1, 2. a) Mbaʼe kásopa omombeʼu Jesús ohechauka hag̃ua umi rrelihión omoakãva naiñeʼẽrenduiha Ñandejárape? b) Mbaʼépa ñanemboʼe mitãrusukuérare pe káso Jesús omombeʼuvaʼekue?

 OG̃UAHẼ mboyvemi pe ára omano hag̃ua, Jesús oñemongeta umi rrelihión omoakãvandi ha oporandu chupekuéra peteĩ mbaʼe ojepyʼamongeta hag̃ua hikuái. Haʼe heʼi: “Mbaʼépa peje ko amombeʼútavare peẽme. Oĩvaʼekue peteĩ kuimbaʼe itaʼýra mokõiva. Ha heʼi pe ijypykuépe: ‘Che raʼy, tereho embaʼapo ñande parraltýpe’. Pe itaʼýra katu heʼi chupe: ‘Ndahaséi’. Upéi ombyasy péicha ojapohague,  ha oho. Upéi pe kuimbaʼe oho itaʼýra pahague rendápe, ha heʼi avei chupe oho hag̃ua ombaʼapo. Heʼi katu haʼe itúvape: ‘Néi, che ru, aháta’, ha ndohói. Mávapa umi mokõivévagui ojapo itúva rembipota? Umi upépe oĩva heʼi chupe: ‘Pe ijypykue’” (Mateo 21:​28-31).

² Péicha Jesús ohechauka umi rrelihión omoakãva naiñeʼẽrenduiha Ñandejárape. Ojogua pe taʼýra pahaguépe, haʼekuéra heʼi ojapotaha Ñandejára rembipota ha upéi katu ndojapói. Oiméne heta túva ha sy ohechakuaa ko káso Jesús omombeʼuvaʼekue oikoha jepi avei ogapýpe. Jesús ohechaukahaguéicha, heta vése ndajaikuaái mbaʼépa opensa mitãrusukuéra ha mbaʼépa ojapóta hikuái. Ikatu peteĩ mitãrusu térã mitãkuña naiñeʼẽrenduséiva, upe rire ou iñakãguapy ha heko porã. Iporã ñanemanduʼa ko mbaʼére ñantende hag̃ua mbaʼérepa oĩ mitãrusu opuʼãva ituvakuérare.

3. Mbaʼérepa naiporãi tuvakuéra péicha péichante heʼi ifamília irreveldeha?

³ Heta vése ñahendu jepi oĩha mitãrusu opuʼãva ituvakuérare. Ha ikatu voi jaikuaa peteĩ mitãrusu ituvakuéra ndaipuʼakavéiva hese. Péro péicha péichante ndaikatúi jaikuaa peteĩ mitãrusu irreveldeha. Ijetuʼu ñantende hag̃ua mbaʼérepa oĩ mitãrusu opuʼãva ituvakuérare ha iñermanokuéra katu iñeʼẽrendu. Mbaʼépa ikatu ojapo tuvakuéra oiméramo ohecha ifamília opuʼãseha hesekuéra? Jaikuaa hag̃ua upéva jahechami raẽ mbaʼépa ojapo umi irrevéldeva.

4-6. a) Mbaʼéichapa jaikuaa peteĩ mitãrusu irreveldeha? b) Mbaʼépa imanduʼavaʼerã túva ha sy ifamília naiñeʼẽrendúiramo chupekuéra sapyʼapyʼa?

 ⁴ Peteĩ mitãrusu irrevéldeva naiñeʼẽrendúi ha oñemoĩ mante ituvakuérare, avei ndopororrespetái ha noñemoĩséi avave poguýpe. La Biblia heʼi: “Výro reko mitãrusu reheguánte voi” (Proverbios 22:15). Upéicha rupi oĩ taʼyrakuéra ñaiñeʼẽrenduséiva ituvakuérape térã ambue kakuaápe. Ha koʼýte umi mitãrusu okakuaáva ohóvo ombohovaise ituvakuérape. Enterovépe ijetuʼu jajepokuaa umi mbaʼe okambiávare, ha okakuaa aja mitãrusukuéra tuichaiterei okambia. Upévare tuvakuéra ha mitãrusukuéra noñontendéi jepi. Tuvakuérape g̃uarã ifamília imitãiterei gueteri, ha mitãrusukuéra katu oikoséma kakuaáicha.

⁵ Pe mitãrusu irrevéldeva opuʼã ituvakuérare ha ndojaposéi haʼekuéra heʼíva. Péro peteĩ mitãrusu naiñeʼẽrendúiramo sapyʼapyʼa, ndeʼiséi katuete irreveldeha. Oĩ avei umi ndostudiaséiva la Biblia, péro ndahaʼéi katuete opuʼãségui ituvakuérare. Naiporãi tuvakuéra péicha péichante heʼi itaʼyrakuéra irreveldeha.

⁶ Ikatu piko jaʼe entéro mitãrusu ha mitãkuña oñemoĩnteha voi ituvakuérare? Nahániri. Saʼi umi mitãrusu añetehápe opuʼãva itúva ha isýre. Péro mbaʼépa ikatu jaʼe peteĩ mitãrusu térã mitãkuña pyʼỹi naiñeʼẽrenduséiramo ha oñemoĩ ituvakuérare? Mbaʼérepa oiko upéva?

7. Mbaʼéichapa ko múndo aña ikatu ombyai mitãrusukuérape?

⁷ Peteĩ mbaʼe omokyreʼỹva mitãrusukuérape opuʼã hag̃ua ituvakuérare ningo ko múndo aña.  La Biblia heʼi “ko múndo oĩmbaha aña poguýpe” (1 Juan 5:​19, BNP). Ko múndo oĩva Satanás poguýpe ñanemokyreʼỹ jajapo hag̃ua ivaíva, ha upévare kristianokuéra ñañehaʼãvaʼerã jajehekýi ko mbaʼégui (Juan 17:15). Koʼág̃a rupi oĩ hetave mbaʼe tieʼỹ ikatúva ñanembyai (2 Timoteo 3:​1-5, 13). Tuvakuéra noñangarekói ha nohekomboʼéiramo ifamíliape, ikatu mitãrusukuéra oikose umi ‘Ñandejárape ohenduseʼỹva’ oikoháicha (Efesios 2:2). Upévare ñañatendevaʼerã ani hag̃ua ñane família ijúnta vai. La Biblia heʼi: “Reñehundiséramo ejoaju itavýva rehe” (Proverbios 13:20). Umi mitãrusu ojeheʼáramo umi heko añávare ojoguáta chupekuéra. Mitãrusukuéra oikotevẽ ñamomanduʼa meme ha jahechauka porã chupekuéra iporãveha jajapo la Biblia heʼíva (Isaías 48:​17, 18).

8. Mbaʼérepa mitãrusukuéra opuʼã jepi ituvakuérare?

⁸ Avei umi mbaʼe oikóva ogapýpe ikatu ombyai mitãrusukuérape. Pór ehémplo, pe túva ikaʼúramo, ojedroga, térã ombyepoti hembirekópe, ikatu pe mitãrusu oimoʼã péichante voi jaikovaʼerãha. Ha jepe ndaiporiguasúi provléma peteĩ ogapýpe, oĩ mitãrusu opensáva ituvakuéra ndohayhuiha chupe, ha upévare opuʼã hesekuéra. Péro ndahaʼéi katuete koʼã mbaʼére añónte peteĩ mitãrusu opuʼãva ituvakuérare. Oĩ ningo túva ha sy ohekomboʼe ha oñangareko porãva ifamíliare, ha upéicharõ jepe umi mitãrusu ndojaposéi heʼíva hikuái. Mbaʼérepa upéva? Ñaneimperfékto rupi. Pablo heʼivaʼekue: “Pekádo oikehaguéicha Yvy ári peteĩ kuimbaʼe rupi, ha pekádo rupi oike pe ñemano, upéicha avei pe ñemano ohasa opavavépe, opavave opekágui” (Romanos 5:​12, BNP). Adán ningo  opensavaʼekue ijehénte ha opuʼã Ñandejárare, upéva rupi entéro yvypóra ñaneimperfékto. Upévare heta mitãrusu ha mitãkuña opuʼã ituvakuérare Adán ojapohaguéicha.

9. Mbaʼépa naiporãi ojapo tuvakuéra?

⁹ Heta vése katu umi mitãrusu opuʼã ituvakuérare noñehekomboʼeporãi rupi chupekuéra (Colosenses 3:21). Oĩ túva opensáva ojopy ha okorrehi mbarete vaʼerãha itaʼyrakuérape. Ótro katu ndokorrehíri ha oheja umi mitãrusúpe oiko iñakãre. Hasy ningo jaikuaa porã hag̃ua mbaʼépa jajapovaʼerã. Jaikuaa umi mitã ndojojoguaiha opa mbaʼépe. Oĩ oikotevẽva jajesarekove hese. Jahechamína mokõi káso oĩva la Bíbliape ha ohechaukáva mbaʼérepa naiporãi jaheja ñane família oiko iñakãre térã jajopyeterei hendivekuéra.

10. Jepe Elí oservi porã saserdóteramo, mbaʼérepa nohekomboʼeporãi itaʼyrakuérape?

¹⁰ Yma Israélpe oĩvaʼekue peteĩ saserdóte hérava Elí, haʼe mokõi itaʼýra. Elí saserdóte 40 áñore ha katuete oikuaa porã mbaʼépa heʼi Ñandejára léi. Oiméne oñehaʼã ojapo porã hembiapo ha omboʼe itaʼyrakuéra Ofní ha Fineháspe. Péro oheja chupekuéra ojapo ojaposéva. Ofní ha Finehás ningo saserdóte, péro haʼekuéra “kuimbaʼe reko aña” opensáva ijehénte ha ojeitýva teko vaípe. Ojapóramo guare hikuái heta mbaʼe vai Jehová rógape Elí nomosẽséi chupekuéra. Oñemoñeʼẽ vevuimínte chupekuéra. Upéicha ohechauka omombaʼeveha itaʼyrakuérape Jehovápe rangue. Itaʼyrakuéra oñemoĩ Jehová heʼívare ha upévare Elí ha ifamiliakuéra  oñehundi (1 Samuel 2:​12-17, 22-25, 29; 3:​13, 14; 4:​11-22).

11. Mbaʼépa ikatu ojapo tuvakuéra ani hag̃ua ifamília osẽ Elí raʼykuéraicha?

¹¹ Elí raʼykuéra ningo okakuaapáma upérõ, péro pe oikóva ohechauka mbaʼérepa naiporãi jaheja ñane família ojapo ojaposéva (Embojoja Proverbios 29:​21-re). Oĩ ningo túva oimoʼãva ohayhuha ifamíliape ohejáramo chupekuéra ojapo ojaposéva. Upévare ndeʼíri chupekuéra mbaʼépa iporã ha mbaʼépa ivai. Ndokorrehíri ifamíliape jepe ojapo hikuái ivaíva Jehová renondépe. Péro ko mbaʼe naiporãi. Tuvakuéra ndokorrehíriramo itaʼyrakuérape, opuʼãséta hikuái hesekuéra ha naiñeʼẽrendusemoʼãi avavépe (Embojoja Eclesiastés 8:​11-re).

12. Mbaʼépepa ojavy Rehoboam?

¹² Rehoboam ohechauka avei mbaʼépa naiporãi ojapo tuvakuéra. Haʼe niko pe último rréi oisãmbyhyvaʼekue Israel oñembojaʼo mboyve upe tetã, ha nogovernaporãi. Umi hénte oĩva ipoguýpe oiko asy ha ndovyʼaivaʼekue itúva Salomón ojopýgui hendivekuéra. Upévare ou hikuái ojerure chupe ombovevuive hag̃ua chupekuéra hembiapo. Ha mbaʼépa ojapo Rehoboam? Haʼe ndoiporiahuverekói chupekuéra, nopenái umi karai arandu heʼívare, ha ojopyetereive hendivekuéra. Upéicha ijarhél rupi umi 10 trívu Israelgua opuʼã hese ha pe rréino oñembojaʼo (1 Reyes 12:​1-21; 2 Crónicas 10:19).

13. Mbaʼépa ikatu ojapo tuvakuéra ani hag̃ua ojavy Rehoboam ojavyhaguéicha?

¹³ Tuvakuéra ikatu oaprende heta mbaʼe Rehoboam ojapovaʼekuégui. Tekotevẽ oñemboja  “Ñandejára rendápe” ha ojerure toipytyvõmi chupekuéra, ha avei oñehaʼãmbaite oiporu umi konsého oĩva la Bíbliape ohekomboʼe hag̃ua ifamília (Salmo 105:4). Jejopyeterei “ombotavyrai iñarandúvape”, heʼi Eclesiastés 7:7. Tekotevẽ ñahekomboʼe mitãrusukuérape ani hag̃ua oiko hesekuéra ivaíva. Péro naiporãmoʼãi jajopyeterei hendivekuéra ha ndajahejái ojapo mbaʼeve ijehegui rei. Upéicharõ tuvakuéra oñehaʼãvaʼerã ani ojopyeterei ifamíliandi térã oheja chupekuéra ojapo ojaposéva. Upéva oipytyvõta umi mitãrusúpe ani hag̃ua opuʼãse ituvakuérare.

14, 15. Mbaʼépa ojapovaʼerã tuvakuéra ifamília okakuaavévo?

¹⁴ Tuvakuéra ningo ovyʼa ohechávo ifamília okakuaa, péro ojepyʼapy avei ohechávo mbaʼéichapa pe mitãrusu saʼíma oikotevẽ hesekuéra.  Pe mitãrusu okakuaa aja oĩta vése ndojaposemoʼãiha ituvakuéra heʼíva. Tuvakuéra oipytyvõse ifamíliape oiko hag̃ua chugui kristiáno katupyry, kyreʼỹme ojapóva Jehová heʼíva (Embojoja 1 Corintios 13:​11-re; Efesios 4:​13, 14).

¹⁵ Ijetuʼúramo jepe tuvakuérape, ojepokuaavaʼerã oheja ifamíliape odesidi mbaʼépa ojapóta. Jahejavaʼerã mitãrusukuérape toiporavo mbaʼéichatapa hikuái okakuaapa rire. Oĩ ningo heta iñakãguapýva imitãramo jepe. Pór ehémplo la Biblia omombeʼu mbaʼépa ojapovaʼekue rréi Josías imitãrõ guare. “Imitãrusúpe gueteri [orekóvo 15 áño rupi], oñepyrũ oheka itúva David Járape.” Jahecha ko mitãrusu iñakãguapy  ha oikuaa porã hague ojapóva (2 Crónicas 34:​1-3, ÑÑM).

16. Mbaʼépa oikuaavaʼerã taʼyrakuéra jahejávo chupekuéra odesidi ojapótava?

¹⁶ Pe mitãrusu oikuaavaʼerã orekoha rresponsavilida umi mbaʼe ojapóvare. Jahejavaʼerã chupekuéra ombohovái pe oúva hembiapokuére. La Biblia heʼi: “Ñamonoʼõ pe ñañotỹvaʼekue”, ha upéva oiko mitãrusu ha kakuaáre (Gálatas 6:​7, JMP). Ndaikatúi jareko ñane família iñongatuhápe opa árare ani hag̃ua oiko hese mbaʼeve. Ha mbaʼépa oikóta pe mitãrusu ojaposéramo peteĩ mbaʼe ivaíva? Tuvakuéra heʼi porã vaʼerã chupe ndovaleiha ojapo, ha ikatúramo jepe omombeʼu mbaʼérepa ndovaléi, ni mbaʼevéicharõ nokambiaivaʼerã upéva (Embojoja Mateo 5:​37-re). Oĩramo peteĩ mbaʼe pe mitãrusu ndovaléiva ojapo, jaguapyvaʼerã ha pyʼaguapýpe ñañemongeta hendive ha ñamombeʼu chupe mbaʼérepa ivai ojaposéva. Ñanemanduʼákena “mbegue katu porã ñañeʼẽrõ ñande rapichápe ipochy jera” (Proverbios 15:1).

17. Mbaʼépa oikotevẽ mitãrusukuéra?

¹⁷ Mitãrusukuéra oikotevẽ jakorrehi, ndogustáiramo jepe chupekuéra ndajahejái jave ojapo ojaposéva. Tuvakuéra oporokorrehírõ ipire vai javénte, umi mitãrusu ipochýta. Umi mitãrusu hiʼotĩva térã oñemohaʼeñóvape ñamokyreʼỹ ha jaguerohoryvaʼerã ikatu hag̃ua ojeroviave ijehe. Upéicharõmante oikóta chuguikuéra tapicha katupyry. Mitãrusukuéra ningo ovyʼa ituvakuéra ojeroviáramo hesekuéra (Embojoja Isaías 35:​3, 4-re; Lucas 16:10; 19:17).

18. Mbaʼérepa ikatu jajerovia ñane família osẽ porãtaha?

 ¹⁸ Iporã tuvakuéra imanduʼa mitãrusukuéra osẽ porãvetaha oikóramo peteĩ família ojoayhu ha ojogueraha porãvape (Efesios 4:​31, 32; Santiago 3:​17, 18). Péro oĩ avei mitãrusu okakuaavaʼekue oĩháme oñorairõ ha okaʼúva, térã ambue mbaʼe vai, ha upéicharõ jepe ojehekýi umívagui ha osẽ porã. Upéicharamo ikatu jajerovia ñane familiakuéra osẽ porãtaha, péro upearã tekotevẽ jahechauka jahayhuha chupekuéra, ñañangareko hesekuéra ha jakorrehi mimi (Embojoja Proverbios 27:​11-re).

19. Tuvakuéra ohekomboʼevaʼerã ifamíliape, péro mbaʼépa ojapovaʼerã taʼyrakuéra?

¹⁹ Iporã ningo ñahekomboʼe mitãnguérape. Proverbios 22:6 heʼi: “Mitãme ehechauka michĩreve haperã, upéicharõ ituja rire jepe ndojeimoʼãi chugui”. Péro mbaʼépa ikatu jaʼe umi mitãrusu ojapóvare ivaíva, jepe ituvakuéra ohekomboʼe porã? Ikatu piko oiko upéva? Ikatu. La Biblia heʼi joʼa joʼa mitãrusukuéra “ohendu” ha ojapovaʼerãha ituvakuéra heʼíva (Proverbios 1:8). Túva, sy ha taʼyrakuéra ojapovaʼerã la Biblia heʼíva oiko porã hag̃ua oñondive. Péro noñehaʼãiramo oñondivepa, iprovlémata hikuái.

20. Taʼyrakuéra ojavy jave, mbaʼépa iporã ojapo tuvakuéra?

²⁰ Mbaʼépa ojapovaʼerã tuvakuéra ifamília ojapóramo ivaíva? Upéicha jave tekotevẽ ñaipytyvõ mitãrusukuérape. Tuvakuéra imanduʼáramo pe mitãrusu ndoikuaaiha gueteri heta mbaʼe, ndaipochyetereimoʼãi hendive. Pablo heʼivaʼekue umi kristiáno ikatupyrývape: ‘Pehechárõ peteĩ hoʼáva tembiapo vaípe, peẽ peipytyvõvaʼerã chupe  oñemyatyrõ hag̃ua. Ha upéva pejapo pyʼaporãme’ (Gálatas 6:1). Tuvakuéra ojapovaʼerã avei upéicha ifamília ojapo jave peteĩ mbaʼe vai. Heʼi porã vaʼerã pe mitãrusúpe mbaʼérepa naiporãi upe ojapovaʼekue ha mbaʼépa oipytyvõta chupe ani hag̃ua ojapo jey. Tuvakuéra ohechaukavaʼerã ohayhuha pe mitãrusúpe, péro ndoguerohoryiha hembiapo vai (Embojoja Judas 22, 23–re).

21. Ojejapoháicha kongregasiónpe, mbaʼépa ojapovaʼerã tuvakuéra ifamília ojapo jave ivaíva?

²¹ Ha mbaʼépa jajapovaʼerã pe mitãrusu ojapóramo peteĩ mbaʼe ivaietereíva? Tekotevẽ ñaipytyvõ ha jahechauka chupe mbaʼépa ojapovaʼerã. Kongregasiónpe oĩ jave peteĩ ojapóva ivaíva, oñemokyreʼỹ chupe oñembyasy ha oñeʼẽ hag̃ua ansianokuérandi (Santiago 5:​14-16). Oñembyasy rire, umi ansiáno oipytyvõ chupe oĩ porã jey hag̃ua Jehovándi. Ogapýpe katu tuvakuéra oipytyvõvaʼerã ifamíliape ojavy jave. Péro ikatu oikotevẽ ansianokuérare avei. Tuvakuéra nomoʼãivaʼerã mbaʼeve ivaíva ojapóva ifamília.

22. Ojapoháicha Jehová, mbaʼépa ojapovaʼerã tuvakuéra itaʼyrakuéra ojapóramo peteĩ mbaʼe vai?

²² Tuvakuéra ombyasyeterei ifamília ojapo jave ivaíva. Ojepyʼapyetereígui hikuái ikatu ipochy ha ojaʼo vaipa pe mitãrusúpe. Péro ojapóramo upéva pe mitãrusu ikatu opyta ipyʼaro hendivekuéra. Ñanemanduʼákena jajapóva ikatuha oipytyvõ pe mitãrusúpe okambia hag̃ua. Iporã avei ñanemanduʼa Jehová operdonahague ipuévlope hembiapo vaikue, haʼekuéra oñembyasy rupi. Péicha heʼi chupekuéra Jehová: “Peju ñañemongeta koʼã mbaʼére, ha pene rembiapo vaikue pytãvéramo  jepe, ahejáta morotĩ asy, ojoguáramo jepe poyvi oñembyape pytãitévape, morotĩ, mandyjúicha ahejáta” (Isaías 1:18). Ajépa iporãite ko ehémplo tuvakuérape g̃uarã!

23. Mbaʼépa iporã ha mbaʼépa naiporãi jajapo, ñane família ojapo jave peteĩ mbaʼe vai?

²³ Upévare ñamokyreʼỹvaʼerã pe mitãrusúpe ojevy hag̃ua hape vaígui. Ikatu jajerure umi túva ikatupyrývape ha ansianokuérape ñanepytyvõ hag̃ua (Proverbios 11:14). Naiporãi jajapo térã jaʼe rei rei oimeraẽ mbaʼe, ñaipytyvõséramo ñane famíliape. Ndovaléi ñandepochyeterei ha jajahéi hesekuéra (Colosenses 3:8). Ani ñaimoʼã naipohãveimaha, ñañehaʼãvaʼerã ñaipytyvõ chupekuéra ikatuha peve (1 Corintios 13:​4, 7). Jepe ndajaguerohorýi ivaíva, naiporãi ñandepyʼahatã téra ñandepyʼaro ñane familiakuérandi. Iñimportantevéva katu, ñañehaʼãvaʼerã ñameʼẽ ehémplo chupekuéra ha jajerovia mbarete Ñandejárare.

24. Mbaʼe provlémapa ikatu oĩ peteĩ famíliape, ha mbaʼépa ojapovaʼerã tuvakuéra?

²⁴ Oĩ mitãrusu opuʼãva ituvakuérare ha ndoikuaaséiva mbaʼeve Ñandejáragui. Upéva oikóramo tuvakuéra oñehaʼãvaʼerã oipytyvõ umi ótro ifamíliape ani hag̃ua oñemomombyry ojuehegui. Oñatendevaʼerã ani ojesarekoiterei pe mitãrusu naiñeʼẽrendúivare ha oheja rei umi ótrope. Iporã avei omombeʼu chupekuéra mbaʼépa oikohína, ani hag̃ua ojepyʼapyeterei (Embojoja Proverbios 20:​18-re).

25. a) Ojejapoháicha kongregasiónpe, mbaʼépa ikatu ojapo tuvakuéra ifamília opuʼãramo hesekuéra? b) Mbaʼéichapa tuvakuéra oipytyvõta ifamíliape?

 ²⁵ Apóstol Juan omombeʼuvaʼekue mbaʼépa ojapovaʼerã kristianokuéra oĩ jave kongregasiónpe peteĩ heko vaíva ha nokambiaséiva. Haʼe heʼi: “Ani pemog̃uahẽ pende rógape, ha ani pemomaitei” (2 Juan 10). Tuvakuéra ikatu ojapo upéva ifamília haʼéramo mayor de edad ha opuʼãramo hesekuéra. Ijetuʼuetereíramo jepe chupekuéra, ojapovaʼerã upéva oñangareko hag̃ua umi ótro ifamíliare. Haʼekuéra oikotevẽ oñeñangareko meme hesekuéra. Jahechaukavaʼerã chupekuéra mbaʼépa iporã ojapo ha mbaʼépa ndajahejamoʼãi ojapo. Ñañemongetavaʼerã hendivekuéra jaikuaa hag̃ua mbaʼéichapa oĩ eskuélape térã kongregasiónpe. Avei jaikuaaukavaʼerã ñane famíliape nañandegustaiha ojapóva iñermáno, péro jahayhuha chupe. Ñande ndajaguerohorýi umi mbaʼe vai ojapóva. Jacob raʼykuéra omotĩramo guare ifamíliape ojapo rupi peteĩ mbaʼe vai, Jacob omaldesi haʼekuéra ojapóva, ndahaʼéi chupekuéra (Génesis 34:​1-31; 49:​5-7).

26. Mbaʼépa oipytyvõta tuvakuérape peteĩ ifamília osẽ vaíramo?

²⁶ Ikatu ñaimoʼã ñande káusare oikoha koʼã mbaʼe ñande rogapýpe. Péro oimérõ ñañemboʼéraʼe Jehovápe, jajapo haʼe heʼíva ha ñañehaʼãmbaite ñane família rehehápe, naiporãi jaʼe ñande káusare osẽ vaiha pe mitãrusu. Ndaipóri ni peteĩ túva ojapo porãva opa mbaʼe, ha ñande ñañehaʼãkuri ñañatende porã ñane famíliare (Embojoja Hechos 20:​26-re). Ñambyasyeterei peteĩ ñande raʼy osẽ vaíramo. Péro oikóramo upéva ñanemanduʼavaʼerã Ñandejára ontendeha jahasáva ha arakaʼeve  ndohejamoʼãiha isiervokuérape (Salmo 27:10). Upévare ñañehaʼãkena ñañangareko porã ñane familiakuéra opytávare ha ñaipytyvõ chupekuéra oñemoag̃ui hag̃ua Jehováre.

27. Ojapohaguéicha pe mitãkariaʼy Jesús oñeʼẽhague, mbaʼépa ikatu ohaʼãrõ tuvakuéra?

²⁷ Naiporãi ñaimoʼã ñane família nokambiamoʼãveimaha. Ikatúningo amo gotyove imanduʼa pe ñamboʼevaʼekuére chupe michĩme ha ojevy hape vaígui (Eclesiastés 11:6). Heta túva ha sy oservíva Jehovápe ohasa ko mbaʼére. Oĩ mitãrusu okambia ha ou jeýva ifamíliandi. Jesús omombeʼuvaʼekue upéva oikohague peteĩ karaíre, itaʼýra heko vaíva (Lucas 15:​11-32). Ha upéva ikatúnte avei oiko ñanderehe.