṱalukanya.” (Mirero 3:5) Naa no ḓiimisela u thetshelesa nyeletshedzo ya Yehova musi ni tshi thoma mbekanyo yaṋu ya miṅwaha ya 20 ya u alusa ṅwana?

U ṰANGANEDZA MAVHONELE A BIVHILI

3. Vhokhotsi vha na vhuḓifhinduleli vhufhio kha u alusa vhana?

3 Mahayani manzhi u mona na shango, vhanna vha dzhia u gudisa ṅwana zwihuluhulu sa mushumo wa musadzi. I ngoho, Ipfi ḽa Mudzimu ḽi sumba kha mushumo wa khotsi sa ene muunḓi muhulwane. Naho zwo ralo, ḽi dovha ḽa amba uri u na vhuḓifhinduleli hayani. Bivhili i ri: “Vuledza mishumo yau ya nnḓa, U lime tsimu U fhedze, U kone u fhaṱa na nnḓu.” (Mirero 24:27) Phanḓa ha Mudzimu, vhokhotsi na vhomme ndi vhafarisani kha u gudisa vhana.—Mirero 1:8, 9.

4. Ndi ngani ri songo fanela u dzhia vhana vha vhatukana sa vhahulwane kha vha vhasidzana?

4 Vhana vhaṋu ni vha dzhia hani? Mivhigo i amba uri kha ḽa Asia “kanzhi vhana vha vhasidzana a vha takalelwi.” Hu vhigiwa uri hu kha ḓi vha na tshiṱalula nga ha vhasidzana kha ḽa Latin Amerika, na vhukati ha “miṱa yo funzeaho vhukuma.” Naho zwo ralo, ngoho ndi ya uri vhasidzana a si vhana vhane vha dzhielwa fhasi. Yakobo, khotsi a ḓivhiwaho wa zwifhingani zwa kale, o ṱalusa vhana vhawe vhoṱhe, u katela na vhananyana naho vhe vhafhio vhe vha bebwa u swika nga tshenetsho tshifhinga, sa ‘vhana vhe Mudzimu a mphaṱutshedza ngavho.’ (Genesi 33:1-5; 37:35) Zwi fanaho na zwenezwo, Yesu o fhaṱutshedza “vhana” vhoṱhe (vhatukana na vhasidzana) vhe vha ḓiswa khae. (Mateo 19:13-15) Ri nga vha na vhungoho ha uri o sumbedza mavhonele a Yehova.—Doiteronomio 16:14.

5. Ndi u ṱhogomela hufhio hune ha fanela u langa phetho ya vhavhingani malugana na vhuhulwane ha muṱa wavho?

5 Naa vhathu vha hune na dzula hone vha lavhelela uri mufumakadzi a vhe na vhana vhanzhi nga hune zwa konadzea ngaho? Nga ho teaho, uri vhavhingani vha na vhana vhangana ndi phetho yavho vhone vhaṋe. Hu pfi mini arali vhabebi vha si na zwa u unḓa, u shavhedza, na u gudisa vhana vhanzhi? Vhukuma, vhavhingani vha fanela u zwi ṱhogomela musi vha tshi phetha nga ha muṱa wavho. Vhaṅwe vhavhingani vhane vha si kone u unḓa vhana vhavho vhoṱhe vha ṋea mashaka vhuḓifhinduleli ha u vha alusela vhaṅwe. Naa zwenezwi zwi a vhuyedza? Na kathihi. Nahone a zwi vhofhololi vhabebi kha vhuḓifhinduleli havho kha vhana vhavho. Bivhili i ri: “Muthu, arali a tshi ri vhahawe, zwihulu-hulu vha nnḓu yawe a si vhá vhavhalele, o landula u tenda, vhuvhi u fhira a sá tendiho.” (1 Timotheo 5:8) Vhavhingani vha re na vhuḓifhinduleli vha lingedza u dzudzanya tshivhalo tsha ‘vha nnḓu yavho’ u itela uri vha kone ‘u vhavhalela vhahavho.’ Naa vha nga thivhela mbebo uri vha kone u ita zwenezwi? Na zwenezwo ndi phetho ya muthu nga eṱhe, nahone arali vhavhingani vha phetha kha heḽi sia, u khetha zwithu zwa u thivhela mbebo na zwone ndi mafhungo a muthu nga eṱhe. “Roṱhe nga muthihi ro hwala maputu ashu riṋe vhaṋe.” (Vha-Galata 6:5) Naho zwo ralo, u thivhela mbebo hune ha katela na mufuda naho u ufhio wa u reḓula thumbu a hu tendelani na maitele a Bivhili. Yehova Mudzimu ndi “tshisima tsha vhutshilo.” (Psalme ya 36:9) Nga zwenezwo, u lozwa vhutshilo musi ho no vha hone zwi ḓo sumbedza u sa ṱhonifha Yehova huhulwane nahone zwi fana na u vhulaha.—Ekisodo 21:22, 23; Psalme ya 139:16; Yeremia 1:5.

U ḒADZISA ṰHOḒEA DZA ṄWANA WAṊU

6. U gudisa ṅwana hu fanela u thoma lini?

6 Mirero 22:6 i ri: “Ṅwana mu dededzele nḓila yawe.” U gudisa vhana ndi muṅwe mushumo muhulwane wa vhabebi. Naho zwo ralo, honoho u gudisa hu fanela u thoma lini? Vha tshee vhaṱuku vhukuma. Muapostola Paulo o ṱhogomela uri Timotheo o gudiswa “u bva hanani.” (2 Timotheo 3:15) Ipfi ḽa Lugerika ḽe ḽa shumiswa hafha ḽi nga ambela kha lutshetshe kana na ṅwana a sa athu bebwa. (Luka 1:41, 44; Mishumo 7:18-20) Nga zwenezwo, Timotheo o gudiswa u tou bva a tshee muṱuku vhukuma—nahone zwo vha zwo tou ralo. Vhuhanani ndi tshifhinga tsho teaho tsha u gudisa ṅwana. Na ṅwana muṱuku u na nḓala ya nḓivho.

7. (a) Ndi ngani zwi zwa ndeme uri vhabebi vhoṱhe vha vhe na vhushaka ha tsini-tsini na ṅwana? (b) Ndi vhushaka vhufhio he ha vha hone vhukati ha Yehova na Murwa wawe mubebwa-eṱhe?

7 Muṅwe mme u ri: “Ndo funa ṅwana wanga musi ndi tshi tou thoma u mu vhona.” Vhomme vhanzhi vha ita nga u ralo. Honoho vhushaka havhuḓi vhukati ha mme na ṅwana vhu a engedzea musi vha tshi fhedza tshifhinga vhe vhoṱhe nga murahu ha mbebo. U mamisa hu a engedza honoho vhushaka ha tsini-tsini. (Vhambedzani 1 Vha-Thesalonika 2:7.) U ṱhogomela ha mme ṅwana wawe na u amba nae ndi zwihulwane kha u ḓadzisa ṱhoḓea dza ṅwana dza maḓipfele. (Vhambedzani Yesaya 66:12.) Fhedzi hu pfi mini nga khotsi? Na ene u fanela u vha na vhushaka ha tsini-tsini na ṅwana wawe muswa. Yehova ene muṋe ndi tsumbo ya zwenezwi. Buguni ya Mirero, ri guda nga ha vhushaka ha Yehova na Murwa wawe mubebwa-eṱhe, ane a imelelwa a tshi khou ri: “Nṋe, Yehova o vha e na nṋe a tshi ranga nḓila dzawe . . . a ntakalela nga maḓuvha.” (Mirero 8:22, 30; Yohane 1:14) Zwi ngaho zwenezwo, khotsi wavhuḓi u ṱahulela vhushaka havhuḓi, ha lufuno na ṅwana wawe u tou bva mathomoni a vhutshilo ha onoyo ṅwana. Muṅwe mubebi u ri: “Sumbedzani lufuno nga maanḓa. A hu na ṅwana we a vhuya a vhulahwa nga u sumbedzwa lufuno.”

8. Ndi kharuso ifhio ya ngelelo ine vhabebi vha fanela u i ṋea vhana nga u ṱavhanya nga hune zwa konadzea ngaho?

8 Fhedzi vhana vha ṱoḓa zwo engedzeaho. U tou bva u bebwani, vhuluvhi havho ho lindela u ṱanganedza na u vhulunga mafhungo, nahone vhabebi ndi vhone tshisima tshihulwane tsha zwenezwi. Kha ri dzhie luambo sa tsumbo. Vhasengulusi vha amba uri nḓila ine ṅwana a guda ngayo u amba na u vhala zwavhuḓi hu “humbulwa uri i tshimbidzana nga maanḓa na mufuda wa ṱhuṱhuwedzo ya ṅwana ya u thoma na vhabebi vhawe.” Ambani na u vhalela ṅwana waṋu u bva hanani. Nga u ṱavhanya u ḓo ṱoḓa u ni edzisa, nahone hu si kale ni ḓo vha ni tshi khou mu gudisa u vhala. Zwi vhonala uri u ḓo kona u vhala a sa athu dzhena tshikolo. Hezwo zwi ḓo thusa vhukuma arali ni tshi dzula fhethu hu re na vhadededzi vha si gathi nahone hu re na kilasi dzi re na vhana vhanzhi.

9. Ndi tshifhio tshipikwa tshihulwane vhukuma tshine vhabebi vha fanela u tshi humbula?

9 Tshithu tshine tsha vhilaedzisa nga maanḓa vhabebi vha Vhakriste ndi u ḓadzisa ṱhoḓea dza vhana vhavho dza muya. (Sedzani Doiteronomio 8:3.) Vhe na tshipikwa tshifhio? Zwi re zwone ndi u itela u thusa ṅwana wavho u bveledza vhumuthu vhu ngaho ha Kristo, u ambara “muthu muswa.” (Vha-Efesa 4:24) Nga zwenezwi vha fanela u ṱhogomela zwishumiswa zwo fanelaho zwa u fhaṱa na maitele o fanelaho a u fhaṱa.

KOKOMEDZANI MAFHUNGO-NGOHO KHA ṄWANA WAṊU

10. Ndi pfaneleo dzifhio dzine vhana vha fanela u dzi bveledza?

10 Ndeme ya tshifhaṱo i ḓitika nga maanḓa nga mufuda wa zwishumiswa zwe zwa shumiswa kha tshenetsho tshifhaṱo. Muapostola Paulo o amba uri zwishumiswa zwa khwine zwa u fhaṱa vhumuthu ha Vhukriste ndi “musuku kana tsimbi-tseṱha, matombo a thengo khulu.” (1 Vha-Korinta 3:10-12) Zwenezwi zwi bveledza pfaneleo dzi ngaho lutendo, vhuṱali, ṱhalukanyo, u fulufhedzea, ṱhonifho, na u livhuha ha lufuno Yehova na milayo yawe. (Psalme ya 19:7-11; Mirero 2:1-6; 3:13, 14) Vhabebi vha nga thusa hani vhana vhavho u bva hanani u bveledza dzenedzi pfaneleo? Nga u tevhela maitele e a ṅwaliwa kale-kale.

11. Vhabebi vha Vhaisiraele vho thusa hani vhana vhavho u bveledza vhumuthu ha u ofha Mudzimu?

11 Nga phanḓanyana ha uri lushaka lwa Isiraele lu dzhene Shangoni ḽo Fulufhedziswaho, Yehova o vhudza vhabebi vha Vhaisiraele: “Milayo ine nda U laya ṋamusi nga i dzule í mbiluni yau. U i kokomedze kha vhana vhau; U ambe yone wó dzula nḓuni yau, na musi wó fara lwendo, misi U tshi yo’ lala na misi U tshi vuwa.” (Doiteronomio 6:6, 7) Ee, vhabebi vha fanela u vha dzitsumbo, dzikhonani, vhadavhidzani, na vhadededzi.

12. Ndi ngani zwi zwa ndeme uri vhabebi vha vhe tsumbo dzavhuḓi?

12 Ivhani tsumbo. Tsha u thoma, Yehova o ri: “Milayo . . . nga i dzule í mbiluni yau.” Zwenezwo, a engedza: “U i kokomedze kha vhana vhau.” Ngauralo pfaneleo dza u ofha Mudzimu dzi fanela u thoma dza vha mbiluni dza vhabebi. Mubebi u fanela u funa mafhungo-ngoho nahone a tshile u tendelana nao. Ndi nga zwenezwo fhedzi hune a nga kona u swikelela mbilu ya ṅwana. (Mirero 20:7) Ndi ngani? Ngauri vhana vha ṱuṱuwedzwa nga maanḓa nga zwine vha zwi vhona u fhira zwine vha zwi pfa.—Luka 6:40; 1 Vha-Korinta 11:1.

13. Vhabebi vha Vhakriste vha nga edzisa hani tsumbo ya Yesu kha u ṱhogomela vhana vhavho?

13 Ivhani khonani. Yehova o vhudza vhabebi kha ḽa Isiraele uri: ‘U ambe na vhana vhau wo dzula nḓuni yau, na musi wo fara lwendo.’ Hezwi zwi ṱoḓa u fhedza tshifhinga na vhana hu sa londwi uri vhabebi vho farakanea lungafhani. Zwi vhonala uri Yesu o vhona uri vhana vho vha vha tshi ṱoḓa tshifhinga tshawe. Tshifhingani tsha u fhedza tsha vhuḓinḓa hawe, “[vhathu] vha ḓisa vhana ha Yesu uri a vha fare.” Yesu o aravha hani? “A vha kuvhatedza, a vha fhaṱutshedza ó vhea zwanḓa khavho’.” (Marko 10:13, 16) Humbulani, iri dza u fhedza dza vhutshilo ha Yesu dzo vha dzi tshi khou sendela. Naho zwo ralo, o ṋea vhenevha vhana tshifhinga tshawe na ṱhogomelo yawe. Ndi ngudo yavhuḓi lungafhani!

14. Ndi ngani zwi tshi vhuyedza uri vhabebi vha fhedze tshifhinga na ṅwana wavho?

14 Ivhani mudavhidzani. U fhedza tshifhinga na ṅwana waṋu zwi ḓo ni thusa u davhidzana nae. Musi ni tshi davhidzana, ndi hone ni tshi ḓo ṱalukanya khwine nḓila ine vhumuthu hawe ha khou bvelela ngayo. Naho zwo ralo, humbulani uri u davhidzana a si u sokou amba. Muṅwe mme kha ḽa Brazil o ri: “Ndo vha ndi tshi fanela u ṱahulela vhutsila ha u thetshelesa, u thetshelesa nga mbilu.” U sa fhela hawe mbilu zwo vha na mvelelo musi murwa wawe a tshi thoma u mu vhudza maḓipfele awe.

15. Ndi mini tshine tsha fanela u humbulwa musi zwi tshi ḓa kha u ḓimvumvusa?

15 Vhana vha ṱoḓa ‘tshifhinga tsha u sea na tshifhinga tsha u tshina,’ tshifhinga tsha u ḓimvumvusa. (Muhuweleli 3:1, 4; Sakaria 8:5) U ḓimvumvusa hu a shuma vhukuma musi vhabebi na vhana vha tshi ḓiphina ngaho vhoṱhe. Zwi a ṱungufhadza uri mahayani manzhi u ḓimvumvusa zwi amba u ṱalela thelevishini. Naho dziṅwe mbekanyamushumo dza thelevishini dzi tshi nga vha dzi mvumvusaho, nnzhi dzi tshinya mikhwa yavhuḓi, nahone u ṱalela thelevishini hu anzela u thivhela vhudavhidzano muṱani. Nga zwenezwo, ndi ngani ni sa iti tshiṅwe tshithu tshi takadzaho na vhana vhaṋu? Imbani, tambani mitambo, ḓimvumvuseni na dzikhonani, dalelani fhethu hu takadzaho. Zwithu zwo raloho zwi ṱuṱuwedza vhudavhidzano.

16. Vhabebi vha fanela u funza vhana vhavho mini nga ha Yehova, nahone vha fanela u zwi itisa hani?

16 Ivhani mudededzi. Yehova o ri: “U kokomedze [heyi milayo] kha vhana vhau.” Vhubvo ha enea mafhungo vhu a ni vhudza uri ni fanela u funza mini nahone hani. Tsha u thoma, “Yehova Mudzimu wau U mu fune nga mbilu yoṱhe, na nga muya wau woṱhe; na nga maanḓa au oṱhe.” (Doiteronomio 6:5) Nga zwenezwo, ‘heyi milayo u i kokomedze.’ Ṋeani ndayo yo livhiselwaho kha u bveledza lufuno lwa mbilu yoṱhe kha Yehova na milayo yawe. (Vhambedzani Vha-Heberu 8:10.) Ipfi ‘kokomedza’ ḽi amba u funza nga u tou dovholola. Ngauralo, zwihuluhulu ndi uri Yehova u ni vhudza uri nḓila khulwane ya u thusa vhana vhaṋu u bveledza vhumuthu ha u ofha Mudzimu ndi u amba nga hae misi yoṱhe. Hezwi zwi katela na u vha na pfunzo ya Bivhili misi yoṱhe navho.

17. Ndi mini zwine vhabebi vha fanela u zwi bveledza kha ṅwana wavho? Ndi ngani?

17 Vhabebi vhanzhi vha a zwi ḓivha uri u ita uri mafhungo a dzhene mbiluni ya ṅwana a zwi leluwi. Muapostola Petro o khadeledza Vhakriste ngae uri: “Ni nge vhushie vhu tsha ḓi bva u bebwa u̗ tama mukhaha u pfadzaho u songo vangaho.” (1 Petro 2:2) Mubulo u no ri “u̗ tama” u sumbedza uri vhanzhi a vha vhi na nḓala ya zwiḽiwa zwa muya nga lwa nzulele. Vhabebi vha nga fanela u ṱoḓa nḓila dza u bveledza lwonolwo lutamo kha ṅwana wavho.

18. Ndi afhio maṅwe mafunzele a Yesu ane vhabebi vha ṱuṱuwedzelwa u a edzisa?

18 Yesu o swikelela dzimbilu nga u shumisa zwifanyiso. (Marko 13:34; Luka 10:29-37) Haya mafunzele a a shuma zwihuluhulu kha vhana. Funzani maitele a Bivhili ni tshi shumisa nganea dzi re na mivhala, dzi takadzaho, khamusi dzine dza wanala kha bugu i no pfi Bugu Yanga ya Mafhungo a Bivhili. a Katelani na vhana. Itani uri vha shumise vhukoni havho kha u ola na u edzisa zwiitea zwa Bivhili. Yesu o ita na u shumisa dzimbudziso. (Mateo 17:24-27) Edzisani maitele awe kha pfunzo yaṋu ya muṱa. Nṱhani ha u sokou bula mulayo wa Mudzimu, vhudzisani mbudziso dzi no nga, Ndi ngani Yehova o ri ṋea uyu mulayo? Hu ḓo bvelela mini arali ra u vhulunga? Hu ḓo bvelela mini arali ra sa u vhulunga? Mbudziso dzo raloho dzi thusa ṅwana u humbula na u vhona uri milayo ya Mudzimu i a shuma nahone ndi yavhuḓi.—Doiteronomio 10:13.

19. Arali vhabebi vha tshi tevhela maitele a Bivhili musi vha tshi shumisana na vhana vhavho, ndi zwivhuya zwifhio zwine vhana vha ḓo ḓiphina ngazwo?

19 Nga u vha tsumbo, khonani, mudavhidzani, na mudededzi, ni nga thusa ṅwana waṋu u tou bva musi a tshee muṱuku uri a vhe na vhushaka ha muthu nga eṱhe ha tsini-tsini na Yehova Mudzimu. Honovhu vhushaka vhu ḓo ṱuṱuwedza ṅwana waṋu uri a takale sa Mukriste. U ḓo ita vhuḓidini ha u tshila u tendelana na lutendo lwawe naho arali a sedzana na mutsiko wa thangana dza murole na milingo. Misi yoṱhe mu thuseni u livhuha honovhu vhushaka ha ndeme.—Mirero 27:11.

ṰHOḒEA YA NDEME YA NDAYO

20. Ndayo ndi mini, nahone i fanela u ṋekedzwa hani?

20 Ndayo ndi ngudo ine ya khakhulula muhumbulo na mbilu. Vhana vha a i ṱoḓa misi yoṱhe. Paulo u eletshedza vhokhotsi u ‘alusa vhana vhavho nga u vha laya na u vha kwengweledzela zwa Murena.’ (Vha-Efesa 6:4) Vhabebi vha fanela u laya nga lufuno, samusi Yehova a tshi ita nga u ralo. (Vha-Heberu 12:4-11) Ndayo yo thewaho kha lufuno i nga itwa nga u ambedzana. Naho zwo ralo, ri vhudzwa uri ri “thetshelese pfunzo.” (Mirero 8:33) Ndayo i fanela u ṋewa hani?

21. Ndi maitele afhio ane vhabebi vha fanela u a humbula musi vha tshi laya vhana vhavho?

21 Vhaṅwe vhabebi vha humbula uri u laya vhana vhavho zwi katela na u sokou amba navho nga ipfi ḽi tshusaho, u vha hambekanya, kana na u vha sema. Naho zwo ralo, kha yeneyo thero, Paulo u a eletshedza: “Inwi vho-khotsi, ni songo sinyusa vhana vhaṋu.” (Vha-Efesa 6:4) Vhakriste vhoṱhe vha khadeledzwa uri vha ‘vuḓele vhoṱhe vha laye vha tshipimbi nga vhuhwavho.’ (2 Timotheo 2:24, 25) Vhabebi vha Vhakriste, musi vha tshi ṱhogomela ṱhoḓea ya u ima vho khwaṱha, vha lingedza u humbula haya maipfi musi vha tshi laya vhana vhavho. Naho zwo ralo, nga zwiṅwe zwifhinga, u amba hu pfalaho a ho ngo eḓana, nahone hu nga ṱoḓea muṅwe mufuda wa tshiṱarafu.—Mirero 22:15.

22. Arali ṅwana a tshi fanela u ṱarafiwa, ndi mini zwine a fanela u thusiwa uri a zwi pfesese?

22 Vhana vho fhamba-fhambanaho vha ṱoḓa mifuda yo fhamba-fhambanaho ya ndayo. Vhaṅwe a vha ‘soliwi nga u ambiwa navho.’ Khavho, u ṱarafiwa misi yoṱhe nga nṱhani ha u sa thetshelesa zwi nga vha tshidza. (Mirero 17:10; 23:13, 14; 29:19) Naho zwo ralo, ṅwana, u fanela u pfesesa uri ndi ngani a tshi ṱarafiwa. “Ṱhamu na tsolo zwi bveledza vhuṱali.” (Mirero 29:15, maḽeḓeretsendama ndi ashu; Yobo 6:24.) Zwiṅwe hafhu, u ṱarafa hu na mikano. Yehova o amba na vhathu vhawe uri: “Ndi ḓo U rwa zwo U eḓanaho.” (Yeremia 46:28b, maḽeḓeretsendama ndi ashu.) Bivhili na kathihi a i ombedzeli u rwa wo sinyuwa kana u rwesa, hune ha zwimbisa nahone ha ita na u huvhadza ṅwana.—Mirero 16:32.

23. Ndi mini zwine ṅwana a fanela u zwi ṱhogomela musi a tshi ṱarafiwa nga vhabebi vhawe?

23 Musi Yehova a tshi sevha vhathu vhawe uri o vha a tshi ḓo vha laya, o thoma a ri: “U songo ofha . . . ngauri a re na iwe ndi Nṋe.” (Yeremia 46:28a) Zwi ngaho zwenezwo, ndayo ya mubebi, nga nḓila naho i ifhio yo fanelaho, a yo ngo fanela u vhuya ya sia ṅwana a tshi ḓipfa o laṱiwa. (Vha-Kolosa 3:21) Nṱhani hazwo, ṅwana u fanela u vhona uri ndayo i ṋewa nga ṅwambo wa uri mubebi ‘u nae.’

TSIRELEDZANI ṄWANA WAṊU URI A SI HUVHALE

24, 25. Ndi ifhio iṅwe khombo mmbi ine vhana vha fanela u tsireledzwa khayo maḓuvha ano?

24 Vhaaluwa vhanzhi vha sedza murahu vhuhanani havho sa tshifhinga tshi takadzaho. Vha elelwa maḓipfele o tsireledzeaho a lufuno, vhungoho ha uri vhabebi vhavho vho vha vha tshi ḓo vha ṱhogomela nga fhasi ha zwiimo naho zwi zwifhio. Vhabebi vha ṱoḓa vhana vhavho vha tshi ḓipfa nga yeneyo nḓila, fhedzi shangoni ḽa ṋamusi ḽo tshinyalaho, u tsireledza vhana zwi a konḓa u fhira nga nḓila ye zwa vha zwi ngayo.

25 Iṅwe khombo mmbi yo engedzeaho miṅwahani ya zwenezwino ndi u farwa luvhi ha vhana nga zwa u ṱangana nga dzimbeu. Kha ḽa Malaysia, mivhigo ya u farwa luvhi ha vhana yo engedzea kaṋa kha miṅwaha ya fumi. Kha ḽa Dzheremane vhana vha 300 000 vha farwa luvhi nga zwa u ṱangana nga dzimbeu ṅwaha muṅwe na muṅwe, hu uri shangoni ḽa Amerika Vhukovhela, u ya nga muṅwe muvhigo, mbalo i anganyelwaho ṅwaha muṅwe na muṅwe ndi mbalo i tshusaho ya 9 000 000! Zwi khaulaho mbilu ndi uri vhunzhi ha vhenevha vhana vha farwa luvhi hayani havho nga vhathu vhane vha vha ḓivha na u vha fulufhedza. Fhedzi vhana vha fanela u vha na vhupileli ho khwaṱhaho kha vhabebi vhavho. Vhabebi vha nga vha hani vhatsireledzi?

26. Ndi dzifhio dziṅwe nḓila dzine vhana vha nga tsireledzwa ngadzo, nahone nḓivho i nga tsireledza hani ṅwana?

26 Samusi tshenzhelo i tshi sumbedza uri vhana vhane vha si ḓivhese nga ha u ṱangana nga dzimbeu zwihuluhulu ndi vhone zwipikwa zwa u farwa luvhi nga vhane vha fara luvhi vhana, vhukando ha u tsireledza vhuhulwane ndi u funza ṅwana, naho a tshi kha ḓi vha muṱuku. Nḓivho i nga tsireledza kha “nḓila ya vhavhi, ya vhathu vha zwiambo zwi sá ḓivhalei.” (Mirero 2:10-12) Nḓivho ya mini? Nḓivho ya maitele a Bivhili, ya zwo lugaho na zwivhi nga lwa vhuḓilisi. Na nḓivho ya uri vhaṅwe vhaaluwa vha ita zwithu zwivhi na uri muthu muswa ho ngo fanela u thetshelesa musi vhathu vha tshi eletshedza zwiito zwi songo fanelaho. (Vhambedzani Daniele 1:4, 8; 3:16-18.) Ni songo ita yeneyo ndayo luthihi fhedzi. Vhaṅwe vhana vhaṱuku vha ṱoḓa uri ngudo i dovhololwe uri vha kone u i humbula zwavhuḓi. Musi vhana vha tshi vha vhahulwanenyana, khotsi u ḓo ṱhonifha nga lufuno ndugelo ya ṅwananyana wawe ya u ṱoḓa u vha e eṱhe nga zwiṅwe zwifhinga, nahone mme u ḓo ṱhonifha ndugelo ya murwa wawe—zwenezwo zwi tshi khwaṱhisedza maḓipfele a ṅwana a zwithu zwo fanelaho. Nahone, vhukuma, tshiṅwe tsha zwitsireledzi zwa khwine zwa u farwa luvhi ndi u langa ha tsini-tsini ha vhoiwe sa vhabebi.

ṰOḒANI VHULIVHISI HA MUDZIMU

27, 28. Ndi nnyi Muthusi muhulwane wa vhabebi musi vho sedzana na khaedu ya u alusa ṅwana?

27 Vhukuma, u gudisa ṅwana u bva hanani ndi khaedu, fhedzi vhabebi vhane vha vha vhatendi a vho ngo fanela u sedzana na yeneyo khaedu vhe vhoṱhe. Murahu tshifhingani tsha Vhahaṱuli, musi munna ane a vhidzwa Manoa a tshi ḓivha uri o vha a tshi ḓo vha khotsi, o humbela vhulivhisi ha Yehova ha u alusa ṅwana wawe. Yehova o fhindula thabelo dzawe.—Vhahaṱuli 13:8, 12, 24.

28 Nga nḓila i fanaho ṋamusi, musi vhabebi vha re vhatendi vha tshi alusa vhana vhavho, na vhone vha nga amba na Yehova nga thabelo. U vha mubebi ndi mushumo muhulwane, fhedzi hu na malamba mahulwane. Vhaṅwe vhavhingani vha Vhakriste kha ḽa Hawaii vha ri: “Ni na miṅwaha ya 12 ya u ita mushumo waṋu hu sa athu ḓa miṅwaha i konḓaho ya vhufumi. Fhedzi arali no shuma vhukuma u itela u shumisa maitele a Bivhili, ndi tshifhinga tsha u vha na dakalo na mulalo musi vha tshi phetha uri vha ṱoḓa u shumela Yehova zwi tshi bva mbiluni.” (Mirero 23:15, 16) Musi ṅwana waṋu a tshi ita yeneyo phetho, na inwi ni ḓo sudzuluselwa uri: “Vhana vha muthu ndi mukovhe u bvaho ha Yehova.”

a Yo gandiswaho nga Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.