1, 2. (a) Ano nga ilustrasyon ang ginhatag ni Jesus sa pagpadaku sang pagkadimatutom sang Judiyong relihiosong mga lider? (b) Ano nga punto tuhoy sa mga lampukon ang matun-an naton gikan sa ilustrasyon ni Jesus?

MGA pila ka adlaw antes sang iya kamatayon, ginpamangkot ni Jesus ang isa ka grupo sang Judiyong relihiosong mga lider sing makapahunahuna nga pakiana. Sia nagsiling: “Ano bala sa hunahuna ninyo? Ang isa ka tawo may duha ka anak nga lalaki. Nagpalapit sia sa nahauna kag nagsiling, ‘Anak, kadto ka sa pagpangabudlay karon sa ulubasan.’ Bilang sabat nagsiling ining isa, ‘Makadto ako, ginuo,’ apang wala sia magkadto. Ginpalapitan niya ang ikaduha, kag amo man ang ginsiling. Bilang sabat nagsiling ining isa,  ‘Indi ako magkadto.’ Sang ulihi naghinulsol sia kag nagkadto. Sin-o sa ila nga duha ang naghimo sang kabubut-on sang iya amay?” Ang Judiyong mga lider nagsabat: “Ang naulihi.”—Mateo 21:28-31.

² Ginpadaku diri ni Jesus ang pagkadimatutom sang Judiyong mga lider. Kaangay sila sang nahauna nga anak nga lalaki, nga nanaad sa paghimo sang kabubut-on sang Dios apang wala magtuman sa ila panaad. Apang mahangpan sang madamong ginikanan nga ang ilustrasyon ni Jesus ginpasad sa isa ka maayong paghangop sa pagkabuhi sang pamilya. Subong gin-ilustrar niya sing maayo gid, masami nga mabudlay hibaluon kon ano ang ginahunahuna sang mga pamatan-on ukon pakton ang ila himuon. Ang isa ka pamatan-on mahimo nga magtuga sing madamo nga problema sa tion sang iya pagkalampukon kag dayon magadaku subong isa ka responsable, talahuron nga adulto. Butang ini nga dapat tandaan kon ginahambalan naton ang problema tuhoy sa pagrebelde sang mga tin-edyer.

3. Ngaa indi dapat magpadalidali ang mga ginikanan nga tawgon ang ila anak nga rebelde?

³ Kon kaisa, mahimo mabatian mo ang mga tin-edyer nga nagarebelde sing dayag sa ila mga ginikanan. Ayhan may kilala pa gani ikaw nga isa ka pamilya diin ang isa ka tin-edyer nga anak daw indi makontrol. Apang, indi pirme mahapos mahibaluan kon bala ang isa ka bata rebelde gid. Dugang pa, mabudlay mahangpan kon ngaa ang iban nga kabataan nagarebelde kag ang iban naman—bisan sa sulod sang isa ka panimalay lang—wala nagarebelde. Kon mamutikan sang mga ginikanan nga ang isa sang ila mga anak magarebelde, ano ang dapat nila himuon? Sa pagsabat sini, dapat naton anay hambalan kon ano ang isa ka rebelde.

4-6. (a) Ano ang isa ka rebelde? (b) Ano ang dapat tandaan sang mga ginikanan kon ang ila tin-edyer nga anak malalison kon kaisa?

⁴ Sa simple nga hambal, ang rebelde isa ka tawo nga hungod kag dalayon nga nagalalis ukon nagapamatok kag nagatamay sa isa ka mas mataas nga awtoridad. Sa pagkamatuod, ang ‘kabuangan yara sa tagipusuon sang isa ka bata.’  (Hulubaton 22:15) Amo kon ngaa ang tanan nga kabataan nagapamatok sa awtoridad sang ila mga ginikanan kag sang iban man sa nanuhaytuhay nga tion. Matuod ini labi na sa tion sang pisikal kag emosyonal nga pagtubo nga ginatawag pagkalampukon. Ang pagbag-o sa kabuhi sang bisan sin-o nga tawo nagatuga sing kahuol, kag ang pagkalampukon isa ka tion sang madamo nga pagbag-o. Ang inyo solterito ukon dalagita nga anak nagabiya sa pagkabata kag nagapadulong sa pagkaadulto. Bangod sini, sa tion sang tinuig sang pagkalampukon, ang pila ka ginikanan kag kabataan wala nagasinahuay. Sa masami duna nga ginatinguhaan sang mga ginikanan nga tapakan ang preno sa tion sang pagbag-o, samtang luyag naman sang mga tin-edyer nga padasigon ini.

⁵ Ang tin-edyer nga isa ka rebelde nagasikway sang mga prinsipio nga ginasakdag sang mga ginikanan. Apang, dumduma, nga ang pila lamang ka buhat sang paglalis wala nagahimo sa isa nga rebelde. Kag kon tuhoy sa espirituwal nga mga butang, ang iban nga kabataan mahimo nga sa umpisa magpakita sing diutay lamang ukon indi gid magpakita sing interes sa kamatuoran sang Biblia, apang mahimo nga indi sila mga rebelde. Subong isa ka ginikanan, indi dayon paghukmi ang imo anak.

⁶ Nagarebelde bala ang tanan nga pamatan-on sa tinuig sang ila pagkalampukon sa awtoridad sang mga ginikanan? Wala. Sa pagkamatuod, ginapakita sang ebidensia nga minoriya lamang sang mga tin-edyer ang nagarebelde gid sa tion sang ila pagkalampukon. Apang, ano ang masiling sa isa ka bata nga batinggilan kag rebelde gid? Ano ayhan ang ginabangdan sining pagrebelde?

7. Paano ang sataniko nga palibot makaimpluwensia sa isa ka bata nga magrebelde?

⁷ Ang isa ka daku nga kabangdanan sang pagrebelde amo ang sataniko nga palibot sang kalibutan. “Ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang isa nga malauton.” (1 Juan 5:19) Ang kalibutan nga yara sa gahom ni Satanas nagtukod sing isa ka makahalalit nga kultura nga dapat pamatukan  sang mga Cristiano. (Juan 17:15) Ang daku nga bahin sining kultura indi maugdang, kapin ka makatalagam, kag puno sing mas madamo nga malain nga mga impluwensia karon sangsa nagligad. (2 Timoteo 3:1-5, 13) Kon indi pagtudluan, pagpaandaman, kag pag-amligan sang mga ginikanan ang ila mga anak, ang mga pamatan-on madali gid madaug sang “espiritu nga nagapanghikot karon sa mga anak sang paglalis.” (Efeso 2:2) May kaangtanan sa sini ang pag-ipit sang mga katubutubo. Ang Biblia nagasiling: “Sia nga nagapakig-angot sa mga buangbuang magalain.” (Hulubaton 13:20) Sing kaanggid, sia nga nagapakig-upod sa mga tawo nga puno sing espiritu sining kalibutan mahimo gid nga maimpluwensiahan sina nga espiritu. Ang mga pamatan-on nagakinahanglan sing dalayon nga bulig agod mahangpan nila nga ang pagkamatinumanon sa diosnon nga mga prinsipio amo ang sadsaran sang labing maayo nga pagkabuhi.—Isaias 48:17, 18.

8. Ano nga mga butang ang mahimo magdul-ong sa pagrebelde sang isa ka anak?

⁸ Ang isa pa ka kabangdanan sang pagrebelde mahimo nga amo ang atmospera sa sulod sang puluy-an. Halimbawa, kon ang isa ka ginikanan alkoholiko, nagadroga, ukon masingki sa iya tiayon, ang pagtamod sang tin-edyer sa kabuhi mahimo nga mapatiko. Bisan gani sa malinunglinong nga mga puluy-an, ang pagrebelde mahimo matabo kon ginabatyag sang anak nga ang iya mga ginikanan wala sing interes sa iya. Apang, ang pagrebelde sang mga tin-edyer indi sa tanan nga tion ginabangdan sang mga impluwensia sa guwa. Ang iban nga mga anak nagatalikod sa mga prinsipio sang ila mga ginikanan walay sapayan nga ang ila mga ginikanan nagaaplikar sang diosnon nga mga prinsipio kag nagataming sa ila, sa isa ka daku nga kasangkaron, gikan sa kalibutan sa palibot nila. Ngaa? Ayhan bangod sang isa pa ka gamot sang aton mga problema—ang pagkadihimpit sang tawo. Si Pablo nagsiling: “Paagi sa isa ka tawo [si Adan] nagsulod ang sala sa kalibutan kag paagi sa sala ang kamatayon, kag gani ang kamatayon naglaton sa tanan nga tawo kay ang tanan nakasala.” (Roma 5:12) Si Adan isa  anay ka makagod nga rebelde, kag ginbilinan niya ang iya mga anak sing malain nga panublion. Ang iban nga mga pamatan-on nagarebelde, subong sang ginhimo sang ila katigulangan.

9. Ano nga mga pagpasobra sa pagpadaku sa bata ang mahimo magapukaw sa isa ka anak nga magrebelde?

⁹ Ang isa pa ka butang nga nagadul-ong sa pagrebelde sang mga tin-edyer amo ang indi balanse nga pagtamod sang mga ginikanan tuhoy sa pagpadaku sa bata. (Colosas 3:21) Ang iban sang sinsero nga mga ginikanan sobra magdumili kag magdisiplina sa ila mga anak. Ang iban naman matinuguton, wala nagaaman sing mga panuytoy nga magaamlig sa ila walay eksperiensia nga lampukon. Indi pirme mahapos mangin balanse sa ulot sining duha ka pagpasobra. Kag ang tagsa ka bata may tuhay nga mga kinahanglanon. Ang isa mahimo nga nagakinahanglan sing kapin nga pagbantay sangsa isa. Sa gihapon, may duha ka halimbawa sa Biblia nga magabulig sa pagpakita sang mga katalagman sang sobra nga pagkamadumilion ukon pagkamatinuguton.

10. Ngaa si Eli, bisan pa mahimo gid nga isa sia ka matutom nga mataas nga saserdote, isa ka mapigaw nga ginikanan?

¹⁰ Ang mataas nga saserdote sang dumaan nga Israel nga si Eli isa anay ka amay. Nag-alagad sia sing 40 ka tuig, walay duhaduha batid sia sa Kasuguan sang Dios. Mahimo gid nga gintuman ni Eli ang iya regular nga mga katungdanan subong saserdote sing matutom kag mahimo gid nga gintudlo niya sa iya mga anak nga sanday Ofni kag Phinehas ang Kasuguan sang Dios. Apang, matinuguton man si Eli sa iya mga anak. Sanday Ofni kag Phinehas nagaalagad anay subong mga saserdote, apang “walay pulos [sila] nga mga tawo,” interesado lamang sa pagbusog sang ila gana kag imoral nga mga kailigbon. Apang, sang makahimo sila sing talamayon nga mga buhat sa balaan nga duog, si Eli wala magpakita sing kaisog nga pahalinon sila gikan sa ila katungdanan. Ginsabdong lamang niya sila sa maluya nga paagi. Bangod sang iya pagkamatinuguton, ginpadunggan ni  Eli ang iya mga anak sing labaw sa Dios. Subong resulta, ang iya mga anak nagrebelde batok sa matinlo nga pagsimba ni Jehova kag nag-antos ang bug-os nga panimalay ni Eli.—1 Samuel 2:12-17, 22-25, 29; 3:13, 14; 4:11-22.

11. Ano ang matun-an sang mga ginikanan gikan sa malain nga huwaran ni Eli?

¹¹ Hamtong na ang mga anak ni Eli sang matabo ining mga butang, apang ginapadaku sining maragtas ang katalagman sang pagdingot sing disiplina. (Ipaanggid ang Hulubaton 29:21.) Ang iban nga mga ginikanan mahimo nga indi makahangop kon ano ang gugma kag kon ano ang pagkamatinuguton, nagakapaslawan sa pagpatok kag sa pagpatuman sing maathag, wala nagabulubag-o, kag makatarunganon nga mga talaksan. Ginapatumbayaan nila ang pagpadapat sing mahigugmaon nga disiplina, bisan pa kon ginalapas ang diosnon nga mga prinsipio. Bangod sining pagkamatinuguton, mahimo nga sa ulihi ang ila mga anak indi magsapak sa ila awtoridad ukon sa bisan ano nga sahi sang awtoridad.—Ipaanggid ang Manugwali 8:11.

12. Ano nga sayop ang nahimo ni Rehoboam sa paggamit sing awtoridad?

¹² Ang isa naman ka halimbawa sa sobra nga pag-uyat sing awtoridad amo si Rehoboam. Sia ang katapusan nga hari sang nahiusa nga ginharian sang Israel, apang indi sia maayo nga hari. Napanubli ni Rehoboam ang isa ka pungsod nga ang katawhan sini indi kontento bangod sang mga lulan nga ginpatuman sa ila sang iya amay nga si Solomon. Nangin mahinangpanon bala si Rehoboam? Indi. Sang ang isa ka hubon sang mga tawo nangabay sa iya nga buhinan ang mapiguson nga mga tikang, wala niya ginpamatian ang hamtong nga laygay gikan sa iya tigulang nga mga manuglaygay kag nagsugo sia nga pabug-atan pa ang gota sang katawhan. Ang iya pagkamatinaastaason nagpukaw sang pagrebelde sang napulo ka naaminhan nga tribo, kag ang ginharian natunga.—1 Hari 12:1-21; 2 Cronica 10:19.

13. Paano malikawan sang mga ginikanan ang sayop ni Rehoboam?

¹³ Ang mga ginikanan makatuon sing pila ka importante nga mga leksion gikan sa kasaysayan sang Biblia tuhoy kay Rehoboam. Dapat nila “pangitaon si Jehova” paagi sa pangamuyo  kag usisaon ang ila mga metodo sa pagpadaku sa ila mga anak suno sa kapawa sang mga prinsipio sang Biblia. (Salmo 105:4) “Ang palugos nagapabuang sa maalam,” siling sang Manugwali 7:7. Ang maayo nga mga panuytoy magahatag sa mga lampukon sing lugar sa pagtubo samtang nagaamlig sa ila gikan sa halit. Apang ang kabataan indi dapat magpuyo sa isa ka palibot nga tuman ka estrikto kag malatiron sa bagay nga ginapunggan sila sa pagpalambo sing makatarunganon nga kadakuon sang pagsandig kag kompiansa sa kaugalingon. Kon ang mga ginikanan nagatinguha nga mangin balanse sa ulot sang makatarunganon nga mga kahilwayan kag malig-on nga mga latid nga ginapakita sing maathag, mahimo gid nga indi magrebelde ang kalabanan nga mga tin-edyer.

14, 15. Paano dapat tamdon sang mga ginikanan ang pagtubo sang ila anak?

¹⁴ Bisan pa nagakalipay ang mga ginikanan nga makita ang ila anak nga nagatubo sa pisikal gikan sa pagkalapsag padulong sa pagkaadulto, mahimo nga matublag sila kon  ang ila lampukon nga anak indi na magsandig sa ila kag magsugod sa pagmatumato sa iya kaugalingon. Sa tion sining pagbag-o, indi makibot kon ang inyo tin-edyer nga anak daw batinggilan ukon indi kooperatibo kon kaisa. Dumduma nga ang tulumuron sang Cristianong mga ginikanan amo ang pagpadaku sing isa ka hamtong, malig-on, kag responsable nga Cristiano.—Ipaanggid ang 1 Corinto 13:11; Efeso 4:13, 14.

¹⁵ Bisan pa mahimo nga mabudlay ini, dapat utdon sang mga ginikanan ang batasan nga indi pagpasugtan ang bisan anong pangabay sang ila lampukon nga anak para sa dugang pa nga kahilwayan. Sa isa ka mapuslanon nga paagi, ang isa ka bata dapat magtubo subong isa ka indibiduwal. Sa pagkamatuod, sa bata pa nga edad, ang iban nga mga tin-edyer nagasugod sa pagpalambo sing hamtong nga pagtamod. Halimbawa, ang Biblia nagasugid tuhoy sa lamharon nga si Hari Josias: “Sang bataon pa sia [mga 15  anyos], nagsugod sia sa pagpangita sa Dios ni David.” Ining talalupangdon nga tin-edyer maathag nga isa ka responsable nga indibiduwal.—2 Cronica 34:1-3.

16. Samtang ang kabataan ginahatagan sing dugang pa nga salabton, ano ang dapat nila marealisar?

¹⁶ Apang, ang kahilwayan may kaupod nga salabton. Busa, tuguti ang imo nagahamtong nga anak nga maeksperiensiahan niya ang mga resulta sang pila niya ka desisyon kag mga buhat. Ang prinsipio nga, “kon ano ang isab-ug sang tawo, ini man ang iya anihon,” naaplikar sa mga tin-edyer subong man sa mga adulto. (Galacia 6:7) Ang kabataan indi mahimo nga maamligan sing dayon. Apang, ano kon ang imo anak luyag maghimo sing butang nga indi gid kalahamut-an? Subong isa ka responsable nga ginikanan, dapat ka magsiling sing, “Indi.” Kag, bisan pa mahimo ipaathag mo ang mga rason, indi dapat pagtugutan ang bisan ano nga bag-uhon ang imo indi nga mangin huo. (Ipaanggid ang Mateo 5:37.) Walay sapayan, tinguhai nga magsiling sing “Indi” sa isa ka kalma kag makatarunganon nga paagi, kay ang “sabat, kon mahumok, nagapalugpay sang kasingkal.”—Hulubaton 15:1.

17. Ano ang pila ka kinahanglanon sang isa ka tin-edyer nga dapat ihatag sang ginikanan?

¹⁷ Kinahanglan sang mga pamatan-on ang kalig-on sang dalayon nga disiplina bisan pa wala sila pirme dayon nagaugyon sa mga pagdumili kag mga pagsulundan. Makapaluya sing buot kon ang mga pagsulundan pirme ginaislan, depende sa kon ano ang ginabatyag sang isa ka ginikanan sa amo nga tion. Dugang pa, kon ang mga tin-edyer nagabaton sing pagpalig-on kag bulig, kon kinahanglanon, sa paglandas sang pagkamahuluy-on ukon kakulang sing pagsalig sa kaugalingon, mahimo gid nga magalig-on sila. Ginaapresyar man sang mga tin-edyer kon mabaton nila ang pagsalig nga ila ginpangabudlayan.—Ipaanggid ang Isaias 35:3, 4; Lucas 16:10; 19:17.

18. Ano ang pila ka makapalig-on nga mga kamatuoran nahanungod sa mga tin-edyer?

¹⁸ Malugpayan ang mga ginikanan sa paghibalo nga kon ang paghidait, pagkalig-on, kag gugma magluntad sa sulod  sang panimalay, ang kabataan masami nga magauswag. (Efeso 4:31, 32; Santiago 3:17, 18) Madamo nga pamatan-on ang nakalandas sang malain nga palibot sa sulod sang puluy-an, mga pamilya nga may alkoholismo, kasingki, ukon iban pa makahalalit nga impluwensia, kag nagdaku sila subong maayo nga mga adulto. Busa, kon mag-aman ka sing isa ka puluy-an diin ang inyo tin-edyer nga mga anak magabatyag sing kalig-unan, kay nahibaluan nila nga pakitaan sila sing gugma, pagpalangga, kag igtalupangod—bisan pa kon ini nga pagsakdag ginaupdan sang makatarunganon nga mga pagdumili kag disiplina nga nahisanto sa Makasulatanhon nga mga prinsipio—mahimo gid nga sila mangin mga adulto nga mapabugal ninyo.—Ipaanggid ang Hulubaton 27:11.

19. Samtang dapat hanason sang mga ginikanan ang isa ka bata suno sa dapat niya paglaktan, ano ang salabton sang bata?

¹⁹ Daku gid ang mahimo sang maayong pagkaginikanan. Ang Hulubaton 22:6 nagasiling: “Hanasa ang bata suno sa dalanon nga para sa iya; bisan kon magtigulang na sia indi sia magtalikod sa sini.” Apang, ano ang masiling sa kabataan nga may mabug-at nga mga problema walay sapayan nga maayo ang ila mga ginikanan? Posible bala ini? Huo. Ang mga pulong sang hulubaton dapat hangpon suno sa kapawa sang iban nga mga bersikulo nga nagapadaku sang salabton sang bata nga “mamati” kag magtuman sa mga ginikanan. (Hulubaton 1:8) Ang ginikanan kag anak dapat magbuligay sa pag-aplikar sang Makasulatanhon nga mga prinsipio agod mahiusa ang pamilya. Kon ang mga ginikanan kag mga anak indi magbuligay, magautwas ang mga problema.

20. Kon ang mga anak magsayop bangod sang indi paghalong, ano ang maalamon nga mahimo sang mga ginikanan?

²⁰ Ano ang dapat mangin reaksion sang mga ginikanan kon magsayop ang ila tin-edyer nga anak kag mag-utwas ang problema? Nian, labi na nga nagakinahanglan sing bulig ang isa ka pamatan-on. Kon dumdumon sang mga ginikanan  nga nagapakig-angot sila sa isa ka pamatan-on nga walay eksperiensia, mas mahapos nila mapamatukan ang huyog nga magpakita sing sobra nga reaksion. Ginlaygayan ni Pablo ang mga hamtong sa kongregasyon: “Kon ang isa ka tawo makahimo sing sayop nga tikang antes niya matalupangdan ini, kamo nga may espirituwal nga mga kalipikasyon tinguhai nga pasibuon ina nga tawo sa espiritu sang pagkalulo.” (Galacia 6:1) Sarang masunod sang mga ginikanan ini man nga paagi kon nagapakig-angot sa isa ka pamatan-on nga nakahimo sing sayop bangod sang indi paghalong. Samtang ginapaathag kon ngaa sayop ang iya paggawi kag kon paano niya malikawan nga masulit ang sayop, dapat athagon sang mga ginikanan nga ang malain amo ang sayop nga paggawi, indi ang pamatan-on.—Ipaanggid ang Judas 22, 23.

21. Sa pagsunod sa halimbawa sang Cristianong kongregasyon, ano ang dapat himuon sang mga ginikanan kon ang ila mga anak makahimo sing isa ka mabug-at nga sala?

²¹ Ano kon ang pagkadelingkwente sang pamatan-on malubha gid? Kon amo sini, nagakinahanglan ang anak sing pinasahi nga bulig kag malantipon nga pagtuytoy. Kon ang isa ka katapo sang kongregasyon makahimo sing mabug-at nga sala, ginapalig-on sia nga maghinulsol kag magpalapit sa mga gulang agod mangayo sing bulig. (Santiago 5:14-16) Kon maghinulsol sia, ang mga gulang nagabulig sa iya nga mapasag-uli sia sa espirituwal. Sa pamilya, ang may salabton sa pagbulig sa nagasayop nga tin-edyer amo ang mga ginikanan, bisan pa mahimo nila hambalan ini upod sa mga gulang. Indi nila dapat pagtaguon gikan sa hubon sang mga gulang ang bisan anong mabug-at nga mga sala nga nahimo sang isa sang ila mga anak.

22. Sa pag-ilog kay Jehova, ano nga panimuot ang tinguhaan nga huptan sang mga ginikanan kon ang ila anak makahimo sing isa ka mabug-at nga sayop?

²² Ang isa ka malubha nga problema nga nagadalahig sa kaugalingon nga anak sang isa mabudlay gid. Bangod sang magamo nga balatyagon, mahimo nga mahuyog ang mga ginikanan nga pahugon sing maakigon ang ila balingag nga anak; apang mahimo nga magahinakit lamang sia. Tandai  nga ang palaabuton sining pamatan-on mahimo nga nasandig sa kon paano sia ginatratar sa sining mabudlay nga tion. Dumduma man, nga si Jehova handa sa pagpatawad sang ang iya katawhan nagsipak sa matarong—kon maghinulsol lamang sila. Pamatii ang iya mahigugmaon nga mga pulong: “ ‘Kari, karon, kamo nga katawhan, kag husayon naton ang mga butang sa ulot naton,’ siling ni Jehova. ‘Bisan pa ang inyo mga sala mangin subong sang escarlata, mangin maputi sila subong sang nieve; bisan pa mangin mapula sila subong sang carmesi, mangin subong sila sang maputi nga bulbol.’ ” (Isaias 1:18) Daw ano kaayo nga huwaran para sa mga ginikanan!

23. Kon ang isa sang ila mga anak nakahimo sing isa ka mabug-at nga sala, ano ang dapat himuon sang mga ginikanan, kag ano ang dapat likawan nila?

²³ Busa, tinguhai nga palig-unon ang isa nga batinggilan nga bag-uhon ang iya dalanon. Mangayo sing maayong laygay gikan sa eksperiensiado nga mga ginikanan kag mga gulang sa kongregasyon. (Hulubaton 11:14) Indi magpadasudaso sa paghulag kag sa paghambal ukon sa paghimo sing mga butang nga magapabudlay sa imo anak sa pagbalik sa imo. Likawi ang walay kontrol nga kasingkal kag paglain sang buot. (Colosas 3:8) Indi mangampo dayon. (1 Corinto 13:4, 7) Samtang ginadumtan ang kalautan, likawi ang walay pasunaid kag akig nga balatyagon sa imo anak. Labing importante, ang mga ginikanan dapat magtinguha sa pagpakita sing maayong huwaran kag huptan ang ila pagtuo sa Dios nga mabakod.

24. Anong masubo nga kahimtangan ang nagautwas kon kaisa sa isa ka Cristianong pamilya, kag paano ini dapat atubangon sang isa ka ginikanan?

²⁴ Sa pila ka kaso maathag gid nga ang isa ka pamatan-on nakadesisyon nga magrebelde kag sikwayon sing bug-os ang Cristianong mga talaksan. Kon amo, ang igtalupangod dapat iliso sa paghupot ukon sa pagpalig-on liwat sa iban nga mga katapo sang pamilya. Maghalong nga indi pag-ubuson ang imo kusog sa rebelde, sa amo ginapatumbayaan  ang iban nga kabataan. Sa baylo nga itago ang problema gikan sa iban nga mga katapo sang pamilya, hambali ini upod sa ila sa isa ka nagakaigo nga kasangkaron kag sa isa ka makapasalig nga paagi.—Ipaanggid ang Hulubaton 20:18.

25. (a) Bilang pagsunod sa sulundan sang Cristianong kongregasyon, ano ang mahimo himuon sang mga ginikanan kon ang isa ka bata mangin isa ka batinggilan nga rebelde? (b) Ano ang dapat tandaan sang mga ginikanan kon ang isa sang ila mga anak magrebelde?

²⁵ Si apostol Juan nagsiling tuhoy sa isa nga nangin batinggilan nga rebelde sa kongregasyon: “Dili gid sia pagbatuna sa inyo balay ukon magtamyaw sa iya.” (2 Juan 10) Mahimo batyagon sang mga ginikanan nga kinahanglanon man nga himuon ang kaanggid sini nga panindugan sa ila kaugalingon nga anak kon mayor-de-edad na sia kag mangin rebelyuso gid. Bisan pa mahimo nga mabudlay kag masakit ini nga buhat, kon kaisa kinahanglanon gid ini agod maamligan ang iban nga mga katapo sang pamilya. Kinahanglan sang inyo panimalay ang inyo pag-amlig kag padayon nga pagdumala. Busa, padayon nga hupti ang maathag, apang makatarunganon nga mga latid sang paggawi. Magkomunikar sa iban nga mga anak. Mangin interesado sa kon ano ang ila kahimtangan sa eskwelahan kag sa kongregasyon. Subong man, pahibalua sila nga bisan pa wala ikaw nahamuot sa mga ginabuhat sang rebelyuso nga anak, wala ikaw nagadumot sa iya. Pakamalauta ang malain nga buhat sa baylo nga ang bata. Sang ang duha ka anak ni Jacob nagdala sing kahuluy-an sa pamilya bangod sang ila mapintas nga buhat, ginpakamalaut ni Jacob ang ila masingki nga kaakig, indi ang mga anak mismo.—Genesis 34:1-31; 49:5-7.

26. Gikan sa ano makakuha sing lugpay ang sinsero nga mga ginikanan kon ang isa sang ila mga anak magrebelde?

²⁶ Mahimo batyagon mo nga ikaw ang may salabton sa natabo sa imo pamilya. Apang kon ginhimo mo sing mapangamuyuon ang tanan nga masarangan mo, ginasunod ang laygay ni Jehova suno sa masarangan mo, indi mo dapat mulayon ang imo kaugalingon sing dimakatarunganon. Magkuha sing lugpay gikan sa katunayan nga wala sing bisan sin-o ang mahimo mangin himpit nga ginikanan, apang sinsero nga nagtinguha ikaw nga mangin isa ka maayong  ginikanan. (Ipaanggid ang Binuhatan 20:26.) Makapakagha sa tagipusuon kon may isa ka rebelde sa pamilya, apang kon matabo ini sa imo, saligi nga ang Dios nakahangop kag indi gid niya pagbiyaan ang iya debotado nga mga alagad. (Salmo 27:10) Gani mangin determinado nga huptan ang imo puluy-an nga isa ka walay peligro, espirituwal nga puluy-an para sa iban nga kabataan nga nabilin.

27. Ginadumdom ang parabola tuhoy sa buhaha nga anak, ano pirme ang malauman sang mga ginikanan sang isa ka rebelyuso nga bata?

²⁷ Dugang pa, indi ka dapat mangampo. Ang imo una nga mga panikasog sa paghatag sing nagakaigo nga paghanas mahimo nga sa ulihi magatandog sa tagipusuon sang nagtalang nga bata kag makamaradmad sia. (Manugwali 11:6) Subong man sa imo ang naeksperiensiahan sang pila ka Cristianong mga pamilya, kag nakita sang iban nga nag­balik ang ila balingag nga kabataan, subong sang nakita sang amay sa parabola ni Jesus tuhoy sa buhaha nga anak. (Lucas 15:11-32) Mahimo nga amo man sini ang matabo sa imo.