1, 2. (a) Welke illustratie vertelde Jezus om de ontrouw van de joodse religieuze leiders te doen uitkomen? (b) Welk punt in verband met opgroeiende jongeren kunnen wij uit Jezus’ illustratie leren?

ENKELE dagen voor zijn dood stelde Jezus een groep joodse religieuze leiders een tot nadenken stemmende vraag. Hij zei: „Wat dunkt u? Een mens had twee kinderen. Hij ging naar het eerste en zei: ’Kind, ga vandaag in de wijngaard werken.’ Deze gaf ten antwoord: ’Ik ga, heer’, maar ging niet. Toen ging hij naar het tweede kind en zei hetzelfde. Deze gaf ten antwoord: ’Neen, ik ga niet.’ Naderhand kreeg hij spijt en ging toch. Wie van de twee heeft de  wil van zijn vader gedaan?” De joodse leiders antwoordden: „De laatste.” — Mattheüs 21:28-31.

² Jezus liet hier de ontrouw van de joodse leiders uitkomen. Zij waren als de eerste zoon, omdat zij beloofd hadden Gods wil te doen en zich vervolgens niet aan hun belofte hielden. Maar veel ouders zullen beseffen dat aan Jezus’ illustratie een goed begrip van het gezinsleven ten grondslag lag. Zoals Jezus zo goed illustreerde, is het vaak moeilijk te weten wat jonge mensen denken of te voorspellen wat zij zullen doen. Een jongere kan tijdens zijn tienerjaren veel problemen veroorzaken en vervolgens opgroeien tot een verantwoordelijke, gerespecteerde volwassene. Dit is iets om in gedachte te houden wanneer wij het probleem van tieneropstandigheid bespreken.

3. Waarom moeten ouders er niet snel bij zijn hun kind een opstandige te noemen?

³ Af en toe hoort u misschien over tieners die regelrecht opstandig zijn tegen hun ouders. Wellicht kent u zelfs persoonlijk een gezin met een tiener die schijnbaar onhandelbaar is. Het is echter niet altijd gemakkelijk om te weten of een kind werkelijk een opstandige is. Bovendien kan het moeilijk te begrijpen zijn waarom sommige kinderen opstandig zijn en andere — zelfs uit hetzelfde huisgezin — niet. Wat dienen ouders die bang zijn dat een van hun kinderen zich misschien tot een volslagen opstandige zal ontwikkelen, te doen? Voor het antwoord op deze vraag moeten wij het er eerst over hebben wat een opstandige is.

4-6. (a) Wat is een opstandige? (b) Wat moeten ouders in gedachte houden wanneer hun tiener van tijd tot tijd ongehoorzaam is?

⁴ Eenvoudig gezegd is een opstandige iemand die een hoger gezag opzettelijk en voortdurend ongehoorzaam is of weerstaat en trotseert. Natuurlijk is „dwaasheid . . . aan het hart van een knaap gebonden” (Spreuken 22:15). Alle kinderen weerstaan dus wel eens het gezag van een  ouder of een ander gezag. Dit is vooral zo gedurende de tijd van fysieke en emotionele ontwikkeling die als de adolescentie bekendstaat. Bij iedereen zal een verandering in het leven stress creëren, en de adolescentie is een tijd waarin zich veel veranderingen voltrekken. Uw tienerzoon of -dochter laat de kinderjaren achter zich en wordt langzamerhand volwassen. Om deze reden is het voor sommige ouders en kinderen gedurende deze jaren van groei naar volwassenheid moeilijk om met elkaar op te schieten. Vaak proberen ouders instinctief het groeiproces te remmen terwijl tieners het juist willen versnellen.

⁵ Een opstandige tiener keert ouderlijke waarden de rug toe. Bedenk echter dat enkele ongehoorzame daden iemand nog niet tot een opstandige maken. En wanneer het op geestelijke zaken aankomt, kan het zijn dat sommige kinderen aanvankelijk weinig of geen belangstelling voor de bijbelse waarheid tonen, maar misschien zijn zij niet opstandig. Wees er als ouder niet snel bij uw kind te categoriseren.

⁶ Worden de tienerjaren van alle jongeren door opstand tegen ouderlijk gezag gekenmerkt? Nee, beslist niet. De bewijzen schijnen er zelfs op te duiden dat slechts een relatief kleine groep tieners ernstige tekenen van opstandigheid in de vormingsjaren vertoont. Hoe staat het nochtans met een kind dat halsstarrig en voortdurend opstandig is? Waardoor zou zo’n opstandige houding veroorzaakt kunnen worden?

7. Hoe kan het satanische milieu een kind ertoe brengen opstandig te worden?

⁷ Een voorname oorzaak van opstandigheid is het satanische milieu van de wereld. „De gehele wereld ligt in de macht van de goddeloze” (1 Johannes 5:19). De wereld, die in de macht van Satan ligt, heeft een schadelijke cultuur ontwikkeld waartegen christenen moeten opboksen  (Johannes 17:15). Veel van die cultuur is in deze tijd platvloerser, gevaarlijker en van meer slechte invloeden vervuld dan in het verleden (2 Timotheüs 3:1-5, 13). Als ouders hun kinderen niet onderwijzen, waarschuwen en beschermen, kunnen deze jonge mensen gemakkelijk verzwolgen worden door „de geest die thans werkzaam is in de zonen der ongehoorzaamheid” (Efeziërs 2:2). Druk van de zijde van leeftijdgenoten houdt hier verband mee. De bijbel zegt: „Wie zich met de verstandelozen inlaat, zal het slecht vergaan” (Spreuken 13:20). Insgelijks zal degene die omgaat met personen die doortrokken zijn van de geest van deze wereld, waarschijnlijk door die geest beïnvloed worden. Jongeren hebben voortdurende hulp nodig willen zij begrijpen dat gehoorzaamheid aan goddelijke beginselen de grondslag is voor de allerbeste levenswijze. — Jesaja 48:17, 18.

8. Welke factoren kunnen ertoe leiden dat een kind opstandig wordt?

⁸ Nog een oorzaak van opstandigheid is misschien de huiselijke sfeer. Als bijvoorbeeld één ouder een alcoholist is, drugs gebruikt of gewelddadig is ten aanzien van de andere ouder, kan de tiener een verwrongen kijk op het leven krijgen. Zelfs in betrekkelijk vredige huisgezinnen kan opstandigheid de kop opsteken wanneer een kind denkt dat zijn ouders geen belangstelling voor hem hebben. Tieneropstandigheid wordt echter niet altijd door uitwendige invloeden veroorzaakt. Sommige kinderen keren ouderlijke waarden de rug toe ondanks het feit dat zij ouders hebben die goddelijke beginselen toepassen en die hen, in grote mate, beschermen tegen de wereld om hen heen. Hoe komt dit? Misschien vanwege een andere oorzaak van onze problemen — menselijke onvolmaaktheid. Paulus zei: ’Door één mens [Adam] is de zonde de wereld binnengekomen en door de zonde de dood, en aldus heeft de dood zich tot alle mensen uitgebreid omdat zij allen gezondigd hadden’ (Romeinen 5:12). Adam was een zelfzuchtige opstandige, en hij heeft al zijn nakomelingen  een slechte erfenis nagelaten. Sommige jongeren verkiezen nu eenmaal opstandig te zijn, net als hun voorvader.

9. Welke uitersten in de opvoeding van een kind kunnen veroorzaken dat een kind opstandig wordt?

⁹ Iets anders dat tot opstandigheid van tieners heeft geleid, is de onevenwichtige kijk die de ouders op de opvoeding van kinderen hebben (Kolossenzen 3:21). Sommige gewetensvolle ouders zijn ten aanzien van hun kinderen onverbiddelijk streng en beperkend. Andere ouders zijn toegeeflijk en verschaffen geen richtlijnen ter bescherming van hun opgroeiende onervaren tiener. Het is niet altijd gemakkelijk het evenwicht tussen deze twee uitersten te vinden. En omdat kinderen verschillen, hebben zij een verschillende aanpak nodig. Op het ene kind moet misschien meer toezicht worden uitgeoefend dan op het andere. Toch zullen twee voorbeelden uit de bijbel ertoe bijdragen te laten zien welke gevaren er schuilen in de beide uitersten van te streng of te toegeeflijk te zijn.

10. Waarom was Eli, hoewel hij waarschijnlijk een getrouwe hogepriester was, een slechte ouder?

¹⁰ Eli, een hogepriester in het oude Israël, was een vader. Hij diende veertig jaar en was ongetwijfeld goed thuis in de Wet van God. Naar alle waarschijnlijkheid kweet Eli zich zeer getrouw van zijn normale priesterlijke taken, en misschien zal hij zijn zonen, Hofni en Pinehas, zelfs wel grondig in Gods Wet onderwezen hebben. Eli was echter te toegeeflijk ten aanzien van zijn zonen. Hofni en Pinehas fungeerden als dienstdoende priesters, maar zij waren „nietswaardige mannen”, die enkel geïnteresseerd waren in de bevrediging van hun eetlust en hun immorele verlangens. Maar toen zij zich op heilige grond aan schandelijke daden schuldig maakten, had Eli niet de moed om hen uit hun dienst te ontslaan. Hij gaf hun slechts een zwakke berisping. Door zijn toegeeflijkheid eerde Eli zijn  zonen meer dan God. Als gevolg hiervan kwamen zijn zonen in opstand tegen Jehovah’s reine aanbidding en werd Eli’s hele huis door rampspoed getroffen. — 1 Samuël 2:12-17, 22-25, 29; 3:13, 14; 4:11-22.

11. Wat kunnen ouders van het slechte voorbeeld van Eli leren?

¹¹ Eli’s kinderen waren reeds volwassen toen die gebeurtenissen plaatsvonden, maar deze geschiedenis onderstreept hoe gevaarlijk het is geen streng onderricht toe te dienen. (Vergelijk Spreuken 29:21.) Sommige ouders verwarren liefde misschien met toegeeflijkheid en verzuimen duidelijke, consequente en redelijke regels op te stellen en er de hand aan te houden. Zij laten na liefdevol streng onderricht toe te passen, zelfs wanneer goddelijke beginselen geweld worden aangedaan. Een dergelijke toegeeflijkheid kan tot gevolg hebben dat hun kinderen geen aandacht schenken aan ouderlijk gezag of welk ander soort gezag maar ook. — Vergelijk Prediker 8:11.

12. Welke fout met betrekking tot de uitoefening van gezag maakte Rehabeam?

¹² Het geval van Rehabeam illustreert het andere uiterste in het hanteren van gezag. Hij was de laatste koning van het verenigde koninkrijk Israël, maar hij was geen goede koning. Rehabeam had een land geërfd waarvan het volk ontevreden was vanwege de lasten die hun door zijn vader, Salomo, waren opgelegd. Gaf Rehabeam van begrip blijk? Nee. Toen een delegatie hem vroeg enkele van de onderdrukkende maatregelen op te heffen, sloeg hij de rijpe raad van zijn oudere raadslieden in de wind en gaf bevel het juk van het volk te verzwaren. Zijn arrogantie leidde tot opstand van de tien noordelijke stammen, en het koninkrijk werd in tweeën gescheurd. — 1 Koningen 12:1-21; 2 Kronieken 10:19.

13. Hoe kunnen ouders Rehabeams fout vermijden?

¹³ Ouders kunnen enkele belangrijke lessen uit het bijbelse verslag over Rehabeam leren. Zij moeten in gebed ’naar Jehovah vorsen’ en de methoden die zij voor de opvoeding van hun kinderen volgen, in het licht  van bijbelse beginselen onderzoeken (Psalm 105:4). In Prediker 7:7 staat: „Louter onderdrukking kan een wijze waanzinnig doen handelen.” Goed doordachte grenzen geven opgroeiende kinderen ruimte om te groeien terwijl zij er tevens door beschermd worden tegen kwaad. Kinderen moeten echter niet in een atmosfeer leven die zo streng en beperkend is dat zij erdoor verhinderd worden een redelijke mate van onafhankelijkheid en zelfvertrouwen te ontwikkelen. Wanneer ouders streven naar evenwicht tussen redelijke armslag en ferme, duidelijk omschreven grenzen, zullen de meeste tieners zich minder geneigd voelen in opstand te komen.

14, 15. Hoe dienen ouders de ontwikkeling van hun kind te bezien?

¹⁴ Hoewel het ouders vreugde schenkt hun kind fysiek van baby tot volwassene te zien opgroeien, kan het zijn dat het hen verontrust wanneer hun tienerkind het stadium van afhankelijkheid achter zich begint te laten en in de richting van gepaste onafhankelijkheid gaat. Wees  niet verbaasd als uw tiener in deze overgangsperiode af en toe nogal dwars of lastig is. Houd in gedachte dat christelijke ouders zich ten doel dienen te stellen een kind tot een rijpe, stabiele en verantwoordelijke christen op te voeden. — Vergelijk 1 Korinthiërs 13:11; Efeziërs 4:13, 14.

¹⁵ Hoe moeilijk het ook kan zijn, ouders dienen te breken met de gewoonte negatief te reageren wanneer hun opgroeiende kind om grotere onafhankelijkheid vraagt. Een kind dient op gezonde wijze als een persoon met individuele behoeften op te groeien. Ja, op een betrekkelijk jeugdige leeftijd beginnen sommige tieners een tamelijk volwassen levensopvatting te ontwikkelen. Over de jonge koning Josia zegt de bijbel bijvoorbeeld: „Terwijl hij nog een jongen [van ongeveer vijftien jaar] was, begon hij de God van . . . David te zoeken.” Deze bijzondere tiener was  beslist iemand met verantwoordelijkheidsbesef. — 2 Kronieken 34:1-3.

16. Wat moeten kinderen, naarmate hun meer verantwoordelijkheid wordt gegeven, beseffen?

¹⁶ Vrijheid brengt echter verantwoordelijkheid met zich. Laat derhalve toe dat uw tot volwassenheid opgroeiende kind de consequenties van sommige van zijn beslissingen en daden ondervindt. Het beginsel „wat een mens zaait, dat zal hij ook oogsten”, geldt net zo goed voor tieners als voor volwassenen (Galaten 6:7). Kinderen kunnen niet voor eeuwig beschermd worden. Maar als uw kind nu eens iets wil doen wat volledig onaanvaardbaar is? Als verantwoordelijke ouder moet u „Nee” zeggen. En terwijl u misschien de redenen verklaart, dient niets uw nee in ja te veranderen. (Vergelijk Mattheüs 5:37.) Probeer echter op een kalme en redelijke manier „Nee” te zeggen, aangezien ’een zacht antwoord woede afkeert’. — Spreuken 15:1.

17. Wat zijn enkele behoeften van een tiener waarin door een ouder voorzien moet worden?

¹⁷ Jongeren hebben de zekerheid van consequent streng onderricht nodig, zelfs als zij het niet altijd direct eens zijn met de beperkingen en regels. Het is frustrerend als regels vaak worden veranderd, afhankelijk van hoe een ouder er op dat moment over denkt. Verder zullen tieners, indien zij de nodige aanmoediging en hulp krijgen om het hoofd te bieden aan bedeesdheid, verlegenheid of gebrek aan zelfvertrouwen, waarschijnlijk tot stabielere personen opgroeien. Tieners stellen het ook op prijs wanneer hun ouders hun het vertrouwen schenken dat zij verdiend hebben. — Vergelijk Jesaja 35:3, 4; Lukas 16:10; 19:17.

18. Wat zijn enkele aanmoedigende waarheden omtrent tieners?

¹⁸ Ouders kunnen troost putten uit de wetenschap dat wanneer er vrede, stabiliteit en liefde in het huisgezin heerst, de kinderen gewoonlijk gedijen (Efeziërs 4:31, 32; Jakobus 3:17, 18). Ja, veel jongeren zijn zelfs boven een  slechte huiselijke sfeer uitgegroeid en hebben zich, ook al komen zij uit gezinnen die gekenmerkt worden door alcoholisme, geweld of een andere schadelijke invloed, tot voortreffelijke volwassenen ontwikkeld. Als u er dus voor zorgt dat uw huis een plaats is waar uw tieners zich geborgen voelen en weten dat zij liefde, genegenheid en aandacht zullen ontvangen — zelfs als die ondersteuning gepaard gaat met redelijke beperkingen en streng onderricht in harmonie met schriftuurlijke beginselen — zullen zij naar alle waarschijnlijkheid opgroeien tot volwassenen waar u trots op zult zijn. — Vergelijk Spreuken 27:11.

19. Welke verantwoordelijkheid berust bij het kind, hoewel ouders een knaap dienen op te leiden in de weg die hij dient te gaan?

¹⁹ Goed ouderschap maakt beslist veel uit. In Spreuken 22:6 staat: „Leid een knaap op overeenkomstig de weg voor hem; ook als hij oud wordt, zal hij er niet van afwijken.” Hoe staat het echter met kinderen die ernstige problemen hebben ondanks het feit dat zij goede ouders hebben? Is zoiets mogelijk? Ja. De woorden van deze spreuk moeten begrepen worden in het licht van andere bijbelteksten waarin de nadruk wordt gelegd op de verantwoordelijkheid van het kind om naar de ouders te ’luisteren’ en hen te gehoorzamen (Spreuken 1:8). Ouders en kinderen moeten samenwerken in het toepassen van schriftuurlijke beginselen wil er harmonie in het gezin zijn. Als ouders en kinderen niet samenwerken, zullen er moeilijkheden zijn.

20. Wat zou, wanneer kinderen een fout begaan omdat zij onnadenkend handelen, een verstandige aanpak door de ouders zijn?

²⁰ Hoe moeten ouders reageren wanneer een tiener een fout begaat en in moeilijkheden raakt? Vooral dan heeft het kind hulp nodig. Als de ouders in gedachte houden dat zij met een onervaren jongere te doen hebben, zullen zij gemakkelijker weerstand bieden aan de neiging te sterk te reageren. Paulus gaf rijpe personen in de  gemeente de raad: „Zelfs al doet iemand een misstap voordat hij zich ervan bewust is, tracht gij, die geestelijke hoedanigheden hebt, zo iemand in een geest van zachtaardigheid weer terecht te brengen” (Galaten 6:1). Ouders kunnen precies zo handelen wanneer zij te doen hebben met een jongere die een fout begaat omdat hij onnadenkend handelt. De ouders dienen, terwijl zij duidelijk uitleggen waarom zijn gedrag verkeerd was en hoe hij het kan vermijden weer in dezelfde fout te vervallen, goed te laten uitkomen dat het verkeerde gedrag, niet het kind, slecht is. — Vergelijk Judas 22, 23.

21. Hoe dienen ouders, naar het voorbeeld van de christelijke gemeente, te reageren als hun kinderen een ernstige zonde begaan?

²¹ Maar als de overtreding van het kind nu eens heel ernstig is? In dat geval heeft het kind speciale hulp en bekwame leiding nodig. Wanneer een lid van de gemeente een ernstige zonde begaat, wordt hij aangemoedigd berouw te hebben en naar de ouderlingen toe te gaan om hulp (Jakobus 5:14-16). Geeft hij eenmaal blijk van berouw, dan proberen de ouderlingen hem geestelijk te herstellen. In het gezin berust de verantwoordelijkheid om de dwalende tiener te helpen bij de ouders, alhoewel het kan zijn dat zij de kwestie met de ouderlingen moeten bespreken. Stellig mogen zij niet proberen ernstige zonden die door een van hun kinderen zijn begaan, voor het lichaam van ouderlingen te verbergen.

22. Welke instelling zullen ouders, in navolging van Jehovah, proberen te behouden als hun kind een ernstige zonde begaat?

²² Een ernstig probleem waarbij iemands eigen kinderen betrokken zijn, vormt een grote beproeving. Omdat ouders emotioneel van streek zijn, hebben zij misschien de neiging het onhandelbare kind boos te dreigen; maar dit zou hem enkel kunnen verbitteren. Bedenk dat de toekomst van deze jongere kan afhangen van de manier waarop hij gedurende deze kritieke tijd wordt behandeld. Houd ook in gedachte dat Jehovah bereid was te vergeven wanneer zijn volk afweek van de juiste weg — als zij  maar berouw hadden. Luister naar zijn liefdevolle woorden: „’Komt nu, en laten wij de zaken rechtzetten tussen ons’, zegt Jehovah. ’Al zouden uw zonden als scharlaken blijken te zijn, ze zullen zo wit worden gemaakt als sneeuw; al zouden ze rood zijn als karmozijnen stof, ze zullen zelfs als wol worden’” (Jesaja 1:18). Wat een schitterend voorbeeld voor ouders!

23. Hoe dienen ouders, indien een van hun kinderen een ernstige zonde begaat, te handelen, en wat moeten zij vermijden?

²³ Tracht het onhandelbare kind er daarom toe aan te moedigen zijn gedrag te veranderen. Zoek gezonde raad bij ervaren ouders en gemeenteouderlingen (Spreuken 11:14). Probeer niet impulsief te handelen en dingen te zeggen of te doen die het uw kind moeilijk zouden maken tot u terug te keren. Vermijd onbeheerste woede en bitterheid (Kolossenzen 3:8). Wees er niet snel bij alle hoop op te geven (1 Korinthiërs 13:4, 7). Hoewel u het slechte haat, moet u het vermijden gevoelloos en verbitterd ten aanzien van uw kind te worden. Bovenal moeten ouders ernaar streven een goed voorbeeld te geven en hun geloof in God sterk te houden.

24. Welke droevige situatie ontstaat soms in een christelijk gezin, en hoe dient een ouder te reageren?

²⁴ In sommige gevallen wordt het duidelijk dat een kind het definitieve besluit heeft genomen een opstandige weg te volgen en christelijke waarden volledig af te wijzen. Dan moet alle aandacht erop gericht zijn de rest van het gezin in stand te houden en op te bouwen. Pas ervoor op dat u niet al uw krachten wijdt aan het opstandige kind, zodat de andere kinderen verwaarloosd worden. Probeer niet het probleem voor de rest van het gezin verborgen te houden, maar bespreek de kwestie veeleer op een passende en geruststellende manier met hen. — Vergelijk Spreuken 20:18.

25. (a) Wat moeten ouders naar het voorbeeld van de christelijke gemeente misschien doen als een kind een onverzettelijke opstandige wordt? (b) Wat dienen ouders te bedenken als een van hun kinderen opstandig wordt?

 ²⁵ De apostel Johannes zei over iemand die een onverbeterlijke opstandige wordt in de gemeente: „Ontvangt hem nimmer in uw huis en richt ook geen groet tot hem” (2 Johannes 10). Het kan zijn dat ouders het noodzakelijk vinden om ten aanzien van hun eigen kind, als hij meerderjarig is en volslagen opstandig wordt, een soortgelijk standpunt in te nemen. Hoe moeilijk en pijnlijk dit ook mag zijn, het is soms noodzakelijk ter bescherming van de rest van het gezin. Uw huisgezin heeft bescherming en voortdurend toezicht nodig. Blijf daarom vasthouden aan duidelijk omschreven, maar toch redelijke grenzen voor gedrag. Communiceer met de andere kinderen. Wees geïnteresseerd in hoe het op school en in de gemeente met hen gaat. Laat hun ook weten dat u, alhoewel u de handelingen van het opstandige kind niet goedkeurt, hem niet haat. Veroordeel de slechte handelwijze, niet het kind. Toen Jakobs twee zonen door hun wrede optreden de banvloek over het gezin brachten, vervloekte Jakob hun gewelddadige toorn, niet de zonen zelf. — Genesis 34:1-31; 49:5-7.

26. Waaruit kunnen gewetensvolle ouders troost putten als een van hun kinderen opstandig wordt?

²⁶ Het kan zijn dat u zich verantwoordelijk voelt voor wat er in uw gezin is gebeurd. Maar als u gebedsvol alles hebt gedaan wat u kon en Jehovah’s raad zo goed mogelijk hebt opgevolgd, hoeft u geen onredelijke kritiek op uzelf te hebben. Put troost uit het feit dat niemand een volmaakte ouder kan zijn, maar dat u gewetensvol hebt getracht een goede ouder te zijn. (Vergelijk Handelingen 20:26.) Een door en door opstandige in het gezin te hebben, is hartverscheurend, maar mocht het u overkomen, wees er dan zeker van dat God de situatie begrijpt, en hij zal zijn toegewijde dienstknechten nooit in de steek laten  (Psalm 27:10). Wees dus vastbesloten uw huis een veilige, geestelijke haven voor de eventuele overige kinderen te laten zijn.

27. Waarop kunnen ouders van een opstandig kind, gedachtig aan de gelijkenis van de verloren zoon, altijd hopen?

²⁷ Bovendien dient u nooit de hoop op te geven. Uw vroegere pogingen om een juiste opleiding te geven, kunnen uiteindelijk het hart van het afgedwaalde kind raken en hem tot bezinning brengen (Prediker 11:6). Een aantal christelijke gezinnen hebben hetzelfde ondervonden als u, en sommige hebben net als de vader in Jezus’ gelijkenis van de verloren zoon hun eigenzinnige kinderen zien terugkeren (Lukas 15:11-32). Hetzelfde zou u kunnen meemaken.