1, 2. Paano ginamit ni Satanas an trahedya asin helang sa paghingoang raoton an integridad ni Job?

 AN TAWONG si Job siertong ikabibilang sa mga nagkamit nin maogmang buhay pampamilya. Inaapod sia kan Biblia na “an pinakadakula sa gabos na taga-Subangan.” Nagkaigwa sia nin pitong aking lalaki asin tolong aking babae, sampulong aki gabos. May kaya man sia tanganing igong sustentohan an saiyang pamilya. An pinakamahalaga, nangenot sia sa espirituwal na mga aktibidad asin iniisip nia an manongod sa kamugtakan kan saiyang mga aki sa atubangan ni Jehova. Ini gabos nagbunga nin dayupot asin maogmang relasyon sa pamilya.​—Job 1:1-5.

² An situwasyon ni Job namangno ni Satanas, an poon na kaiwal ni Jehova Dios. Si Satanas, na danay na naghahanap nin mga paagi na raoton an integridad kan mga lingkod nin Dios, sinalakay si Job paagi sa paglaglag sa saiyang maogmang pamilya. Dangan, saiyang “pinasakitan si Job nin nakagagadan na pigsa poon sa dapan kan saiyang bitis sagkod sa alimpoporo kan saiyang payo.” Sa siring linaoman ni Satanas na gamiton an trahedya asin helang sa pagraot sa integridad ni Job.​—Job 2:6, 7.

3. Ano an mga sintomas kan kamatean ni Job?

³ Dai itinatao kan Biblia an medikal na apod sa helang ni Job. Minsan siring, sinasabi kaiyan sa sato an mga sintomas. An saiyang laman may mga ulod sa ibabaw, asin an saiyang kublit nagkakaigwa nin mga kagan asin nalalapa. Mabata an hangaw ni Job, asin malangsa an parong kan saiyang hawak. Nagtios sia nin grabeng kolog. (Job 7:5;  19:17; 30:17, 30) Sa labi-labing pagsakit tuminukaw si Job sa mga abo asin kinaros an saiyang sadiri nin sarong pidaso nin pasang koron. (Job 2:8) Tunay nanggad na makaheherak paghelingon!

4. Ano an naeeksperyensiahan nin gabos na pamilya paminsanminsan?

⁴ Ano an magigin reaksion nindo kun kamo magkaigwa nin siring kagrabeng helang? Ngonyan, dai na pinapahelang ni Satanas an mga lingkod nin Dios nin siring kan ginibo nia ki Job. Pero, huli sa pagkabakong sangkap nin tawo, mga tension sa aroaldaw na buhay, asin nagraraot na palibot na satong nabubuhayan, dapat sanang laoman na sa panapanahon, an mga miembro nin pamilya magkakahelang. Sa ibong kan tibaad mga pag-iingat niato, kita gabos tinatamaan nin helang, minsan ngani pipira an magsasakit nin arog kan pagsakit ni Job. Kun may maghelang sa satong kairiba sa harong, iyan talagang puedeng magin angat. Helingon niato kun siring kun paano kita tinatabangan kan Biblia na makayang atubangon an perming yaon na kaiwal na ini nin katawohan.​—Eclesiastes 9:11; 2 Timoteo 3:16.

5. Ano an parateng nagigin reaksion nin mga miembro nin pamilya kun may temporaryong mga paghelang?

⁵ An pagkaistorbo kan normal na rutina sa buhay, ano man an causa, perming masakit, asin ini nangorognang totoo kun an pagkaistorbo huli sa halawig na paghelang. Minsan an madali sanang kamatean nangangaipo nin mga pagliliwat, pagpahunod, asin pagsakripisyo. An marahay an salud na mga miembro nin pamilya tibaad kaipuhan na dai magribok tanganing makapahingalo an may helang. Tibaad kaipuhan nindang ipondo an nagkapirang aktibidad. Pero, sa kadaklan na pamilya maski an saradit pang aki nakamamate na nin pagdamay sa may helang na tugang o magurang, minsan ngani tibaad sa panapanahon kaipuhan sindang kulibaton na magin mapaggirumdom. (Colosas 3:12) Kun mangyari an temporaryong  paghelang, an pamilya parateng andam na gibohon an kinakaipuhan. Dugang pa, an lambang miembro nin pamilya maglalaom na tatawan nin kaparehong konsiderasyon kun sia magkahelang.​—Mateo 7:12.

6. Ano kun beses an nagigin mga reaksion kun an sarong miembro nin pamilya makamate nin grabe, naghahaloy na helang?

⁶ Minsan siring, kumusta kun grabe an helang saka bigla asin haloy an mga pagkaistorbo? Halimbawa, kumusta kun an saro sa pamilya naparalisar huli sa atake, nabaldado huli sa helang na Alzheimer’s, o pinapanluya nin iba pang kamatean? O kumusta kun an sarong miembro kan pamilya may helang sa isip, arog baga nin schizophrenia? An kadaklan na enot na reaksion pagkaherak​—pagmondo na an sarong namomotan labi-labi an pagsakit. Minsan siring, an pagkaherak puedeng sundan nin iba pang reaksion. Mantang namamatean kan mga miembro nin pamilya na sinda apektadong marhay asin an saindang mga katalingkasan nalilimitaran kan paghelang nin saro, tibaad makamate sinda nin pagsentir. Tibaad isipon ninda: “Taano ta sa sako pa nangyari ini?”

7. Ano an nagin reaksion kan agom ni Job sa paghelang nia, asin ano an malinaw na nalingawan kaini?

⁷ Kapareho kaiyan an garo nagsabong sa isip kan agom ni Job. Girumdomon, inagihan na nia an pagkagadan kan saiyang mga aki. Mantang nangyayari an makaturotristeng mga pangyayaring idto, daing duwa-duwa na paorog nang paorog na nariribok an saiyang boot. Sa katapustapusi,  mantang naheheling nia an saiyang agom na kaidto aktibo asin mabagsik na nagsasakit sa makolog, makababaldeng helang, minalataw na nalingawan nia an mahalagang marhay na bagay na mas importante sa gabos na trahedya​—an relasyon ninda mag-agom sa Dios. An Biblia nagsasabi: ‘Sa katapustapusi an agom ni Job nagsabi sa saiya: “Nangangapot ka pa giraray sa saimong integridad? Sumpaa an Dios asin magadan ka!”’​—Job 2:9.

8. Kun grabe an helang nin sarong miembro nin pamilya, anong teksto an matabang sa ibang miembro kan pamilya na magpadanay nin tamang punto-de-vista?

⁸ Dakol an nadidisganar, naaanggot pa ngani, kun an saindang buhay biglang naliliwat kan paghelang nin iba. Pero, an sarong Kristiano na nangangatanosan manongod sa situwasyon maninigong makarealisar sa kahurihurihi na ini nagtatao sa saiya nin oportunidad na ipaheling an pagigin tunay kan saiyang pagkamoot. An tunay na pagkamoot “matinios asin maboot . . . [asin] dai naghahanap kan saiyang sadiring kapakanan . . . Iyan nagtitios kan gabos na bagay, nagtutubod kan gabos na bagay, naglalaom kan gabos na bagay, nagtatagal kan gabos na bagay.” (1 Corinto 13:4-7) Kun siring, imbes na togotan na mangibabaw an negatibong mga pagmate, kaipuhan na gibohon niato an satong pinakamakakaya na kontrolon iyan.​—Talinhaga 3:21.

9. Anong mga pag-asegurar an makatatabang sa pamilya sa espirituwal asin emosyonal na paagi kun an sarong miembro grabe an kamatean?

⁹ Ano an magigibo tanganing maingatan an espirituwal asin emosyonal na ikararahay nin pamilya kun an saro sa mga miembro kaiyan grabe an kamatean? Siempre, an kada kamatean nangangaipo nin sadiring partikular na pag-asikaso asin bolong, asin bakong angay para sa publikasyon na ini na magrekomendar nin ano man na mga paagi nin pagbolong o pag-ataman sa harong. Minsan siring, sa espirituwal na sentido, si Jehova “binabangon an gabos na napapalaob.” (Salmo 145:14) Si Hadeng David nagsurat: “Maogma an siisay man na minahirong may konsiderasyon  sa dukha; sa aldaw nin kapahamakan si Jehova magtatao sa saiya nin dudulagan. Si Jehova mismo magbabantay sa saiya asin magliligtas sa saiya. . . . Si Jehova mismo magpapakosog sa saiya sa ibabaw nin sopa nin kahelangan.” (Salmo 41:1-3) Pinapagdadanay ni Jehova na buhay sa espirituwal an saiyang mga lingkod, dawa kun dai na ninda makaya an pagbalo sa emosyon. (2 Corinto 4:7) An dakol na miembro nin pamilya na napaaatubang sa grabeng helang kan saindang kairiba sa harong inootro an mga tataramon kan salmista: “Nagsasakit ako nin makuri. O Jehova, papagdanaya akong buhay sono sa saimong tataramon.”​—Salmo 119:107.

10, 11. (a) Ano an mahalagang marhay tanganing makaya nin pamilya na atubangon an helang? (b) Paano nakayang atubangon nin sarong babae an paghelang kan saiyang agom?

¹⁰ “An espiritu nin sarong tawo makatitios sa saiyang helang,” sabi nin sarong talinhaga sa Biblia, “alagad kun manongod sa nasasakitan na espiritu, siisay an makatitios kaiyan?” (Talinhaga 18:14) An makolog na eksperyensia puedeng makaraot sa espiritu nin pamilya siring man sa “espiritu nin sarong tawo.” Pero, “an trangkilong puso iyo an buhay kan laman.” (Talinhaga 14:30) Kun baga an pamilya nakakayang atubangon o dai an grabeng kamatean sa dakulang paagi depende sa kaisipan, o espiritu, kan mga miembro kaiyan.​—Ikomparar an Talinhaga 17:22.

¹¹ An sarong Kristiana kinaipuhan na tagalan an pagheling sa saiyang agom na nadanyaran nin atake anom na taon sana pagkakasal ninda. “Naraot an pagtaram kan sakong agom, asin nagin haros imposible an pakipag-olay sa saiya,” an nagirumdoman nia. “Dakulaon an tension sa isip nin paghihingoang saboton an nasasakitan siang sabihon.” Imahinara man an labi-labing kolog asin pagkadisganar na siertong namatean kan agom na lalaki. Ano an ginibo kan mag-agom? Maski ngani harayo an istada ninda sa Kristianong kongregasyon, ginibo kan tugang na babae  an saiyang pinakamakakaya na magdanay na makosog sa espirituwal paagi sa pagdadanay na igwa kan pinakabagong organisasyonal na impormasyon patin kan nagpapadagos na suplay nin espirituwal na pagkakan sa mga magasin na An Torrengbantayan asin Awake! Nagtao ini sa saiya kan espirituwal na kosog na atamanon an saiyang namomotan na agom sagkod na sia nagadan pakalihis nin apat na taon.

12. Siring kan naheling sa kaso ni Job, ano kun beses an ikinatatao kan may helang?

¹² Sa kaso ni Job sia, na nagsasakit, an nagdanay na makosog. “Aakoon sana daw niato an marahay hale sa tunay na Dios asin dai man aakoon an maraot?” an hapot nia sa saiyang agom. (Job 2:10) Bakong makangangalas na kan huri an disipulong si Santiago sinitar si Job bilang sarong pambihirang halimbawa sa pagpasensia asin pagtagal! Sa Santiago 5:11 satong mababasa: “Nadangog nindo an dapit sa pakatagal ni Job asin naheling an bunga na itinao ni Jehova, na si Jehova mabooton an kapadangatan asin maheherakon.” Sa kaagid na paagi ngonyan, sa dakol na kaso an mapusong kaisipan kan may helang na miembro nin pamilya nakatabang sa ibang kairiba sa harong na makapadanay nin positibong pagmansay.

13. Anong pagkokomparar an maninigong dai gibohon nin sarong pamilya na may naghehelang nin grabe?

¹³ An kadaklan na nangaipong atubangon an helang sa pamilya minaoyon na sa primero bakong pambihira na an mga miembro nin pamilya masakitan sa pag-atubang sa mga katunayan. Idinoon man ninda na labi-labi kahalaga kun paano an pagheling nin saro sa situwasyon. An mga pagbabago asin pagliliwat sa rutina sa harong tibaad depisil sa primero. Alagad kun an saro talagang naghihingoa, puede siang makibagay sa sarong bagong situwasyon. Sa paggibo kaiyan, mahalaga na dai niato ipagkomparar an satong mga kamugtakan sa kamugtakan nin iba na mayong naghehelang sa pamilya, na iniisip na mas magian an saindang buhay asin na ‘iyan bako nanggad na makatanosan!’  An totoo, mayo nin talagang nakaaaram kun anong mga pagabat an kaipuhan na tioson nin iba. An gabos na Kristiano nakanonompong nin karangahan sa mga tataramon ni Jesus: “Madia kamo sa sako, kamo gabos na nagpapagal asin nagagabatan, asin pagiginhawahon ko kamo.”​—Mateo 11:28.

14. Paano ikabubugtak an tamang mga eenoton?

¹⁴ Sa atubangan nin grabeng helang, marahay na girumdomon nin pamilya an ipinasabong na mga tataramon: “Sa kadakolan nin mga parahatol may nahahaman.” (Talinhaga 15:22) Puede daw na magtiripon an mga miembro nin pamilya asin pag-olayan an situwasyon na bunga kan paghelang? Tunay nanggad na angay na gibohon iyan sa mapagngayongayong paagi asin pagiya sa Tataramon nin Dios. (Salmo 25:4) Ano an maninigong konsideraron sa siring na pag-orolay? Bueno, may medikal, pinansial, asin pampamilyang mga desisyon na dapat na gibohon. Siisay an pangenot na mag-aataman? Paano makakokooperar an pamilya tanganing suportaran an pag-ataman na iyan? Paano makaaapektar sa lambang miembro kan pamilya an ginibong mga areglo? Paano aasikasohon an espirituwal asin iba pang pangangaipo kan pangenot na nag-aataman?

15. Anong pagsuportar an itinatao ni Jehova sa mga pamilyang may naghehelang nin grabe?

¹⁵ An odok sa boot na pamimibi para sa pagdirehir ni Jehova, paghorophorop sa saiyang Tataramon, asin mapusong pagsunod sa dalan na sinasabi kan Biblia parateng nagbubunga nin mga bendisyon na labi sa satong mga linalaoman. An helang kan may kamatean na miembro nin pamilya tibaad dai perming mararahayan. Alagad an pagsarig ki Jehova perming nagbubunga kan pinakamarahay na resulta sa ano man na situwasyon. (Salmo 55:22) An salmista nagsurat: “An saimong mamomoton na kabootan, O Jehova, nangataman sa sako. Kan an sakuyang nakariribok  na mga kaisipan duminakol sa sakong boot, an saimong mga panranga nakaranga sa sakong kalag.”​—Salmo 94:18, 19; helingon man an Salmo 63:6-8.

16, 17. Ano an mga puedeng idoon kun ipinakikipag-olay sa saradit pang aki an paghelang nin sarong tugang?

¹⁶ An grabeng helang puedeng magdara nin mga problema sa mga aki sa pamilya. Mahalaga na tabangan kan mga magurang an mga aki na masabotan an luminataw na mga pangangaipo asin kun ano an magigibo ninda na tumabang. Kun aki an nagkahelang, an mga tugang dapat na tabangan na masabotan na an ekstrang atension asin pag-asikaso na inaako kan may helang dai nangangahulogan na mas kadikit an pagkamoot sa ibang aki. Imbes na togotan na tumalubo an pagsentir o pakipagdaogan, matatabangan kan mga magurang an ibang aki na orog na magin dayupot sa lambang saro asin magkaigwa nin tunay na kapadangatan mantang nakikokooperar sinda sa pagresolber sa situwasyon na bunga kan paghelang.

¹⁷ An saradit pang aki parateng mas andam na maghimate kun pinupukaw kan mga magurang an saindang boot kisa sa tawan nin halawig o komplikadong mga paliwanag manongod sa medikal na mga kamugtakan. Kaya puede sindang tawan nin ideya dapit sa namamatean kan may helang na miembro nin pamilya. Kun nasasabotan kan marahay an salud na mga aki kun paano an kamatean nakaoolang sa may helang na gibohon an dakol na bagay na daing gayo ninda iniintindi, posible na sinda magkaigwa nin orog pang “kapadangatan sa tugang” asin magin “madinamayon sa mamomoton na paagi.”​—1 Pedro 3:8.

18. Paano matatabangan an mas maedad nang mga aki na masabotan an mga problemang dara kan paghelang, asin paano sinda puedeng makinabang digdi?

¹⁸ An mas maedad nang mga aki maninigong tabangan na marealisar na may masakit na situwasyon asin hinahagadan kaiyan nin mga pagsasakripisyo an gabos sa pamilya. Huli sa mga babayadan sa doktor asin sa bolong, tibaad  bakong posible para sa mga magurang na sustentohan an iba pang mga aki siring sa gusto ninda. Ipagsesentir daw ini kan mga aki asin hohonaon na sinda pinag-iimotan? O masasabotan daw ninda an situwasyon asin magigin andam sindang gibohon an kinakaipuhan na mga pagsasakripisyo? Iyan dependeng gayo sa kun paano pinag-oorolayan an bagay asin sa espiritu na pinatatalubo sa pamilya. Iyo nanggad, sa dakol na pamilya an paghelang kan sarong miembro nin pamilya nakatabang sa pagpatood sa mga aki na sunodon an hatol ni Pablo: ‘Dai gumibo nin ano man huli sa iriwal o huli sa kapalangkawan, kundi sa kapakumbabaan nin pag-isip na ibinibilang an iba na mas halangkaw kisa sa saindo, na nagririsa, bakong sa personal na interes sa sadiri sana nindong mga bagay-bagay, kundi siring man sa personal na interes sa kaidto man na iba.’​—Filipos 2:3, 4.

19, 20. (a) Anong mga responsibilidad an isinasaabaga nin mga payo nin pamilya kun may helang an sarong miembro nin pamilya? (b) Minsan ngani bakong librong pag-aadalan sa medisina, sa anong paagi nagtatao nin giya an Biblia sa pag-atubang sa helang?

¹⁹ An timbang na mga Kristiano dai sinasayumahan an medikal na pagbolong basta bako iyan na kontra sa ley nin Dios. Kun magkahelang an sarong miembro kan saindang pamilya, galaga sindang magpatabang na mahale an pagsakit kan naghehelang. Pero, tibaad may magkakatumang na propesyonal na mga opinyon na dapat na pagturotimbangon. Dugang pa, sa nakaagi pa sanang mga taon may bagong mga helang asin kamatean na biglang nagralataw, asin para sa dakol kaini, mayo nin metodo nin pagbolong na akseptado kan kadaklan. Minsan an eksaktong pag-aram kun ano an helang kun beses depisil na makua. Ano, kun siring, an maninigong gibohon nin sarong Kristiano?

²⁰ Minsan ngani doktor an sarong parasurat sa Biblia asin si apostol Pablo nagtao nin nakatatabang na medikal na hatol sa saiyang katood na si Timoteo, an Kasuratan  sarong moral asin espirituwal na giya, bakong librong pag-aadalan sa medisina. (Colosas 4:14; 1 Timoteo 5:23) Huli kaini, sa mga bagay na mapadapit sa medikal na pagbolong, an Kristianong mga payo nin pamilya dapat na gumibo nin sadiring timbang na mga desisyon. Tibaad mamatean ninda na bako sanang sarong propesyonal na opinyon an dapat na hagadon ninda. (Ikomparar an Talinhaga 18:17.) Tunay nanggad na mawot ninda an pinakamarahay na makukuang tabang para sa saindang may helang na miembro nin pamilya, asin an kadaklan naghahagad kaini sa regular na medikal na mga doktor. An iba mas pamugtak an boot sa ibang paagi nin pagbolong. Ini saro man na personal na desisyon. Pero, kun inaatubang an mga problema sa salud, an mga Kristiano dai minaontok sa pagtogot sa ‘tataramon nin Dios na magin ilawan sa saindang bitis asin liwanag sa saindang dalan.’ (Salmo  119:105) Padagos nindang sinusunod an mga giya na nasa Biblia. (Isaias 55:8, 9) Sa siring, sinasayumahan ninda an mga paagi nin pag-aram kun ano an helang na konektado sa espiritismo, asin linilikayan ninda an mga pagbolong na minabalga sa mga prinsipyo sa Biblia.​—Salmo 36:9; Gibo 15:28, 29; Kapahayagan 21:8.

21, 22. Paano nangatanosan sa sarong prinsipyo sa Biblia an sarong babaeng taga-Asia, asin paano an desisyon nia nagin tama sa saiyang situwasyon?

²¹ Horophoropa an kaso nin sarong hoben na babaeng taga-Asia. Dai nahaloy pakapoon niang makanood sa Biblia bilang resulta nin pakipag-adal sa saro kan Mga Saksi ni Jehova, nangaki sia na mayo pa sa panahon nin sarong babae na 1,470 gramos sana an gabat. Nanluyang marhay an boot kan babae kan sabihon sa saiya nin doktor na an omboy magigin kulang-kulang asin nungkang makalalakaw. Sinadol sia kaini na itao an omboy sa sarong amponan. An saiyang agom dai maaraman an gigibohon manongod sa bagay. Kiisay daw sia puedeng magpatabang?

²² Sinabi nia: “Nagirumdoman ko an nanodan ko sa Biblia na ‘an mga aki mana hale ki Jehova; an bunga kan tulak sarong balos.’” (Salmo 127:3) Nagdesisyon siang ipuli an “manang” ini asin atamanon iyan. Masakit an situwasyon sa primero, alagad sa tabang nin Kristianong mga katood sa lokal na kongregasyon kan Mga Saksi ni Jehova, nakaya iyan kan babae asin natawan nia an aki kan espesyal na pagsuportar na kaipuhan. Pakalihis nin 12 taon, an aki nagduduman na sa mga pagtiripon sa Kingdom Hall asin naoogmang makiibaiba sa mga aki duman. An ina nagkomento: “Nagpapasalamat akong marhay na an mga prinsipyo sa Biblia nagpahiro sa sako na gibohon an tama. Tinabangan ako kan Biblia na magpadanay nin malinig na konsensia sa atubangan ni Jehova Dios asin dai magkaigwa nin mga pagbasol na dai ko kutana malilingawan sa bilog kong buhay.”

23. Anong karangahan an itinatao kan Biblia sa mga may helang asin sa mga nag-aataman sa sainda?

²³ An helang dai magdadanay sa sato sagkod lamang. Si  propeta Isaias nagtokdo sa panahon na “mayo nin nag-eerok na masabi: ‘Naghehelang ako.’” (Isaias 33:24) An panugang iyan maootob sa marikas nang nagdadangadang na bagong kinaban. Minsan siring, sagkod sa panahon na iyan kaipuhan niatong tagalan an helang asin kagadanan. Nakaoogma nanggad, an Tataramon nin Dios nagtatao sa sato nin giya asin tabang. An pundamental na mga susundon sa paggawe na itinatao kan Biblia nagdadanay, asin daog kaiyan an paliwatliwat na mga opinyon nin bakong sangkap na mga tawo. Huli kaini, an madonong na tawo minaoyon sa salmista na nagsurat: “An ley ni Jehova sangkap, na nagpapaomay kan kalag. An pagirumdom ni Jehova mapagtitiwalaan, na nagpapadonong sa daing kabatidan. . . . An hudisyal na mga desisyon ni Jehova tunay; an mga iyan napatunayan na gabos matanos. . . . Sa pag-otob kaiyan may dakulang balos.”​—Salmo 19:7, 9, 11.