1, 2. а) Иса чь мәсәлә ани, сәва кӧ нәамьнийа сәрԝеред дине Щьһуйа, бьдә кʹьфше? б) Әм чь дькарьн һин бьн дәрһәԛа зарʹа, жь ԝе мәсәле кʹижан кӧ Иса гот?

 ИСА чәнд рʹож пешийа мьрьна хԝә пьрсәкә ӧса да сәрԝеред дине Щьһуйа, кӧ әԝана һелан бун бьфькьрьн. Әԝи гот: «Һун чаԝа тʹәхмин дькьн? Дӧ кӧрʹе мәрьвәки һәбун. Әԝи кӧрʹе хԝәйи мәзьнрʹа гот: ‹Лаԝо! Иро һәрʹә нав рʹәз, шьхӧл бькә›. Әԝи ле вәгәрʹанд у гот: ‹Әз начьм›, ле паше пʹошман бу у чу. Һьнге бав чу щәм йе дьн әԝи жи аһа гот: ‹Бәле, әзе һәрʹьм баво›, ле нәчу. Ньһа жь ван һәр дӧ кӧрʹа кʹижани  гӧрʹа баве хԝә кьр?» Сәрԝеред дине Щьһуйа щаба хԝә дан у готьн: «Йе мәзьн» (Мәтта 21:28-31).

² Бь ԝе мәсәле Иса да кʹьфше, ԝәки сәрԝеред дине Щьһуйа амьн нибун. Әԝана мина кӧрʹе дӧда бун, соз дабун ԝәки ԝе ԛьрара Хԝәде биньн сери, ле нәанин сери. Гәләк де-бав ԝе ԛайил бьн, ԝәки әԝ йәк малбәтеда жи дьԛәԝьмә. Бь ԝе мәсәле Иса гәләк рʹьнд һәр тьшт әʹйан кьр, чьмки щарна гәләк чәтьн ә тедәрхьн чь йә фькьре зарʹада, йане тедәрхьн чь әԝ ньһа дьхԝазә бькә. Чахе зарʹ мәзьн нинә әԝ дькарә тьштед нәрʹаст бькә у чәтьнайе пешда бинә, ле чахе әԝ мәзьн дьбә, әԝ дьбә мәрьвәки щабдар у ԛәдьр. Зарʹ тенә гӧһастьне у дькарьн бьбьнә мәрьвнә баш, әԝе йәке гәрәке бир нәкьн.

3. Чьрʹа де у бав гәрәке ләз нәкʹәвьн зарʹа хԝә һʹәсаб кьн йәки мьԛабьл у нәгӧһдар?

³ Дьбәк жи ԝә бьһистийә, дәрһәԛа зарʹа ӧса кӧ гӧрʹа де-бавада нинә. Йан жи дьԛәԝьмә һун хԝәха нас дькьн малбәтәкә ӧса, кӧ зарʹа ԝан гәләк нәʹс у нәстьри йә. Ле әԝ найе һʹәсабе кӧ зарʹа ӧса мьԛабьли де-баве хԝә йә. Щарна дькарә ӧса бьԛәԝьмә кӧ нава маләкеда зарʹәк гӧрʹа де-бава дькә, ле йе дьн мьԛабьли де-бава йә. Рʹасти жи чәтьн ә фәʹм кьн чьрʹа әԝ ӧса дьԛәԝьмә. Де у бав гәрәке чь бькьн, чахе әԝана тедәрдьхьн кӧ зарʹа ԝан чьԛас дьчә нәʹс дьбә у мьԛабьли ширәтед де-баве хԝә дәрте? Сәва щаба ԝе пьрсе бьдьн, ԝәрә әм пешийе пебьһʹәсьн кʹижан зарʹ те һʹәсабе нәгӧһдар у мьԛабьл.

4-6. а) Кʹе те һʹәсабе мьԛабьл? б) Һәрге зарʹ щарна гӧрʹа де-баве хԝә накә, әԝ йәк чь найе һʹәсабе?

⁴ Хәбәра мьԛабьл те готьне дәрһәԛа ԝи мәрьви, кʹижан һьмбәри кәсәки дәрте, сәр йа хԝә дьсәкьнә у  нахԝазә гӧрʹа тʹӧ кәси бькә. Әԝ йәк рʹаст ә, кӧ «ахмахти дьле зарʹава гьредайи йә» (Мәтʹәлок 22:15). Ләма жи щарна ӧса дьԛәԝьмә кӧ зарʹ һьмбәри рʹебәрийа де-бава дәртен. Гәләк щар әԝ йәк дьԛәԝьмә чахе зарʹ мәзьн дьбә у те гӧһастьне. Чьмки чахе әʹмьре кәсәкида тьштәк те гӧһастьн, әԝ йәк стресе пешда тинә. Ле һʹәта зарʹ мәзьн дьбьн, әм дькарьн бежьн, ԝәки әʹмьре ԝанда тʹьме гӧһастьн дьбьн. Кӧрʹ йан ԛиза ԝә салед зарʹотийе пәй хԝә дьһельн у бәрбь гьһиштьне дьчьн. Ләма жи чәтьнайи ортʹа де-бава у зарʹада пешда тен. Ле гәләк щар де-бав нахԝазьн баԝәр кьн, ԝәки зарʹа ԝан ида мәзьн буйә. Ле зарʹ дьфькьрьн, ԝәки әԝана ида мәрьвнә мәзьн ьн.

⁵ Зарʹа кӧ мьԛабьли де-баве хԝә йә, пьшта хԝә дьдә ԝан тьшта чь кӧ де-бав ԛимәт дькьн. Ле һәрге зарʹ чәнд щара гӧрʹа де йан бав нәкьр әԝ йәк най һʹәсабе, ԝәки әԝ мьԛабьли де-баве хԝә рʹадьбә. Ле чь әм дькарьн бежьн дәрһәԛа рʹӧһʹанийа зарʹа, дьԛәԝьмә һʹәԝаса ԝан һьндава рʹастийа Кʹьтеба Пироз һьндьк ә, йан ԛә тʹӧнә. Һәрге ӧса нә, диса жи әԝ йәк найе һʹәсабе кӧ әԝана мьԛабьли де-бава нә. Ләз нәкʹәвьн зарʹа хԝә нав кьн нәгӧһдар у мьԛабьл.

⁶ Гәло һʹәму зарʹ гӧрʹа де-баве хԝә накьн у готьнед ԝан пьшт гӧһе хԝәва давежьн? На. Чаԝа әʹмьр дьдә кʹьфше нә һʹәму зарʹ мьԛабьли де-баве хԝә рʹадьбьн. Ле чь әм дькарьн бежьн дәрһәԛа ԝе зарʹе, кʹижан кӧ рʹасти жи йәки нәʹс ә у мьԛабьли де-баве хԝә рʹадьбә? Чь дькарә бьбә мәʹнийа ԝе йәке?

7. Чаԝа дьнйа Шәйтʹан, дькарә хьраб һʹӧкӧм кә сәр зарʹа?

⁷ Мәʹнийа сәрәкә чьрʹа зарʹ мьԛабьли де-баве хԝә дьчә, әԝ дьнйа Шәйтʹан ә кӧ хьраб һʹӧкӧм дькә сәр  мәрьва. «Тʹәмамийа дьнйайе бьн һʹӧкӧме Йе Хьрабда йә» (1 Йуһʹәнна 5:19). Әԝ дьнйа бьн һʹӧкӧме Шәйтʹанда нә, йе кӧ хԝәстьнед бенамусийе пешда тинә у Мәсиһи гәрәке һьмбәри ԝе йәке шәрʹ кә (Йуһʹәнна 17:15). Рʹожа иройин тьштед хьраб гәләк бәлабуйи у хоф ьн, чьмки ньһа гәләк зу сәр мәрьва һʹӧкӧм дьбьн нә кӧ бәре (2 Тимотʹейо 3:1-5, 13). Де-бав гәрәке пешда зарʹед хԝә һин кьн у жь ԝе йәке ԝана хԝәй кьн. Һәрге де-бав ӧса нәкьн, «рʹӧһʹе кӧ ньһа жи нава ԝан мәрьвада йа хԝә дькә, йед кӧ нә гӧрʹа Хԝәдеда нә» дькарә хьраб һʹӧкӧм бә сәр зарʹа (Әфәси 2:2). Ӧса жи һәвалед мәкʹтәбе йед нәбаш дькарьн хьраб һʹӧкӧм кьн сәр зарʹа. Кʹьтеба Пирозда те готьне: «Һәвале сәрԝахта сәрԝахт дәрте, һәвале ахмаха хьраб дәрте» (Мәтʹәлок 13:20). Әԝ мәрьв, йе кӧ һәвалтийе дькә тʹәви ԝи, кʹижан кӧ тьштед нәбаш дькә, дьԛәԝьмә хԝәха жи бькʹәвә бәр байе ԝи мәрьви у тьштед нәбаш бькә. Зарʹарʹа һәр тʹьм аликʹари лазьм ә, ԝәки әԝана фәʹм кьн, кӧ гәрәке гӧһ бьдьнә ширәтед Хԝәде. Һәрге әԝана гӧһ бьдьнә ширәтед Хԝәде, әԝана ԝе бәхтәԝар бьн (Ишайа 48:17, 18).

8. Кʹижан ьн әԝ мәʹни, жь бо чь жи зарʹ мьԛабьли де-баве хԝә дьчьн?

⁸ Мәʹнийа дьн чьрʹа зарʹ дькарә мьԛабьли де-баве хԝә һәрʹә, әԝ һәйә дәрәщед нава малбәтеда. Мәсәлә, һәрге де йан бав һʹьз дькьн гәләк ичʹке вәхԝьн, наркотике бьдьнә хәбате, бь ԝе йәке ньһерʹандьна зарʹа сәр әʹмьр алийе хьрабда те гӧһастьне. Ле гава малбәтеда һәр тьшт баш бә жи, ԝи чахи жи зарʹ дькарә мьԛабьли де-баве хԝә һәрʹә, чьмки де-бав, ԝәʹдә тʹәви ԝи дәрбаз накьн. Ле мәʹнийа ԝе йәке кӧ зарʹ һьмбәри де-баве хԝә йә, һәртʹьм дьнйа Шәйтʹан нинә. Һьнә зарʹ ԝи чахи жи ширәткьрьна де-бава пьшт гӧһе хԝәва  давежьн, чахе де-бав бь ширәтед принсипед Хԝәде дьжин у дьхԝазьн һәр алийава зарʹед хԝә хԝәйи кьн жь ԝе дьнйа хьраб. Ле гәло чьрʹа ӧса дьԛәԝьмә? Мәʹнийа ԝе йәке әԝ ә кӧ мәрьв гӧнәкʹар ьн. Паԝлос гот: «Чаԝа бь мәрьвәки [Адәм] гӧнә кʹәтә дьне у жь гӧнә жи мьрьн һат, ӧса жи мьрьн сәр һʹәму мәрьва бәла бу, чьмки һʹәмуйа жи гӧнә кьр» (Рʹомайи 5:12). Адәм тʹәне бона хԝә дьшьрмиш дьбу, әԝи гӧрʹа Хԝәде нәкьр у мьԛабьли ԝи чу, ләма жи гӧнә дәрбази сәр тʹәмамийа зӧрʹәта ԝи бу. Иро жи һьнә зарʹ дьбьнә мина Адәм йе кӧ гӧрʹа Хԝәде нәкьр.

9. Диса чь дькарә бьбә мәʹни, ԝәки зарʹ мьԛабьли де-баве хԝә бә?

⁹ Диса мәʹник һәйә, чьрʹа зарʹ мьԛабьли де-баве хԝә дәртен. Мәʹни әԝ ә, ԝәки де-бав рʹаст зарʹа ширәт накьн (Колоси 3:21). Һьнә де-бавед хирәт, зарʹед хԝә щәза дькьн у гәләк синора ԝанарʹа датиньн. Ле һьнәкед дьн хԝә бәр зарʹа кәр дькьн, зәʹф рʹу дьдьнә ԝан у принсипед керһати нагьһиньн дьле ԝан. Гәләк чәтьн ә бькьн ӧса чаԝа рʹаст ә. Чьмки һʹәԝщәтийа һәр зарʹәки башԛә йә. Дьԛәԝьмә зарʹәк һʹәԝщә йә кӧ гәләк дина хԝә бьдьнә ԝи, ле йе дьн на. Ле дӧ мәсәлед жь Кʹьтеба Пироз ԝе али мә бькьн, ԝәки бьвиньн, чьрʹа нәбаш ә гәләк нәрм бьн йан гәләк сәрт бьн.

10. Чьрʹа Әли дьһатә һʹәсабе сәрәккʹаһине баш, ле нә баве баш?

¹⁰ Зарʹед сәрәккʹаһин Әли һәбун. Әли 40 сала Хԝәдерʹа ԛӧльх дькьр у Ԛануна ԝи гәләк рʹьнд заньбу. Демәк Әли щабдарийа хԝә бь амьни дьани сери. Ӧса жи дьԛәԝьмә, әԝи зарʹед хԝә Һофни у Финәһас дәрһәԛа Ԛануна Хԝәде һин дькьр. Ле йәкә, Әли гәләк нәрм бу һьндава һәрдӧ кӧрʹе хԝәда. Рʹаст ә, Һофни у Финәһас шьхӧле сәрәккʹаһин дьанинә сери, ле әԝана «мәрьвед бетʹәԝшә» бун, чьмки тʹәне сәва зьке хԝә у  һʹәԝщед хԝәйи бенамуси дьшьрмиш дьбун. Ԝана сәр әʹрде пироз әԝ шьхӧле хԝәйи рʹобәти дькьрьн, ле мерхасийа Әли тʹӧнә бу, ԝәки ԝана бьдә сәкьнандьне у жь сәрәккʹаһитийе дәрхә. Әли тʹәне бь нәрми ль ԝан һьлдьһат. Бь ԝе йәке Әли дьда кʹьфше, ԝәки кӧрʹед хԝә Хԝәде зедәтьр дьгьрт. У ахьрийеда, кӧрʹе Әли һьмбәри һʹәбандьна рʹаст рʹабун у сәва ԝе йәке тʹәмамийа малбәта Әли зийане кʹәт (1 Самуйел 2:12-17, 22-25, 29; 3:13, 14; 4:11-22).

11. Де-бав жь мәсәла Әлийә нәбаш чь дәрсе дькарьн хԝәрʹа һин бьн?

¹¹ Кӧрʹе Әли ида мәзьн бун, чахе әԝ йәк дьԛәԝьми. Әԝ мәсәлә дьдә кʹьфше, ԝәки чьԛас нәбаш ә чахе ширәткьрьна зарʹа пьшт гӧһе хԝәва давежьн. (Бәрамбәр кьн Мәтʹәлок 29:21.) Һьнә де-бав һʹьзкьрьне у рʹудайине һәв дәрнахьн, тʹәмийед билан надьн у жь зарʹа дәԝа накьн, ԝәки ԝан тʹәмийа биньн сери. Әԝ де-бав, ширәтед Хԝәде пьшт гӧһе хԝәва давежьн у зарʹа щәза накьн, чь кӧ нишана һʹьзкьрьне йә. Һәрге де-бав гәләк нәрм ьн тʹәви зарʹед хԝә, бь ԝе йәке ԛәдьре де-бава у мәрьвед дьн бәр чʹәʹве зарʹа дькʹәвә. (Бәрамбәр кьн Ԝаиз 8:11.)

12. Рʹәһобоԝам ԝәʹде сәрԝертийа хԝә чь шаши бәрда?

¹² Мәсәла дьн дәрһәԛа Рʹәһобоԝам ә йе кӧ сәрт бу. Рʹәһобоԝам пʹадше пашьн бу йе пʹадшатийа Исраелейә йәкбуйи, Рʹәһобоԝам пʹадшәки хьраб бу. Ԝирʹа ԝәлатәк һатьбу дайине, бьнәлийед кʹижани дьданә кʹьфше ԝәки нәԛайил ьн кӧ баве ԝи Сьлеман ԝана гәләк дьчәрчьранд. Ле гәло Рʹәһобоԝам дьлрʹәʹмти да кʹьфше һьндава ԝан? На. Чахе мьләт жь Рʹәһобоԝам хԝәст, ԝәки әԝ хәбата ԝан сьвьк бькә, әԝи гӧһ нәда ширәтед рʹуспийа у тʹәми да, ԝәки хәбата ԝан һе гьран кьн. Бабахийа Рʹәһобоԝам бу сәбәб, кӧ  дәһ бәрәкед бакʹӧре мьԛабьл рʹабун у пʹадшати бу дӧ пʹара (1 Пʹадшати 12:1-21; 2 Дирок 10:19).

13. Чьда де-бав, гәрәке мина Рʹәһобоԝам нибьн?

¹³ Жь мәсәла Рʹәһобоԝам йа кӧ жь Кʹьтеба Пироз ә, де-бав дькарьн хԝәрʹа дәрсе һьлдьн. Дә-бав гәрәке дӧа бькьн у аликʹарийе жь Йаһоԝа бьхԝазьн у бьньһерʹьн һәла методед ширәткьрьна ԝан, сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз ә йан на (Зәбур 105:4). Ԝаиз 7:7-да те готьне, ԝәки һәла һе мәрьве билан жи, дькарә тʹьштед беаԛлайи бькә чахе рʹасти чәтьнайа те. Ширәткьрьна рʹаст ԝе али зарʹа бькә пешда һәрʹьн у хԝә жь хьрабийе хԝәйи кьн. Ле һәрге, де-бав гәләк сәрт ьн у изьне надьнә зарʹа тʹӧ тьшти бькьн, ԝи чахи зарʹ тьрсонәк мәзьн дьбьн у хԝәда ӧса жи ԛәԝата хԝәда баԝәр ниньн. Ле һәрге, де-бав нә гәләк сәрт у нәжи гәләк нәрм бьн, ле заньбьн чьԛас азабуне бьдьнә зарʹед хԝә, ԝи чахи зарʹ мьԛабьли де-баве хԝә дәрнайен.

14, 15. Ча де-бав гәрәке бьньһерʹьн сәр ԝе йәке, кӧ зарʹа ԝан мәзьн дьбә?

¹⁴ Рʹаст ә де-бав ша дьбьн чахе дьбиньн, ча зарʹа ԝан мәзьн дьбә, ле әԝана дькарьн бәрхԝә кʹәвьн, ԝәки зарʹ ида һʹәԝще ԝан нинә у сәр хԝә баԝәр ә. Әʹщебмайи нәминьн чахе зарʹ сәр йа хԝә дьсәкьнә, йане нахԝазә тʹәви ԝә тьштәкида ԛайил бә. Бир нәкьн, ԝәки һәр кәс жь де-бава дьхԝазьн кӧ зарʹед ԝан бьбьнә Мәсиһийе гьһишти, хԝәгьрти у щабдар. (Бәрамбәр кьн 1 Корьнтʹи 13:11; Әфәси 4:13, 14.)

¹⁵ Һәрге зарʹ азабуне дьхԝазә де-бав гәрәке сәр ԝе йәке гәләк сәрт нәньһерʹьн. Чьмки зарʹарʹа әԝ йәк  лазьм ә, сәва кӧ әԝана мәрьвнә щабдар мәзьн бьн. Ле һәнә зарʹед ӧса кӧ һе гәләк бьчʹук ьн, ле хәбәрдан у фькьред хԝәда мәзьн тенә хане. Мәсәлә, Кʹьтеба Пирозда те готьне, ԝәки Йошийа Пʹадша чахе һе «щьԝан бу [ԝәкә 15 сали], дәст бь легәрина Хԝәдайе бапире хԝә Даԝьд кьр». Йошийа бь рʹастийе жи зарʹәкә щабдар бу (2 Дирок 34:1-3).

16. Зарʹ чь гәрәке фәʹм бькьн чахе щабдарийа һьлдьдьн сәр хԝә?

¹⁶ Тʹәви азабуне ӧса жи щабдари тен. Чәнд щара изьне бьдьнә зарʹед хԝә, ԝәки сәр хԝә тʹәхмин кьн һәԛе сафикьрьн у кьред хԝә. Әв принсип «мәрьв чь дьчинә, ԝе жи дьчьнә» нә тʹәне бона мәзьна йә, ле бона зарʹа йә жи (Галати 6:7). Нәлазьм ә һәр гав у һәр тʹьм рʹу бьдьнә зарʹа. Ле ча бькьн һәрге зарʹ дьхԝазә ве йәке бькә чь нәрʹаст ә? Һәрге һун херхԝазе зарʹед хԝә нә, һуне изьне нәдьнә ԝан, бькьн әԝ чь кӧ нәрʹаст ә. Һун дькарьн шьровәкьн чьрʹа изьне надьн, ле диса жи сәр гьлийед хԝә бьминьн, бьра готьна ԝә «на-на» бә «бәле-бәле» бә. (Бәрамбәр кьн Мәтта 5:37.) Ле готьна хԝәйә «на» бь нәрми у баԝәри бежьн, чьмки «щаба нәрм һерсе датинә» (Мәтʹәлок 15:1).

17. Щаһьл дьхԝазьн кӧ де-бав чьда пьштгьрийа ԝан бькьн?

¹⁷ Һәрге де-бав хԝә ԝан ширәта бьгьрьн йед кӧ дьдьнә зарʹед хԝә, әԝ йәк бона зарʹа кʹар ә, ԝи чахи жи чахе әԝана ԛайил ниньн тʹәви ԝан синора, йед кӧ де-бав датиньн. Кʹәнге де-бав методед ширәткьрьна хԝә һәр тʹьм дьгӧһезьн, жь бо ԝе йәке зарʹ дькарьн әʹщьз бьн. Мәсәлә чахе һерс ьн тьштәки дьбежьн, ле чахе ша нә, лап тьштәки дьн дьбежьн. Ле һәрге де-бав али зарʹа бькьн ԝәки шәрм нәкьн, нәтьрсьн у хԝәда баԝәр бьн, һьнге зарʹ ԝе сәрхԝә бьн. Ӧса жи щаһьла хԝәш те чахе де-бав баԝәрийа хԝә ԝан тиньн. (Бәрамбәр кьн Ишайа 35:3, 4; Луԛа 16:10; 19:17.)

18. Чь информасиа дәрһәԛа щаһьла дькарә де-бава ша кә?

 ¹⁸ Һәрге малбәта ԝәда әʹдьлайи у һʹьзкьрьн һәйә, әԝ йәк дькарә али зарʹа бькә (Әфәси 4:31, 32; Аԛуб 3:17, 18). Һьнә малбәтада де-бав гәләк ичʹке вәдьхԝьн, хԝә һьндава зарʹа хьраб дьдьнә кʹьфше, ле зарʹ чʹәʹв надьнә ԝан у ахьрийеда дьбьнә мәрьвнә баш. Ле илаһи чахе малбәтеда һʹьзкьрьн һәйә у зарʹ баԝәр ьн кӧ де-бав пьштоване ԝан ьн, әԝана дькарьн бьбьнә мәрьвед ӧса, кӧ һуне ԝанарʹа фьрнаԛ бьн. Әԝ йәк ԝи чахи жи дькарә бьԛәԝьмә чахе һун ԝанрʹа синоред лазьм дайньн у сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз, ширәта бьдьнә ԝан. (Бәрамбәр кьн Мәтʹәлок 27:11.)

19. Рʹаст ә де-бав гәрәке зарʹед хԝә һини рʹийа рʹаст кьн, ле жь зарʹа чь те хԝәстьне?

¹⁹ Бь рʹастийе һәр тьшт ԝе йәкева гьредайи йә, ча де-бав щабдарийед хԝә тиньн сери. Мәтʹәлок 22:6-да те готьне: «Зарʹотийеда рʹийа рʹаст һин бькә, гава әԝ кал бә, иди әԝе жь ԝе нәкʹәвә». Ле дьԛәԝьмә де-бав гәләк баш ьн у рʹаст зарʹед хԝә мәзьн дькьн, ле зарʹ дькʹәвьнә нава чәтьнайа у кӧл-дәрд пешда тиньн. Гәло бь рʹастийе тьштед ӧса дьԛәԝьмьн? Бәле. Хәбәред жь мәтʹәлок дькарьн бәрамбәр кьн тʹәви рʹезед дьн, кʹижан дьдьнә кʹьфше, кӧ зарʹ гәрәке гӧһ бьдә «ширәта» де-бава (Мәтʹәлок 1:8). Сәва кӧ малбәтеда әʹдьлайи һәбә, чаԝа де-бав ӧса жи зарʹ гәрәке хԝә ԝан ширәта бьгьрьн, йе кӧ сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз ьн. Һәрге һәр дӧ алийава ԛәԝате хәрщ нәкьн сәва кӧ әʹдьлайеда бьн, чәтьнайи дькарьн пешда бен.

20. Чахе зарʹ шашийа бәрдә, де-бав гәрәке ча хԝә бьдә кʹьфше һьндава ԝан?

²⁰ Де-бав чаԝа гәрәке хԝә бьдьнә кʹьфше, чахе зарʹ шашийа бәрʹдьдә у дькʹәвә нава чәтьнайа?  Ԝе дәрәщеда зарʹ һивийа аликʹарийа де-баве хԝәйә. Де-баврʹа ԝе һьнге һеса бә рʹаст сәр ԝе дәрәще бьньһерʹьн, һәрге әԝана һьлдьн һʹәсаб, ԝәки зарʹа ԝан һе бьчʹук ә. Паԝлос ширәт да Мәсиһийа: «Һәгәр йәк нәһәԛикеда бе гьртьне, һун кӧ рʹӧһʹани нә, ԝи биньнә сәр рʹийа рʹастийе, ле бь рʹӧһʹе мьлуктийе» (Галати 6:1). Бь ԝи щурʹәйи де-бав дькарьн хԝә бьдьнә кʹьфше һьндава зарʹа хԝәйә мәзьн, кʹижани кӧ шаши кьрийә. Әԝана гәрәке зарʹа хԝәрʹа әʹйан шьровәкьн, ԝәки чьрʹа әв кьре ԝи нәрʹаст бу у ча щара дӧда әԝе шашийе бәрʹнәдә. Ӧса жи де-бав гәрәке зарʹа хԝә бьдьнә баԝәркьрьне кӧ ԝи һʹәсаб накьн хьраб, ле кьред ԝи һʹәсаб дькьн хьраб. (Бәрамбәр кьн Щьһуда 22, 23.)

21. Де-баве Мәсиһи чь гәрәке бькьн, чахе педьһʹәсьн ԝәки зарʹа ван гӧне гьран кьрийә?

²¹ Гәло ԝе чаԝа бә, кʹәнге зарʹ гӧне гьран дькә? Илаһи ԝи чахи, аликʹари у ширәткьрьна керһати ԝанарʹа лазьм ә. Чахе щьватеда кәсәк гӧне гьран дькә, ԝи һелан дькьн, ԝәки гӧне хԝә бьдә рʹийе хԝә у тʹәви рʹуспийа хәбәр дә (Аԛуб 5:14-16). Паши ԝе йәке ча әԝ мәрьв гӧне хԝә дьдә рʹуйе хԝә, рʹуспи али ԝи дькьн рʹӧһанида ԛәԝи бә. Ле һәрге зарʹ шашийа бәрʹдьдә, де-бав гәрәке рʹаст ԝи ширәт кьн у һәрге лазьм бә, дькарьн тʹәви рʹуспийа жи хәбәр дьн. Ле һәрге зарʹ гӧне гьран дькә, де-бав гәрәке әԝе йәке жь рʹуспийа вәнәшерʹьн.

22. Де-бав чьда дьхԝазьн чʹәʹв бьдьнә Йаһоԝа, сәва кӧ һәләԛәтийа ԝан тʹәви зарʹед ԝан баш бә, чахе зарʹ шашийа бәрʹдьдьн?

²² Зарʹ дәрдәки гьран пешда тинә, чахе хԝә дькә нава чәтьнайед гьран. Дәрәща ӧсада де-бав һерс дькʹәвьн у дьхԝазьн зарʹа хԝәрʹа бькьнә шәрʹ, ле ԝи чахи зарʹ дькарә дьһа һерс у хьраб бә. Бир нәкьн, кӧ дәрәще ӧсада дьбәкә әʹмьр у ахьрийа зарʹа ԝә гьредайи  бә ԝе йәкева, кӧ һуне ча хԝә бьдьнә кʹьфше һьндава ԝан. Биньнә бира хԝә ԝе дәрәще чахе щьмәʹта Хԝәде жь рʹийа рʹастийе дәркʹәтьбу, Йаһоԝа һазьр бу бьбахшинә ԝан, һәрге ԝана гӧне хԝә бьда рʹуйе хԝә. Гӧһ бьдьн хәбәред Баве һʹьзкьри: «Ньһа ԝәрьн у әм ль доза хԝә бьньһерʹьн; һәгәр, сущед ԝә мина ԛьрмьз бьн жи ԝе мина бәрфе сьпи бьбьн, мина кʹезька ԛьрмьзе гәԝәз жи бьн, ԝе бьбә мина һьри» (Ишайа 1:18). Чьԛас мәсәләкә баш ә бона де-бава!

23. Де-бав чь гәрәке бькьн у чь гәрәке нәкьн, һәрге зарʹәкә ԝан гӧне гьран кьрийә?

²³ Али зарʹа хԝә бькә, кʹижан кӧ жь рʹийа рʹастийе дәркʹәтийә, ԝәки ԝәгәрә. Аликʹарийе жь де-баве хԝәйи щерʹьбанди у жь рʹуспийед щьвате бьхԝазьн (Мәтʹәлок 11:14). Де-бав гәрәке пешда дьшьрмиш бьн чь у ча бежьн, ԝәки зарʹ бькарьбьн щарәкә дьн жи бәрбь ԝан бен. Әԝана гәрәке хәбәред ӧса нәбежьнә зарʹед хԝә, жь бо кʹижана дьле зарʹа дькарә бешә (Колоси 3:8). Баԝәрийа хԝә ӧнда нәкьн (1 Корьнтʹи 13:4, 7). Де-бав гәрәке хьрабийе нәфрʹәт кьн, ле әԝ йәк найе һʹәсабе, кӧ әԝана гәрәке һьндава зарʹед хԝә сәрт у дьлсар бьн. Ле фәрз әԝ ә, ԝәки бьбьнә мәсәлед баш бона зарʹед хԝә у баԝәрийа хԝә ԛәԝи хԝәй кьн.

24. Малбәтед Мәсиһида, чь дәрәща нәбаш дькарә бьԛәԝьмә у ча де-бав гәрәке ԝе дәрәщеда хԝә бьдьнә кʹьфше?

²⁴ Щарна ӧса дькарә бьԛәԝьмә, ԝәки зарʹ хԝәрʹа сафи кьрийә гӧрʹа де-баве хԝә нәкә у гӧһ нәдә рʹастийе. Ԝи чахи ԝе баш бә, ԝәки де-бав дина хԝә бьдьн сәр зарʹед дьн, сәва кӧ әԝана әʹдьлайе хԝәйи кьн. Фәсал бьн, ԝәки ӧса дәрнәйе, кӧ һун бь тʹәмами дина хԝә дьдьн сәр ԝе зарʹе, кʹижан мьԛабьли ԝә дьчә у дәрһәԛа зарʹед дьн бир кьн. Дәԝса кӧ ԝе проблеме жь  нәфәре мале вәшерьн, ԝе һе баш бә тʹәви ԝан дәрһәԛа ԝе йәке шеԝьр кьн. (Бәрамбәр кьн Мәтʹәлок 20:18.)

25. а) Чь метод де-бав дькарьн бьдьнә хәбате, чахе зарʹа ԝан мьԛабли ԝан дьчә? б) Һәрге зарʹ мьԛабьли де-баве хԝә дьчьн, де-бав гәрәке чь бир нәкьн?

²⁵ Йуһʹәннайе шанди дәрһәԛа ԝан мәрьва, кʹижани кӧ щьватеда мьԛабьл дәрдькʹәтьн у рʹаст нәдьбун, дьгот: «Һун ԝи ԛәбул нәкьнә малед хԝә у сьлаве нәдьнә ԝи» (2 Йуһʹәнна 10). Де-бав дькарьн әԝе методе бьдьнә хәбате һьндава ԝе зарʹе, кʹижан мьԛабьли ԝан дьчә у гӧрʹа ԝан накә. Бона де-бава, хәбьтандьна ԝе методе дькарә гәләк чәтьн бә у дьле ԝан бешинә, ле щарна лазьм ә ӧса бькьн, ԝәки йед майин малбәтеда жь рʹӧһʹе мьԛабьл бенә хԝәйкьрьне. Сәва кӧ малбәта ԝә бе хԝәйкьрьне, дина ԝә гәрәке сәр бә. Ләма жи бәрдәԝам кьн хԝә ширәткьрьна рʹаст бьгьрьн у тʹәви зарʹед хԝәйә дьн хәбәр дьн. Жь ԝан пебьһʹәсьн дәрһәԛа шьхӧле ԝанә мәкʹтәбеда у щьватеда. Ԝана бьдьнә сәрԝахткьрьне, ԝәки кьре зарʹа мьԛабьл дьле ԝә хԝәш найе, нә кӧ хԝәха зарʹ. Де-бав гәрәке кьред зарʹе нәфрʹәт кьн, нә кӧ ԝи. Чахе дӧ кӧрʹед Аԛуб жь берʹәʹмтийа хԝә ԛәзи анинә сәр малбәта хԝә, Аԛуб ньфьрʹ кьред ԝан кьр, нә кӧ ԝан (Дәстпебун 34:1-31; 49:5-7).

26. Де-бав чь дькарьн бькьнә бира хԝә, чахе йәк жь зарʹа ԝан гӧрʹа ԝан накә?

²⁶ Дьԛәԝьмә һун хԝә сущдар дькьн, жь бо дәрәщед кӧ малбәта ԝәда ԛәԝьмин. Ле һәрге ԝә ԛәԝат дайә хәбате, бь дӧа у рʹебәрийа Йаһоԝа һәр тьшт кьрийә у ширәтед ԝи анийә сери чьԛас карьбунә, ԝи чахи хԝә сущдар нәкьн. Бир нәкьн, ԝәки де-бавед беԛьсур тʹӧнә нә, ле һун бь тʹәмамийа ԛәԝата хԝә һәр тьшти дькьн, ԝәки бьбьнә де-баве баш. (Бәрамбәр кьн Кʹаред Шандийа 20:26.) Гәләк чәтьн ә чахе зарʹ сәр йа хԝә  дьсәкьнә у гӧрʹа де-баве хԝә накә. Һәрге әԝ йәк малбәта ԝәда дьԛәԝьмә, баԝәр бьн ԝәки Хԝәде ԝә фәʹм дькә у тʹӧ щар ԛӧльхкʹаре хԝәйи амьн наһелә (Зәбур 27:10). Демәк сьст нәбьн у ӧса бькьн, ԝәки зарʹед дьн малда хԝә хԝәйкьри тʹәхмин кьн, алийе рʹӧһʹанида.

27. Чьрʹа де-бав дькарьн баԝәрийа хԝә ӧнда нәкьн, чахе дькьн бира хԝә мәтʹәлока Иса дәрһәԛа кӧрʹе нәгӧһдар?

²⁷ Тʹӧ щар баԝәрийа хԝә ӧнда нәкьн. Әԝ әмәке кӧ ԝә дайә хәбате ԝәʹде ширәткьрьна зарʹа, дькарә бош-бәтал нибә, чьмки ахьрийеда зарʹ дькарә ԝәгәрʹә сәр рʹийа рʹастийе (Ԝаиз 11:6). Һьнә де-бавед Мәсиһи рʹасти ԝе дәрәще һатьнә у әԝана мина ԝи бави нә, дәрһәԛа кʹижани Иса мәтʹәлока хԝәда гьли дькьр. Кӧрʹе ԝи бави жь мал чу хԝә рʹийа нәрʹаст гьрт, ле ԝәʹдә шунда пашда ԝәгәрʹийа мал (Луԛа 15:11-32). Әԝ дәрәщә дькарә нава малбәта ԝәда жи бьԛәԝьмә.